Giáo án Vật lí Lớp 11 (Chương trình chuẩn) - Chương trình cả năm - Cấn Văn Thắm

Nội dung text: Giáo án Vật lí Lớp 11 (Chương trình chuẩn) - Chương trình cả năm - Cấn Văn Thắm

1. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 15/08/10 Ngày dạy: 17/08/10 Tieát 1: Baøi 1: PHAÀN I. ÑIEÄN HOÏC. ÑIEÄN TÖØ HOÏC Chöông I. ÑIEÄN TÍCH. ÑIEÄN TRÖÔØNG ÑIEÄN TÍCH. ÑÒNH LUAÄT CU-LOÂNG I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm ñieän tích ñieåm, ñaëc ñieåm töông taùc giöõa caùc ñieän tích, noäi dung ñònh luaät Cu- loâng, yù nghóa cuûa haèng soá ñieän moâi. - Laáy ñöôïc ví duï veà töông taùc giöõa caùc vaät ñöôïc coi laø chaát ñieåm. - Bieát veà caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa caân xoaén. 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa löïc Cu-loâng töông taùc giöõa caùc ñieän tích giöõa caùc ñieän tích ñieåm. - Giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän. - Laøm vaät nhieãm ñieän do coï xaùt. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 vaø 9 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. - Chuaån bò caâu hoûi hoaëc phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh: OÂn taäp kieán thöùc ñaõ hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (5’) - Giôùi thieäu chöông trình, saùch giaùo khoa, saùch baøi taäp, saùch tham khaûo. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Ở THCS ta biết rằng các vật mang điện thì tương tác hút nhau hoặc đẩy nhau, nhưng ta chưa biết tương tác đó phụ thuộc vào những yếu tố nào và phụ thuộc như thế nào. Để biết được điều đó ta học bài mới. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cơ bản Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät, ñieän tích, ñieän tích ñieåm, töông taùc giöõa caùc ñieän tích. Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm veà Laøm thí nghieäm theo söï I. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät. hieän töôïng nhieãm ñieân do coï xaùt. höôùng daãn cuûa thaày coâ. Ñieän tích. Töông taùc ñieän Giôùi thieäu caùc caùch laøm vaät nhieãm Ghi nhaän caùc caùch laøm 1. Söï nhieãm ñieän cuûa caùc vaät ñieän. vaät nhieãm ñieän. Moät vaät coù theå bò nhieãm ñieän Giôùi thieäu caùch kieåm tra vaät Neâu caùch keåm tra xem vaät do : coï xaùt leân vaät khaùc, tieáp 20’ nhieãm ñieän. coù bò nhieãm ñieän hay xuùc vôùi moät vaät nhieãm ñieän Giôùi thieäu ñieän tích. khoâng. khaùc, ñöa laïi gaàn moät vaät Cho hoïc sinh tìm ví duï. nhieãm ñieän khaùc. Giôùi thieäu ñieän tích ñieåm. 2. Ñieän tích. Ñieän tích ñieåm Cho hoïc sinh tìm ví duï veà ñieän tích Tìm ví duï veà ñieän tích. Vaät bò nhieãm ñieän coøn goïi laø ñieåm. vaät mang ñieän, vaät tích ñieän Giôùi thieäu söï töông taùc ñieän. Tìm ví duï veà ñieän tích hay laø moät ñieän tích. Cho hoïc sinh thöïc hieän C1. ñieåm. Ñieän tích ñieåm laø moät vaät tích ñieän coù kích thöôùc raát nhoû so vôùi khoaûng caùch tôùi ñieåm GV: Cấn Văn Thắm Trang:1
2. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ghi nhaän söï töông taùc maø ta xeùt. ñieän. 3. Töông taùc ñieän Thöïc hieän C1. Caùc ñieän tích cuøng daáu thì ñaåy nhau. Caùc ñieän tích khaùc daáu thì huùt nhau. Hoaït ñoäng2: Nghieân cöùu ñònh luaät Coulomb vaø haèng soá ñieän moâi. 15’ Giôùi thieäu veà Coulomb vaø thí Ghi nhaän ñònh luaät. II. Ñònh luaät Cu-loâng. Haèng nghieäm cuûa oâng ñeå thieát laäp ñònh soá ñieän moâi luaät. 1. Ñònh luaät Cu-loâng Giôùi thieäu bieåu thöùc ñònh luaät vaø Ghi nhaän bieåu thöùc ñònh Löïc huùt hay ñaåy giöõa hai caùc ñaïi löôïng trong ñoù. luaät vaø naém vöõng caùc ñaïi dieän tích ñieåm ñaët trong chaân Giôùi thieäu ñôn vò ñieän tích. löông trong ñoù. khoâng coù phöông truøng vôùi Cho hoïc sinh thöïc hieän C2. Ghi nhaän ñôn vò ñieän tích. ñöôøng thaúng noái hai ñieän tích Thöïc hieän C2. ñieåm ñoù, coù ñoä lôùn tæ leä thuaän Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän moâi. Ghi nhaän khaùi nieäm. vôùi tích ñoä lôùn cuûa hai ñieän Cho hoïc sinh tìm ví duï. Tìm ví duï. tích vaø tæ leä nghòch vôùi bình Ghi nhaän khaùi nieäm. phöông khoaûng caùch giöõa chuùng. | q q | F = k1 2 ; k = 9.109 r 2 Cho hoïc sinh neâu bieåu thöùc tính Neâu bieåu thöùc tính löïc Nm2/C2. löïc töông taùc giöõa hai ñieän tích töông taùc giöõa hai ñieän tích 2. Löïc töông taùc giöõa caùc ñieåm ñaët trong chaân khoâng. ñieåm ñaët trong chaân khoâng. ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän Thöïc hieän C3. moâi ñoàng tính. Haèng soá ñieän Cho hoïc sinh thöïc hieän C3. moâi + Ñieän moâi laø moâi tröôøng caùch ñieän. + Löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm ñaët trong ñieän moâi : | q q | F = k1 2 ( 1). r 2 Hoaït ñoäng3: Củng cố - Định hướng nhiệm vụ học tập 3’ Cho hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu hoûi Hoïc sinh thöïc hieän caùc caâu 1, 2, 3, 4 trang 9, 10. hoûi 1, 2, 3, 4 trang 9, 10. - Cho hoïc sinh ñoïc muïc Em coù bieát - Hoïc sinh veà nhaø giaiû caùc baøi taäp 5, 6, 7, 8 sgk vaø 1.7, 1.9, 1.10 saùch baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang: 2
3. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 17/08/10 Ngày dạy: 19/08/10 Tieát 2: Baøi 2: THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc noäi dung thuyeát eâlectron, noäi dung ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. - Laáy ñöôïc ví duï veà caùc caùch nhieãm ñieän. - Bieát caùch laøm nhieãm ñieän caùc vaät. 2. Kó naêng - Vaän duïng thuyeát eâlectron giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng nhieãm ñieän. - Giaûi baøi toaùn öùng töông taùc tónh ñieän. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem SGK Vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ hoïc gì ôû THCS. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh OÂn taäp kieán thöùc ñaõc hoïc veà ñieän tích ôû THCS. III. TỔ CHỨC HỌA ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’) Viết biểu thức, phát biểu nội dung và biểu diễn bằng hình vẽ định luật Cu-lông. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Các hiện tượng xảy ra trong tự nhiên rất phong phú, đa dạng và được các nhà bác học đặt vấn đề cần tìm ra cơ sở để giải thích. Thuyết electron cổ điển công nhận thuyết cấu tạo nguyên tử của Rutheford là cơ sở đầu tiên giải thích nhiều hiện tượng đơn giản. ta sẽ tìm hiểu thuyết này và vận dụng nó giải thích các hiện tượng nhiễm điện như thé nào. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng: Tìm hieåu thueát electron. 20’ Yeâu caàu hoïc sinh neâu caáu I. Thuyeát electron taïo cuûa nguyeân töû. Neáu caáu taïo nguyeân töû. 1. Caáu taïo nguyeân töû veà phöông dieän Nhaän xeùt thöïc hieän cuûa hoïc ñieän. Ñieän tích nguyeân toá sinh. a) Caáu taïo nguyeân töû Goàm: haït nhaân mang ñieän tích Giôùi thieäu ñieän tích, khoái Ghi nhaän ñieän tích, khoái döông naèm ôû trung taâm vaø caùc löôïng cuûa electron, proâtoân vaø löôïng cuûa electron, proâtoân vaø electron mang ñieän tích aâm chuyeån nôtron. nôtron. ñoäng xung quanh. Haït nhaân caáu taïo bôûi hai loaïi haït laø nôtron khoâng mang ñieän vaø proâtoân mang ñieän döông. Electron coù ñieän tích laø -1,6.10-19C Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát Giaûi thích söï trung hoaø veà vaø khoái löôïng laø 9,1.10-31kg. Proâtoân taïi sao bình thöôøng thì ñieän cuûa nguyeân töû. coù ñieän tích laø +1,6.10-19C vaø khoái nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. löôïng laø 1,67.10-27kg. Khoái löôïng cuûa nôtron xaáp xó baèng khoái löôïng GV: Cấn Văn Thắm Trang:3
4. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC cuûa proâtoân. Giôùi thieäu ñieän tích nguyeân Ghi nhaän ñieän tích nguyeân Soá proâtoân trong haït nhaân baèng soá toá. toá. electron quay quanh haït nhaân neân bình thöôøng thì nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. Giôùi thieäu thuyeát electron. Ghi nhaän thuyeát electron. b) Ñieän tích nguyeân toá Ñieän tích cuûa electron vaø ñieän tích Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän Thöïc hieän C1. cuûa proâtoân laø ñieän tích nhoû nhaát maø C1. ta coù theå coù ñöôïc. Vì vaäy ta goïi Giaûi thích söï hình thaønh ion chuùng laø ñieän tích nguyeân toá. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát döông, ion aâm. 2. Thuyeát electron khi naøo thì nguyeân töû khoâng + Bình thöôøng toång ñaïi soá taát caû caùc coøn trung hoaø veà ñieän. ñieän tích trong nguyeân töû baèng khoâng, nguyeân töû trung hoaø veà ñieän. So saùnh khoái löôïng cuûa Neáu nguyeân töû bò maát ñi moät soá Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh electron vaø khoái löôïng cuûa electron thì toång ñaïi soá caùc ñieän tích khoái löôïng cuûa electron vôùi proâtoân. trong nguyeân töû laø moät soá döông, noù khoái löôïng cuûa proâtoân. laø moät ion döông. Ngöôïc laïi neáu nguyeân töû nhaän theâm moät soá electron thì noù laø ion aâm. + Khoái löôïng electron raát nhoû neân Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát Giaûi thích söï nhieãm ñieän chuùng coù ñoä linh ñoäng raát cao. Do ñoù khi naøo thì vaät nhieãm ñieän döông, ñieän aâm cuûa vaät. electron deã daøng böùt khoûi nguyeân töû, döông, khi naøo thì vaät nhieãm di chuyeån trong vaät hay di chuyeån töø ñieän aâm. vaät naøy sang vaät khaùc laøm cho caùc vaät bò nhieãm ñieän. Vaät nhieãm ñieän aâm laø vaät thieáu electron; Vaät nhieãm ñieän döông laø vaät thöøa electron. Hoaït ñoäng2: Vaän duïng thuyeát electron. 10’ Giôùi thieäu vaät daãn ñieän, vaät Ghi nhaän caùc khaùi nieäm vaät II. Vaän duïng caùch ñieän. daãn ñieän, vaät caùch ñieän. 1. Vaät daãn ñieän vaø vaät caùch ñieän Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän Thöïc hieän C2, C3. Vaät daãn ñieän laø vaät coù chöùa caùc C2, C3. Giaûi thích. ñieän tích töï do. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát Vaät caùch ñieän laø vaät khoâng chöùa taïi sao söï phaân bieät vaät daãn caùc electron töï do. ñieän vaø vaät caùch ñieän chæ laø Söï phaân bieät vaät daãn ñieän vaø vaät töông ñoái. Giaûi thích. caùch ñieän chæ laø töông ñoái. 2. Söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích Thöïc hieän C4. Neáu cho moät vaät tieáp xuùc vôùi moät söï nhieãm ñieän do tieáp xuùc. vaät nhieãm ñieän thì noù seõ nhieãm ñieän Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän Veõ hình 2.3. cuøng daáu vôùi vaät ñoù. C4 Giaûi thích. 3. Söï nhieãm dieän do höôûng öùng Giôùi tthieäu söï nhieãm ñieän Ñöa moät quaû caàu A nhieãm ñieän GV: Cấn Văn Thắm Trang: 4
5. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC do höôûng öùng (veõ hình 2.3). Thöïc hieän C5. döông laïi gaàn ñaàu M cuûa moät thanh Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích kim loaïi MN trung hoaø veà ñieän thì söï nhieãm ñieän do höôûng öùng. ñaàu M nhieãm ñieän aâm coøn ñaàu N Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän nhieãm ñieän döông. C5. Hoaït ñoäng 3 : Nghieân cöùu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. 5’ Giôùi thieäu ñònh luaät. Ghi nhaän ñònh luaät. III. Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích Cho hoïc sinh tìm ví duï. Tìm ví duï minh hoaï. Trong moät heä vaät coâ laäp veà ñieän, toång ñaïi soá caùc ñieän tích laø khoâng ñoåi. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 4’ - Yêu cầu HS làm bài tập 5 -Học sinh tự giải vào vở. SGK. - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 5, 6 sgk vaø - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. 2.1, 2.2, 2.5, 2.6 saùch baøi taäp. - Xem trước bài mới IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:5
6. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 22/08/10 Ngày dạy: 24/08/10 Tieát 3: Baøi 3: ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN (t1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm ñieän tröôøng. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Bieát caùch toång hôïp caùc vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn taïi moãi ñieåm. - Neâu ñöôïc khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän. 2. Kó naêng - Xaùc ñònh phöông chieàu cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moãi ñieåm do ñieän tích ñieåm gaây ra. - Vaän duïng quy taéc hình bình haønh xaùc ñònh höôùng cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp. - Giaûi caùc Baøi taäp veà ñieän tröôøng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Chuaån bò hình veõ 3.6 ñeán 3.9 trang 19 SGK. - Thöôùc keû, phaán maøu. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh - Chuaån bò Baøi tröôùc ôû nhaø. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ (3’) - Neâu vaø giaûi thích hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp xuùc, do höôûng öùng. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Theo thuyết tương tác gần, mọi vật tương tác với nhau phải thông qua môi trường trung gian. Ta biết hai điện tích ở cách xa nhau trong chân không lại tác dụng lực lên nhau, môi trường truyền tương tác đó là môi trường nào? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng1: Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän tröôøng. 10’ Giôùi thieäu söï taùc duïng löïc Tìm theâm ví duï veà moâi tröôøng I. Ñieän tröôøng giöõa caùc vaät thoâng qua moâi truyeàn töông taùc giöõa hai vaät. 1. Moâi tröôøng truyeàn töông taùc ñieän tröôøng. Moâi tröôøng tuyeàn töông taùc giöõa Ghi nhaän khaùi nieäm. caùc ñieän tích goïi laø ñieän tröôøng. Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän 2. Ñieän tröôøng tröôøng. Ñieän tröôøng laø moät daïng vaät chaát bao quanh caùc ñieän tích vaø gaén lieàn vôùi ñieän tích. Ñieän tröôøng taùc duïng löïc ñieän leân ñieän tích khaùc ñaët trong Hoaït ñoäng2: Tìm hieåu cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 25’ Giôùi thieäu khaùi nieäm ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. II. Cöôøng doä ñieän tröôøng tröôøng. 1. Khaùi nieäm cöôøng doä ñieän tröôøng Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm GV: Cấn Văn Thắm Trang: 6
7. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho ñoä maïnh Neâu ñònh nghóa vaø bieåu thöùc Ghi nhaän ñònh nghóa, bieåu yeáu cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. ñònh nghóa cöôøng ñoä ñieän thöùc. 2. Ñònh nghóa tröôøng. Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng löïc cuûa ñieän tröôøng cuûa ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñoä lôùn löïc ñieän F taùc Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn Neâu ñôn vò cöôøng ñoä ñieän duïng leân ñieän tích thöû q (döông) ñaët vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng theo tröôøng theo ñònh nghóa. taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q. ñònh nghóa. F E = Giôùi thieäu ñôn vò V/m. Ghi nhaän ñôn vò tthöôøng q duøng. Ñôn vò cöôøng ñoä ñieän tröôøng laø N/C hoaëc ngöôøi ta thöôøng duøng laø V/m. Giôùi thieäu veùc tô cöôøng ñoä 3. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng ñieän tröôøng. Ghi nhaän khaùi nieäm.; F Veõ hình bieåu dieãn veùc tô E q cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi Veõ hình. moät ñieän tích ñieåm. Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E gaây bôûi moät ñieän tích ñieåm coù : - Ñieåm ñaët taïi ñieåm ta xeùt. Döïa vaøo hình veõ neâu caùc - Phöông truøng vôùi ñöôøng thaúng noái yeáu toá xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñieän tích ñieåm vôùi ñieåm ta xeùt. ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi moät - Chieàu höôùng ra xa ñieän tích neáu laø Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän ñieän tích ñieåm. ñieän tích döông, höôùng veà phía ñieän C1. tích neáu laø ñieän tích aâm. Thöïc hieän C1. | Q | - Ñoä lôùn : E = k 2 Veõ hình 3.4. r Neâu nguyeân lí choàng chaát. Veõ hình. 4. Nguyeân lí choàng chaát ñieän tröôøng Ghi nhaän nguyeân lí. E E1 E2 En Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 5’ - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng HS trả lời yêu cầu của GV kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. - Xem trước phần đường sức điện. - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. - Trả lời các câu hỏi trong SGK. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Ngaøy soaïn: 24/08/10 Ngày dạy: 26/08/10 Tieát 4: Baøi 3: ÑIEÄN TRÖÔØNG VAØ CÖÔØNG ÑOÄ ÑIEÄN TRÖÔØNG. ÑÖÔØNG SÖÙC ÑIEÄN (t2) GV: Cấn Văn Thắm Trang:7
8. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ (4’) - Đònh nghóa cöôøng ñoä ñieän tröôøng vaø vieát coâng thöùc tính cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Tiết trước ta đã tìm hiểu về điện trường, vậy người ta mô tả điện trường như thế nào? Tiết học hôm nay sẽ giúp ta biết được điều đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng1: Tìm hieåu ñöôøng söùc ñieän. 30’ Giôùi thieäu hình aûnh caùc ñöôøng Quan saùt hình 3.5. Ghi nhaän hình III. Ñöôøng söùc ñieän söùc ñieän. aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän. 1. Hình aûnh caùc ñöôøng söùc ñieän Caùc haït nhoû caùch ñieän ñaët trong ñieän tröôøng seõ bò nhieãm ñieän vaø naèm doïc theo nhöõng ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm truøng vôùi phöông cuûa veùc tô cöôøng Giôùi thieäu ñöôøng söùc ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. tröôøng. 2. Ñònh nghóa Ñöôøng söùc ñieän tröôøng laø ñöôøng maø Veõ hình daïng ñöôøng söùc cuûa Veõ caùc hình 3.6 ñeán 3.8. tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm cuûa noù laø giaù moät soá ñieän tröôøng. cuûa veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noùi caùch khaùc ñöôøng söùc ñieän Giôùi thieäu caùc hình 3.6 ñeán Xem caùc hình veõ ñeå nhaän xeùt. tröôøng laø ñöôøng maø löïc ñieän taùc duïng 3.9. doïc theo noù. Ghi nhaän ñaëc ñieåm ñöôøng söùc 3. Hình daïng ñöôøng söùc cuûa moät doá Neâu vaø giaûi thích caùc ñaëc cuûa ñieän tröôøng tónh. ñieän tröôøng ñieåm cuae ñöôøng söùc cuûa ñieän Xem caùc hình veõ sgk. tröôøng tónh. 4. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc ñieän + Qua moãi ñieåm trong ñieän tröôøng coù moät ñöôøng söùc ñieän vaø chæ moät maø thoâi + Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng ñöôøng coù höôùng. Höôùng cuûa ñöôøng söùc ñieän taïi Thöïc hieän C2. moät ñieåm laø höôùng cuûa veùc tô cöôøng ñoä Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. C2. + Ñöôøng söùc ñieän cuûa ñieän tröôøng tónh laø nhöõng ñöôøng khoâng kheùp kín. + Qui öôùc veõ soá ñöôøng söùc ñi qua moät Ghi nhaän khaùi nieäm. dieän tích nhaát ñònh ñaët vuoâng goùc vôùi Veõ hình. vôùi ñöôøng söùc ñieän taïi ñieåm maø ta xeùt tæ Giôùi thieäu ñieän tröôøng ñeàu. leä vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Veõ hình 3.10. 4. Ñieän tröôøng ñeàu Ñieän tröôøng ñeàu laø ñieän tröôøng maø veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moïi ñieåm ñeàu coù cuøng phöông chieàu vaø ñoä lôùn. Ñöôøng söùc ñieän tröôøng ñeàu laø nhöõng ñöôøng thaúng song song caùch ñeàu. Hoaït ñoäng 2 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 9’ - Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét HS tự giải bài tập vào vở. nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc GV: Cấn Văn Thắm Trang: 8
9. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC trong baøi. - Hướng dẫn HS giải bài 11 SGK. - Cho hoïc sinh ñoïc phaàn Em coù - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. bieát ? - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giải caùc baøi taäp 9, 10, 12, 13 sgk - 3.1, 2.2, 3.3, 3.4, 3.6, 3.7, 3.10 saùch baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Ngaøy soaïn: 05/09/10 Ngày dạy: 07/09/10 Tieát 5: Baøi : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU GV: Cấn Văn Thắm Trang:9
10. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC 1. Kieán thöùc - HS nắm được các khái niệm cơ bản: điện trường, cường độ điện trường, nguyên lí chồng chất điện trường, thuyết electron, định luật bảo toàn điện tích. 2. Kyõ naêng - Vận dụng định luật Cu-lông - Xác định vectơ cường độ điện trường tại một điểm. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’) - Nêu định nghĩa và các đặc điểm của đường sức điện. 3. Tạo tình huống có vấn đề: (1’) Để giúp các em có thể giải tốt các bài toán phần này hôm nay ta tiến hành tiết bài tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng1: Tóm tắt các công thức cơ bản và giải các câu trắc nghiệm 17’ GV tóm tắt các công thức cơ bản. Giaûi thích löïa choïn. 1.1 B; 1.2 D; 1.3 D; 1.4 D; 1.5 Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn D; 2.1 D; 2.2 D; 3.1 D; 3.2 D; 3.3 ? D; 3.4 C; 3.5 B; 3.6 D. Hoaït ñoäng 2: Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. 20’ Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc Goïi teân caùc veùc tô cöôøng Baøi 12 trang21 giaûi. ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn. Goïi C laø ñieåm maø taïi ñoù cöôøng ñoä Veõ hình Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng 0. Goïi E1 vaø ñieän tröôøng toång hôïp taïi C. E 2 laø cöôøng ñoä ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi C, ta coù E =E1 + Höôùng daãn hoïc sinh tìm vò trí Laäp luaän ñeå tìm vò trí cuûa cuûa C. E 2 = 0 C. =>E1 = - E 2 . Hai veùc tô naøy phaûi cuøng phöông, töùc laø ñieåm C phaûi naèm treân ñöôøng thaúng AB. Hai veùc tô naøy phaûi ngöôïc chieàu, töùc laø C phaûi naèm ngoaøi ñoaïn AB. Hai veùc tô naøy phaûi coù moâñun baèng nhau, töùc laø Yeâu caàu hoïc sinh tìm bieåu thöùc Tìm bieåu thöùc tính AC. ñieåm C phaûi gaàn A hôn B vaøi |q1| < ñeå xaùc ñònh AC. |q2|. Do ñoù ta coù: GV: Cấn Văn Thắm Trang: 10
11. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaø thay | q | | q | k1 = k 2 soá tính toaùn. Suy ra vaø thay soá ñeå tính .AC 2  (AB AC)2 AC. 2 AB AC q2 4 Höôùng daãn hoïc sinh tìm caùc => AC q1 3 ñieåm khaùc. Tìm caùc ñieåm khaùc coù => AC = 64,6cm. cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng Ngoaøi ra coøn phaûi keå taát caû caùc 0. ñieåm naèm raát xa q1 vaø q2. Taïi ñieåm C vaø caùc ñieåm naøy thì cöôøng ñoä ñieän tröôøng baèng khoâng, töùc laø Höôùng daãn hoïc sinh caùc böôùc khoâng coù ñieän tröôøng. giaûi. Goïi teân caùc veùc tô cöôøng Baøi 13 trang 21 Veõ hình ñoä ñieän tröôøng thaønh phaàn. Tính ñoä lôùn caùc veùc tô Goïi Goïi E1 vaø E 2 laø cöôøng ñoä cöôøng ñoä ñieän tröôøng ñieän tröôøng do q1 vaø q2 gaây ra taïi thaønh phaàn C. Ta coù : | q1 | 5 E1 = k = 9.10 V/m (höôùng .AC 2 theo phöông AC). Xaùc ñònh veùc tô cöôøng ñoä | q1 | 5 E2 = k = 9.10 V/m (höôùng ñieän tröôøng toång hôïp taïi C. .BC 2 theo phöông CB). Cöôøng ñoä ñieän tröôøng toång hôïp taïi Höôùng daãn hoïc sinh laäp luaän ñeå C Tính ñoä lôùn cuûa E tính ñoä lôùn cuûa E . E = E1 + E 2 E coù phöông chieàu nhö hình veõ. Vì tam giaùc ABC laø tam giaùc vuoâng neân hai veùc tô E1 vaø E 2 vuoâng goùc vôùi nhau neân ñoä lôùn cuûa 2 2 E laø: E = E1 E2 = 12,7.105V/m. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 2’ - Nhắc lại phương pháp giải bài tập liên quan. - Chữa bài tập vào vở. - Xem lại công thức tính công của - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. lực cơ học. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:11
12. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 07/09/10 Ngày dạy: 09/09/10 Tieát 6. Baøi 4: COÂNG CUÛA LÖÏC ÑIEÄN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa löïc taùc duïng leân ñieän tích trong ñieän tröôøng ñeàu. - Laäp ñöôïc bieåu thöùc tính coâng thöùc cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu. - Phaùt bieåu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa coâng dòch chuyeån ñieän tích trong ñieän tröôøng baát kì. - Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm, bieåu thöùc, ñaëc ñieåm cuûa theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng, quan heä giöõa coâng cuûa löïc ñieän tröôøng vaø ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng. 2. Kó naêng - Giaûi baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän tröôøng vaø theá naêng ñieän tröôøng. 3. Thái độ: Vận dụng lí thuyết vào thực tiễn. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân: - Veõ treân giaáy khoå lôùn hình 4.2 sgk vaø hình aûnh hoã trôï tröôøng hôïp di chuyeån ñieän tích theo moät ñöôøng cong töø M ñeán N. 2. Hoïc sinh: - OÂn laïi caùch tính coâng cuûa troïng löïc vaø ñaëc ñieåm coâng troïng löïc. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ (3’) - Neâu ñònh nghóa vaø caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng tónh. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Tương tác tĩnh điện có nhiều điểm tương đồng với tương tác hấp dẫn. Ta sẽ thấy ngay cả công của lực điện và thế năng của điện tích trong điện trường cũng có những điểm tương tự như công của trọng lực và thế năng của một vật trong trọng trường cũng có những điểm tương tự như công của trọng lực và thế năng của một vật trong trọng trường. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng1: Tìm hieåu coâng cuûa löïc ñieän. 20’ Veõ hình 4.1 leân baûng. Veõ hình 4.1. I. Coâng cuûa löïc ñieän Xaùc ñònh löïc ñieän tröôøng taùc 1. Ñaëc ñieåm cuûa löïc ñieän taùc duïng duïng leân ñieän tích q > 0 ñaët leân moät ñieän tích ñaët trong ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu coù tröôøng ñeàu cöôøng ñoä ñieän tröôøng E . F = q E Veõ hình 4.2 leân baûng. Löïc F laø löïc khoâng ñoåi Veõ hình 4.2. 2. Coâng cuûa löïc ñieän trong ñieän Tính coâng khi ñieän tích q di tröôøng ñeàu chuyeån theo ñöôøng thaúng töø AMN = qEd M ñeán N. Vôùi d laø hình chieáu ñöôøng ñi treân Tính coâng khi ñieän tích di moät ñöôøng söùc ñieän. chuyeån theo ñöôøng gaáp khuùc Cho hoïc sinh nhaän xeùt. Coâng cuûa löïc ñieän tröôøng trong söï MPN. Ñöa ra keát luaän. di chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän Nhaän xeùt. tröôøng ñeàu töø M ñeán N laø AMN = Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng. Giôùi thieäu ñaëc ñieåm coâng qEd, khoâng phuï thuoäc vaøo hình daïng GV: Cấn Văn Thắm Trang: 12
13. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC cuûa löïc dieän khi ñieän tích di cuûa ñöôøng ñi maø chæ phuï thuoäc vaøo chuyeån trong ñieän tröôøng baát Ghi nhaän ñaëc ñieåm coâng cuûa vò trí cuûa ñieåm ñaàu M vaø ñieåm cuoái kì. löïc dieän khi ñieän tích di N cuûa ñöôøng ñi. chuyeån trong ñieän tröôøng baát 3. Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän kì. chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän C1. tröôøng baát kì Thöïc hieän C1. Coâng cuûa löïc ñieän trong söï di Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän chuyeån cuûa ñieän tích trong ñieän C2. Thöïc hieän C2. tröôøng baát kì khoâng phuï thuoäc vaøo hình daïng ñöôøng ñi maø chæ phuï thuoäc vaøo vò trí ñieåm ñaàu vaø ñieåm cuoái cuûa ñöôøng ñi. Löïc tónh ñieän laø löïc theá, tröôøng tónh ñieän laø tröôøng theá. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng. 15’ Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi Nhaéc laïi khaùi nieäm theá naêng II. Theá naêng cuûa moät ñieän tích khaùi nieäm theá naêng troïng troïng tröôøng. trong ñieän tröôøng tröôøng. Ghi nhaän khaùi nieäm. 1. Khaùi nieäm veà theá naêng cuûa moät Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng ñieän tích ñaët trong ñieän Theá naêng cuûa ñieän tích ñaët taïi moät tröôøng. ñieåm trong ñieän tröôøng ñaëc tröng cho Ghi nhaän moái kieân heä giöõa khaû naêng sinh coâng cuûa ñieän tröôøng theá naêng vaø coâng cuûa löïc khi ñaët ñieän tích taïi ñieåm ñoù. Giôùi thieäu theá naêng cuûa ñieän ñieän. 2. Söï phuï thuoäc cuûa theá naêng WM tích ñaët trong ñieän tröôøng vaø vaøo ñieän tích q söï phuï thuoäc cuûa theá naêng Theá naêng cuûa moät ñieän tích ñieåm q naøy vaøo ñieän tích. ñaët taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng : WM = AM = qVM Tính coâng khi ñieän tích q di Theá naêng naøy tæ leä thuaän vôùi q. Cho ñieän tích q di chuyeån chuyeån töø M ñeán N roài ra . 3. Coâng cuûa löïc ñieän vaø ñoä giaûm theá trong ñieän tröôøng töø ñieåm M naêng cuûa ñieän tích trong ñieän tröôøng ñeán N roài ra . Yeâu caàu hoïc Ruùt ra keát luaän. AMN = WM - WN sinh tính coâng. Coâng maø löïc ñieän tröôøng taùc duïng Cho hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Thöïc hieän C3. leân ñieän tích ñoù sinh ra seõ baèng ñoä giaûm theá naêng cuûa ñieän tích q trong Yeâu caàu HS thöïc hieän C3. ñieän tröôøng. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 2’ - Cho HS laøm baøi taäp 7 SGK. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5, 6 trang - Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. 25 sgk vaø 4.1 4.7, 4.9 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:13
14. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 12/09/10 Ngày dạy: 14/09/10 Tieát 7. Baøi 5: ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc yù nghóa, ñònh nghóa, ñôn vò, ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá vaø hieäu ñieän theá. - Neâu ñöôïc moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theå vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Bieát ñöôïc caáu taïo cuûa tónh ñieän keá. 2. Kó naêng - Giaûi được một số bài tập đơn giản về ñieän theá vaø hieäu ñieän theá. - So saùnh ñöôïc caùc vò trí coù ñieän theá cao vaø ñieän theá thaáp trong ñieän tröôøng. 3. Thái độ Vận dụng khoa học vào đời sống. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Ñoïc SGK vaät lyù 7 ñeå bieát HS ñaõ coù kieán thöùc gì veà hieäu ñieän theá. - Thöôùc keû, phaán maøu, tĩnh điện kế. - Chuaån bò phieáu caâu hoûi. 2. Hoïc sinh Ñoïc laïi SGK vaät lyù 7 vaø vaät lyù 9 veà hieäu ñieän theá. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1.Ổn định tổ chức(1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ(4’) : Neâu ñaëc ñieåm coâng cuûa löïc ñieän tröôøng khi ñieän tích di chuyeån. Viết biểu thức tính công. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’): Thế năng của điện tích q trong điện trường đặc trưng cho khả năng sinh công của lực điện tác dụng lên điện tích q. Nó có hai thành phần: một thành phần đặc trưng cho trường và không phụ thuộc vào điện tích q, một thành phần đặc trưng cho điện tích trong tương tác đó. Có đại lượng nào đặc trưng cho khả năng sinh công của trường mà không phụy thuộc q không. Ta tìm hiểu bài mới ‘’Điện thế. Hiệu điện thế’’ B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung kiến thức Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän theá 15’ I. Ñieän theá Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi coâng 1. Khaùi nieäm ñieän theá thöùc tính theá naêng cuûa ñieän tích q Neâu coâng thöùc. Ñieän theá taïi moät ñieåm trong ñieän taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng. HS phân tích để thấy có tröôøng ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà một thành phần phụ thuộc q phöông dieän taïo ra theá naêng cuûa một thành phần không phụ ñieän tích. thuộc q. 2. Ñònh nghóa Ñöa ra khaùi nieäm. Ghi nhaän khaùi nieäm. Ñieän theá taïi moät ñieåm M trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng Neâu ñònh nghóa ñieän theá. Ghi nhaän khaùi nieäm. cho ñieän tröôøng veà phöông dieän taïo ra theá naêng khi ñaët taïi ñoù moät ñieän tích q. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng GV: Cấn Văn Thắm Trang: 14
15. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC thöông soá cuûa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q khi q di chuyeån töø M ra xa voâ cöïc vaø ñoä lôùn cuûa q AM VM = q Ghi nhaän ñôn vò. Ñôn vò ñieän theá laø voân (V). Neâu ñôn vò ñieän theá. 3. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñieän Ñieän theá laø ñaïi löôïng ñaïi soá. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñaëc ñieåm theá. Thöôøng choïn ñieän theá cuûa ñaùt hoaëc cuûa ñieän theá. moät ñieåm ôû voâ cöïc laøm moác (baèng Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. 0). Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu khaùi nieäm hieäu ñieän theá. 20’ Hướng dẫn học sinh xây dựng Ghi nhaän khaùi nieäm. II. Hieäu ñieän theá định nghĩa hiệu điện thế dựa vào 1. Ñònh nghóa công của lực điện trong dịch Hieäu ñieän theá giöõa hai ñieåm M, N chuyển một điện tích giữa hai trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc điểm M và N. tröng cho khaû naêng sinh coâng cuûa Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá. ñieän tröôøng trong söï di chuyeån cuûa moät ñieän tích töø M ñeán Nù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá giöõa coâng Neâu ñôn vò hieäu ñieän theá. cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q trong söï di chuyeån cuûa q töø M ñeán N vaø ñoä lôùn cuûa q. Quan saùt, moâ taû tónh ñieän AMN UMN = VM – VN = keá. q Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò hieäu ñieän theá. 2. Ño hieäu ñieän theá Ño hieäu ñieän theá tónh ñieän baèng Giôùi thieäu tónh ñieän keá. tónh ñieän keá. Xaây döïng moái lieân heä 3. Heä thöùc lieân heä giöõa hieäu ñieän giöõa hieäu ñieän theá vaø theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng cöôøng ñoä ñieän tröôøng. U E = Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng d moái lieân heä giöõa E vaø U. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 4’ -Nhắc lại khái niệm điện thế, hiệu điện thế và biểu thức tính các đại lượng này. - Làm bài tập 9 SGK. Về nhà: -Trả lời các câu hỏi SGK, làm bài tập liên quan trong sách bài tập. Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. -Đọc mục ‘’Em có biết’’ IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:15
16. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 14/09/10 Ngày dạy: 16/09/10 Tieát: 8. Baøi : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Coâng cuûa löïc ñieän - Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 2. Kyõ naêng - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa E, U vaø A. 3. Thái độ - Rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận trong giải bài tập. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: (4’): Nêu định nghĩa hiệu điện thế? Viết biểu thức liên hệ giữa E và U. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Để khắc sâu kiến thức cho các em phần điện thế, hiệu điện thế và cách tính công của lực điện,hôm nay ta tiến hành tiết luyện tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng1 : Toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan, Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. + Ñaëc ñieåm cuûa coâng cuûa löïc Caâu 4 trang 25 : D ñieän. Caâu 5 trang 25 : D + Bieåu thöùc tính coâng cuûa löïc Caâu 5 trang 29 : C 10’ ñieän. Caâu 6 trang 29 : C + Khaùi nieäm ñieän theá, hieäu ñieän Caâu 7 trang 29 : C theá, lieân heä giöõa U vaø E. Giaûi thích löïa choïn. 4.1 D 4.2 B + Caùc coâng thöùc cuûa tuï ñieän. 4.3 B 4.4 D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao 4.5 C 4.6 D choïn ? 5.1 C 5.2 C 5.3 D 5.4 C 5.5 D Hoaït ñoäng 2 : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. 25’ Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu Vieát bieåu thöùc ñònh lí ñoäng Baøi 7 trang 25 thöùc ñònh lí ñoäng naêng. naêng. Theo ñònh lí veà ñoäng naêng ta Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính coù : ñoäng naêng cuûa electron khi noù Laäp luaän, thay soá ñeå tính Eñ2. Eñ2 – Eñ1 = A GV: Cấn Văn Thắm Trang: 16
17. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC ñeán ñaäp vaøo baûn döông. Maø v1 = 0 => Eñ1 = 0 vaø A = qEd - Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính E ñ2 = qEd = - 1,6.10 coâng cuûa löïc ñieän khi electron Tính coâng cuûa löïc ñieän. 19.103.(- 10-2) chuyeån ñoäng töø M ñeán N. = 1,6.10-18(J) Baøi 9 trang 29 Gv biểu diễn bằng hình vẽ. Coâng cuûa löïc ñieän khi ? Làm thế nào để xác định ANP ? electron chuyeån ñoäng töø M ? Để tính vận tốc tai P khi biết HS thảo luận nhóm sau đó đại ñeán N : vận tốc tai M ta áp dụng định lí diện trình bày cách giải. A = q.U = -1,6.10-19.50 nào? MN = - 8. 10-18(J) Baøi 4.9 trang 11SBT a) AMN = qEd. -18 Trong đó AMN = 9,6.10 J, q = -1.6.10-19c, d = -0,6cm. suy ra E = 104V/m -18 ANP = 6,4.10 J.b) Công của lực điện khi electron di chuyển từ N đến P: -18 ANP = AMN + ANP = 16.10 J Áp dụng định lí động năng suy ra: 2A v NP 5,93.106 m / s P m Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 4’ -Nhắc lại những kiến thức cơ bản, lưu ý đơn vị khi áp dụng các công thức. Về nhà: - Chữa bài tập vào vở. - Xem trước bài mới. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:17
18. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 19/09/10 Ngày dạy: 21/09/10 Tieát 9 Baøi 6 : TUÏ ÑIEÄN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Trình baøy ñöôïc caáu taïo cuûa tuï ñieän, caùch tích ñieän cho tuï. - Neâu roõ yù nghóa, bieåu thöùc, ñôn vò cuûa ñieän dung. - Vieát ñöôïc bieåu thöùc tính naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän vaø giaûi thích ñöôïc yù nghóa caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc. 2. Kó naêng - Nhaän ra moät soá loaïi tuï ñieän trong thöïc teá. - Giaûi baøi taäp tuï ñieän. 3. Thái độ - Có ý thức tìm hiểu về vai trò của tụ điện trong lĩnh vực khoa học và đời sống. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Moät soá loaïi tuï ñieän thöïc teá, ñaëc bieät laø tuï xoay trong maùy thu thanh. - Duïng cuï: Thöôùc keû, phaán maøu. 2. Hoïc sinh: - Chuaån bò baøi môùi. - Söu taàm caùc linh kieän ñieän töû. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (2’) - Neâu ñònh nghóa hieäu ñieän theá vaø moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Trong quạt điện, tủ lạnh, ti vi, radio ta thường thấy có tụ điện. Vậy tụ điện là gì? Công dụng của nó là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài mới ‘’Tụ điện’’ B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng1 : Tìm hieåu tuï ñieän. - Giôùi thieäu maïch coù chöùa tuï Quan saùt, moâ taû tuï ñieän I. Tuï ñieän ñieän töø ñoù giôùi thieäu tuï ñieän. phaüng. 1. Tuï ñieän laø gì ? + cho học sinh quan sát một tụ Tuï ñieän laø moät heä hai vaät 15’ giấy đã bị bóc daãn ñaët gaàn nhau vaø ngaên + giới thiệu các loại tụ mẫu (kết Ghi nhaän khaùi nieäm. caùch nhau baèng moät lôùp caùch hợp hình 6.1 và 6.2 SGK) Ghi nhaän kí hieäu. ñieän. Moãi vaät daãn ñoù goïi laø Giôùi thieäu tuï ñieän phẳng moät baûn cuûa tuï ñieän. Giôùi thieäu kí hieäu tuï ñieän treân Tuï ñieän duøng ñeå chöùa ñieän caùc maïch ñieän. tích. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch tích Neâu caùch tích ñieän cho tuï Tuï ñieän phaüng goàm hai baûn ñieän cho tuï ñieän. ñieän. kim loaïi phẳng ñaët song song Giới thiệu hình 6.4 (lưu ý bản nối vôùi nhau vaø ngăn caùch nhau với cực dương của nguồn sẽ tích Bản còn lại tích điện âm. Cơ chế baèng moät lôùp ñieän moâi. điện dương). Bản còn lại có tích tích điện của tụ dựa trên sự GV: Cấn Văn Thắm Trang: 18
19. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC điện không? Cơ chế của sự tích nhiễm điện do hưởng ứng. Kí hieäu tuï ñieän điện cho toàn tụ là gì? Thöïc hieän C1. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. 2. Caùch tích ñieän cho tuï ñieän Noái hai baûn cuûa tuï ñieän vôùi hai cöïc cuûa nguoàn ñieän. Ñoä lôùn ñieän tích treân moãi baûn cuûa tuï ñieän khi ñaõ tích ñieän goïi laø ñieän tích cuûa tuï ñieän. Hoaït ñoäng2 : Tìm hieåu ñieän dung cuûa tuï ñieän, caùc loaïi tuï vaø naêng löôïng ñieän tröôøng trong tuï ñieän. 20’ - Giới thiệu cho HS biết nếu dùng Khả năng tích điện của mỗi tụ ở II. Ñieän dung cuûa tuï ñieän một hiệu điện thế nhất định để một hiệu điện thế nhất định là 1. Ñònh nghóa tích điện cho các tụ điện khác khác nhau. Ñieän dung cuûa tuï ñieän laø ñaïi nhau thì thấy chúng tích được + Điện tích tụ điện tích được tỉ löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng những điện tích khác nhau. lệ với hiệu điện thế giữa hai bản: Q = CU tích ñieän cuûa tuï ñieän ôû moät Giôùi thieäu ñieän dung cuûa tuï Ghi nhaän khaùi nieäm. hieäu ñieän theá nhaát ñònh. Noù ñieän ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá Giôùi thieäu ñôn vò ñieän dung vaø Ghi nhaän ñôn vò ñieän dung vaø cuûa ñieän tích cuûa tuï ñieän vaø caùc öôùc cuûa noù. caùc öôùc cuûa noù. hieäu ñieän theá giöõa hai baûn Giôùi thieäu coâng thöùc tính ñieän Ghi nhaän coâng thöùc tính. Naém cuûa noù. Q dung cuûa tuï ñieän phaüng. vöõng caùc ñaïi löôïng trong ñoù. C = U Ñôn vò ñieän dung laø fara (F). Ñieän dung cuûa tuï ñieän phaüng : S C = 9.109.4 d Giôùi thieäu caùc loaïi tuï. Quan saùt, moâ taû. 2. Caùc loaïi tuï ñieän Giôùi thieäu hieäu ñieän theá giôùi Hieåu ñöôïc caùc soá lieäu ghi treân Thöôøng laáy teân cuûa lôùp ñieän haïn cuûa tuï ñieän. voû cuûa tuï ñieän. moâi ñeå ñaët teân cho tuï ñieän: tuï Giôùi thieäu tuï xoay. Quan saùt, moâ taû. khoâng khí, tuï giaáy, tuï mi ca, tuï söù, tuï goám, Treân voû tuï thöôøng ghi caëp soá lieäu laø ñieän dung vaø hieäu ñieän theá giôùi haïn cuûa tuï ñieän. Ngöôøi ta coøn cheá taïo tuï ñieän coù ñieän dung thay ñoåi ñöôïc goïi laø tuï xoay. 3. Naêng löôïng cuûa ñieän Giôùi thieäu naêng löôïng ñieän Naém vöõng coâng thöùc tính tröôøng trong tuï ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän ñaõ tích ñieän naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï Naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa ñieän ñaõ ñöôïc tích dieän. tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän 1 1 Q 2 1 W = QU = = CU2 2 2 C 2 GV: Cấn Văn Thắm Trang:19
20. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 6’ - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng - Làm bài tập 5,6 kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. - Laøm caùc baøi taäp 5, 6 Về nhà: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 7, 8 trang 33 sgk vaø 6.7, 6.8, 6.9 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang: 20
21. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 21/09/10 Ngày dạy: 23/09/10 Tieát 10 Baøi: BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Coâng cuûa löïc ñieän - Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Tuï ñieän, ñieän dung cuûa tuï ñieän, naêng löôïng cuûa tuï ñieän ñaõ ñöôïc tích ñieän. 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính coâng cuûa löïc ñieän. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn tính hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa E, U vaø A. - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn veà moái lieân heä giöõa Q, C, U vaø W II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: (15’): Kiểm tra 15’ 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Để khắc sâu kiến thức cho các em phần tụ điện và những vấn đề liên quan đến tụ, hôm nay ta tiến hành tiết luyện tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng 1 : Toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan, Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. + Caùc coâng thöùc cuûa tuï ñieän. Giaûi thích löïa choïn. 6.1 D 6.2 B Yêu cầu HS trả lời các câu trắc 6.3 D 6.4 C nghiệm từ 6.1 đến 6.6 SBT. 6.5 C 6.6 D Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn 10’ ? Hoaït ñoäng 2 : : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. 15’ Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän tích cuûa Tính coâng cuûa löïc ñieän. Baøi 7 trang33 SGK tuï ñieän. a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : q = CU = 2.10-5.120 = 24.10- Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän tích toái 4(C). ña cuûa tuï ñieän. b) Ñieän tích toái ña maø tuï ñieän Vieát coâng thöùc, thay soá vaø tính tích ñöôïc -5 Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän tích toaùn. qmax = CUmax = 2.10 .200 cuûa tuï ñieän. = 400.10-4(C). Laäp luaän ñeå xem nhö hieäu ñieän Vieát coâng thöùc, thay soá vaø tính Baøi 8 trang 33 SGK theá khoâng ñoåi. toaùn. a) Ñieän tích cuûa tuï ñieän : Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. q = CU = 2.10-5.60 = 12.10-4(C). Vieát coâng thöùc, thay soá vaø tính b) Coâng cuûa löïc ñieän khi U = GV: Cấn Văn Thắm Trang:21
22. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu ñieän toaùn. 60V theá U’. A = q.U = 12.10 -7.60 = 72.10- Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. 6(J) Tính coâng cuûa löïc ñieän khi ñoù. c) Coâng cuûa löïc ñieän khi U’ = q U Tính U’ khi q’ = = 30V 2 2 Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng. A’ = q.U’ = 12.10 -7.30 = 36.10-6(J) Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 3’ -Nhắc lại những kiến thức cơ bản, lưu ý đơn vị khi áp dụng các công thức. Về nhà: - Chữa bài tập vào vở. - Xem trước bài mới. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY KIỂM TRA 15’ Một điện tích điểm q = 4.10-8C đặt tại một điểm O trong không khí. a. Xác định cường dộ điện trường tại điểm M cách O một khoảng 2cm. Đặt tại M một điện tích Q = -2.10 -5C. xác định lực tác dụng lên điện tích Q. b. Tìm trên đường thẳng nối q và Q điểm có cường độ điện trường bằng 0. MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA MĐNT Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Tổng TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL LVKT Điện trường 1 (7 đ) 1(3 đ) 2 Tổng 1(7 đ) 1(3 đ) 2(10 đ) GV: Cấn Văn Thắm Trang: 22
23. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 26/09/10 Ngày dạy: 28/09/10 Tieát 11: Chöông II. DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI Baøi 7 : DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI. NGUOÀN ÑIEÄN (Tieát 1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cöôøng ñoä doøng ñieän vaø vieát ñöôïc coâng thöùc theå hieän ñònh nghóa naøy. - Neâu ñöôïc ñieàu kieän ñeå coù doøng ñieän. - Phaùt bieåu ñöôïc suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän vaø vieát ñöôïc coâng thöùc theå hieän ñònh nghóa naøy. - Moâ taû ñöôïc caáu taïo chung cuûa caùc pin ñieän hoaù vaø caáu taïo cuûa pin Voân-ta. - Moâ taû ñöôïc caáu taïo cuûa acquy chì. 2. Kó naêng - Giaûi thích ñöôïc vì sao nguoàn ñieän coù theå duy trì hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa noù. q q A - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan ñeán caùc heä thöùc : I = ; I = vaø E = . t t q - Giaûi thích ñöôïc söï taïo ra vaø duy trì hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa pin Voân-ta. - Giaûi thích ñöôïc vì sao acquy laø moät pin ñieän hoaù nhöng laïi coù theå söû duïng ñöôïc nhieàu laàn. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem laïi nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán baøi daïy. - Chuaån bò duïng cuï thí nghieäm hình 7.5. - Moät pin Lô-clan-seâ ñaõ boùc saün ñeå cho hoïc sinh quan saùt caáu taïo beân trong. - Moät acquy. - Veõ phoùng to caùc hình töø 7.6 ñeán 7.10. - Caùc voân keá cho caùc nhoùm hoïc sinh. 2. Hoïc sinh Moãi nhoùm hoïc sinh chuaån bò: - Moät nöõa quaû chanh hay quaát ñaõ ñöôïc boùp nhuõn. - Hai mảnh kim loaïi khaùc loaïi. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (2’) Gv giới thiệu nộ dung chương II. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Ở THCS ta đã biết dòng điện là gì, biết nguồn điện tạo ra dòng điện trong mạch kín. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu về dòng điện không đổi và biết được lí do vì sao nguồn điện có thể tạo ra dòng điện chạy khá lâu trong mạch kín. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu veà doøng ñieän. GV đề nghị mỗi nhóm HS viết ra Đại diện nhóm trả lời, nhóm I. Doøng ñieän giấy câu trả lời cho các câu hỏi khác nhận xét, bổ sung. + Doøng ñieän laø doøng chuyeån đã nêu trong mục I. ñoäng coù höôùng cuûa caùc ñieän Neâu ñònh nghóa doøng ñieän. 13’ Ñaët caùc caâu hoûi veà töøng vaán ñeà tích. ñeå cho hoïc sinh thöïc hieän. Neâu baûn chaát cuûa doøng dieän GV: Cấn Văn Thắm Trang:23
24. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC trong kim loaïi. + Doøng ñieän trong kim loaïi laø doøng chuyeån ñoäng coù höôùng Neâu qui öôùc chieàu doøng ñiện. cuûa caùc electron töï do. Neâu caùc taùc duïng cuûa doøng + Qui öôùc chieàu doøng ñieän laø ñieän. chieàu chuyeån ñoäng cuûa caùc dieän tích döông (ngöôïc vôùi chieàu chuyeån ñoäng cuûa caùc ñieän tích aâm). + Caùc taùc duïng cuûa doøng ñieän : Taùc duïng töø, taùc duïng nhieät, taùc duïng hoaùc hoïc, taùc duïng Cho bieát trò soá cuûa ñaïi löôïng cô hoïc, sinh lí, naøo cho bieát möùc ñoä maïnh yeáu + Cöôøng ñoä doøng ñieän cho cuûa doøng ñieän ? Duïng cuï naøo bieát möùc ñoä maïnh yeáu cuûa ño noù ? Ñôn vò cuûa ñaïi löôïng doøng ñieän. Ño cöôøng ñoä doøng ñoù. ñieän baèng ampe keá. Ñôn vò cöôøng ñoä doøng ñieän laø ampe (A). Hoaït ñoäng2: Tìm hieåu cöôøng ñoä doøng ñieän, doøng ñieän khoâng ñoåi. 15’ Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi ñònh II. Cöôøng ñoä doøng ñieän. nghóa cöôøng ñoä doøng ñieän. Neâu ñònh nghóa cöôøng ñoä Doøng ñieän khoâng ñoåi doøng ñieän ñaõ hoïc ôû lôùp 9. 1. Cöôøng ñoä doøng ñieän Cöôøng ñoä doøng ñieän laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng maïnh, yeáu cuûa doøng ñieän. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa ñieän löôïng q dòch chuyeån qua tieát dieän thaúng Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. cuûa vaät daãn trong khoaûng thôøi Thöïc hieän C1. gian t vaø khoaûng thôøi gian ñoù. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. q I = - Phân biệt sự khác nhau giữa Thöïc hieän C2. t dòng điện không đổi, dòng điện 2. Doøng ñieän khoâng ñoåi một chiều và dòng điện xoay Doøng ñieän khoâng ñoåi laø chiều? Ghi nhaän ñôn vò cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän coù chieàu vaø cöôøng Giôùi thieäu ñôn vò cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän vaø cuûa ñieän löôïng. ñoä khoâng ñoåi theo thôøi gian. doøng ñieän vaø cuûa ñieän löôïng. Cöôøng ñoä doøng ñieän cuûa q doøng ñieän khoâng ñoåi: I = . Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C3. Thöïc hieän C3. t 3. Ñôn vò cuûa cöôøng ñoä doøng Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C4. Thöïc hieän C4. ñieän vaø cuûa ñieän löôïng Ñôn vò cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän trong heä SI laø ampe (A). GV: Cấn Văn Thắm Trang: 24
25. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC 1C 1A = 1s Ñôn vò cuûa ñieän löôïng laø culoâng (C). 1C = 1A.1s Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu veà nguoàn ñieän. 9’ Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C5, III. Nguoàn ñieän C6. 1. Ñieàu kieän ñeå coù doøng ñieän Thöïc hieän C5. Ñieàu kieän ñeå coù doøng ñieän Thöïc hieän C6. laø phaûi coù moät hieäu ñieän theá Từ đó nêu kết luận về điều kiện ñaët vaøo hai ñaàu vaät daãn ñieän. để có dòng điện. 2. Nguoàn ñieän + Nguoàn ñieän duy trì hieäu Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C7, Thöïc hieän C7, C8. ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa noù. C8. + Löïc laï beân trong nguoàn Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C9. Thöïc hieän C9. ñieän: Laø nhöõng löïc maø baûn chaát khoâng phaûi laø löïc ñieän. Taùc duïng cuûa löïc laï laø taùch vaø chuyeån electron hoaëc ion döông ra khoûi moãi cöïc, taïo thaønh cöïc aâm (thöøa nhieàu electron) vaø cöïc döông (thieáu hoaëc thöøa ít electron) do ñoù duy trì ñöôïc hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa noù. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 3’ Hướng dẫn HS làm bài tập 14 Hoàn thành bài tập. SGK Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. Bài tập về nhà – Tìm hiểu (1’) - Trả lời câu hỏi từ 1 đến 4 SGK. - làm bài tập từ 7.1 đến 7.4 SBT IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:25
26. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 28/09/10 Ngày dạy: 30/09/10 Tieát 12: Chöông II. DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI Baøi 7 : DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI. NGUOÀN ÑIEÄN (Tieát 2) A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’) Dòng điện không đổi là gì? Nêu điều kiện để có dòng điện. 3. Tạo tình huốn có vấn đề (1’) Bên trong nguồn điện lực lạ thức hiện công để duy trì hiệu điện thế giữa hai cực của nguồn điện. Vậy công của lực lạ này bằng bao nhiêu? Đại lượng nào đặc trưng cho khả năng sinh công của nguồn điện. Bài học hôm nay sẽ giúp ta trả lời câu hỏi đó. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän. IV. Suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän Giôùi thieäu coâng cuûa nguoàn ñieän. Ghi nhaän coâng cuûa nguoàn ñieän. 1. Coâng cuûa nguoàn ñieän 15’ Coâng cuûa caùc löïc laï thöïc hieän laøm dòch chuyeån caùc ñieän tích qua nguoàn ñöôïc goïi laø coâng cuûa nguoàn ñieän. Giôùi thieäu khaùi nieäm suaát ñieän Ghi nhaän khaùi nieäm. 2. Suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñoäng cuûa nguoàn ñieän. ñieän a) Ñònh nghóa Suaát ñieän ñoäng E cuûa nguoàn ñieän laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng thöïc hieän coâng cuûa nguoàn ñieän vaø ñöôïc ño baèng thöông soá giöõa coâng A cuûa löïc laï Giôùi thieäu coâng thöùc tính suaát Ghi nhaän coâng thöùc. thöïc hieän khi dòch chuyeån moät ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän. ñieän tích döông q ngöôïc chieàu ñieän tröôøng vaø ñoä lôùn cuûa ñieän Giôùi thieäu ñôn vò cuûa suaát ñieän Ghi nhaän ñôn vò cuûa suaát ñieän tích ñoù. ñoäng cuûa nguoàn ñieän. ñoäng cuûa nguoàn ñieän. b) Coâng thöùc A E = q c) Ñôn vò Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùch ño Neâu caùch ño suaát ñieän ñoäng cuûa Ñôn vò cuûa suaát ñieän ñoäng suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieân. nguoàn ñieän. trong heä SI laø voân (V). Soá voân ghi treân moãi nguoàn ñieän Giôùi thieäu ñieän trôû trong cuûa Ghi nhaän ñieän trôû trong cuûa cho bieát trò soá cuûa suaát ñieän nguoàn ñieän. nguoàn ñieän. ñoäng cuûa nguoàn ñieän ñoù. Suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän coù giaù trò baèng hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa noù khi maïch GV: Cấn Văn Thắm Trang: 26
27. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC ngoaøi hôû. Moãi nguoàn ñieän coù moät ñieän trôû goïi laø ñieän trôû trong nguoàn ñieän. Hoaït ñoäng2: Tìm hieåu caùc nguoàn ñieän hoaù hoïc: Pin vaø acquy. 20’ V. Pin vaø acquy 1. Pin ñieän hoaù Höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän Thöïc hieän C10. Caáu taïo chung cuûa caùc pin ñieän C10. hoaù laø goàm hai cöïc coù baûn chaát khaùc nhau ñöôïc ngaâm vaøo trong chaát ñieän phaân. Veõ hình 7.6 giôùi thieäu pin Voân-ta. Veõ hình, ghi nhaän caáu taïo vaø a) Pin Voân-ta hoaït ñoäng cuûa pin Voân-ta. Pin Voân-ta laø nguoàn ñieän hoaù hoïc goàm moät cöïc baèng kẽm (Zn) vaø moät cöïc baèng ñoàng (Cu) ñöôïc ngaâm trong dung dòch axit sunfuric (H2SO4) loaûng. Do taùc duïng hoaù hoïc thanh kẽm thöøa electron neân tích ñieän aâm coøn thanh ñoàng thieáu electron neân tích ñieän döông. Veõ hình 7.8 giôùi thieäu pin Veõ hình, ghi nhaän caáu taïo vaø Suaát ñieän ñoäng khoaûng 1,1V. Lôclaêngseâ. hoaït ñoäng cuûa pin Lôclaêngse b) Pin Lôclaêngseâ + Cöïc döông : Laø moät thanh than bao boïc xung quanh baèng moät hoãn hôïp mangan ñioâxit MnO2 vaø graphit. + Cöïc aâm : Baèng keõm. + Dung dòch ñieän phaân : NH4Cl. + Suaát ñieän ñoäng : Khoaûng 1,5V. + Pin Lôclaêngseâ khoâ : Dung dòch NH4Cl ñöôïc troän trong moät thöù Veõ hình 7.9 giôùi thieäu acquy chì. Veõ hình, ghi nhaän caáu taïo vaø hoà ñaëc roài ñoùng trong moät voû pin hoaït ñoäng cuûa acquy chì. baèng keõm, voû pin naøy laø cöïc aâm. 2. Acquy a) Acquy chì Baûn cöïc döông baèng chì ñioâxit (PbO2) cöïc aâm baèng chì (Pb). Chaát ñieän phaân laø dnng dòch axit sunfuric (H2SO4) loaûng. Suaát ñieän ñoäng khoaûng 2V. Acquy laø nguoàn ñieän coù theå Giôùi thieäu caáu taïo vaø suaát ñieän naïp laïi ñeå söû duïng nhieàu laàn döïa ñoäng cuûa acquy kieàm. treân phaûn öùng hoaù hoïc thuaän nghòch: noù tích tröû naêng löôïng Ghi nhaän caáu taïo vaø suaát ñieän döôùi daïng hoaù naêng khi naïp vaø ñoäng cuûa acquy kieàm. giaûi phoùng naêng löôïng aáy döôùi Neâu caùc tieän lôïi cuûa acquy kieàm. daïng ñieän naêng khi phaùt ñieän. GV: Cấn Văn Thắm Trang:27
28. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Khi suaát ñieän ñoäng cuûa acquy giaûm xuoáng tôùi 1,85V thì phaûi naïp ñieän laïi. Ghi nhaän nhöõng tieän lôïi cuûa b) Acquy kieàm acquy kieàm. Acquy cañimi-keàn, cöïc döông ñöôïc laøm baèng Ni(OH)2, coøn cöïc aâm laøm baèng Cd(OH)2 ; caùc cöïc ñoù döôïc nhuùng trong dung dòch kieàm KOH hoaëc NaOH. Suaát ñieän ñoäng khoaûng 1,25V. Acquy kieàm coù hieäu suaát nhoû hôn acquy axit nhöng laïi raát tieän lôïi vì nheï hôn vaø beàn hôn. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 4’’ - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán Hoàn thành bài tập. thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Ghi nhận nhiệm vụ về nhà. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 6 ñeán 12 trang 45 sgk. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang: 28
29. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 03/10/10 Ngày dạy: 05/10/10 Tieát: 13 Baøi 7: ÑIEÄN NAÊNG. COÂNG SUAÁT ÑIEÄN (t1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc coâng cuûa doøng ñieän laø soá ño ñieän naêng maø ñoaïn maïch tieâu thuï khi coù doøng ñieän chaïy qua. Chæ ra ñöôïc löïc naøo thöïc hieän coâng aáy. - Chæ ra moái lieân heä giöõa coâng cuûa löïc laï thöïc hieän beân trong nguoàn ñieän vaø ñieän naêng tieâu thuï trong maïch kín - Công thức tính công và công suất của nguồn điện. 2. Kó naêng - Tính ñöôïc ñieän naêng tieâu thuï vaø coâng suaát ñieän cuûa moät ñoaïn maïch theo caùc ñaïi löôïng lieân quan vaø ngöôïc laïi. - Tính ñöôïc coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän theo caùc ñaïi löôïng lieân quan vaø ngöôïc laïi. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân Ñoïc saùch giaùo khoa Vaät lí lôùp 9 ñeå bieát hoïc sinh ñaõ hoïc nhöõng gì veà coâng, coâng suaát cuûa doøng ñieän, Ñònh luaät Jun – Len-xô vaø chuaån bò caùc caâu hoûi höôùng daãn hoïc sinh oân taäp. 2. Hoïc sinh OÂn taäp phaàn naøy ôû lôùp 9 THCS vaø thöïc hieän caùc caâu hoûi höôùng daãn maø giaùo vieân ñaët ra. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ (4’) Neâu caáu taïo chung cuûa pin ñieän hoaù. So saùnh pin ñieän hoaù vaø acquy. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Ở THCS ta đã biết về điện năng mà một đoạn mạch tiêu thụ khi có dòng điện chạy qua và công suất tiêu thụ điện năng của đoạn mạch đó. Hôm nay ta sẽ tìm hiểu quá trình thực hiện công khi có dòng điện chạy qua. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng: Tìm hieåu ñieän naêng tieâu thuï vaø coâng suaát ñieän. 20’ I. Ñieän naêng tieâu thuï vaø coâng suaát ñieän Giôùi thieäu coâng cuûa löïc ñieän. Ghi nhaän khaùi nieäm. 1. Ñieän naêng tieâu thuï cuûa ñoaïn Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. maïch Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. Thöïc hieän C2. A = Uq = UIt Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C3. Thöïc hieän C3. Ñieän naêng tieâu thuï cuûa moät ñoaïn maïch baèng tích cuûa hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän vaø thôøi gian doøng ñieän Giôùi thieäu coâng suaát ñieän. Ghi nhaän khaùi nieäm. chaïy qua ñoaïn maïch ñoù. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C4. Thöïc hieän C4. 2. Coâng suaát ñieän GV: Cấn Văn Thắm Trang:29
30. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Coâng suaát ñieän cuûa moät ñoaïn maïch baèng tích cuûa hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch vaø cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua ñoaïn maïch ñoù. A P = = UI t Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu coâng suaát toaû nhieät cuûa vaät daãn khi coù doøng ñieän chaïy qua. 15’ Giôùi thieäu ñònh luaät. II. Coâng suaát toaû nhieät cuûa vaät daãn Ghi nhaän ñònh luaät. khi coù doøng ñieän chaïy qua 1. Ñònh luaät Jun – Len-xô Nhieät löôïng toaû ra ôû moät vaät daãn tæ leä thuaän vôùi ñieän trôû cuûa vaät ñaõn, vôùi bình phöông cöôøng ñoä doøng ñieän vaø vôùi thôøi gian doøng ñieän chaïy qua vaät daãn ñoù Q = RI2t Giôùi thieäu coâng suaát toaû nhieät Ghi nhaän khaùi nieäm. 2. Coâng suaát toaû nhieät cuûa vaät daãn cuûa vaät daãn. khi coù doøng ñieän chaïy qua Coâng suaát toaû nhieät ôû vaät daãn khi Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C5. Thöïc hieän C5. coù doøng ñieän chaïy qua ñöôïc xaùc ñònh baèng nhieät löôïng toaû ra ôû vaät daãn ñoù trong moät ñôn vò thôøi gian. Q P = = UI2 t Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 6’ Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán Ghi nhiệm vụ về nhà. thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 1 đến 3 trang 49 sgk vaø 8.3, 8.5, 8.7 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang: 30
31. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 05/10/10 Ngày dạy: 07/10/10 Tieát: 14 Baøi 7: ÑIEÄN NAÊNG. COÂNG SUAÁT ÑIEÄN (t2) A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (7’) ? Viết công thức tính điện năng tiêu thụ và công suất điện của một đoạn mạch khi có dòng điện chạy qua. ? Công suất tỏa nhiệt ở vật dẫn là gì? Viết công thức. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Ở tiết trước ta đã biết cách xác định điện năng tiêu thụ trong đoạn mạch. Mà nguồn điện cung cấp năng lượng cho mạch ngoài. Vậy giữa công của nguồn điện và điện năng tiêu thụ có liên hệ gì và nó được xác định như thế nào? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän. 20’ III. Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieân Giôùi thieäu coâng cuûa nguoàn ñieän. Ghi nhaän khaùi nieäm. 1. Coâng cuûa nguoàn ñieän Coâng cuûa nguoàn ñieän baèng ñieän naêng tieâu thuï trong toaøn maïch. Ang = qE = E Tt Giôùi thieäu coâng suaát cuûa nguoàn Ghi nhaän khaùi nieäm. 2. Coâng suaát cuûa nguoàn ñieän ñieän. Coâng suaát cuûa nguoàn ñieän baèng coâng suaát tieâu thuï ñieän naêng cuûa toaøn maïch. Ang P ng = = E T t Hoạt động 2: Vận dụng kiến thức 13’ Công của nguồn điện: - Yêu cầu hS làm bài tập 9 SGK. - Tóm tắt và tìm hiểu đề bài. Ang It 8640J - GV gọi 2 HS lên bảng trình bày. - 2 HS lên bảng trình bày, cả Công suất của nguồn: - GV nhận xét và sửa chữa. lớp theo dõi và nhận xét. P I 9,6W - Hướng dẫn HS trả lời bài 8.1, 8.2 ng SBT. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 3’ Yêu cầu HS nhắc lại kiến thức trọng Ghi nhiệm vụ về nhà. tâm của bài. Trả lời câu hỏi và làm bài tập SGK, SBT chuẩn bị tiết bài tập. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM GV: Cấn Văn Thắm Trang:31
32. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 10/10/10 Ngày dạy: 12/10/10 Tieát: 15 Bài: BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc + Ñieän naêng tieâu thuï vaø coâng suaát ñieän. + Nhieät naêng vaø coâng suaát toaû nhieät cuûa vaät daãn khi coù doøng ñieän chaïy qua. + Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän. 2. Kyõ naêng + Thöïc hieän ñöôïc caùc caâu hoûi lieân quan ñeán ñieän naêng vaø coâng suaát ñieän. + Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp lieân quan ñeán ñieän naêng vaø coâng suaát ñieän, 3. Thái độ: Rèn luyện HS thái độ nghiêm túc trong học tập. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’) Công của nguồn điện có mối liên hệ gì với điện năng tiêu thụ trong toàn mạch? Viết biểu thức tính công và công suất của nguồn điện. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Chúng ta đã học xong lí thuyết về điện năng và công suất điện. Hôm nay ta tiến hành tiết bài tập để giúp các em vững hơn các kiến thức phần này. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng 1: Toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi. 5’ Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức Trả lời các câu hỏi của I. Tóm tắt lí thuyết cơ bản GV + Coâng suaát ñieän treân moät ñoaïn + Bieåu thöùc tính ñieän naêng tieâu maïch : P = UI thuï treân moät ñoaïn maïch? + Nhieät toaû ra vaø coâng suaát toaû nhieät + Bieåu thöùc tính coâng suaát ñieän treân vaät daãn: Q = RI2t ; P = RI2 = treân moät ñoaïn maïch? U 2 + Bieåu thöùc tính nhieät toaû ra R vaø coâng suaát toaû nhieät treân vaät + Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän daãn khi coù doøng dieän chaïy qua? : Ang = E It ; Png = E I + Coâng vaø coâng suaát cuûa + Bieåu thöùc tính coâng suaát ñieän treân nguoàn ñieän? moät ñoaïn maïch : P = UI + Nhieät toaû ra vaø coâng suaát toaû nhieät treân vaät daãn khi coù doøng dieän chaïy GV: Cấn Văn Thắm Trang: 32
33. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC U 2 qua : Q = RI2t ; P = RI2 = R + Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän : Ang = E It ; Png = E I Hoaït ñoäng2: Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. 7’ Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 49 : B B.Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 49 : B B.Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn Giaûi thích löïa choïn. Caâu 8.1 : C C.Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn Giaûi thích löïa choïn. Caâu 8.2 : B Hoaït ñoäng 3 : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. 25’ Giôùi thieäu hieäu ñieän theá ñònh Ghi nhaän khaùi nieäm. Baøi 8 trang 49 möùc vaø coâng suaát ñònh möùc. a) 220V laø hieäu ñieän theá ñònh möùc cuûa aám ñieän. 1000W laø coâng Yeâu caàu hoïc sinh tính nhieät Tính nhieät löôïng coù ích. suaát ñònh möùc cuûa aám ñieän. löôïng caàn thieát ñeå ñun soâi 2 lít b) Nhieät löôïng coù ích ñeå ñun soâi 2 nöôùc. lít nöôùc Yeâu caàu hoïc sinh tính nhieät Tính nhieät löôïng toaøn Q’ = Cm(t2 – t1) = 4190.2.(100 – löôïng toaøn phaàn (keå caû nhieät phaàn. 25) = 628500 (J). löôïng hao phí). Nhieät löôïng toaøn phaàn caàn cung Q' caáp. Ta coù : H = => Q = Yeâu caàu hoïc sinh tính thôøi gian Q ñeå ñun soâi nöôùc. Tính thôøi gian ñun soâi Q' 628500 = 698333 (J) nöôùc. H 0,9 Thôøi gian ñeå ñun soâi nöôùc. Ta coù Q Q 698333 : P = => t = = 698 Y/c h/s tính coâng cuûa nguoàn t P 1000 ñieän saûn ra trong 15 phuùt. (s) Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát Tính coâng cuûa nguoàn. Baøi 9 trang 49 cuûa nguoàn. Coâng cuûa nguoàn ñieän saûn ra trong Tính coâng suaát cuûa nguoàn. 15 phuùt : A = E It = 8640 (J) Coâng suaát cuûa nguoàn ñieän khi ñoù Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän P = E I = 12.0,8 = 9,6 (W) naêng tieâu thuï cuûa ñeøn oáng trong Baøi 8.6 thôøi gian ñaõ cho. Tính ñieän naêng tieâu thuï Ñieän naêng maø ñeøn oáng tieâu thuï Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän naêng cuûa ñeøn oáng. trong thôøi gian ñaõ cho laø : tieâu thuï cuûa ñeøn daây toùc trong A1 = P 1.t = 40.5.3600.30 = thôøi gian ñaõ cho. Tính ñieän naêng tieâu thuï 21600000 (J) = 6 (kW.h). cuûa boùng ñeøn daây toùc. Ñieän naêng maø boùng ñeøn daây toùc Yeâu caàu hoïc sinh tính soá tieàn ñieän tieâu thuï trong thôøi gian naøy laø : tieát kieäm ñöôïc A2 = P 2.t = 100.5.3600.30 = Tính soá tieàn ñieän ñaõ tieát 54000000 (J) = 15 (kW.h). kieäm ñöôïc Soá tieàn ñieän giaûm bôùt laø : M = (A2 - A1).700 = 6300ñ Hoaït ñoäng 4 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà GV: Cấn Văn Thắm Trang:33
34. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC 2’ - HS nắm phương pháp giải Ghi nhiệm vụ về nhà. - Chữa bài tập vào vở. Xem trước bài mới. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Ngaøy soaïn: 12/10/10 Ngày dạy: 14/10/10 Tieát: 16 Bài 9: ÑÒNH LUAÄT OÂM ÑOÁI VÔÙI TOAØN MAÏCH (t1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Phaùt bieåu ñöôïc quan heä suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn vaø toång ñoä giaûm theá trong vaø ngoaøi nguoàn - Phaùt bieåu ñöôïc noäi dung ñònh luaät OÂm cho toaøn maïch. - Töï suy ra ñöôïc ñònh luaät OÂm cho toaøn maïch töø ñònh luaät baûo toaøn naêng löôïng. - Hiểu được hiện tượng đoản mạch là gì, giải thích được ảnh hưởng của điện trở trong của nguồn điện đối với cường độ dòng điện khi đoản mạch. - Trình baøy ñöôïc khaùi nieäm hieäu suaát cuûa nguoàn ñieän. 2. Kó naêng - Maéc maïch ñieän theo sô ñoà. - Giaûi caùc daïng baøi taäp coù lieân quan ñeán ñònh luaät OÂm cho toaøn maïch. 3. Thái độ - Rèn luyện phong cách làm việc khoa học, độc lập nghiên cứu và có tính cộng đồng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Chuẩn bị tranh vẽ hình 9.2. Nếu có điều kiện GV chuẩn bị boä thí nghieäm ñònh luaät OÂm cho toaøn maïch. 2. Hoïc sinh: Ñoïc tröôùc baøi hoïc môùi. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1.Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ(4’) Coâng vaø coâng suaát toaû nhieät cuûa vaät daãn khi coù doøng ñieän chaïy qua ? Coâng vaø coâng suaát cuûa nguoàn ñieän ? 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Pin thường được sử dụng một thời gian dài thì điện trở trong của pin tăng lên đáng kể và dòng điện pin sinh ra trong mạch kín trở nên khá nhỏ. Vậy cường độ dòng điện trong mạch kín có liên hệ gì với điện trở trong của nguồn và các yếu tố khác của mạch điện. Ta học bài mới “Định luật Ôm đối với toàn mạch” B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng 1 : Thöïc hieän thí nghieäm ñeå laáy soá lieäu xaây döïng ñònh luaät. 15’ Để chuẩn bị thí nghiệm tìm hiểu quan Cần đo hiệu điện thế và I. Thí nghieäm hệ giữa suất điện động, hiệu điện thế cường độ dòng điện trong của nguồn điện và cường độ dòng mạch kín nên cầ nguồn điện, điện trong mạch ta cần đo những đại dây dẫn có điện trở có thể lượng nào? Cần những dụng cụ gì? thay đổi được, vôn kế, ampe Maéc maïch ñieän. kế. Thöïc hieän thí nghieäm. Quan saùt maïch ñieän. Ñoïc caùc soá lieäu. Ghi baûng soá lieäu. I(A) 0 0,1 0, 0, 0, 0 GV: Cấn Văn Thắm Trang: 34
35. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC 2 3 4 , 5 Laäp baûng soá lieäu. U(V 3 3,0 2, 2, 2, 2 ) , 8 6 4 , 2 2 Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch. 15’ Ghi nhaän keát quaû. II. Ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch Xöû lí soá lieäu ñeå ruùt ra keát quaû. Thöïc hieän C1. Thí nghieäm cho thaáy : Yeâu caàu thöïc hieän C1. UN = U0 – aI = E - aI (9.1) Vôùi UN = UAB = IRN (9.2) Ghi nhaän keát quaû. goïi laø ñoä giaûm theá maïch ngoaøi. Neâu keát quaû thí nghieäm. Thí nghieäm cho thaáy a = r laø ñieän trôû Thöïc hieän C2. trong cuûa nguoàn ñieän. Do ñoù : Yeâu caàu thöïc hieän C2. Ruùt ra keát luaän. E = I(RN + r) = IRN + Ir (9.3) Yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Vaäy: Suaát ñieän ñoäng coù giaù trò baèng toång caùc ñoä giaûm ñieän theá ôû maïch Bieán ñoåi ñeå tìm ra bieåu thöùc ngoaøi vaø maïch trong. Töø heä thöùc (9.3) cho hoïc sinh ruùt ra (9.5). Töø heä thöùc (9.3) suy ra : bieåu thöùc ñònh luaät. UN = IRN = E – Ir (9.4) E vaø I = (9.5) RN r Phaùt bieåu ñònh luaät. Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong Yeâu caàu hoïc sinh phaùt bieåu ñònh maïch ñieän kín tæ leä thuaän vôùi suaát Thöïc hieän C3. luaät . ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän vaø tæ leä Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C3. nghòch vôùi ñieän trôû toaøn phaàn cuûa maïch ñoù. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 9’ Yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập Ghi nhiệm vụ về nhà. Trả lời các câu hỏi liên quan trong SBT, SGK. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY PHIẾU HỌC TẬP 1. Theo định luật Ôm cho toàn mạch thì cường độ dòng điện trong toàn mạch: A. tỉ lệ nghịch với suất điện động của nguồn. B. tỉ lệ nghịch điện trở trong của nguồn. C. Tỉ lệ nghịch điện trở ngoài của mach điện. D. Tỉ lệ nghịch điện trỏ toàn phần của mạch điện. 2. Cho mạch điện gồm pin 1,5V, điện trỏ trong 0,5 nối mạch ngoài là điện trở 2,5 . Cường độ dòng điện trong toàn mạch là: A. 3A B. 3/5A C. 0,5A D. 2A 3. Mạch điện có nguồn là pin 9V, điện trở trong 0,5 và mạch ngoài gồm hai điện trở 8 mắc song song. Cường độ dòng điện trong toàn mạch là: A. 2A B. 4,5A C. 1A D. 18/33A 4. Mạch điện gồm một pin 9V, điện trở mạch ngoài 4 , cường độ dòng điện trong toàn mạch là 2A. Điện trở trong của nguồn là: A.0,5 B. 4,5 C. 1 D. 2  GV: Cấn Văn Thắm Trang:35
36. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC 5. Trong mạch kín mà điện trở ngoài là 10 , điện trở trong là 1 có dòng điện là 2A. Hiệu điện thế hai đầu nguồn và suất điện động của nguồn là: A. 10V và 12V B. 20V và 22V C. 10V và 2V D. 2,5V và 0,5V Ngaøy soaïn: 17/10/10 Ngày dạy: 19/10/10 Tieát: 17 Bài 9: ÑÒNH LUAÄT OÂM ÑOÁI VÔÙI TOAØN MAÏCH (t2) A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’) Phát biểu nội dung định luật Ôm cho toàn mạch? Viết biểu thức. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Khi đi xe máy người ta khuyên ta không nên bóp còi liên tục như thế sẽ gây tác hại không tốt cho xe. Tại sao như vậy? B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu hieän töôïng ñoaûn maïch, moái lieân heä giöõa ñònh luaät OÂm vôùi toaøn maïch vaø ñònh luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoaù naêng löôïng, hieäu suaát cuûa nguoàn ñieän. 20’ Giôùi thieäu hieän töôïng ñoaûn maïch. Ghi nhaän hieän töôïng ñoaûn III. Nhaän xeùt ? Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi maïch. 1. Hieän töôïng ñoaûn maïch nào? Khi đó cường độ dòng điện phụ Cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch kín thuộc vào yếu tố nào? ñaït giaù trò lôùn nhaát khi RN = 0. Khi ñoù ta Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C4. Thöïc hieän C4. noùi raèng nguoàn ñieän bò ñoaûn maïch vaø ? Tại sao sẽ rất có hại cho acquy nếu Mạng điện gia đình 220V  xảy ra đoản mạch? Giải thích câu hỏi tương đương suất điện động I = (9.6) nêu ra đầu bài. r của nguồn điện. Nguồn này Dòng điện chạy qua mạch lớn và có hại co r khoảng vài Ôm. Nếu có (hỏng nguồn, dây nóng cháy nổ) đoản mạch thì dòng điện có 2. Ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch vaø cường độ tới hàng trăm Ampe làm dây nóng đỏ có ñònh luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoaù naêng löôïng Laäp luaän ñeå cho thaáy coù söï phuø thể dẫn tới cháy nổ, nguy hiểm. Coâng cuûa nguoàn ñieän saûn ra trong thôøi hôïp giữa ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn gian t : maïch vaø ñònh luaät baûo toaøn vaø Ghi nhaän söï phuø hôïp giữa A =  It (9.7) chuyeån hoaù naêng löôïng. ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn Nhieät löôïng toaû ra treân toaøn maïch : 2 maïch vaø ñònh luaät baûo toaøn Q = (RN + r)I t (9.8) vaø chuyeån hoaù naêng löôïng. Theo ñònh luaät baûo toaøn naêng löôïng thì A = Q, do ñoù töø (9.7) vaø (9.8) ta suy ra  I = RN r Nhö vaäy ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi ñònh luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoaù naêng löôïng. 3. Hieäu suaát nguoàn ñieän GV: Cấn Văn Thắm Trang: 36
37. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Giôùi thieäu hieäu suaát nguoàn ñieän. U R H = N N Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C5. Ghi nhaän hieäu suaát nguoàn  RN r ñieän. Thöïc hieän C5. Hoaït ñoäng 2: Bài tập vận dụng 15’ Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng ñoä Tính cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh Baøi 6 trang 54 doøng ñieän ñònh möùc cuûa boùng deøn. möùc cuûa boùng ñeøn. a) Cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh möùc cuûa Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän trôû cuûa P 5 boùng ñeøn: I = dm = 0,417(A) boùng ñeøn. Tính ñieän trôû cuûa boùng ñeøn. dm U dm 12 Ñieän trôû cuûa boùng ñeøn 2 2 U dm 12 Rd = = 28,8() Pdm 5 Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng ñoä Cöôøng ñoä doøng ñieän qua ñeøn E 12 doøng ñieän chaïy qua ñeøn. Tính cöôøng ñoä doøng ñieän I = = 0,416(A) Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh vaø ruùt ra thöïc teá chaïy qua ñeøn. RN r 28,8 0,06 keát luaän. So saùnh vaø keát luaän. I I dm neân ñeøn saùng gaàn nhö bình thöôøng Tính coâng suaát tieâu thuï thöïc Coâng suaát tieâu thuï thöïc teá cuûa ñeøn teá. 2 2 PN = I .Rd = 0,416 .28,8 = 4,98(W) b) Hieäu suaát cuûa nguoàn ñieän: U I.R 0,416.28,8 H = N d = Tính hieäu suaát cuûa nguoàn. E E 12 0,998 Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 3’ - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán Ghi nhiệm vụ về nhà. thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp töø 4 ñeán 7 trang 54 sgk vaø 9.3, 9.4, 9.7 sbt. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:37
38. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 19/10/10 Ngày dạy: 21/10/10 Tieát: 18 Bài: BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Naém ñöôïc ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch, hieän töôïng ñoaûn maïch, hieäu suaát cuûa nguoàn ñieän. 2. Kyõ naêng : - Thöïc hieän ñöôïc caùc caâu hoûi vaø giaûi ñöôïc caùc baøi taäp lieân quan ñeán ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch. 3. Thái độ - Rèn luyện phong cách làm việc khoa học, độc lập nghiên cứu và có tính cộng đồng. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp, chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG BAN ĐẦU 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’) Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi nào? Tác hại và cách phòng tránh. 3. Tạo tình huống có vấn đề (1’) Chúng ta vừa học xong định luật cơ bản của dòng điện không đổi. Hôm nay ta sẽ vận dụng định luật này để giải một số bài tập. B. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TL Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Kiến thức cô baûn Hoaït ñoäng 1: Toùm taét nhöõng kieán thöùc lieân quan ñeán caùc baøi taäp caàn giaûi, giải bài tập trắc nghiệm 8’ - Yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức + Ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch : I = cần nhớ E RN r + Ñoä giaûm theá maïch ngoaøi : ả lời theo yêu cầu của - Tr U = IR = E - Ir. GV N N E + Hieän töôïng ñoaûn maïch : I = - GV bổ sung thêm kiến thức điện trở r tương đương của đoạn mạch mắc nối + Hieäu suaát cuûa nguoàn ñieän : tiếp và mắc song song. U R H = N = N E RN r GV: Cấn Văn Thắm Trang: 38
39. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Yeâu caàu hs giaûi thích taïi sao choïn Giaûi thích löïa choïn. Caâu 4/54 : A. Caâu 9.1 : B. 9.2 : B Hoaït ñoäng 2: Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. 25’ Tính cöôøng ñoä doøng ñieän Baøi 5 trang 54 chaïy trong maïch. a) Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong Yeâu caàu hoïc sinh tìm bieåu thöùc ñeå maïch: tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong Tính suaát ñieän ñoäng cuûa U 8,4 U = I.R => I = N = 0,6(A) maïch. nguoàn ñieän. N N RN 14 Yeâu caàu hoïc sinh tính suaát ñieän Suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn ñieän: ñoäng cuûa nguoàn ñieän. Tính coâng suaát maïch ngoaøi. Ta coù E = U N + I.r = 8,4 + 0,6.1 = 9(V) Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát Tính coâng suaát cuûa nguoàn. b) Coâng suaát maïch ngoaøi: maïch ngoaøi vaø coâng suaát cuûa nguoàn. 2 P N = I2.RN = 0,6 .14 = 5,04(W) Coâng suaát cuûa nguoàn: Tính ñieän trôû maïch ngoaøi. P = E .I = 9.0,6 = 5,4(W) Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát Baøi 7 trang 54 tieâu thuï thöïc teá cuûa boùng ñeøn. a) Ñieän trôû maïch ngoaøi Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu suaát Tính cöôøng ñoä doøng ñieän R1.R2 6.6 cuûa nguoàn ñieän. chaïy trong maïch chính. RN = = 3() R1 R2 6 6 Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän trôû Tính hieäu ñieän theá giöõa hai Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong E 3 maïch ngoaøi vaø cöôøng ñoä doøng ñieän ñaàu moãi boùng ñeøn. maïch chính: I = = chaïy trong maïch chính. RN r 3 2 Cho hoïc sinh tính hieäu ñieän theá Tính coâng suaát tieâu thuï cuûa 0,6(A) giöõa hai ñaàu moãi boùng moãi boùng ñeøn. Hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu moãi boùng Cho hoïc sinh tính coâng suaát tieâu ñeøn: thuï cuûa moãi boùng ñeøn. UN = U1 = U2 = I.RN = 0,6.3 = 1,8(V) Coâng suaát tieâu thuï cuûa moãi boùng ñeøn 2 2 U1 1,8 P1 = P2 = = 0,54(W) Cho hoïc sinh laäp luaän ñeå ruùt ra keát Laäp luaän để ruùt ra keát luaän. R 6 luaän 1 b) Khi thaùo bôùt moät boùng ñeøn, ñieän trôû maïch ngoaøi taêng, hieäu ñieän theá maïch ngoaøi traùc laø hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu boùng ñeøn coøn laïi taêng neân boùng ñeøn coøn laïi saùng hôn tröôùc. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố - Giao nhiệm vụ về nhà 8’ - Yêu cầu HS làm bài 9.3 SBT. Ghi nhiệm vụ về nhà. - Xem trước bài mới “Ghép các nguồn điện thành bộ” IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:39
40. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 24/10/10 Ngày dạy: 26/10/10 Tieát: 19 Baøi 10: GHEÙP CAÙC NGUOÀN ÑIEÄN THAØNH BOÄ I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức + Neâu ñöôïc chieàu doøng ñieän chaïy qua ñoaïn maïch chöùa nguoàn ñieän. + Nhaän bieát ñöôïc caùc loaïi boä nguoàn noái tieáp, song song, hoãn hôïp ñoái xöùng. + Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät OÂm ñoái vôùi ñoaïn maïch coù chöùa nguoàn ñieän, + Tính ñöôïc suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa caùc loaïi boä nguoàn gheùp. 2. Kỹ năng Vận dụng định luật Ôm cho các loại đoạn mạch có chứa nguồn điện được mắc theo các cách khác nhau. 3. Thái độ Rèn luyện tác phong làm việc khoa học. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân + Boán pin coù suaát ñieän ñoäng 1,5V. + Moät voân keá coù giôùi haïn ño 10V vaø coù ñoä chia nhoû nhaát 0,2V. 2. Học sinh - Xem trước bài mới. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ (4’) Phaùt bieåu, vieát bieåu thöùc ñònh luaät OÂm cho toaøn maïch, vieát bieåu thöùc tính hieäu ñieän theá maïch ngoaøi, coâng suaát tieâu thuï maïch ngoaøi vaø treân toaøn maïch, 3. Giảng bài mới (1’) Khi giải bài tập về bộ nguồn điện ta thường gặp các đoạn mạch chứa nguồn điện. Tiết học hôm nay ta tìm hiểu mối liên quan giữa hiệu điện thế và cường độ dòng điện trong đoạn mạch chứa nguồn điện, các đặc điểm suất điện động, điện trở trong của bộ nguồn khi ghép các nguồn điện với nhau. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY TL Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung kiến thức Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu ñoaïn maïch coù chöùa nguoàn ñieän. 15’ I. Ñoaïn maïch coù chöùa nguoàn ñieän Veõ maïch 10.1. Veõ hình. Ñoaïn maïch coù chöùa nguoàn ñieän, doøng ñieän Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän Thöïc hieän C1. coù chieàu ñi tôùi cöïc aâm vaø ñi ra töø cöïc döông. C1. Veõ hình. Veõ hình 10.2. Ghi nhaän nguoàn vaø bieåu Giôùi thieäu caùch nhaän bieát thöùc ñònh luaät OÂm cho R nguoàn vaø bieåu thöùc ñònh luaät ñoaïn maïch. OÂm. Thöïc hieän C2. UAB = E – I(r + R) Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän - HS tiếp nhận. E U E U Hay I = AB AB C2. r R RAB - Cung cấp cho HS qui ước lấy UBA = -E + I(r+ R) = -3V Qui ước: Chiều tính UAB là từ A đến B. dấu của suất điện động và độ + Nếu đi từ A đến B gặp cực dương của giảm thế. nguồn trước thì E lấy giá trị dương và ngược GV: Cấn Văn Thắm Trang: 40
41. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC - Hoàn thành câu C3. lại. + Nếu I cùng chiều thì I > 0, ngược chiều thì I< 0. Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caùc boä nguoàn gheùp. 18’ Veõ hình 10.3. Veõ hình. II. Gheùp caùc nguoàn thaønh boä Giôùi thieäu boä nguoàn gheùp noái Nhaän bieát ñöôïc boä nguoàn 1. Boä nguoàn gheùp noái tieáp tieáp. gheùp noái tieáp. Giôùi thieäu caùch tính suaát ñieän Tính ñöôïc suaát ñieän ñoäng ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa boä vaø ñieän trôû trong cuûa boä E = E + E + + E nguoàn gheùp noái tieáp. nguoàn. b 1 2 n R = r + r + + r Giôùi thieäu tröôøng hôïp rieâng. Tính ñöôïc suaát ñieän ñoäng b 1 2 n Tröôøng hôïp rieâng, neáu coù n nguoàn coù suaát - GV tiến hành đo suất điện vaø ñieän trôû trong cuûa boä ñieän ñoäng e vaø ñieän trôû trong r gheùp noái tieáp động bằng vôn kế nghiệm lại nguoàn goàm caùc nguoàn thì : E = ne ; r = nr công thức đó. gioáng nhau gheùp noái tieáp. b b 2. Boä nguoàn song song Veõ hình 10.4. Giôùi thieäu boä nguoàn gheùp Veõ hình. song song. Nhaän bieát ñöôïc boä nguoàn Giôùi thieäu caùch tính suaát geùp song song. ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa Tính ñöôïc suaát ñieän boä nguoàn gheùp song song. ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa boä nguoàn. Neáu coù m nguoàn gioáng nhau moãi caùi coù suaát ñieän ñoäng e vaø ñieän trôû trong r gheùp r song song thì : Eb = e ; rb = m 3. Boä nguoàn hoãn hôïp ñoái xöùng Veõ hình 10.5. Veõ hình. Giôùi thieäu boä nguoàn gheùp hoãn Nhaän bieát ñöôïc boä nguoàn hôïp ñoái xöùng. gheùp hoãn hôïp ñoái xöùng. Giôùi thieäu caùch tính suaát Tính ñöôïc suaát ñieän ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa boä nguoàn gheùp hoãn hôïp ñoái boä nguoàn. xöùng. Neáu coù m daõy, moãi daõy coù n nguoàn moãi nguoàn coù suaát ñieän ñoäng e, ñieän trôû trong r nr gheùp noái tieáp thì : Eb = ne ; rb = m Hoaït ñoäng 3 : Củng cố 6’ - Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng Công thức tính suất điện kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong động và điện trở trong của baøi. bộ nguồn. - Làm bài tập 5 SGK. -làm bài tập 5. 4. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm caùc baøi taäp 4, 5, 6 trang 58 sgk vaø 10.5, 10.6, 10.7 sbt. - Xem trước bài mới. GV: Cấn Văn Thắm Trang:41
42. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY . Ngaøy soaïn: 26/10/10 Ngày dạy: 28/10/10 Tieát: 20 Baøi 11: PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI MOÄT SOÁ BAØI TOAÙN VEÀ TOAØN MAÏCH I. MUÏC TIEÂU 1. Kiến thức - Hiểu được lí do SGK phân loại các bài tập. - Hiểu được phương pháp giải 3 loại bài tập về dòng điện và nguồn điện một chiều bằng cách áp dụng định luật Ôm. 2. Kỹ năng + Vaän duïng ñònh luaät OÂm ñeå giaûi caùc baøi toaùn veà toaøn maïch. + Vaän duïng caùc coâng thöùc tính ñieän naêng tieâu thuï, coâng suaát tieâu thuï ñieän naêng vaø coâng suaát toaû nhieät cuûa moät ñoaïn maïch ; coâng, coâng suaát vaø hieäu suaát cuûa nguoàn ñieän. + Vaän duïng ñöôïc caùc coâng thöùc tính suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa boä nguoàn noái tieáp, song song vaø hoãn hôïp ñoái xöùng ñeå giaûi caùc baøi toaùn veà toaøm maïch. 3. Thái độ -Yêu thích bộ môn và tự giác làm các bài tập trong SGK và SBT II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân + Nhaéùc nhôû hoïc sinh oân taäp caùc noäi dung kieán thöùc ñaõ neâu trong caùc muïc tieâu treân ñaây cuûa tieát hoïc naøy. + Chuaãn bò moät soá baøi taäp ngoaøi caùc baøi taäp ñaõ neâu trong sgk ñeå ra theâm cho hoïc sinh khaù. 2. Hoïc sinh: OÂn taäp caùc noäi dung kieán thöùc maø thaày coâ yeâu caàu. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ (4’) Phaùt bieåu vaø vieát bieåu thöùc ñònh luaät OÂm cho toaøn maïch. 3. Giảng bài mới (1’) Thường các nguồn được ghép thành các bộ nguồn, các điện trở được ghép với nhau theo những cách khác nhau. Trong trường hợp đó ta cần nhận dạng và phân tích xem các nguồn và điện trở được mắc như thế nào. Bài học hôm nay giúp ta có kỹ năng hơn trong việc vận dụng định luật Ôm để giải các bài tập về mạch điện. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY TL Trợ giúp cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung kiến thức Hoaït ñoäng1: Tìm hieåu phöông phaùp giaûi moät soá baøi toaùn veà toaøn maïch. 13’ I. Nhöõng löu yù trong phöông phaùp Yeâu caàu hoïc sinh neâu coâng Neâu coâng thöùc tính suaát ñieän ñoäng giaûi thöùc tính suaát ñieän ñoäng vaø ñieän vaø ñieän trôû trong cuûa caùc loaïi boä + Caàn phaûi nhaän daïng loaïi boä nguoàn trôû trong cuûa caùc loaïi boä nguoàn. nguoàn ñaõ hoïc. vaø aùp duïng coâng thöùc töông öùng ñeå tính suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C1. Thöïc hieän C1. cuûa boä nguoàn Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C2. Thöïc hieän C2. + Caàn phaûi nhaän daïng caùc ñieän trôû maïch ngoaøi ñöôïc maéc nhö theá naøo ñeå ñeå tính ñieän trôû töông ñöông cuûa Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùc coâng Neâu caùc coâng thöùc tính cöôøng ñoä maïch ngoaøi. thöùc tính cöôøng ñoä doøng ñieän doøng ñieän trong maïch chính, hieäu + AÙp duïng ñònh luaät OÂm cho toaøn trong maïch chính, hieäu ñieän theá ñieän theá maïch ngoaøi, coâng vaø coâng maïch ñeå tìm caùc aån soá theo yeâu caàu GV: Cấn Văn Thắm Trang: 42
43. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC maïch ngoaøi, coâng vaø coâng suaát suaát cuûa nguoàn. cuûa ñeà ra cuûa nguoàn. + Caùc coâng thöùc caàn söû duïng : E I = ; E = I(RN + r) ; RN r U = IRN = E – Ir ; Ang = EIt ; Png = EI ; A = UIt ; P = UI Hoaït ñoäng 2 : Giaûi caùc baøi taäp ví duï. 20’ Veõ laïi ñoaïn maïch. II. Baøi taäp ví duï Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C3. Baøi taäp 1 a) Ñieän trôû maïch ngoaøi Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng ñoä Thöïc hieän C3. RN = R1 + R2 + R3 = 5 + 10 + 3 = doøng ñieän chaïy trong maïch 18 chính. Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy b) Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua trong maïch chính. nguoàn ñieän (chaïy trong maïch chính) Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu E 6 I = = 0,3(A) ñieän theá maïch ngoaøi. Tính hieäu ñieän theá maïch ngoaøi. RN r 18 2 Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu Hieäu ñieän theá maïch ngoaøi ñieän theá giöõa hai ñaàu R1. Tính hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu U = IRN = 0,3.18 = 5,4(V) R1. c) Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu R1 U1 = IR1 = 0,3.5 = 1,5(V) Yeâu caàu hoïc sinh traû lôø C4. Baøi taäp 2 Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän trôû Thöïc hieän C4. