Giáo án Địa lí Lớp 9 - Bài 1: Địa lý dân cư Cộng đồng các dân tộc Việt Nam - Năm học 2018-2019

Nội dung text: Giáo án Địa lí Lớp 9 - Bài 1: Địa lý dân cư Cộng đồng các dân tộc Việt Nam - Năm học 2018-2019

1. Ngày soạn: Ngày dạy: TuÇn 1 TiÕt 1 - Bµi 1: ®Þa lý d©n c­ céng ®ång c¸c d©n téc viÖt nam I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : 1. Kiến thức : Biết được nước ta có 54 dân tộc . Dân tộc kinh đông nhất , các dân tộc nước ta có tinh thần đoàn kết bên nhau trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc . 2. Kỹ năng : Xác định được trên bản đồ vùng phân bố chủ yếu của dân tộc 3. Thái độ : Có tinh thần tôn trọng sự đoàn kết các dân tộc . 4. Hình thành, phát triển năng lực: (1) Năng lực chung: Hợp tác; Tự quản lí; Giao tiếp; Đọc hiểu văn bản; Giải quyết vấn đề; Thu thập và xử lí thông tin. (2) Năng lực chuyên biệt: Tư duy tổng hợp theo lãnh thổ; Sử dụng bản đồ; Sử dụng tranh ảnh, videoclip II. CHUẨN BỊ: 1. Chuẩn bị của giáo viên : SGK, bài soạn, sách GV, tranh SGK 2. Chuẩn bị của học sinh : SGK, bài soạn III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức : (1’) 2. Kiểm tra bài cũ : Lồng ghép trong bài mới. 3. Bài mới : A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (6’) Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Ghi bảng * Tổ chức trò chơi: Ai thông minh hơn học sinh lớp 9. GV vào bài: - Ở líp 8 chóng ta ®· t×m hiÓu - HS lên điều hành trò mét sè ®¨c ®iÓm tù nhiªn ViÖt chơi A. HOẠT Nam, lªn líp 9 chóng ta tiÕp - Hai đội chơi tham gia ĐỘNG KHỞI tôc t×m hiÓu ®Þa lý VN vÒ mÆt ĐỘNG kinh tÕ – x· héi Tr­íc hÕt chóng ta t×m hiÓu vÒ d©n c­ – d©n téc =>GV dẫn vào bài học.
2. B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (28’) Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Ghi bảng * Hoạt động 1: Tìm hiểu I – C¸c d©n téc về số dân của nước ta ViÖt Nam Hình thức tổ chức: cá * Ho¹t ®éng c¸ nh©n nhân(10’) - VN cã 54 d©n téc. ViÖt Nam - GV: Quan s¸t H1.1, b¶ng lµ mét trong nh÷ng quèc gia - 54 d©n téc 1.1 vµ nghiªn cøu c¸c nhiÒu d©n téc. Mçi d©n téc cã - Nªn v¨n ho¸ kªnh ch÷ SGK, tr¶ lêi c¸c nÒn v¨n ho¸ riªng, t¹o nªn bøc riªng trong nÒn c©u hái sau; tranh v¨n ho¸ ViÖt Nam nhiÒu v¨n ho¸ chung - ViÖt Nam cã bao nhiªu mµu s¾c, ®a d¹ng d©n téc? NhËn xÐt? - D©n téc Kinh chiÕm 86% - §Æc ®iÓm cña + Cã kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é d©n téc Kinh s¶n xuÊt cao. + §«ng nhÊt + Lµ lùc l­îng lao ®éng ®«ng + Tr×nh ®é - Trong ®ã d©n téc nµo cã ®¶o trong c¸c ngµnh kinh tÕ + Lùc l­îng lao sè d©n ®«ng nhÊt? Lµ bao kh¸c. ®éng. nhiªu? §Æc ®iÓm? - 53 d©n téc cßn l¹i chØ chiÕm tØ lÖ nhá d©n sè c¶ n­íc. - C¸c d©n téc Ýt - Cã d©n téc biÕt canh t¸c lóa - D©n téc nµo cã sè d©n Ýt ng­êi nhÊt? n­íc nh­ d©n