Giáo án Lịch sử Lớp 10 - Bài 15: Thời Bắc thuộc và cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (Từ thế kỷ I đến đầu thế kỷ X) - Trường THPT Thái Phiên

Nội dung text: Giáo án Lịch sử Lớp 10 - Bài 15: Thời Bắc thuộc và cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (Từ thế kỷ I đến đầu thế kỷ X) - Trường THPT Thái Phiên

1. Giáo án giảng dạy Bài 15 Lịch sử 10 BÀI 15 THỜI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC (TỪ THẾ KỶ I ĐẾN ĐẦU THẾ KỶ X) Tuần 20, tiết PPCT: 21 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức - Nắm được những nội dung cơ bản chính sách đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc ở nước ta và những chuyển biến kinh tế, văn hóa, xã hội nước ta trong thời Bắc thuộc. 2. Về tư tưởng, tình cảm - Giáo dục tinh thần đấu tranh bền bỉ chống đồng hóa giành độc lập dân tộc của nhân dân ta. 3. Về kĩ năng - Bồi dưỡng kĩ năng liên hệ nguyên nhân và kết quả, chính trị với kinh tế, văn hóa, xã hội. II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC - Lược đồ SGK ban KHXH nhân văn lớp 10. - Tài liệu minh họa khác. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC Từ sau khi Âu Lạc bị Triệu Đà xâm chiếm cho đến đầu thế kỷ X, nước ta bị các triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ - thời kỳ Bắc thuộc. Để thấy được chế độ cai trị tàn bạo, âm mưu thâm độc của phong kiến phương Bắc đối với dân tộc ta và những chuyển biến về kinh tế, văn hóa xã hội ở nước ta thời Bắc thuộc, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài 15. Những kiến thức HS cần nắm vững I. CHẾ ĐỘ CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG BẮC VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM 1. Chế độ cai trị a. Tổ chức bộ máy cai trị - Các triều đại phong kiến phương Bắc từ nhà Triệu, Hán, Tùy, Đường đều chia nước ta thành các quận, huyện; cử quan lại cai trị đến cấp huyện. - Mục đích: sáp nhập đất nước Âu Lạc cũ vào bản đồ Trung Quốc. b. Chính sách bóc lột về kinh tế và đồng hóa về văn hóa - Kinh tế: + Chính sách bóc lột, cống nạp nặng nề. + Nắm độc quyền muối và sắt. + Quan lại đô hộ bạo ngược tham ô, ra sức bóc lột dân chúng. - Văn hóa: + Truyền bá Nho giáo, mở lớp dạy chữ Nho. + Bắt nhân dân thay đổi phong tục, tập quán theo người Hán. THPT Thái Phiên1
2. Giáo án giảng dạy Bài 15 Lịch sử 10 + Đưa người Hán vào sinh sống cùng người Việt. Mục đích: âm mưu đồng hóa dân tộc Việt. - Áp dụng luật pháp hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân ta. 2. Những chuyển biến xã hội a. Về kinh tế - Nông nghiệp: + Công cụ sắt được sử dụng phổ biến. + Công cuộc khai hoang được đẩy mạnh. + Thủy lợi được mở mang. Năng suất lúa tăng hơn trước. - Thủ công nghiệp, thương mại có sự chuyển biến đáng kể. + Nghề cũ phát triển hơn: Rèn sắt, khai thác vàng bạc, làm đồ trang sức. + Một số nghề mới xuất hiện: làm giấy, làm thủy tinh. + Đường giao thông thủy bộ giữa các quận, vùng hình thành. b. Về văn hóa - xã hội + Về văn hóa - Tiếp thu những yếu tố tích cực của văn hóa Trung Hoa thời Hán - Đường như ngôn ngữ, văn tự. - Giữ được phong tục, tập quán: nhuộm răng, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh dày, tôn trọng phụ nữ. Nhân dân ta không bị đồng hóa. + Về xã hội - Quan hệ giữa nhân dân với chính quyền đô hộ căng thẳng => Đấu tranh chống đô hộ. - Ở một số nơi nông dân tự do bị nông nô hóa, bị bóc lột theo kiểu địa tô phong kiến. MỘT SỐ CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM THAM KHẢO Câu 1. Nước ta rơi vào ách thống trị của phong kiến phương Bắc từ năm A. 179 TCN B. 208 TCN C. 111 TCN D. 179 Câu 2. Sau khi chiếm được Âu Lạc, nhà Triệu chia nước ta thành hai quận là A. Giao Chỉ và Cửu Chân. B. Cửu Chân và Nhật Nam. C. Nhật Nam và Giao Chỉ. D. Giao Chỉ và Tỉ Ảnh. Câu 3. Nhà Hán chia nước ta làm mấy quận và sáp nhập vào lãnh thổ nào? A. Ba quận – bộ Giao Chỉ. THPT Thái Phiên2
3. Giáo án giảng dạy Bài 15 Lịch sử 10 B. Hai quận – nước Nam Việt. C. Ba quận – bộ Cửu Chân. D. Hai quận – bộ Nhật Nam. Câu 4. Triều đại nào ở Trung Quốc đã thực hiện chính sách tăng cường kiểm soát cử quan cai trị tới cấp huyện? A. Nhà Triệu B. Nhà Hán C. Nhà Ngô D. Nhà Đường Câu 5. Ý nào không phản ánh đúng về việc tổ chức bộ máy cai trị của chính quyền đô hộ phương Bắc ở nước ta? A. Chia nước ta thành quận (hoặc châu). B. Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ của phong kiến Trung Quốc. C. Xóa bỏ tất cả các đơn vị hành chính của người Việt. D. Tăng cường kiểm soát của quan lại cai trị tới cấp huyện. Câu 6. Việc tổ chức bộ máy cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc nhằm mục đích cuối cùng là gì? A. Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ của chúng. B. Thành lập quốc gia mới thần phục phong kiến Trung Quốc. C. Thành lập quốc gia riêng của người Hán. D. Phát triển kinh tế, ổn định đời sống nhân dân Âu Lạc. Câu 7. Để bóc lột nhân dân ta, chính quyền đô hộ phương Bắc đã thực hiện chính sách nhất quán nào? A. Bóc lột, cống nạp nặng nề; cướp ruộng đất, lập đồn điền; nắm độc quyền về muối và sắt. B. Đầu tư phát triển nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp để tận thu nguồn lợi. C. Đặt ra nhiều loại thuế bất hợp lí hòng tận thu mọi sản phẩm do nhân dân làm ra. D. Cải cách chế độ thuế, tăng thuế ruộng khiến người dân thêm khốn khổ. Câu 8. Ý nào không phản ánh đúng mục đích của chính sách độc quyền về sắt của chính quyền đô hộ phương Bắc? A. Nước ta không có sẵn nguyên liệu này. B. Nhằm quản lí chặt chẽ nguồn tài nguyên. C. Nhằm duy trì tình trạng sản xuất lạc hậu. D. Nhằm ngăn ngừa các cuộc nổi dậy vũ trang của nhân dân ta. Câu 9. Ý nào không phản ánh đúng những chính sách về văn hóa – xã hội của chính quyền đô hộ đối với nhân dân ta? A. Đạo Phật được coi là quốc giáo. B. Truyền bá Nho giáo vào nước ta. C. Bắt nhân dân ta theo phong tục của người Hán. D. Đưa người Hán vào nước ta ở lẫn với người Việt. Câu 10. Các triều đại phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hóa về văn hóa đối với nhân dân ta nhằm mục đích? THPT Thái Phiên3
4. Giáo án giảng dạy Bài 15 Lịch sử 10 A. Bảo tồn và phát triển tinh hoa văn hóa phương Đông. B. Khai hóa văn minh cho nhân dân ta. C. Nô dịch, đồng hóa nhân dân ta về văn hóa. D. Phát triển văn hóa Hán trên đất nước ta. Câu 11. Những chính sách về chính trị - văn hóa – xã hội, của chính quyền đô hộ phương Bắc nhằm mục đích gì? A. Đồng hóa dân ta về văn hóa. B. Đồng hóa dân ta về mặt giống nòi. C. Đồng hóa dân ta, thôn tính vĩnh viễn nước ta, sáp nhập nước ta vào lãnh thổ của Trung Quốc. D. Mở rộng cương vực lãnh thổ, ảnh hưởng của phong kiến Trung Quốc. Câu 12. Ý nào không phản ánh đúng biến chuyển của nông nghiệp nước ta thời Bắc thuộc? A. Một số máy móc được sử dụng trong nông nghiệp. B. Công cuộc khẩn hoang được đẩy mạnh. C. Các công trình thủy lợi được xây dựng. D. Năng suất lúa tăng hơn trước. Câu 13. Dưới thời Bắc thuộc, nghề thủ công mới xuất hiện ở nước ta là A. làm đồ trang sức bằng vàng, bạc. B. rèn sắt. C. làm giấy, làm thủy tinh. D. làm đồ gốm. Câu 14. Ý nào không phản ánh đúng những chuyển biến về kinh tế nước ta thời Bắc thuộc? A. Công cụ sản xuất bằng sắt phổ biến, diện tích trồng trọt và năng suất cây trồng tăng. B. Thủ công nghiệp có bước phát triển mới. C. Đường giao thông thủy bộ giữa các vùng, quận được hình thành. D. Việc giao thương với nước ngoài khởi sắc hơn hẳn. Câu 15. Thời Bắc thuộc, điểm nổi bật của tình hình văn hóa ở nước ta là gì? A. Văn hóa Hán không ảnh hưởng nhiều đến văn hóa nước ta. B. Nhân dân ta tiếp thu yếu tố tích cực của văn hóa Trung Quốc. C. Tiếp nhận tinh hoa văn hóa Hán và Việt hóa cho nó phù hợp với thực tiễn. D. Bảo tồn phong tục tập quán truyền thống của dân tộc. Câu 16. Dưới thời Bắc thuộc, mâu thuẫn bao trùm trong xã hội nước ta là A. mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến. B. mâu thuẫn giữa dân ta với quan lại cai trị. C. mâu thuần giữa nhân dân ta với chính quyền đô hộ phương Bắc. D. mâu thuẫn giữa nông nô với các chủ đồn điền người Hán. Câu 17. Kết nối nd ở cột bên trái với cột bên phải sao cho phù hợp 1. Nhà Triệu chia Âu Lạc thành a) Sáp nhập nước Âu Lạc vào lãnh thổ của THPT Thái Phiên4
5. Giáo án giảng dạy Bài 15 Lịch sử 10 hai quận chúng 2. Nhà Hán chia Âu Lạc làm ba b) Truyền bá Nho giáo vào nước ta, bắt quận nhân dân ta phải thay đổi theo phong tục của người Hán, nhằm đồng hóa nhân dân ta 3. Nhiều nho sĩ, quan lại người c) Tạo ra những chuyển biến tích cực về Hán được đưa sang Âu lạc ngôn ngữ, văn tự 4. Văn hóa Trung Hoa thời d) Sáp nhập vào bộ Giao Chỉ cùng với một Hán, Đường được truyền bá số quận trên đất Trung Quốc vào nước ta và được Việt hóa A. 1 – a, 2 – b, 3 – c, 4 – d. B. 1 – b, 2 – d, 3 – c, 4 – a. C. 1 – a, 2 – d, 3 – b, 4 – c. D. 1 – b, 2 – c, 3 – a, 4 – d. THPT Thái Phiên5