Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 93+94: Văn bản Đêm nay bác không ngủ - Năm học 2020-2021 - Trần Thị Giang

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 93+94: Văn bản Đêm nay bác không ngủ - Năm học 2020-2021 - Trần Thị Giang

1. VĂN BẢN ®£M NAY B¸C KH¤NG NGñ (Minh HuÖ)
2. I/ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Nêu những hiểu biết - Nguyễn Thái, sinh năm 1927 tại của em về tác giả Minh Huệ? Nghệ An. - Ông giữ chức vụ chủ tịch hội Văn nghệ tỉnh Nghệ An. - Ngoài thơ, ông còn viết truyện, kí và phê bình.
3. I/ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh 2. Tác phẩm: nào? Được viết *Hoàn cảnh: Mïa ®«ng năm 1951, trêi l©m th©m, Mạchtheo thểcảm thơ xúc gì? ma l¹nh, bªn bê s«ng Lam, NghÖ An, nghe mét anh chínhPhương của bài thức thơ biểu là b¹n lµ chiÕn sÜ vÖ quèc qu©n kÓ những chuyÖn ®îc gì?đạt? chøng kiÕn vÒ mét ®ªm kh«ng ngñ cña B¸c Hå trªn ®Ưêng Ngêi ®i chiÕn dÞch Biªn giíi - Thu ®«ng 1950, Minh HuÖ v« cïng xóc ®éng, viÕt bµi th¬ nµy. *Thể thơ: ngũ ngôn (5 tiếng một dòng thơ, bốndòng một khổ thơ). *Phương thức biểu đạt: Kết hợp tự sự và trữ tình, thêm yếu tố miêu tả. *Mạch cảm xúc chính: Tình cảm của Bác đối với bộ đội, dân công và tình cảm của anh đội viên đối với Bác. 3. Đọc
4. ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ
5. I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm trạng của người đội viên -”AnhTrong đội lần viên thức nhìn dậy Bác thứ Tác giả đã sử dụng biện a. Lần thứ nhất: Càng nhìn lại càngthương” “Thổnnhất,pháp tâm thức”,”thầmnghệ tư thuật của anh gì thì” để đội - Ngạc nhiên, băn khoăn đến khắc khoải -”Anhlàviêndiễn cảm độiđược tả xúc viêntâm nhưthể mơtư hiện thếtình màng nào?qua cảm Quađó?Tác các chi dụng tiết của thơ các miêu - Dõi theo những cử chỉ, hành động của Bác Nhưnhững nằm câutrong thơ giấc nào? mộng tảbiện tâm pháptư của đó? anh đội + Điệp từ "càng“: tình thương tăng cấp. Bóngviên Bácem hiểucao lồngtình cảmlộng của anh đối với Bác như Ấm hơn ngọn lửa hồng.” -Mơ màng như nằm trong giấc mộng đẹp đẽ, thế nào? ấm áp -”Thổn thức cả nỗi lòng +So sánh, ẩn dụ: Bóng Bác - ngọn lửa hồng Thầm thì anh hỏi nhỏ Tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ của anh Bác ơi Bác chưa ngủ đội viên với Bác Bác có lạnh lắm không?” - Thổn thức, thầm thì => Sự xúc động - “Anh nằm lo Bác ốm Thương yêu, cảm phục trước tấm lòng của Lòng anh cứ bề bộn Bác Vì Bác vẫn thức hoài.”
6. I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm trạng của người đội viên Tâm tư của anh đội a. Lần thứ nhất: -”Anhviên hốttrong hoảng lần thức giật mình”dậy Qua diễn biến tâm trạng TheothứEm ba em hiểu”nằng được vì sao diễn anh nặc”tả đội bằng là b. Lần thứ ba -”Anhcủa anhvội vàng đội viên, nằng em nặc cảm viêncácgì? lại chi Nhậnthấy tiết “ xétthơ lòng của nào? vui em Có về nhận tình cảm của anh -Hốt hoảng, giật mình,nằng nặc mời Bác ngủ sướngMờigìcách khác Bác mênh cấu so ngủ vớitạomông” Bác lầnlời ơi! thơ: trước?và giành cho Bác như thế quyết định thức luôn + “Nằng nặc”:một mực đòi cho kì được. Trờinào?“Mời sắp Bácsáng ngủ mất Bác rồi ơi! cùng Bác? + Đảo trật tự ngôn từ, lặp cụm từ Bác Bác ơi! Mờiơi! MờiBác Bácngủ!” ngủ”và tác dụng của nó? Diễn tả tăng dần mức độ bồn chồn, tình cảm -”Anh đội viên nhìn Bác lo lắng chân thành mộc mạc của người đội viên với Bác. Bác nhìn ngọn lửa hồng -Niềm vui sướng khi hiểu được tấm lòng và sự Lòng vui sướngmênh mông vĩ đại của Bác. Anh thức luôn cùng Bác.” * Lòng kính yêu, biết ơn, niềm hạnh phúc được nhận tình thương yêu và sự chăm sóc của Bác,niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị.Tình cảm của anh đội viên cũng là tình cảm của nhân dân đối với Bác.
7. I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ CÂU HỎI THẢO LUẬN a. Lần thứ nhất: -TạiTác sao giả nhàdùng thơ dấu không ( ) thay cho lần thức giấc thứ hai. b. Lần thứ ba kể, tả lần thức giấc thứ -haiChỉ của kể haianh lần đội mới viên nổi ? bật * Lòng kính yêu, biết ơn, niềm hạnh phúc được tâm trạng khác nhau: được nhận tình thương yêu và sự chăm sóc lần đầu chỉ là sự ngạc của Bác,niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà nhiên, cảm phục nhưng vẫn bình dị.Tình cảm của anh đội viên cũng là vâng lời Bác đi ngủ; lần thứ tình cảm của nhân dân đối với Bác. ba thì hốt hoảng giật mình và vui sướng khi cảm nhận được sự vĩ đại của Bác, thức luôn cùng Bác. -Ý thơ tập trung hơn và hình tượng Bác nổi bật hơn.
8. II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 2. Hình tượng Bác Hồ -Cử chỉ: đốt lửa, dém chăn từng người, nhón Tìm các từ ngữ miêu Hìnhtả cử tượng chỉ, hình Bác dáng Hồ chân nhẹ nhàng. đượccủa Bác?Nhậnkhắc họa xét về + Các cụm động từ + Điệp ngữ “ từng người” trongcách hoàn sử dụng cảnh từ ngữ thờivà cácgian biện và không pháp => Lo lắng ân cần, chăm chút yêu thương. giannghệ nào? thuật? -Hình dáng: vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc, cao ồng lộng + Các từ láy gợi hình => gợi hình ảnh Bác cụ thể chân thực, sinh động. + So sánh ẩn dụ: Bóng Bác - ngọn lửa hồng =>Bác gần gũi, thân thiết vừa cao cả, thiêng liêng.
9. II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 2. Hình tượng Bác Hồ -Lời nói, tâm tư: không an lòng, CÂU HỎI THẢO LUẬN thương đoàn dân công, càng Lời nói, tâm tư của thương càng nóng ruột, mong CâuBác chuyện được diễnvề một tả nhưđêm không ngủ của Bác có + Điệp ngữ “càng” + các động thế nào qua các hình thểảnh kết thơ?thúc ởQua đây. đó Việc em có từ tácsuy giả nghĩviết thêm gì về khổtình thơcảm => Lòng yêu thương bao la, rộng cuốicủa có Bác? ý nghĩa gì? lớn. *Khổ thơ cuối: -Nâng ý nghĩa câu chuyện: việc Bác không ngủ là lẽ thường tình của cuộc đời Bác. - - Điệp ngữ “Đêm nay”: Khẳng định cả cuộc đời Bác dành trọn cho dân, cho nước.
10. I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT *Khổ thơ cuối: *Bác thật giản dị , chân thưc, gần gũi mà vĩ đại.Vẻ đẹp của Bác là sự thống nhất, hài hòa giữa vĩ đại và giản dị. Chính sự giản dị đã làm nên sự vĩ đại. Tình thương của Bác thật rộng lớn. Đúng như nhà thơ Tố Hữu viết: “Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người!” Đêm nay Bác không ngủ (Phù điêu nhôm của Hà Trí Dũng)
11. III/ TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật: -Thể thơ năm chữ có nhiều vần liền thích hợp với lối kể chuyện. - Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm. - Lời thơ giản dị, chân thành nhiều từ láy gợi hình, gợi cảm. - Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật tu từ 2. Nội dung: - Tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ,cũng là của mọi người đối với Bác. - Tấm lòng yêu thương giản dị mà sâu sắc của Bác đối với quân và dân ta.