Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 93+94: Văn bản Đêm nay bác không ngủ (Minh Huệ) - Năm học 2017-2018

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 93+94: Văn bản Đêm nay bác không ngủ (Minh Huệ) - Năm học 2017-2018

1. Tiết 93,94: VĂN BẢN ®£M NAY B¸C KH¤NG NGñ (Minh HuÖ)
2. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ I/ TÌM HIỂU CHUNG Minh Huệ 1. Tác giả Nêu những hiểu biết - Nguyễn Thái, sinh năm 1927 tại của em về tác giả Minh Nghệ An. Huệ? - Ông giữ chức vụ chủ tịch hội Văn nghệ tỉnh Nghệ An. - Ngoài thơ, ông còn viết truyện, kí và phê bình.
3. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ I/ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh 2. Tác phẩm: nào? Được viết *Hoàn cảnh: Mïa ®«ng năm 1951, trêi l©m th©m, Mạchtheo thểcảm thơ xúc gì? ma l¹nh, bªn bê s«ng Lam, NghÖ An, nghe mét anh chínhPhương của bài thức thơ biểu là b¹n lµ chiÕn sÜ vÖ quèc qu©n kÓ những chuyÖn ®îc gì?đạt? chøng kiÕn vÒ mét ®ªm kh«ng ngñ cña B¸c Hå trªn ®- êng Ngêi ®i chiÕn dÞch Biªn giíi - Thu ®«ng 1950, Minh HuÖ v« cïng xóc ®éng, viÕt bµi th¬ nµy. *Thể thơ: ngũ ngôn (5 tiếng một dòng thơ, bốndòng một khổ thơ). *Phương thức biểu đạt: Kết hợp tự sự và trữ tình, thêm yếu tố miêu tả. *Mạch cảm xúc chính: Tình cảm của Bác đối với bộ đội, dân công và tình cảm của anh đội viên đối với Bác. 3. Đọc
4. ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ
5. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ -”AnhTrong đội lần viên thức nhìn dậy Bác thứ Tác giả đã sử dụng biện a. Lần thứ nhất: Càng nhìn lại càngthương” “nhất,Thổnpháp tâm thứcnghệ tư” ,thuật ”củathầm anh gì thì để đội” - Ngạc nhiên, băn khoăn đến khắc khoải -”làAnhviêndiễn cảm độiđược tả xúc viêntâm nhưthể mơtư hiện thếtình màng nào?qua cảm Quađó?Tác các chi dụng tiết của thơ các miêu - Dõi theo những cử chỉ, hành động của Bác Nhưnhững nằm câutrong thơ giấc nào? mộng tảbiện tâm pháptư của đó? anh đội + Điệp từ "càng“: tình thương tăng cấp. Bóngviên Bácem hiểucao lồngtình cảmlộng của anh đối với Bác như Ấm hơn ngọn lửa hồng.” -Mơ màng như nằm trong giấc mộng đẹp đẽ, thế nào? ấm áp -”Thổn thức cả nỗi lòng +So sánh, ẩn dụ: Bóng Bác - ngọn lửa hồng Thầm thì anh hỏi nhỏ Tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ của anh Bác ơi Bác chưa ngủ đội viên với Bác Bác có lạnh lắm không?” - Thổn thức, thầm thì => Sự xúc động - “Anh nằm lo Bác ốm Thương yêu, cảm phục trước tấm lòng của Lòng anh cứ bề bộn Bác Vì Bác vẫn thức hoài.”
6. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến Tâm tư của anh đội sĩa. Lần thứ nhất: -”Anhviên hốttrong hoảng lần thức giật mìnhdậy ” Qua diễn biến tâm trạng TheothứEm ba em hiểu được vì sao”nằng diễn anh nặctả đội bằng” là b. Lần thứ ba -”Anhcủa anhvội vàng đội viên, nằng em nặc cảm viêncácgì? lại chi Nhậnthấy tiết “ xétthơ lòng của nào? vui em Có về nhận tình cảm của anh -Hốt hoảng, giật mình,nằng nặc mời Bác ngủ sướngMờigìcách khác Bác mênh cấu so ngủ vớitạomông Bác lầnlời ”ơi! thơ: trước?và giành cho Bác như thế quyết định thức luôn + “Nằng nặc”:một mực đòi cho kì được. Trờinào?“Mời sắp Bácsáng ngủ mất Bác rồi ơi! cùng Bác? + Đảo trật tự ngôn từ, lặp cụm từ Bác Bácơi! Mờiơi! MờiBác Bácngủ! ngủ” ”và tác dụng của nó? Diễn tả tăng dần mức độ bồn chồn, tình cảm -”Anh đội viên nhìn Bác lo lắng chân thành mộc mạc của người đội viên với Bác. Bác nhìn ngọn lửa hồng -Niềm vui sướng khi hiểu được tấm lòng và sự Lòng vui sướngmênh mông vĩ đại của Bác. Anh thức luôn cùng Bác.” * Lòng kính yêu, biết ơn, niềm hạnh phúc được nhận tình thương yêu và sự chăm sóc của Bác,niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị.Tình cảm của anh đội viên cũng là tình cảm của nhân dân đối với Bác.
7. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ CÂU HỎI THẢO LUẬN a. Lần thứ nhất: -TạiTác sao giả nhàdùng thơ dấu không ( ) thay cho lần thức giấc thứ hai. b. Lần thứ ba kể, tả lần thức giấc thứ -haiChỉ của kể haianh lần đội mới viên nổi ? bật * Lòng kính yêu, biết ơn, niềm hạnh phúc được tâm trạng khác nhau: được nhận tình thương yêu và sự chăm sóc lần đầu chỉ là sự ngạc của Bác,niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà nhiên, cảm phục nhưng vẫn bình dị.Tình cảm của anh đội viên cũng là vâng lời Bác đi ngủ; lần thứ tình cảm của nhân dân đối với Bác. ba thì hốt hoảng giật mình và vui sướng khi cảm nhận được sự vĩ đại của Bác, thức luôn cùng Bác. -Ý thơ tập trung hơn và hình tượng Bác nổi bật hơn.
8. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ 2. Hình tượng Bác Hồ Tìm các từ ngữ miêu -Thời gian, không gian: trời khuya, bên bếp Hìnhtả cử tượng chỉ, hình Bác dáng Hồ được khắc họa lửa,mưa lâm thâm, mái lều tranh xơ xác. của Bác?Nhận xét về trongcách hoàn sử dụng cảnh từ ngữ -Cử chỉ: đốt lửa, dém chăn từng người, nhón thờivà cácgian biện và không pháp chân nhẹ nhàng. giannghệ nào? thuật? + Các cụm động từ + Điệp ngữ “ từng người” => Lo lắng ân cần, chăm chút yêu thương. -Hình dáng: vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc, cao lồng lộng + Các từ láy gợi hình => gợi hình ảnh Bác cụ thể, chân thực, sinh động. + So sánh ẩn dụ: Bóng Bác - ngọn lửa hồng =>Bác gần gũi, thân thiết vừa cao cả, thiêng liêng.
9. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ2. Hình tượng Bác Hồ -Thời gian, không gian: CÂU HỎI THẢO LUẬN - Cử chỉ: Lời nói, tâm tư của Câu chuyện về một đêm - Hình dáng: Bác được diễn tả như khôngthế nàongủ quacủa cácBác hình có -Lời nói, tâm tư: không an lòng, thương thểảnh kết thơ?thúc ởQua đây. đó Việc em có đoàn dân công, càng thương càng nóng tácsuy giả nghĩviết thêm gì về khổtình thơcảm ruột, mong cuốicủa có Bác? ý nghĩa gì? + Điệp ngcữ “càng” + các động từ => Lòng yêu thương bao la, rộng lớn. *Khổ thơ cuối: - Nâng ý nghĩa câu chuyện: việc Bác không ngủ là lẽ thường tình của cuộc đời Bác. - Điệp ngữ “Đêm nay”: Khẳng định cả cuộc đời Bác dành trọn cho dân, cho nước.
10. Trong bài thơ này, câu thơ “đêm nay Bác không ngủ” được lặp lại mấy lần? Việc lặp lại câu thơ này có ý nghĩa gì? • Nhấn mạnh chủ đề của tác phẩm: Từ một đêm nay cụ thể, người đọc có thể hình dung bao nhiêu đêm như thế. • Tạo giai điệu cho lời thơ. • Khắc sâu tình cảm của mọi người trước sự hi sinh lớn lao và tình yêu vĩ đại Bác dành cho nhân dân, cho đắt nước
11. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến 2sĩ. Hình tượng Bác Hồ -Thời gian, không gian: - Cử chỉ: - Hình dáng: -Lời nói, tâm tư: *Khổ thơ cuối: *Bác thật giản dị , chân thưc, gần gũi mà vĩ đại.Vẻ đẹp của Bác là sự thống nhất, hài hòa giữa vĩ đại và giản dị. Chính sự giản dị đã làm nên sự vĩ đại. Tình thương của Bác thật rộng lớn. Đúng như nhà thơ Tố Hữu viết: “Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người!” Đêm nay Bác không ngủ (Phù điêu nhôm của Hà Trí Dũng)
12. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ Nghệ thuật nổi bật 2. Hình tượng Bác Hồ của bài thơ là gì? III/ TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật: Qua câu -Thể thơ năm chữ có nhiều vần liền thích hợp với lối kểchuyện. chuyện về một - Kết hợp tự sự miêu tả biểu cảm. đêm không ngủ - Lời thơ giản dị, chân thành nhiều từ láy gợi hình, gợi cảm. của Bác em 2. Nội dung: cảm nhận được - Tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ,cũng là của mọi người đối với Bác. điều gì? - Tấm lòng yêu thương giản dị mà sâu sắc của Bác đối với quân và dân ta.
13. Tiết 93,94: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Minh Huệ I/ TÌM HIỂU CHUNG II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ 2. Hình tượng Bác Hồ III/ TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật: 2. Nội dung: •Ghi nhớ:(sgk) IV/ LUYỆN TẬP: