Giáo án Giáo dục công dân Lớp 11 - Bài 11: Chính sách dân số và giải quyết việc làm - Trường THPT Trần Phú

Nội dung text: Giáo án Giáo dục công dân Lớp 11 - Bài 11: Chính sách dân số và giải quyết việc làm - Trường THPT Trần Phú

1. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 Ngày soạn: 17/2/2020 Tiết: 25 Bài 11. CHÍNH SÁCH DÂN SỐ VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức. - Biết được tình hình phát triển dân số và phương hướng cơ bản thực hiện chính sách dân số ở nước ta hiện nay. - Biết được tình hình việc làm và phương hướng cơ bản thực hiện chính sách giải quyết việc làm ở Việt Nam hiện nay. - Hiểu được trách nhiệm của công dân trong việc thực hiện chính sách dân số và giải quyết việc làm. 2. Về kỹ năng. - Biết tham gia tuyên truyền chính sách dân số và giải quyết việc làm phù hợp với khả năng của bản thân. - Biết đánh giá việc thực hiện chính sách dân số của gia đình, cộng đồng dân cư và việc thực hiện chính sách giải quyết việc làm ở địa phương phù hợp với lứa tuổi. - Bước đầu biết định hướng nghề nghiệp trong tương lai. 3. Về thái độ. Tin tưởng, ủng hộ chính sách dân số và giải quyết việc làm của Đảng và Nhà nước ta. II. Các năng lực hướng tới phát triển ở học sinh. NL tự chủ, NL tư duy phê phán, NL giải quyết vấn đề, NL hợp tác, NL phân tích tổng hợp, NL hợp tác. III. Phương pháp/ kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng. - Phương pháp trực quan - Phương pháp thảo luận nhóm - Phương pháp tình huống - Phương pháp thuyết trình, vấn đáp. IV. Phương tiện dạy học. - Sách giáo khoa GDCD lớp 11, sách giáo viên GDCD lớp 11. - Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn GDCD ở trường THPT. - Tranh ảnh trực quan liên quan đến nội dung bài học. - Giáo án tiết dạy. - Phiếu học tập. V. Tổ chức dạy học. 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Tiến trình giảng bài mới. Đất nước ta là một trong những nước có dân số đông báo động trên thế giới. Việc gia tăng dân số kéo theo hàng loạt những hậu quả nghiêm trọng như: Thất nghiệp, nghèo đói, bệnh tật, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội gia tăng, Đứng trước những nguy cơ như vậy, Đảng và nhà nước ta đã đề ra những mục tiêu và phương hướng cơ bản nào để khắc phục
2. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 tình trạng gia tăng dân số và thực hiện tốt chính sách dân số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay? Bên cạnh đó công dân cần phải có trách nhiệm gì đối với chính sách dân số? Bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm câu trả lời. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học Hoạt động 1: Tìm hiểu mục tiêu chính sách dân số. 1. Chính sách dân số. a) Tình hình dân số *Mục tiêu: nước ta (Đọc thêm) - HS nêu được mục tiêu của chính sách dân số ở nước ta. - Rèn luyện: NL tư duy phê phán, NL tự nhận thức, NL giải quyết vấn đề. *Phương pháp: - Trực quan. - Vấn đáp. - Động não. - Thuyết trình. *Cách tiến hành: GV định hướng HS: Xem tranh và trả lời câu hỏi. Hình 1. Hình 2. GV nêu câu hỏi: 1. Qua biểu đồ ở hình 1, em có nhận xét gì về tình hình dân số nước ta hiện nay? 2. Em có nhận xét gì sự chênh lệch số lượng giữa bé trai và bé gái trong hình 2? - HS trả lời - GV chốt lại: Hình 1 là biểu đồ biểu hiện sự gia tăng dân số ở nước ta trong những năm vừa qua đang ở mức rất cao, Hình 2 biểu hiện sự mất cân bằng giới tính khi sinh, số lượng các bé trai nhiều hơn so với bé gái, đây là một b. Mục tiêu và phương trong những vấn đề nóng bỏng liên quan đến chất lượng hướng cơ bản để thực dân số nước ta hiện nay. Bên cạnh đó, quy mô cơ cấu hiện chính sách dân số.
3. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 dân số chưa ổn định khi mà dân số ở nông thôn đổ xô ra Mục tiêu: thành thị dẫn đến việc phân bố dân cư không hợp lý và Tiếp tục giảm tốc độ có sự chênh lệch cao. Thực trạng này sẽ là cơ sở thực gia tăng dân số. tiễn để Đảng ta đề ra mục tiêu và phương hướng giải Sớm ổn định quy mô, quyết trong thời gian tới. cơ cấu dân số và phân bố GV nêu câu hỏi: Em hãy tìm tìm hiểu SGK và cho cô dân cư hợp lý. biết mục tiêu của chính sách dân số ở nước ta? Nâng cao chất lượng HS trả lời dân số nhằm phát triển nguồn nhân lực cho đất GV ghi bảng nước. GV làm rõ tầm quan trọng của các mục tiêu: Những mục tiêu trên giúp khắc phục những hạn chế, thách thức về vấn đề dân số ở nước ta hiện nay, cụ thể: Tiếp tục giảm tốc độ gia tăng dân số: Từ tháng 1/2017 dân số Việt Nam đạt gần 95 triệu người, đứng thứ 14 trong số các quốc gia đông dân nhất thế giới. Mức độ dân số ở mức cao như hiện nay kéo theo nhiều hậu quả nghiêm trọng khác. Chính vì vậy mục tiêu hàng đầu đó là giảm tốc độ tăng dân số. Ổn định quy mô, cơ cấu dân số, phân bố hợp lý: hiện trạng phân bố dân cư không hợp lý hiện nay dẫn đến thừa lao động phổ thông ở thành thị và thiếu ở nông thôn, nông thôn dường như đa số chỉ còn người già và phụ nữ. Đây cũng chính là vấn đề cần phải khắc phục ngay lập tức. Chất lượng dân số đứng trước nhiều thách thức: tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh, tốc độ già hóa dân số nhanh, tỷ lệ dân số bị khuyết tật, dị tật bẩm sinh có xu hướng tăng Đây là vấn đề nóng hổi đòi hỏi các giải pháp toàn diện để nâng cao chất lượng dân số. 2. Hoạt động 2: Tìm hiểu phương hướng cơ bản Phương hướng cơ bản thực hiện chính sách dân số. thực hiện chính sách dân *Mục tiêu: số: - HS nêu được phương hướng cơ bản để thực hiện chính sách dân số nước ta hiện nay. - Rèn luyện: NL hợp tác, NL tư duy sáng tạo, NL giải
4. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 quyết vấn đề, NL trình bày. *Phương pháp: - Thảo luận nhóm - Vấn đáp - Thuyết trình + Tăng cường công tác lãnh đạo và quản lý đối *Cách tiến hành: với công tác dân số. GV định hướng HS: Em hãy đọc SGK và liệt kê những + Làm tốt công tác thông phương hướng cơ bản để thực hiện chính sách dân số tin, tuyên truyền, giáo trong giai đoạn hiện nay. dục về dân số- kế hoạch - HS trả lời hóa gia đình. - GV ghi bảng + Nâng cao sự hiểu biết của người dân về bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản. + Đầu tư đúng mức và tranh thủ các nguồn lực để nâng cao hiệu quả công tác dân số. Để HS hiểu rõ hơn những phương hướng trên, GV tổ chức cho HS làm việc nhóm như sau: GV chia lớp thành 4 nhóm, phát phiếu học tập có ghi câu hỏi, các nhóm làm việc trong thời gian 5 phút và 2 phút trình bày. Nhóm 1: Tìm hiểu phương hướng thứ nhất, cho ví dụ minh họa? HS đại diện trả lời GV chốt: Xuất phát từ tầm quan trọng của chính sách dân số nên việc tăng cường công tác lãnh đạo và quản lý đối với công tác dân số là vô cùng cần thiết. Ví dụ: Nước ta có Ủy ban Quốc gia dân số và kế hoạch hóa gia đình, có nhiệm vụ chỉ đạo công tác dân số và sinh đẻ có kế hoạch, chủ trì việc phối hợp giữa các cơ
5. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 quan, các đoàn thể quần chúng tổ chức thực hiện công tác dân số và sinh đẻ có kế hoạch trong cả nước Nhóm 2: Tìm hiểu phương hướng thứ hai, cho ví dụ minh họa? HS đại diện trả lời GV chốt: Để phổ biến rộng rãi các chủ trương, biện pháp kế hoạch hóa gia đình tới quần chúng nhân dân, cách tốt nhất là làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục với nội dung phù hợp, hình thức đa dạng. Ví dụ: Chủ đề của ngày dân số thế giới năm 2016 là “Đầu tư cho trẻ em gái vị thành niên”, năm 2017 là “Kế hoạch hóa gia đình: Nâng cao vị thế con người và phát triển đất nước phồn vinh”. Việc mỗi năm đưa ra một chủ đề khác nhau như vậy là vì chủ đề của mỗi năm mang tính cấp thiết, toàn cầu của năm đó. Đây chính là 1 cách thông tin, tuyên truyền, giáo dục để kêu gọi sự quan tâm chú ý của mọi người. Nhóm 3: Tìm hiểu phương hướng thứ ba , cho ví dụ mình họa? HS đại diện trả lời GV chốt: Một vấn đề nổi cộm hiện nay đó là bất bình đẳng giới trong chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS). Hầu như chỉ có phụ nữ tham gia vào các chương trình CSSKSS còn đàn ông thì không. Đó chính là biểu hiện của sự thiếu hiểu biết của người dân về bình đẳng giới và CSSKSS. Ví dụ: Nhằm góp phần cải thiện tình trạng này, Hội kế hoạch hóa gia đình Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong hoạt động tuyên truyền về CSSKSS hướng đến đối tượng nam giới thông qua hệ thống tuyên truyền viên, các mô hình như “Lễ trao giấy đăng ký kết hôn trang trọng lồng ghép tư vấn và khám sứuc khỏe sinh sản tiền hôn nhân”, hoạt động lưu động đến các vùng sâu vùng xa, đặc biệt là mô hình “Câu lạc bộ bình đẳng giới vì sự tiến bộ của phụ nữ”. Nhờ vậy sự hiểu biết của người dân về bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản được nâng cao rõ rệt. Nhóm 4: Tìm hiểu phương hướng thứ tư, cho ví dụ minh
6. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 họa? HS đại diện trả lời GV chốt: Để thực hiện tốt chính sách dân số, nhà nước cần có sự đầu tư, tuy nhiên đầu tư phải đúng mức, có hiệu quả, tránh đầu tư tràn lan nhưng không chất lượng gây lãng phí. Đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, Thông qua các nước bạn ta học hỏi được nhiều kinh nghiệm, được hỗ trợ kinh phí và chuyên gia. 3. Hoạt động 3: Tìm hiểu trách nhiệm của công dân c) Trách nhiệm của đối với chính sách dân số. công dân đối với chính *Mục tiêu: sách dân số. - HS hiểu, nêu được trách nhiệm của công dân đối với + Chấp hành và động chính sách dân số. viên người thân, gia đình thực hiện tốt các nội - Rèn luyện: NL tư duy phê phán, NL phân tích tổng dung trong chính sách hợp, NL giải quyết vấn đề. dân số của Đảng, nhà *Phương pháp: nước. - Tình huống + Tích cực tham gia các phong trào, hoạt động - Vấn đáp tuyên truyền về công tác - Thuyết trình dân số. *Cách tiến hành: GV đưa ra tình huống và yêu cầu HS trả lời câu hỏi. Tình huống: Vợ chồng anh Bình chị Hoa sinh được 5 đứa con gái, dù đã đông con nhưng anh chị vẫn dự tính sinh thêm để có con trai nối dõi. Vì gia đình đông con nên cuộc sống rất khó khăn, nhiều năm liền là hộ đặc biệt khó khăn của xã, chị Hoa lại hay đau ốm do sinh đẻ quá nhiều. Thấy vậy bà con hàng xóm và cán bộ dân số thường xuyên khuyên nhủ, tuyên truyền anh chị không nên sinh con nữa nhưng anh chị không nghe, cho rằng đây là việc gia đình của mình, sinh hay không sinh là quyết định của mình không liên quan gì đến chính quyền và người khác. GV nêu câu hỏi: 1) Theo em quan điểm của anh Bình và chị Hoa là
7. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 đúng hay sai? Vì sao? 2) Theo em việc bà con hàng xóm khuyên nhủ anh Bình chị Hoa ngừng sinh đẻ là có vi phạm quyền tự do cá nhân của người khác không? Vì sao? HS trả lời GV chốt: Quan điểm của anh Bình và chị Hoa là không đúng, thực hiện kế hoạch hóa gia đình và chính sách dân số là trách nhiệm chung của tất cả mọi người chứ không riêng anh Bình chị Hoa, trong trường hợp này anh Bình và chị Hoa đã không thực hiện tốt chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình theo quy định của nhà nước. Việc bà con hàng xóm khuyên nhủ vợ chồng anh Bình ngưng sinh đẻ không hề vi phạm đến quyền tự do cá nhân của anh Bình và chị Hoa vì trách nhiệm của công dân đối với chính sách dân số là động viên, khuyên nhủ người khác chấp hành chính sách dân số và đấu tranh chống hành vi vi phạm chính sách dân số. GV nêu câu hỏi: Từ việc phân tích tình huống trên, em hãy cho biết trách nhiệm của công dân đối với chính sách dân số? HS trả lời GV ghi bảng BÀI TẬP LUYỆN TẬP Chọn câu trả lời đúng Câu 1: Phân bố dân cư là gì? A. Là sự phân chia tổng số dân theo khu vực B. Là sự phân chia tổng số dân theo khu vực, vùng địa lí kinh tế. C. Là sự phân chia tổng số dân theo khu vực, vùng địa lí kinh tế hoặc một đơn vị hành chính. D. Là sự phân chia tổng số dân theo khu vực hoặc một đơn vị hành chính. Câu 2: Nói đến chất lượng dân số là nói đến tiêu chí nào sau đây? A. Yếu tố thể chất B. Yếu tố thể chất, trí tuệ và tinh thần C. Yếu tố trí tuệ D. Yếu tố thể chất và tinh thần Câu 3: Vợ chồng chị M sinh được hai cô con gái nên chồng chị muốn chị sinh thêm để mong có được cậu con trai. Nhưng chị lại không muốn vì chị cho rằng dù gái hay trai chỉ hai là đủ. Nếu em là chị M, em sẽ chọn cách nào dưới đây?
8. Trường THPT Trần Phú - Giáo dục công dân 11 A. Nhờ bố mẹ giải thích cho chồng hiểu B. Nhờ hàng xóm giải thích cho chồng hiểu C. Giải thích cho người chồng hiểu để từ bỏ ý định sinh thêm D. Nhờ cán bộ dân số ở địa phương giúp đỡ Câu 4: Nội dung nào dưới đây là một trong những mục tiêu của chính sách dân số nước ta ? A. Tuyên truyền, giáo dục biện pháp kế hoạch hóa gia đình B. Tổ chức tốt bộ máy làm công tác dân số C. Nâng cao chất lượng dân số D. Phát triển nguồn nhân lực Câu 5: Hành vi, việc làm nào dưới đây vi phạm chính sách dân số của Đảng và Nhà nước? A. Tuyên truyền, phổ biến biện pháp kế hoạch hóa gia đình B. Cung cấp các phương tiện tránh thai C. Lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức D. Cung cấp các dịch vụ dân số Dặn dò: Chuẩn bị bài mới sau khi đi học lại và cô sẽ kiểm tra.