téc Th¸i, l¹i cã - Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ d©n téc chØ biÕt sèng trong hang d©n téc Ýt ng­êi dùa vµo ®¸, hµng ngµy ®i h¸i l­îm kiÕm H1.2? ¨n nh­ d©n téc Chøt -> tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau. Nh×n chung, phÇn lín c¸c d©n téc Ýt ng­êi cßn trong t×nh tr¹ng nghÌo nµn, l¹c hËu. VÝ dô tr­êng häc thiÕu, líp häc nhá, lµm b»ng tre nøa, thiÕu thèn ®å dïng häc tËp - Ng­êi Ch¨m cã nghÒ gèm lµm - NÐt ®Æc s¾c trong v¨n b»ng tay. Ng­êi Th¸i cã ®iÖu ho¸ cña c¸c d©n téc Ýt móa xoÌ, cã tôc cµ r¨ng c¨ng ng­êi? tai - HS vÏ biÓu ®å vµo vë. 1 HS - H·y biÓu diÔn tØ lÖ c¸c lªn b¶ng vÏ trªn b¶ng. d©n téc VN trªn biÓu ®å -> NhËn xÐt: TØ lÖ sè d©n cña thÝch hîp? §­a ra nhËn d©n téc Kinh lµ lín nhÊt, lµ lùc xÐt? l­îng chñ yÕu cïng sù tham gia
3. cña c¸c d©n téc Ýt ng­êi trong c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. - Lµ mét bé phËn cña céng - Chóng ta vÉn ®­îc nghe ®ång c¸cd©n téc VN. Do nhiÒu c¸c côm tõ ®ång bµo ViÖt nguyªn nh©n, hä ph¶i sang n­íc Nam ë xa Tæ quèc, ViÖt ngoµi sinh sèng, ®Æc biÖt lµ c¸c kiÒu yªu n­íc. H·y tr×nh thêi k× CTTG I, CTTG II, 1954, bµy hiÓu biÕt cña em vÒ 1975, 1979. Hä lu«n h­íng vÒ nh÷ng côm tõ trªn? VN *GV: VD nh­ viÖt kiÒu ë Xiªm ®· gióp ®ång chÝ - VÊn ®Ò d©n téc lu«n ®i kÌm ThÇu ChÝn (NguyÔn ¸i vÊn ®Ò s¾c téc. Mçi d©n téc cã Quèc) ho¹t ®éng c¸ch nÒn v¨n ho¸ riªng cÇn b¶o l­u, m¹ng tr­íc 1930. v× vËy dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng b¶o ViÖt kiÒu ë Ph¸p lu«n ñng thñ xung ®ét v¨n ho¸, tõ ®ã n¶y hé cuéc kh¸ng chiÕn sinh hiÖn t­îng k× thÞ d©n téc, lµ chèng Ph¸p ë VN 1946 – ®iÓm yÕu ®Ó c¸c thÕ lùc ph¶n 1954. ®éng lîi dông, l«i kÐo, chèng ChuyÕn th¨m Hoa Kú cña ph¸ sù nghiÖp ®¹i ®oµn kÕt c¸c nguyªn Thñ t­íng Phan d©n téc. V¨n Kh¶i ®­îc ViÖt kiÒu ë Hoa Kú vµ Canada hoan - Thêi phong kiÕn, c¸c vua nhµ nghªnh. TrÇn ®· g¶ c¸c c«ng chóa cho ViÖt KiÒu ®· tÝch cùc ®Çu c¸c tï tr­ëng, hµo tr­ëng, thñ t­ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt lÜnh ng­êi Th­¬ng (chØ c¸c d©n n­íc. téc Ýt ng­êi miÒn nói) nh»m th¾t - Lµ mét quèc gia ®a d©n chÆt t×nh ®oµn kÕt. téc, VN cã gÆp nh÷ng khã - HiÖn nay §¶ng vµ Nhµ n­íc ta kh¨n g×? lu«n chó träng vÊn ®Ò d©n téc, lËp ra uû ban c¸c vÊn ®Ò d©n téc vµ miÒn nói, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®­a ®iÖn, ®­a ch÷ vÒ b¶n lµng vïng s©u - Tham gia ñng hé s¸ch vë, ®å dïng häc tËp, quÇn ¸o, nu«i lîn Hoạt động 2 : Tìm hiểu siªu träng II- Sù ph©n bè về gia tăng dân số c¸c d©n téc Hình thức tổ chức: Nhóm - Quan s¸t b¶n ®å d©n c­ 1. D©n téc KÞnh - T×m n¬i ph©n bè cña c¸c d©n - Theo em cã nh÷ng biÖn téc trªn b¶n ®å ®Þa lý. ph¸p nµo ®Ó gì bá khã - N¬i ph©n bè chñ kh¨n trªn? - Lµ d©n téc ®«ng nhÊt nªn ph©n yÕu:
