Bài giảng Tiếng việt Lớp 6 - Tiết 42, Bài 11: Từ đồng âm - Đỗ Thị Phương Mai

Nội dung text: Bài giảng Tiếng việt Lớp 6 - Tiết 42, Bài 11: Từ đồng âm - Đỗ Thị Phương Mai

1. Tiết 42. Bài 11 GV: Đỗ Thị Phương Mai
2. 1. Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên. - Lồng (1): Hoạt động của con vật đang đứng bỗng nhảy dựng lên rất khó kìm giữ. (Động từ) 2. Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay vào lồng. - Lồng (2): Chỉ đồ vật làm bằng tre, kim loại. Dùng để nhốt vật nuôi. (Danh từ)
3. - Lồng (1): Hoạt động của con 1. Con ngựa đang đứng bỗng ngựa đang đứng im bỗng lồng lên lồng lên. rất khó kìm giữ. (Động từ) lång1: nh¶y, phi, - Lồng(2): Chỉ đồ vật làm bằng tre, kim loại. Dùng để nhốt vật nuôi (Danh từ) → Giống: phát âm giống nhau. 2. Mua được con chim bạn Khác: nghĩa khác nhau không tôi nhốt ngay vào lồng. liên quan đến nhau. lång2: Từ đồng âm là những từ chuång, rä, giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì nhau. Từ lồng trong hai câu trên có gì giống và khác nhau?
4. Bµi ca dao sau ®· sö dông những tõ ®ång ©m nµo? Bà già đi chợ Cầu Đông, Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng? Thầy bói xem quẻ nói rằng: Lợi thì có lợi nhưng răng không còn. (Ca dao) - Lợi 1: Lợi ích trái với hại - Lợi 2, 3: Bộ phận bao quanh răng ở khoang miệng Tác dụng: Để chơi chữ, nhằm mục đích dí dỏm, đùa vui.
5. Giải thích nghĩa của từ “chân” trong các ví dụ sau: a. Cái ghế này chân bị gãy rồi (1) b. Các vận động viên đang tập trung dưới chân núi. (2) c. Nam bị đau chân khi chơi đá bóng. (3) Chân núi Chân ghế Chân người - Chân1: bộ phận dưới cùng của ghế, dùng để đỡ (chân bàn, chân ghế ) - Chân2: bộ phận dưới cùng của một số vật tiếp giáp và bám chặt với mặt nền (chân núi, chân tường ) - Chân3: bộ phận dưới cùng của cơ thể người, dùng để đi, đứng → Đều chỉ bộ phận dưới cùng Từ nhiều nghĩa
6. ❖ Chú ý: Cần phân biệt từ đồng âm và từ nhiều nghĩa. - Giống nhau: Âm đọc giống nhau - Khác nhau: Đồng âm Nhiều nghĩa Nghĩa khác xa nhau, Có một nét không liên quan gì nghĩa giống với nhau. nhau.
7. 1. Con ngựa đang đứng bỗng lồng  Để phân biệt nghĩa lên. của từ “lồng” ta dựa vào ngữ cảnh (câu văn cụ thể). 2. Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay vào lồng.
8. Ví dụ: - kho1: một cách chế biến Đem cá về kho ! thức ăn (động từ) Đem cá về mà - kho2: nơi để chứa đựng, cất kho. hàng (danh từ) Đem cá về để nhập kho. => Để hiểu đúng nghĩa của từ “kho” ta dựa vào hoàn cảnh giao tiếp và đặt nó vào từng câu cụ thể.
9. Tháng tám, thu cao, gió thét già, Bài 1: Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta. Bài 1: Tranh bay sang sông rải khắp bờ thu1: muøa thu nam1: phöông nam Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa, thu2: thu tieàn nam2: nam nöõ Mảnh thấp quay lộn vào mương sa. cao : cao thaáp söùc : söùc löïc Trẻ con thôn Nam khinh ta già không sức, 1 1 Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật cao2:cao hoå coát söùc2: ñoà trang söùc Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre ba : thöù ba nheø : nheø tröôùc maët Môi khô miệng cháy gào chẳng được, 1 1 Quay về chống gậy lòng ấm ức ba2: ba meï nheø2: khoùc nheø (Trích “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”) tranh1:leàu tranh tuoát1: ñi tuoát tranh2:tranh aûnh tuoát2: tuoát luùa Tìm từ đồng âm với sang1: sang soâng moâi1: ñoâi moâi các từ sau: thu, cao, sang2: sang giaøu moâi2:moâi giôùi ba, tranh, sang, nam, sức, nhè, tuốt, môi.
10. Bài 2: a) - Cổ Bộ phận nối liền thân và đầu a) Tìm các nghĩa khác 1: nhau của danh từ “cổ” và của người hoặc động vật. giải thích mối liên quan - Cổ2: Bộ phận gắn liền cánh tay và bàn giữa các nghĩa đó. tay, ống chân và bàn chân. - Cổ3: Bộ phận gắn liền giữa thân và miệng của đồ vật.  Mối liên quan: Đều là bộ phận dùng để nối các phần của người, b) Tìm từ đồng âm với vật danh từ “cổ” và cho biết nghĩa của từ đó? b) - Cổ: cổ đại, cổ đông, cổ kính, - Giải nghĩa: + Cổ đại: thời đại xa xưa nhất trong lịch sử + Cổ đông: người có cổ phần trong một công ty
11. Bài 3 Đặt câu với mỗi cặp từ đồng âm sau: 1. Chúng tôi ngồi vào bàn để 1. bàn (danh từ) – bàn (động từ) bàn công việc. 2. Những con sâu đã đục sâu vào 2. sâu (danh từ) – sâu (tính từ) thân cây. 3. Năm nay bé Na vừa tròn năm 3. năm (danh từ) – năm (số từ) tuổi.
12. Bài 4 Anh chµng trong c©u chuyÖn díi ®©y ®· sö dông biÖn ph¸p g× ®Ó kh«ng tr¶ l¹i c¸i v¹c cho ngêi hµng xãm? NÕu em lµ viªn quan xö kiÖn em sÏ lµm thÕ nµo ®Ó ph©n râ ph¶i tr¸i? Ngµy xa cã anh chµng mîn cña hµng xãm mét c¸i v¹c ®ång. Ít l©u sau, anh ta tr¶ cho ngêi hµng xãm hai con cß, nãi lµ v¹c ®· bÞ mÊt nªn ®Òn hai con cß nµy. Ngêi hµng xãm ®i kiÖn. Quan gäi hai ngêi ®Õn xö. Ngêi hµng xãm tha: “BÈm quan, con cho h¾n m- în v¹c, h¾n kh«ng tr¶”. Anh chµng nãi: “BÈm quan, con ®· ®Òn cho anh ta cß”. - Nhng v¹c cña con lµ v¹c thËt. - DÔ cß cña t«i lµ cß gi¶ ®Êy pháng? – Anh chµng tr¶ lêi. - BÈm quan, v¹c cña con lµ v¹c ®ång. - DÔ cß cña t«i lµ cß nhµ ®Êy pháng? §¸p ¸n: - Anh chµng trong truyÖn ®· sö dông tõ ®ång ©m ®Ó lÊy c¸i v¹c cña nhµ anh hµng xãm (c¸i v¹c vµ con v¹c). V¹c ®ång (v¹c lµm b»ng ®ång) vµ con v¹c ®ång (con v¹c sèng ë ngoµi ®ång). - NÕu em xö kiÖn, cÇn ®Æt tõ v¹c vµo ngữ c¶nh cô thÓ ®Ó chØ c¸i v¹c lµ mét dông cô chø kh«ng ph¶i lµ con v¹c ngoµi ®ång th× anh chµng kia sÏ chÞu thua. (cái vạc bằng đồng; con vạc.)
13. Trò chơi: LuËt ch¬i: Cã 12 h×nh ¶nh trªn mµn h×nh, c¸c nhãm ph¶i nhanh chãng nhËn biÕt c¸c tõ ®ång ©m øng víi c¸c h×nh ¶nh ®ã. Sau 3 phót, ®éi nµo t×m ®îc nhiÒu tõ ®ång ©m h¬n ®éi ®ã sÏ th¾ng.
14. §ång tiÒn - Tîng ®ång Hßn ®¸ - §¸ bãng L¸ cê - Cê vua KhÈu sóng - Hoa sóng Em bÐ bß - Con bß Con ®êng - C©n ®êng
15. SƠ ĐỒ TƯ DUY