Giáo án Vật lí Lớp 9 - Bài 10: Biến trở - Điện trở dùng trong kỹ thuật - Nguyễn Thị Minh Chinh

Nội dung text: Giáo án Vật lí Lớp 9 - Bài 10: Biến trở - Điện trở dùng trong kỹ thuật - Nguyễn Thị Minh Chinh

1. TIẾT 10: BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT GV: Nguyễn Thị Minh Chinh Trường THCS Gia Thụy
2. ÔN LẠI KIẾN THỨC CŨ + Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài (l), tỉ lệ nghịch với tiết diện (S)và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn. l Công thức : R = S + Từ công thức trên, ta có thể làm thay đổi điện trở dây dẫn bằng cách 1. Thay đổi chiều dài dây dẫn. 2. Thay đổi tiết diện của dây. 3. Thay đổi vật liệu của dây.
3. Vậy biến trở là gì ? BiếnBiến trở cótrở cấu tạo và hoạt động như thế nào ?
4. TIẾT 10 BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C1 : Quan sát ảnh chụp C N M a) Biến trở con chạy A B b) Biến trở tay quay A N B c) Biến trở than
5. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C N + Bộ phận chính : M con chạy C, cuộn dây dẫn A B có điện trở suất lớn và quấn quanh lõi sứ. con chạy C cuộn dây dẫn có tay quay C điện trở suất lớn quấn quanh lõi sứ A N B
6. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C C2: Nếu mắc nối tiếp hai N M đầu A, B của cuộn dây vào mạch điện khi dịch A B chuyển con chạy C, Biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không ? Đ K + - Biến trở lúc này không có tác dụng thay đổi điện trở. Vì khi dịch chuyển con chạy C thì dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở và con chạy C không có tác dụng làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.
7. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C C3: Biến trở được mắc N nối tiếp vào mạch điện, M chẳng hạn hai điểm A và A B N của biến trở Khi đó nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì điện trở có mạch điện có thay đổi không? Vì Đ K sao? + - Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện.
8. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C + Bộ phận chính : a N con chạy C, cuộn dây dẫn M có điện trở suất lớn và quấn A B quanh lõi sứ. b + Kí hiệu sơ đồ của biến trở. con chạy C c + Khi sử dụng biến trở, phải mắc hai cuộn dây dẫn có chốt A, N của biến trở vào mạchTayvà quaydi C điện trở suất lớn chuyển con chạy C để điều chỉnh. d quấn quanh lõi sứ A C A NN B
9. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng C điện trong mạch : N M A B Bật 6V Tắt AC DC
10. Bắt đầu Hết giờ 101213141516171819202122232425262728293031323334353637383940414243444546474849505152535455565758596011123456789 M C N A B 6V Bật HOẠT ĐỘNG NHÓM Tắt AC DC a. Vẽ sơ đồ mạch điện. b. Mắc mạch điện theo sơ đồ mạch điện vừa vẽ. c. Đóng khóa K, di chuyển con chạy như sau : Vị trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị Rb Tại điểm N Giữa MN Tại điểm M
11. M N HOẠT ĐỘNG NHÓM c a. Vẽ sơ đồ mạch điện. b. Mắc mạch điện theo sơ đồ vừa vẽ. c. Đóng khóa K Vĩ trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị Rb Tại điểm N Sáng yếu Lớn nhất Giữa MN Sáng hơn Nhỏ hơn Tại điểm M Sáng nhất Nhỏ nhất Điện trở giảm→cường độ dòng điện qua đèn tăng→đèn sáng hơn.
12. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : 2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch. 3. Kết luận: Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
13. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT : 680k C7: Các điện trở trong kỹ thuật được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện. Hãy giải thích vì sao ? l R = Theo công thức tính điện trở S mà lớp kim loại mỏng có tiết diện nhỏ nên điện trở lớn.
14. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT : 680k Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở. Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
15. Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở. Vòng 1 Vòng 2 Vòng 3 Vòng 4 Đen 0 0 1 0 Nâu 1 1 10 1% Đỏ 2 2 102 2% Da cam 3 3 103 Vàng 4 4 104 Lục 5 5 105 Lam 6 6 106 Tím 7 7 107 Xám 8 8 108 Trắng 9 9 109 Nhũ vàng 0,1 5% Bạc 0,01 10%
16. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT Vòng 1 Vòng 2 Vòng 3 Vòng 4 III. VẬN DỤNG : Đen 0 0 1 0 C9 Nâu 1 1 10 1% Đỏ 2 2 102 2% Da cam 3 3 103 Vàng 4 4 104 = 5 0 102 5% Lục 5 5 105 = 5.000 5% Lam 6 6 106 = 5 k 5% Tím 7 7 107 Xám 8 8 108 Trắng 9 9 109 Nhũ vàng 0,1 5% Bạc 0,01 10%
17. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT l III. VẬN DỤNG : n = C10 l1vòng Cho biết : R = 20  S = 0,5 mm2 = 0,5.10-6 m2 R = l S l = c.vi lõi = 1,1 .10-6m 1vòng d = 2cm = 2.10-2m số vòng dây? RS l = l 1vòng= d.
18. TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT Củng cố Biến trở là gì ? Biến trở dùng để làm gì ? Bài tập về nhà + Làm các BT : 10.1 đến 10.6 trang 27-28 SBT + Tiết sau kiểm tra 15 phút + Xem trước bài 11. Hướng dẫn Bài 10.2 SBT C N M Số này có nghĩa gì ? A B 50-2,5A Giá trị lớn nhất của biến trở 50. CĐDĐ lớn nhất có thể đi qua biến trở là 2,5A