Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp để dạy tốt môn tin học ở Tiểu học - Phí Minh Phương

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp để dạy tốt môn tin học ở Tiểu học - Phí Minh Phương

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG TIỂU HỌC HỒNG HÀ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC Ở TIỂU HỌC Lĩnh vực/ Môn : Tin học Cấp học : Tiểu học Họ và tên : Phí Minh Phương Chức vụ : Giáo viên Điện thoại : 096.4409.718 Email : phuongtemp90@gmail.com Đơn vị công tác : Trường Tiểu học Hồng Hà – Hoàn Kiếm – Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 3 năm 2018
2. MỤC LỤC I. Lý do chọn đề tài 2 II. Mô tả giải pháp: 5 1. Giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến 5 2. Giải pháp sau khi có sáng kiến: 6 a) Cải thiện chất lượng phòng máy: 6 b) Tăng cường tự học 8 c) Sắp xếp nội dung, phương pháp học tập 10 d) Hệ thống các bài tập thực hành 16 e) Trong giờ thực hành giáo viên luôn động viên tạo sự thi 17 f) Sử dụng các chương trình có sẵn trong máy vi tính 17 g)Tận dụng nhưng nguồn tài nguyên sẵn có 18 III.Hiệu quả do sáng kiến đem lại 19 1. Hiệu quả kinh tế 19 2. Hiệu quả về mặt xã hội 20 IV. Kết luận, kiến nghị 20 Trang 1 | 2 0
3. I. Lý do chọn đề tài Ngày nay, sự bùng nổ công nghệ thông tin đã tác động lớn đến công cuộc phát triển kinh tế xã hội người. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước đã xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của tin học và công nghệ thông tin, truyền thông cũng như những yêu cầu đẩy mạnh của ứng dụng công nghệ thông tin, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hoá - hiện đại hoá, mở cửa và hội nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức của nước ta nói riêng - thế giới nói chung. Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa môn tin học vào trong nhà trường ngay từ tiểu học. Ở tiểu học, học sinh được tiếp xúc với môn tin học để làm quen dần với lĩnh vực công nghệ thông tin, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học những phần nâng cao trong các cấp học tiếp theo. Về mục tiêu giáo dục: " đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc". ( Luật giáo dục 2005 - trang 1) Trong đó, mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trang 2 | 2 0
4. Với giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở. Hiện nay ngoài việc học 9 môn bắt buộc, học sinh tiểu học còn được học các môn tự chọn (như Tiếng anh, Tin học). Ta thấy rằng, mục tiêu dạy môn tự chọn ở tiểu học là nhằm hoàn thiện các kiến thức, kỹ năng cơ bản, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; đáp ứng nhu cầu phát triển năng lực cá nhân, tạo hứng thú học tập cho học sinh. Học sinh được học theo sở thích, năng lực của mình nên em nào cũng hồ hởi khi được học môn tin học. Có hiểu biết ban đầu về tin học và ứng dụng tin học trong học tập và trong đời sống. Có khả năng sử dụng máy tính trong việc học những môn học khác, trong hoạt động vui chơi giải trí nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và thích ứng với đời sống xã hội hiện đại. Bước đầu làm quen với cách giải quyết vấn đề có sử dụng công cụ tin học. Là giáo viên dạy môn tin học ở tiểu học tôi thấy: Chương trình tin học của học sinh tiểu học gồm các nội dung chủ yếu như làm quen với việc sử dụng máy vi tính, sử dụng những thiết bị thông dụng, sử dụng phần mềm trò chơi mang tính giáo dục, sử dụng phần mềm soạn thảo văn bản, sử dụng phần mềm đồ họa, bước đầu làm quen với Internet Các em rất yêu thích môn học này nên tiếp thu bài rất nhanh. Do vậy, việc đưa tin học vào tiểu học ở môn tự chọn là đúng đắn. Đặc biệt là trong hoàn cảnh hiện nay, ngành Giáo dục - Đào tạo đã có khả năng tự trang bị phòng máy vi tính cho các trường. Đưa tin học vào nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng là một công việc cần thiết. Song nó cần có một định hướng triển khai đúng đắn và cần sự ủng hộ của Trang 3 | 2 0
5. cha mẹ học sinh cũng như toàn xã hội. Có như thế, học sinh mới có cơ hội được học môn tự chọn một cách đồng loạt. Việc đưa tin học vào giảng dạy ở cấp tiểu học dù tự chọn hay chính khóa rất cần có sự đầu tư cơ sở vật chất nhất định, nhằm vào mục tiêu hỗ trợ giáo viên giảng dạy, hỗ trợ học sinh học tập. Môn tin học ở bậc tiểu học bước đầu giúp học sinh làm quen với một số kiến thức ban đầu về công nghệ thông tin như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ thường dùng, rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính, đồng thời hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại như: + Góp phần hình thành và phát triển tư duy giải thuật. + Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin. + Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã hội hiện đại. + Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học. + Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập. + Có ý thức tìm hiểu công nghệ thông tin trong các hoạt động xã hội. Đặc biệt khi học sinh học các phần mềm như: + Phần mềm soạn thảo văn bản: Học sinh ứng dụng từ các môn học Tiếng Việt để trình bày đoạn văn bản sao cho phù hợp, đúng cách. Ứng dụng soạn thảo văn bản để soạn thảo giải những bài toán đã học ở cấp tiểu học. + Phần mềm đồ hoạ (Paint) Học sinh ứng dụng trong môn Mỹ thuật, học được từ môn mỹ thuật để vẽ những hình ảnh sao cho sinh động, hài hoà và có thẩm mĩ. + Phần mềm cùng học toán 3, cùng học toán 4, cùng học toán 5: Đã giúp các em luyện tập giải toán và các kĩ năng làm toán Trang 4 | 2 0
6. + Ngoài ra còn một số phần mềm trò chơi rất bổ ích: Giúp các em luyện sử dụng chuột và giải trí. + Chương trình tin học ở bậc tiểu học được phân bố xen kẽ giữa các bài vừa học, vừa chơi. Điều đó sẽ rèn luyện cho học sinh óc tư duy sáng tạo trong quá trình chơi những trò chơi mang tính bổ ích giúp cho học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng ở lớp. II. Mô tả giải pháp: 1. Giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến * Thuận lợi: * Nhà trường - Được sự ủng hộ của các bậc cha mẹ học sinh, của Phòng GD & ĐT Quận Hoàn Kiếm, sự lãnh đạo của các cấp đã tạo điều kiện hỗ trợ cơ sở vật chất cho nhà trường. - Nhà trường tuy còn nhiều khó khăn nhưng đã trang bị cho phòng Tin học với 36 máy tính cùng máy chiếu, màn chiếu và các trang thiết bị khác tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc giảng dạy. Giáo viên: Giáo viên được đào tạo chính quy về sư phạm tin học đã đáp ứng yêu cầu cho dạy và học môn tin trong nhà trường. Học sinh - Nội dung sách nhẹ nhàng, trình bày đẹp, sách chú trọng nhiều về phần thực hành rất phù hợp với lứa tuổi HS tiểu học. - HS từ khối 3 đến khối 5 được học môn Tin học. Mỗi lớp được học với thời lượng 2 tiết/ 1tuần. - Môn Tin học là một môn học HS tiếp thu kiến thức một cách thoải mái, không bị gò ép, các em rất hứng thú với môn học. Trang 5 | 2 0
7. - HS đã nắm được các kiến thức cơ bản của bài học. Từ đó HS đã biết sử dụng và ứng dụng phần mềm vào việc học tập. * Khó khăn: 1) Về phía giáo viên : - Tài liệu tham khảo dành riêng cho bộ môn Tin học còn quá ít. Nhất là những tài liệu nói về phương pháp dạy học đặc trưng của môn Tin học. - Phần mềm Encore ( Em học nhạc) đã được cài đặt nhưng việc sử dụng còn gặp nhiều khó khăn do: + Phòng máy không trang bị tai nghe + Kiến thức về âm nhạc của giáo viên còn hạn chế. 2) Về phía học sinh - Việc rèn luyện thói quen gõ 10 ngón tay cho HS còn gặp khó khăn do HS không có nhiều thời gian cho việc luyện tập trên lớp. 3) Những khó khăn khác: - Sự cố về kỹ thuật: Nhiều máy bị hỏng. Dẫn đến không đủ máy cho HS thực hành. - Một số phần mềm không thể áp dụng được vào giảng dạy vì do phòng máy không có tai nghe cho HS như phần mềm học tiếng Anh và phần mềm nhạc Encore. 2. Giải pháp sau khi có sáng kiến: 1) Cải thiện chất lượng phòng máy: - Việc sửa chữa máy tính trong phòng máy đã có nhân viên bảo trì đến sửa chữa với nhưng lỗi nặng cần thay thế phần cứng, với nhưng lỗi khác giáo viên sẽ sửa chữa và khắc phục tại chỗ. Để có một tiết thực hành đạt hiệu quả cao và không ảnh hưởng nhiều đến HS thì tất cả các máy trong phòng phải hoạt động tốt. Thế nhưng trong quá trình sử dụng máy tính, chúng ta vẫn thường xuyên gặp phải những lỗi hệ thống từ nhỏ đến lớn. Trong đó, những sự cố bất thường Trang 6 | 2 0
8. như: treo máy, khởi động lại, thậm chí tắt luôn không khởi động được .làm ảnh hưởng rất nhiều đến giờ dạy. Trước khi gọi nhân viên bảo trì tới sửa, là một GV Tin học, bạn cũng cần phải nắm bắt một số những kỹ thuật để xử lí kịp thời. - Với những sự cố bất ngờ trên, việc xác định nguyên nhân của nó sẽ giúp ta tìm ra cách giải quyết, xử lí vấn đề dễ dàng hơn: - Việc đầu tiên là cần phải kiểm tra tất cả các cáp (cáp nguồn, cáp dữ liệu ) để chắc chắn là mọi thứ đã được gắn chặt và đúng cách. a) Kiểm tra lại những phần mềm hay phần cứng được cài đặt gần đây: Nếu sự cố xảy ra ngay sau vừa cài đặt một phần cứng hay chương trình phần mềm, bạn hãy gỡ bỏ chúng ra và khởi động trở lại. Nếu máy tính vẫn hoạt động bình thường thì đó chính là nguyên nhân . Còn việc cài đặt lại sẽ do nhân viên bảo trì tiếp tục làm sau đó. b) Chạy các chương trình diệt vi rút hiệu quả: Để chương trình này chạy tốt bạn phải luôn cập nhập phiên bản mới nhất. Các chương trình được xem là tốt nhất hiện nay như: Norton Antivirus, AGV Antivirus c) Kiểm tra nhiệt độ thùng máy: Sự quá nhiệt là một nguyên nhân khác, thường xảy ra do sự hoạt động kém của các quạt giải nhiệt, các loại bụi bẩn bám trong thùng máy. Nếu thấy bên trong thùng máy có nhiều bụi bẩn bám vào, bạn nên vệ sinh nhưng phải rất cẩn thận vì nó có nguồn điện thế cao, rất dễ gây nguy hiểm. Tốt hơn hết là nên báo lại cho nhân viên bảo trì. d) Kiểm tra lại bộ nhớ Ram: Đây là nguyên nhân chủ yếu mà tôi thường gặp mỗi khi máy không khởi động được hoặc bị lỗi bất thường khi đang hoạt động. Nếu phát hiện ra bộ nhớ có vấn đề, hãy tháo các thanh Ram ra, lau sạch chân thanh Ram và gắn lại thật chặt, hoặc lần lượt gắn từng thanh Ram ở các vị trí khác nhau để kiểm tra. Trang 7 | 2 0
9. e) Cài đặt máy tính với đầy đủ phần mềm học tập cho HS rồi tôi đóng băng ổ C lại bằng phần mềm Deep Freeze giúp giảm việc hỏng máy do virut hay những lỗi HS vô tình xóa dữ liệu trong ổ C. f) Đôi lúc máy chạy nhưng màn hình không lên hình. Hãy mượn màn hình đang sử dụng tốt khác để thử. g) Thường xuyên hướng dẫn HS vệ sinh phòng máy, phân công mỗi lớp một tuần phụ trách vệ sinh phòng máy dưới sự chỉ đạo của GV, giáo dục HS ý thức bảo vệ của công và ý thức giữ gìn máy tính trong phòng Tin đồng thời giảm việc hỏng máy tính do bụi bẩn. Tóm lại : Là GV Tin học, công việc chính là giảng dạy. Nhưng nếu Gv có thể khắc phục được những sự cố nhỏ một cách kịp thời đó sẽ đem lại hiệu quả lớn trong quá trình nâng cao chất lượng giờ thực hành. 2) Tăng cường tự học để năng cao nhận thức về đổi mới phương pháp dạy học môn tin học: Đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là phủ nhận phương pháp dạy học truyền thống và sử dụng phương pháp dạy học hoàn toàn mới. Đổi mới phương pháp dạy học là sự vận dụng sáng tạo các phương pháp dạy học, các biện pháp, kỷ thuật dạy học truyền thống kết hợp với những phương pháp dạy học, phương tiện, công nghệ và các kỷ thuật dạy học hiện đại, sao cho phù hợp với đối tượng, nội dung chương trình, nhằm giúp người học tích cực, chủ động sáng tạo trong việc tiếp thu kiến thức, rèn luyện kĩ năng và vận dụng kiến thức vào thực tế. Bản chất của phương pháp dạy học là đổi mới quan niệm dạy học từ: dạy học thụ động sang dạy học tích cực tham gia; dạy học bằng kể hay giải thích chuyển sang dạy học bằng cách khám phá; dạy học độc thoại bằng dạy học đối thoại; dạy học tập trung vào cá nhân nay dạy học tập trung vào nhóm, dạy học hợp tác; dạy học tập trung vào nội dung tiến tới dạy học tập Trang 8 | 2 0
10. trung vào quá trình; dạy học tập trung vào việc dạy nay dạy học tập trung vào việc học; Dạy kiến thức nay dạy cách học cho học sinh Làm như vậy, thể hiện sự tôn trọng học sinh, tôn trọng vốn hiểu biết, kinh nghiệm đã có của các em. Tạo điều kiện cho học sinh tự phát hiện vấn đề, tự thực hành các thao tác trên máy tính, giúp học sinh dễ tiếp thu, dễ nhớ và nhớ lâu hơn, mạnh dạn tự tin hơn, phấn khởi hơn khi được tham gia thực hành. Tạo không khí học tập vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái, không mệt mỏi, buồn ngủ Bước đầu vận dụng một số PPDH làm sao cho học sinh: được tham gia nhiều hơn, được trao đổi nhiều hơn và được làm, thực hành nhiều hơn. Đó chính là thay đổi nhận thức từ dạy học tập trung vào người dạy chuyển sang dạy học tập trung vào người học. So sánh 2 cách dạy học, tôi tự nhận thấy: Dạy học tập trung vào người dạy Dạy học tập trung vào người học 1.Không chú ý kinh nghiệm và vốn 1. Tôn trọng kinh nghiệm và vốn hiểu hiểu biết đã có của học sinh biết đã có của học sinh 2. Tập trung vào việc dạy của thầy 2. Tập trung vào việc học của trò 3. Thầy độc thoại, phát vấn 3. Đối thoại trò-trò, trò-thầy 4. Học sinh thụ động nghe 4. Học sinh tích cực, chủ động 5. Thầy cung cấp thông tin 5. Thầy tổ chức, động viên, hướng 6. Thầy áp đặt kiến thức có sẵn dẫn/gợi ý 7. Trò học thuộc 6. Học sinh tự phát hiện, tự giải quyết 8. Thầy độc quyền đánh giá vấn đề, tự rút ra kết luận 7. Học cách học, cách giải quyết vấn đề 8. Kết hợp thầy đánh giá với tự đánh giá của học sinh, của tập thể lớp Trang 9 | 2 0
11. Dựa vào các nội dung so sánh nêu trên và thực tiễn trong quá trình dạy học từ nhiều năm nay, tôi nhận thấy cách dạy học tập trung vào người học có hiệu quả rõ rệt giúp cho các em tự tin cố gắng vươn lên trong học tập. 3) Sắp xếp nội dung, phương pháp học tập cho từng phần học phù hợp, hiệu quả. - Ngay từ bài học đầu tiên trong chương trình học Tin học, giáo viên phải xác định rõ cho học sinh nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng của các bộ phận đó bằng cách cho học sinh quan sát ngay trong giờ dạy lý thuyết. Ví dụ 1: Bài 1 : Người bạn mới của em ( Tin học lớp 3 - Quyển 1) Xây dựng kế hoạch bài dạy này ta làm như sau: (Tiết 1) Giới thiệu máy tính: Việc 1: Quan sát: Bộ máy tính để bàn Cho học sinh quan sát một bộ máy tính để bàn và nhận biết các bộ phận quan trọng của một máy tính bao gồm: Màn hình; phần thân máy; bàn phím; chuột. Màn hình Phần thân máy Bàn phím Chuột - Màn hình của máy tính có cấu tạo và hình dạng như màn hình ti vi. Các dòng chữ, số và hình ảnh hiện trên màn hình cho thấy kết quả hoạt động của máy tính (giáo viên thao tác trực tiếp trên máy cho học sinh quan sát) Trang 10 | 2 0
12. - Phần thân của máy tính là một hộp chứa nhiều chi tiết tinh vi, trong đó có bộ xử lý. Bộ xử lý là bộ não điều khiển mọi hoạt động của máy tính. - Bàn phím của máy tính gồm nhiều phím. Khi gõ các phím, ta gửi tín hiệu vào máy tính. - Chuột của máy tính giúp điều khiển máy tính nhanh chóng và thuận tiện. (Với sự giúp đỡ của máy tính các em có thể làm nhiều công việc như: học nhạc, học vẽ, học làm toán, liên lạc với bạn bè ) Việc 2: Thực hành a) Học sinh quan sát thầy, cô giáo gõ phím, điều khiển chuột máy tính và theo dõi sự thay đổi trên màn hình. b) Dưới sự hướng dẫn của thầy, cô giáo, học sinh thử gõ một vài phím và quan sát sự thay đổi trên màn hình. (Tiết 2): Làm việc với máy tính. Việc 1: Giới thiệu về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình. Việc 2: Thực hành về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình. Giáo viên biết kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp, dạy lý thuyết tốt thì học sinh thực hành tốt. Khi học sinh thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết. Nội dung giảng dạy là chương trình SGK Cùng học Tin học quyển 1,2,3. Nội dung rất phù hợp, lôi cuốn HS. Để thực hiện dạy đạt hiệu quả, ngoài việc thực hiện đúng theo chương trình, tôi đã thực hiện như sau: * Phần 1: Làm quen với máy tính (Lớp 3) Khám phá máy tính (lớp 4,5) Ở phần học này, ngay từ bài học đầu tiên, GV cần giúp cho HS xác định rõ và nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng của các bộ phận đó bằng cách cho HS quan sát ngay trong giờ giảng lý thuyết. Sau đó, vấn đề làm tôi quan Trang 11 | 2 0
13. tâm nhất là tạo cho các em có thao tác đúng và thành thạo khi sử dụng chuột, bàn phím, Ví dụ: Ở bài Bàn phím máy tính : Để giúp các em làm quen với bàn phím, Gv cho Hs nêu tên tất cả các phím và cho chơi một số trò chơi có nội dung về bàn phím. Trong đó có trò chơi Pi-an no( phần mềm Pianito) Nhưng theo tôi phần mềm này không đạt hiệu quả vì các máy của HS không có tai nghe hay loa nên hs dễ nhàm chán vì gõ mà không thấy có kết quả gì. Vì thế, theo tôi ngay từ bài học này GV có thể hướng dẫn HS làm quen luôn với phần mềm Mario. Như thế HS vừa nắm được tên của các phím, vừa gây được hứng thú học tập của các em. Còn phần mềm đó GV nên giới thiệu cho HS và khuyến khích các em chơi ở nhà. Ví dụ : Bài Chuột máy tính: Để giúp các em sử dụng thành thạo các thao tác ngay trong tiết học GV cần lồng ghép một số trò chơi như: Trò chơi Dots, trò chơi Stick hoặc mội vài trò chơi khác nhưng phải có tính giáo dục (thay vì đợi đến Phần trò chơi HS mới được chơi) . Đối với những HS yếu, cũng giống như HS lớp 1, Gv phải cầm tay các em để chỉ dẫn. Với phương pháp