4. bè réng kh¾p c¶ n­íc. Nh­ng + §ång b»ng chñ yÕu tËp trung ë vïng ®ång + Duyªn h¶i b»ng, trung du vµ duyªn h¶i – n¬i cã ®iÒu kiÖn ®Ó th©m canh lóa n­íc. * Ho¹t ®éng nhãm : 4 nhãm - Th¶o luËn trong 2’. - Cö ®¹i diÖn tr×nh bµy trªn b¶n ®å - Häc sinh chóng ta cã nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc - ë vïng thÊp 2. C¸c d©n téc Ýt nµo thÓ hiÖn t×nh ®oµn kÕt + T¶ ng¹n s«ng Hång: d©n téc ng­êi víi häc sinh miÒn nói? Tµy + H÷u ng¹n s«ng Hång: - ë s­ên (gi÷a): dtéc Dao - ë ®Ønh cao: dtéc H’M«ng * §Æc ®iÓm: a. Khu vùc trung - §©y lµ vïng nói cao, hiÓm trë du vµ miÒn nói nhÊt n­íc ta, giµu tµi nguyªn, B¾c Bé th­îng nguån cña c¸c dßng s«ng lín gi¸p biªn giíi Trung - ThÊp Quèc, Lµo. C¸c d©n téc Ýt ng­êi - S­ên ë ®©y cã sè d©n t­¬ng ®èi ®«ng, - §Ønh cã nÒn v¨n ho¸ v« cïng ®Æc s¾c. §©y lµ chiÕc n«i cña c¸ch m¹ng nh­ng còng ngÇm chøa nhiÒu khã kh¨n: ¶nh h­ëng cña c¸c “xø M­êng, Th¸i tù trÞ” thêi Ph¸p thuéc; n¬i trung chuyÓn, bu«n b¸n hµng lËu, hµng cÊm tõ bªn kia biªn giíi sang trong thêi k× nµy; nh÷ng tranh chÊp xung ®ét vÒ chñ quyÒn l·nh thæ - Cho biÕt d©n téc Kinh víi Trung Quèc ph©n bè chñ yÕu ë ®©u? - §aklak: dtéc £®ª b.Khu vùc - Kontum vµ Giarai: dtéc Giarai Tr­êng S¬n - L©m §ång: dtéc K’ho * §Æc ®iÓm - Vïng nói ch¹y däc l·nh thæ, lµ - T©y Nguyªn biªn giíi tù nhiªn víi Lµo, - Kon tum – Gia Campuchia gåm Tr­êng S¬n rai B¾c vµ Nam. - §aklalk C¸c d©n téc cã sè d©n Ýt, sèng - L©m §ång r¶i r¸c, tr×nh ®é s¶n xuÊt ch­a cao, cã d©n téc míi ®­îc ph¸t *GV: Theo huyÒn sö, 50
5. ng­êi con theo LLQ hiÖn: Chøt xuèng biÓn khai ph¸ vïng Cã ®­êng mßn HCM thêi ®ång b»ng, lµ céi nguån kh¸ng chiÕn vµ lµ quèc lé cña d©n téc Kinh. Thùc tÕ xuyªn ViÖt hÞªn nay. N¬i cã ng­êi Kinh ®· më mang nhiÒu c¶nh quan, v­ên quèc ®Êt ®ai tõ thuë vua Hïng gia, di tÝch lÞch sö. c¸ch ®©y hµng ngh×n n¨m ë T©y Nguyªn, hiÖn t­îng ®èt trªn miÒn ®åi trung du rõng lµm rÉy, s¨n b¾n thó quý VÝnh Phóc, råi tiÕn dÇn vÉn x¶y ra, tr×nh ®é d©n trÝ cßn xuèng ®ång b»ng. Ng­êi thÊp, dÔ bÞ l«i kÐo, kÝch ®éng Kinh ®· t¹o nªn nÒn v¨n nh­ næi lo¹n, di t¶n tr¸i phÐp ra minh s«ng Hång ®Æc tr­ng n­íc ngoµi. c.Khu vùc Nam cña v¨n ho¸ cho d©n téc Trung Bé vµ Nam Kinh vµ cho toµn thÓ 54 - Nam Trung Bé: dtéc Ch¨m Bé d©n téc ViÖt Nam – v¨n - T©y nam Nam Bé: Khmer minh lóa n­íc. - §« thÞ: ng­êi Hoa - Nghiªn cøu kªnh ch÷ Ng­êi Ch¨m lµ con ch¸u cña môc 2, th¶o luËn theo ®Êt n­íc Ch¨m pa cæ x­a, theo nhãm? ®¹o Håi. Ng­êi Khmer ViÖt cã mèi liªn - Nhãm 1: Trung du vµ hÖ víi ng­êi Khmer Cambodia. miÒn nói B¾c Bé lµ ®Þa bµn Ng­êi Hoa di c­ sang VN ®Æc c­ tró cña d©n téc nµo? biÖt lµ ë TPHCM tõ thêi nhµ Vïng nµy cã ®Æc ®iÓm g×? Thanh. TÊt c¶ ®Òu cã lßng tù t«n d©n téc, dÔ bÞ l«i kÐo. §ång b»ng s«ng Cöu Long d. KÕt luËn