Bài giảng Ngữ văn Khối 6 - Tiết 101: Hoán dụ - Năm học 2018-2019

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Khối 6 - Tiết 101: Hoán dụ - Năm học 2018-2019

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Â Ẩn dụ là gì ?Hình ảnh“mặt trời”trong câu thơ nào dưới đây được dùng theo lối ẩn dụ ? a. Mặt trời mọc ở đằng đông. b. Thấy anh như thấy mặt trời Chói chang khó ngó, trao lời , khó trao . (ca dao ) c. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. ( Viếng lăng Bác-Viễn Phương)
2. Đáp án: 1- Ẩn dụ là gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên gọi sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt. • 2- Hình ảnh mặt trời ở câu thơ thứ hai trong ví dụ (c ) là ẩn dụ ( chỉ Bác Hồ )
3. Áo TRẮNG ĐẾN TRƯỜNG
4. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? Áo nâu liền với áo xanh 1-Ví dụ: SGK/ 82 Nông thôn cùng với thị thành đứng lên. - Áo nâu: nông dân ( Tố Hữu ) - Áo xanh : công nhân ➔Quan hệ gần gũi ( trang phục và người ) Câu thơ kêu gọi giữa dấu hiệu và vật Vậy giữa áo nâu và ngườimọi nông người dân đứng, áo có dấu hiệu xanhlênvà ngườicầm súng công nhânchiến(tức sự đấu vật bảo được vệ chỉ)đất có nước.Vậyquan hệ như áo nâuthế, áo nào? xanh giúp em liên tưởng đến ai?
5. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? Áo nâu liền với áo xanh 1-Ví dụ: SGK/ 82 Nông thôn cùng với thị thành - Áo nâu: nông dân đứng lên. (Tố Hữu ) - Áo xanh : công nhân ➔Quan hệ gần gũi -Nông thôn ,thị thành giữa dấu hiệu và vật là chỉ ai? có dấu hiệu -Giữa nông thôn ,thị thành - Nông thôn: Người ở nôngthôn và sự vật đượcchỉ có -Thị thành: Người ở thành phố mối quan hệ như thế nào? ➔Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng
6. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? Áo nâu liền với áo xanh 1-Ví dụ: SGK/ 82 Nông thôn cùng với thị thành - Áo nâu: nông dân đứng lên . - Áo xanh :công nhân ( Tố Hữu ) ➔Quan hệ gần gũi giữa So sánh cách diễn đạt trên dấu hiệu và vật có dấu hiệuvới câu sau: - Nông thôn :những người “Tất cả nông dân ở nông thôn sống ở nông thôn và công nhân ở thành thị - Thị thành :những người đều đứng lên.” sống ở thị thành Tác dụng : nhằm tăng ➔Quan hệ giữa vật chứa ➔ sức gợi hình , gợi cảm đựng với vật bị chứa đựng cho sự diễn đạt.
7. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? 1-Ví dụ: SGK/ 82 -Áo nâu:nông dân -Áo xanh: Công nhân ➔Quan hệ gần gũi giữa dấu hiệu và vật có dấu hiệu - Nông thôn: những người sống ở nông thôn - Thị thành : những người sống ở thị thành ➔Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng 2/ Ghi nhớ 1: SGK/ 82
8. Hè đến , những chiếc áo Dựa vào tranh gợi- ýVD: hãy Cả đặt phòng lắng nghe cô xanh lại về vớicâu vùng có dùng sâu, hoán dụ? vùng xa . giáo giảng bài.
9. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? 1-Ví dụ: SGK/ 82 2- Ghi nhớ: SGK/ 82 II/ Các loại hoán dụ: 1-Ví dụ: SGK/ 83 a) Bàn tay➔người lao động ➔Lấy một bộ phận a) Bàn tay ta làm nên tất cả để gọi cái toàn Có sức người sỏi đá cũng thành cơm (Hoàng Trung Thông) thể.
10. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? 1-Ví dụ: SGK/ 82 2- Ghi nhớ: SGK/ 82 II/ Các loại hoán dụ: 1-Ví dụ: SGK/ 83 b)Một : Chỉ số ít Ba : Chỉ số nhiều ➔ lấy cái cụ thể để b) Một cây làm chẳng nên non gọi cái trừu tượng Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. ( Ca dao)
11. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? 1-Ví dụ: SGK/ 82 2- Ghi nhớ: SGK/ 82 II/ Các loại hoán dụ: 1-Ví dụ: SGK/ 83 c) Đổ máu➔nổ ra chiến sự c) Ngày Huế đổ máu Chú Hà Nội về ➔Lấy dấu hiệu của Tình cờ chú cháu sự vật để gọi sự vật Gặp nhau hàng bè. ( Tố Hữu)
12. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? 1-Ví dụ: SGK/ 82 2- Ghi nhớ: SGK/ 82 II/ Các loại hoán dụ: 1-Ví dụ: SGK/ 83 d)Cả thôn đều vui khi được Cả thôn : chỉ người dân công nhận là thôn văn hóa. sống trong thôn. Hãy cho biết có ➔Lấy vật chứa đựng để mấy loại hoán dụ? gọi vật bị chứa đựng. 2 – Ghi nhớ : Sgk/ 83
13. Xác định kiểu hoán dụ trong các ví dụ sau: a) Đó là một chân sút tuyệt vời. Lấy bộ phận gọi toàn thể b)Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thuỷ, Lấy vật chứa đựng gọi Đang xông lên chống Mĩ vật bị chứa đựng tuyến đầu. (Lê Anh Xuân) c)Phía cuối tòa nhà , thoáng Lấy dấu hiệu của vật bóng một chiếc áo cà sa . để gọi sự vật d) Đảng ta đó trăm tay nghìn Lấy cái cụ thể để gọi cái mắt. trừu tượng (Tố Hữu)
14. Tiết 101 HOÁN DỤ I/ Hoán dụ là gì ? 1-Ví dụ: SGK/ 82 2- Ghi nhớ: SGK/ 82 II/ Các loại hoán dụ: 1-Ví dụ: SGK/ 83 2-Ghi nhớ : SGK/83 Học sinh thảo luận nhóm : III/ Luyện tập : - Nhóm 1,2,3 : câu a,b 1- Bài tập 1 : Sgk/84 - Nhóm 4,5,6 : Câu c,d
15. Thảo luận 101236798 Chỉ ra phép hoán dụ và xác định kiểu của 54 chúng trong các ví dụ sau? a)Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách.Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. (Hồ Chí Minh ) b) Vì lợi ích mười năm phải trồng cây, Vì lợi ích trăm năm phải trồng người . (Hồ Chí Minh ) c) Áo chàm đưa buổi phân li Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay. (Tố Hữu ) d) Vì sao ? Trái Đất nặng ân tình Nhắc mài tên người Hồ Chí Minh . (Tố Hữu )
16. • Đáp án: a)Làng xóm : Người nông dân ➔ Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng. b) Mười năm: Thời gian trước mắt Trăm năm: Thời gian lâu dài (Tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục ) ➔Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng c) Áo chàm: Người dân Việt Bắc ➔Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật d)Trái Đất: nhân loại ➔ Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.
17. Tiết 101 HOÁN DỤ III/ Luyện tập: 2-So sánh ẩn dụ và hoán dụ : ẨN DUÏ HOAÙN DUÏ GIỐNG Goïi teân söï vaät hieän töôïng naøy baèng teân söï vaät hieän töôïng khaùc.(Đều ẩn đi sự vật muốn nói ) KHÁC Döïa vaøo quan hêä töôngCaän. Döïa vaøo quan heä töông Cuï theå: ñoàng veà : -Boä phaän-toaøn boä . -Hình thöùc . -Vaät chöùa ñöïng-vaät bò chöùa -Caùch thöùc thöïc hieän . ñöïng . -Phaåm chaát . -Daáu hieäu cuûa söï vaät- söï vaät . -Chuyeån ñoåi caûm giaùc. -Cuï theå –tröøu töôïng. Những bàn chân từ than bụi lầy bùn Ví dụ Chúng nó chẳng còn mong được nữa Chặn bàn chân một dân tộc anh hùng Đã bước tới mặt trời cách mạng . ( Tố Hữu ) ( Tố Hữu )
18. 3.Haõy ñieàn nhöõng töø thích hôïp vaøo caùc caâu sau ñeå taïo ra pheùp hoaùn duï: Moà hoâi maø ñoå xuoáng ñoàng Luùa moïc truøng truøng saùng caû ñoài nöông ( ca dao) Tay ta,tay buùa ,tay caøy Tay göôm, tay buùt döïng xaây nöôùc nhaø. (Toá Höõu )
19. baøi taäp traéc nghieäm C©u 01 C©u 02 C©u 03 C©u 04
20. 01 Quay l¹i Trong các trường hợp sau , trường hợp nào không sử dụng hoán dụ ? A Miền Nam ñi trước về sau. ( Toá Höõu ) B Gửi Niềm Bắc loøng miền Nam chung thủy. Hình ảnh miền Nam luôn( Toátrong Höõu traùi ) tim Baùc . C ( Toá Höõu ) D Con ôû mieàn Nam ra thaêm laêng Baùc . ( Vieãn Phöông )
21. 02 Quay l¹i Töø “moà hoâi” trong caâu sau ñeå hoaùn duï cho söï vaät gì ? Moà hoâi maø ñoå xuoáng ñoàng Luùa moïc truøng truøng saùng caû ñoài nöông . A Chæ ngöôøi lao ñoäng . B Chæ quaù trình lao ñoäng vaát vaû . C Chæ coâng vieäc lao ñoäng . D Chæ keát quaû con ngöôøi thu ñöôïc trong lao ñoäng .
22. 03 Quay l¹i Trong caâu thô sau taùc giaû söû duïng nhöõng pheùp tu töø naøo ? Caøy ñoàng ñang buoåi ban tröa Moà hoâi thaùnh thoùt nhö möa ruoäng caøy . A So saùnh , nhaân hoùa. B So saùnh , hoaùn duï , noùi quaù . C So saùnh , aån duï , hoaùn duï . D So saùnh , hoaùn duï , nhaân hoá .
23. 04 Quay l¹i Trong các câu sau câu nào sử dụng phép hoán dụ ? Núi cao chi lắm núi ơi ! A Núi che mặt trời chẳng thấy người thương .( ca dao ) Quê hương là con diều biếc b Tuổi thơ con thả trên đồng .(Đỗ Trung Quân ) Bầu ơi thương lấy bí cùng C Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn .( Ca dao ) Đầu xanh có tội tình gì ? d Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi . ( Nguyễn Du )
24. DAËN DOØ * BAØI CUÕ: - Hoïc caùc Ghi nhôù SGK trang 82-83. - Viết ñoạn văn : Tả cảnh trường em trong giờ ra chơi coù söû duïng pheùp hoaùn duï . - Tìm hieåu taùc duïng cuûa hoaùn duï trong caùc vaên baûn ñaõ hoïc. * SOAÏN BAØI MÔÙI: - Tập laøm thơ bốn chữ . -Tìm ñọc những baøi thơ bốn chữ .
25. TiÕt häc kÕt thóc Xin chào tạm biệt