này, HS nắm bắt rất nhanh, rất hứng thú và nhanh chóng sử dụng được chuột. Ở lớp 4 và 5: Lúc này các em đã được hiểu biết nhiều hơn về máy tính nên GV sẽ có những yêu cầu cao hơn. HS phải nắm được cách sắp xếp thông tin theo hệ thống của máy tính. Biết cách sắp xếp và tìm kiếm thông tin. Ví dụ : Lớp 5 Gv yêu cầu mỗi Hs phải tạo được cho mình một thư mục riêng để khi lưu các tài liệu sẽ được đưa về một chỗ, các bài làm của các em sẽ được sắp xếp ngăn nắp hơn, dễ tìm kiếm hơn và lưu có hệ thống hơn. * Phần 2: Học và Chơi cùng máy tính GV yêu cầu HS cấn có thái độ nghiêm túc khi học và làm việc trên máy tính, không phân biệt phần mềm học tập hay phần mềm trò chơi. GV cần liên hệ Trang 12 | 2 0
14. thực tế để giúp Hs nắm được từ việc học và chơi trên máy tính đến đời sống thường ngày. Ví dụ: + Luyện tính kiên trì, trí thông minh, luyện sử dụng chuột qua trò chơi Dots, Stiks, + Yêu thích môn Toán qua trò chơi Cùng học toán. + Chơi thể thao, tìm hiểu thiên nhiên qua trò chơi Godl, Khám phá rừng nhiệt đới. Ở chương học này, thời gian thực hành khá dài, dễ gây nhàm chán. GV nên chủ động dạy dàn trải trong các tiết học. * Phần 3: Em tập gõ bàn phím : Đây cũng là phần trọng tâm của chương trình lớp 3. Phần này đòi hỏi phải có sự tập luyện thường xuyên thì mới đạt hiệu quả cao được. GV cần giúp HS hiểu được lợi ích của việc gõ phím bằng 10 ngón để từ đó hs có ý thức hơn trong việc rèn luyện. Không cần nhiều, ở mỗi tiết thực hành, nếu còn thời gian hãy khuyến khích HS luyện gõ trong 10 phút thôi sẽ mang lại hiệu quả rất tốt. Cần phải chú trọng và nghiêm túc rèn từ lớp 3 về cách đặt tay lên bàn phím, cách gõ phím thì đến lớp 4-5 Hs mới có thói quen gõ 10 ngón. * Phần 4: Em tập vẽ Với phần học này, HS rất có hứng thú học tập. Ở phần học này Gv cần chú trọng cho HS thực hành nhiều, giảm tiết lý thuyết hoặc có thể giảng lý thuyết ngay trong tiết thực hành. Như vậy học sinh mới có thao tác thành thạo được. Ngoài việc dạy những yêu cầu cơ bản trong SGK. Nếu có điều kiện GV có thể thiết kế các bài tập khác để phần học này thêm phong phú. Ví dụ: Bài Vẽ đường cong: SGK yêu cầu HS vẽ con cá và chiếc lá. Gv có thể giới thiệu thêm cho các em một số mẫu vẽ khác như Cái nôi em bé, Sóng biển, cái quạt, hoặc em hãy tự nghĩ ra những vật gì có sử dụng đường cong để vẽ dành cho những HS đã hoàn thành bài vẽ theo yêu cầu. Trang 13 | 2 0
15. Ở lớp 4-5, yêu cầu đã được nâng cao hơn. Ngoài những kiến thức cơ bản cần đạt được ra, GV cần quan tâm nhiều đến vấn đề ứng dụng của các kiến thức đó vào bài vẽ. Ví dụ : Khi vẽ một bức tranh về giao thông, ở ngã tư có 4 cột đèn. HS có thể sao chép và lật hình để có 4 cột đèn theo ý mình mà không tốn nhiều thời gian. * Phần 5: Em tập soạn thảo Nội dung kiến thức chủ yếu là tạo cho HS những kiến thức cơ bản nhất để soạn thảo và trình bày một văn bản. Ở phần này GV cũng chú ý đến dạy thực hành hơn, dạy xong lý thuyết là cho HS thực hành ngay như vậy HS mới nắm được. Ở lớp 3 Hs được làm quen với 2 cách gõ là kiểu VNI và kiểu Telex. Gv cần cung cấp cả 2 cách gõ này và khuyến khích các em lựa chọn cách gõ phù hợp để việc soạn thảo dễ dàng hơn. Ở lớp 4 và 5 HS đã được học cách trình bày văn bản. GV hãy tạo điều kiện cho các em ứng dụng những kiến thức vừa học vào trình bày những văn bản thông thường. Ví dụ: Khi dạy bài Căn lề (lớp 4) Gv đưa thêm một số bài thơ, bài ca dao tục ngữ hay một đoạn văn bản đã học trong SGK Tiếng Việt mà hs đã học ở trên lớp để các em thực hành. Phần 6: Thế giới Logo của em Logo là một ngôn ngữ lập trình, có đầy đủ các đặc điểm của một ngôn ngữ máy tính, xuất phát từ ngôn ngữ LISP, ngôn ngữ của trí tuệ nhân tạo. Logo là ngôn ngữ để học. Để hỗ trợ thực hiện quá trình học và suy nghĩ bằng cách khuyến khích HS tìm tòi khám phá. Logo có bảng kí tự, từ khóa riêng, cú pháp riêng và khá chặt chẽ. Ở lớp 4 và lớp 5 HS mới được làm quen với phần mềm này và đây cũng là lần đầu tiên HS được làm quen với ngôn ngữ lập trình. Do vậy, khi thực hành những câu lệnh của Logo GV cần lưu ý HS phải rất cẩn thận khi viết các câu Trang 14 | 2 0
16. lệnh, tránh để HS hiểu tùy tiện, áp dụng những ngôn ngữ thông thường dành cho câu lệnh. Đứng trước mỗi bài tập, bài thực hành, Gv luôn luôn yêu cầu HS chia công việc được giao thành những nhiệm vụ nhỏ hơn và cuối cùng dùng những lệnh cơ bản của Logo để thực hiện. Sau khi chia nhỏ và phân tích bài toán, cần rèn luyện cho HS cách nhìn tổng hợp bài toán. Khuyến khích HS làm việc tập thể, làm việc theo nhóm. Ví dụ: Viết chương trình gồm một số thủ tục để tạo ra hình trang trí theo mẫu. Để làm được bài tập này, Gv cho HS thảo luận nhóm 4 và chia việc cho từng HS cụ thể như: Thủ tục 1: Vẽ hình vuông với câu lệnh Repeat 4 [FD 50 RT 90] Thủ tục 2: Vẽ tam giác: Repeat 3 [FD 50 RT 120] Thủ tục 3: Vẽ ngôi nhà: dùng hai thủ tục 1 và 2 trong thân thủ tục 3. Thủ tục 4: Vẽ vành bánh xe (lặp 12 lần thủ tục 3) 4) Hệ thống các bài tập thực hành phải phù hợp với nội dung dạy lý thuyết, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. Trang 15 | 2 0
17. Các bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp. Liên kết kiến thức bài học trước với bài học sau để học sinh thực hành đạt hiệu quả cao. Ví dụ 4: Trong một tiết thực hành: Vẽ quang cảnh trường em ( Tranh vẽ của HS trên máy tính ) Ở bài vẽ trên, học sinh phải sử dụng công cụ vẽ đường thẳng, vẽ đường cong và công cụ tô màu để vẽ quang cảnh trường em. Từ bài này học sinh liên tưởng nhớ lại cách vẽ quang cảnh được học ở môn mỹ thuật (xác định mảng chính, mảng phụ, sử dụng luật xa gần, phối hợp màu nóng, màu lạnh) để từ đó vận dụng vẽ quang cảnh trường em sao cho đẹp. 5) Trong giờ thực hành giáo viên luôn động viên tạo sự thi đua giữa các nhóm bằng cách phân công các nhóm làm bài thực hành, sau đó các nhóm nhận xét, đánh giá, chấm điểm giữa các nhóm (dưới sự chỉ dẫn của giáo Trang 16 | 2 0
18. viên) để tạo sự hào hứng học tập và sự sáng tạo của học sinh trong quá trình thực hành. Ví dụ 5 : Bài 1 - Học toán với phần mềm cùng học toán5 Phần thực hành : Thực hành giải toán trên phần mềm Chia nhóm đôi, các nhóm cùng thực hành bài toán về : So sánh số thập phân. Chẳng hạn : 2,25 1,25 9163,6771 738849,4 447,27 184,28 234642,15 3480,7905 HS tự điền dấu thích hợp cho đúng. Nhóm nào nhanh, làm đúng, không làm sai thì nhóm đó được điểm cao. 6) Sử dụng các chương trình có sẵn trong máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học, tăng cường sử dụng bài giảng điện tử tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn học sinh vào bài học. Ví dụ: - Phần mềm soạn thảo văn bản Microsoft Word giúp học sinh tập soạn thảo. - Phần mềm đồ hoạ Paint giúp học sinh học vẽ - Trong bài: Khám phá rừng nhiệt đới ( Tin học lớp 4 - quyển 2) Bản thân tôi đã tìm kiếm thông tin trên Web về thế giới động vật (Tôi đã hướng dẫn học sinh vào trang Google.com.vn để tìm kiếm những hình ảnh và thông tin về động, thực vật trong rừng nhiệt đới. Trang 17 | 2 0
19. (Đây là những hình ảnh mà học sinh của tôi đã tra cứu trên mạng Internet) - Sử dụng bài giảng điện tử (giúp học sinh tiếp thu bài tích cực, chủ động hơn) (Đây là một số bài dạy điện tử mà tôi đã trực tiếp thiết kế và giảng dạy) 7) Tận dụng nhưng nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm hiểu thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Iternet phục vụ cho quá trình dạy và học. Ví dụ : Phần mềm KP Typing Tuto (giúp học sinh luyện gõ 10 ngón tay); trang Web Violympic.vn (giúp học sinh giải toán qua mạng) Trang 18 | 2 0
20. Để phát huy hiệu quả trong công tác dạy học, mỗi giáo viên nói chung và giáo viên dạy môn tin học nói riêng cần : - Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài cho học sinh. - Yêu nghề, mến trẻ, tăng cường tự học tự bồi dưỡng để nâng cao triình độ chuyên môn nghiệp vụ - Tích cực dự giờ đồng nghiệp, tham gia hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ môn khác. Tóm lại : Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng về phương pháp dạy học tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy lý thuyết giúp cho học sinh học tập tốt . Bên cạnh đó, giáo viên cần phải tìm hiểu các kiến thức khác như văn hoá, kinh tế, chính trị, xã hội để tự nâng cao nhận thức của bản thân. - Trên đây là quan điểm của tôi đưa ra về việc dạy môn Tin ở Tiểu học để có thể áp dụng cho việc dạy môn Tin ở Tiểu học nói chung, sau thời gian áp dụng tôi thấy chất lượng học tin học ở trường tôi cải thiện đáng kể, học sinh có kĩ năng thực hành tốt, ngày một hứng thú với môn học hơn, đặc biệt việc sử dụng máy tính ngày một thành thạo hơn, tạo tiền đề để các em học tốt môn Toán và môn Tiếng Anh hơn với việc say mê giải toán trên mạng trên trang Violympic.vn và thi Tiếng Anh trên mạng trên trang IOE.go.vn. V. Hiệu quả do sáng kiến đem lại: 1. Hiệu quả kinh tế - Nếu như các năm học trước tôi không cài đặt phần mềm đóng băng thì máy tính hay bị hỏng hay lỗi phần mềm, nhiều lúc do trình độ sửa máy tính của Trang 19 | 2 0
21. tôi có hạn nên phải gọi nhân viên bảo trì nên tốn khá nhiều tiền. Nhưng năm học này tôi cài phần mềm đóng băng nên đã hạn chế được lỗi phần mềm, phần nào hạn chế việc hỏng phần cứng nên đã tiết kiệm được khá nhiều tiền cho nhà trường. 2. Hiệu quả về mặt xã hội - Sau khi nghiên cứu và qua quá trình trải nghiệm tôi nhận thấy đã đạt được hiệu quả đáng khích lệ. Số lượng HS sử dụng thạo máy tính mỗi năm một tăng lên. Tiết dạy cũng trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn, tạo được nhiều hứng thú cho học sinh trong quá trình tiếp thu bài . - Từ kết quả học tập của học sinh cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học Tin học tiểu học đã trình bày ở trên giúp học sinh không những nắm chắc kiến thức mà các em học tập hào hứng, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực sự. - Trình độ sử dụng chuột và máy tính ngày càng tăng nên chất lượng tham dự các cuộc thi trên mạng cũng ngày một tăng. VI. Kết luận, kiến nghị Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng thành công vào dạy tin học góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Tôi mong muốn các biện pháp nêu trên được áp dụng rộng rãi trong trường để góp phần tăng nhanh hiệu quả dạy và học môn tin học ở tiểu học. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN (Kí tên) Phí Minh Phương Trang 20 | 2 0