réng lín vµ s«ng Mª C«ng lµ vÊn ®Ò quan träng trong uû ban c¸c n­íc tiÓu vïng s«ng Mª C«ng. - C¸c d©n téc Ýt ng­êi cã tØ lÖ nhá trong tæng sè d©n c¶ n­íc - Nhãm 2: Khu vùc nh­ng sinh sèng trªn mét vïng Tr­êng S¬n – T©y réng lín, lµ vïng nói vµ trung Nguyªn cã bao nhiªu d©n du. §©y lµ khu vùc cã tÇm quan téc? Vïng nµy cã ®Æc träng vÒ kinh tÕ, m«i tr­êng, an ®iÓm g×? ninh chÝnh trÞ – quèc phßng; lµ c¸c träng ®iÓm cña vÊn ®Ò “3 T©y: T©y B¾c, T©y Nguyªn, T©y Nam”. - Ph¸t triÓn kinh tÕ, gi÷ v÷ng an ninh khu vùc nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ®ång b»ng ph¸t triÓn. Sù ®oµn kÕt gi÷a ®ång b»ng víi - Nhãm 3: C¸c tØnh cùc miÒn nói lµ c¬ së cho sù thµnh
6. Nam Trung Bé vµ Nam Bé c«ng cña mäi mÆt ho¹t ®éng cã nh÷ng d©n t«c nµo? kinh tÕ ®Êt n­íc. §Æc ®iÓm? ChÝnh s¸ch vËn ®éng ®Þnh canh ®Þnh c­ ®èi víi d©n téc Ýt ng­êi kÕt hîp chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸n bé miÒn xu«i - Nhãm 4: Rót ra kÕt luËn c«ng t¸c l©u n¨m ë miÒn nói sau khi ph©n tÝch? còng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh - H·y tãm t¾t c¸c vÊn ®Ò tÕ vµ th¾t chÆt mèi ®oµn kÕt chÝnh cña bµi häc? gi÷a c¸c d©n téc anh em. Tõ ®ã t×nh h×nh ph©n bè d©n téc còng cã sù thay ®æi. - HS ®äc phÇn ghi nhí C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (5 phút) Khu vực Miền núi Trường Nam Học sinh báo C. HOẠT và Trung Sơn và Trung Bộ cáo kết quả làm ĐỘNG du phía Tây và Nam việc với GV. LUYỆN Bắc Nguyên Bộ TẬP Các dân tộc sinh sống Đặc điểm phân bố Thông tin phản hồi Khu vực Miền núi và Trung Trường Sơn và Nam Trung du phía Bắc Tây Nguyên Bộ và Nam Bộ Các dân tộc trên 30 dân tộc như trên 20 dân tộc gồm các dân sinh sống Tày, Nùng, Thái, như Gia - rai, tộc Chăm, Mường, Dao, Đăk Lăk, Ê - đê, Khơ - me, HMông Cơ - ho Hoa. Đặc điểm Phân bố theo độ cao. Phân bố theo Phân bố phân bố vùng. theo dải
7. hoặc xen kẽ người Kinh. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG (Thời gian: 3 phút) 1. Nèi c¸c ý cho ®óng vÞ trÝ c­ tró cña c¸c Học sinh báo D. HOẠT d©n téc. cáo kết quả làm ĐỘNG VẬN A. § nh nói cao 1. Kinh B Thung lòng h÷u 2. Tµy việc với GV. DỤNG ng¹n s«ng Hång C. S­ên nói 3. H’M«ng (MÌo) D. Vïng thÊp t¶ ng¹n 4. Khmer s«ng Hång E. Trung du phÝa B¾c 5. M­êng 6. Dao (§¸p ¸n: A3, B5, C6, D2, E1) - VÏ h×nh H2.1 trªn khæ A0, H5.1, H6.2, H4.1, H42 E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG (Thời gian: 2 phút) - Tr¶ lêi c©u hái trong SGK Học sinh báo E. HOẠT - Lµm bµi tËp trong SBT cáo kết quả làm ĐỘNG TÌM - Xem tr­íc bµi 2 - S­u tÇm c¸c lµn ®iÖu d©n ca c¸c d©n téc. việc với GV. TÒI, MỞ - Nªn th­êng xuyªn theo dâi thêi sù VTV, RỘNG b¸o chÝ vµ ghi l¹i c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn m«n häc. *Tù rót kinh nghiÖm: .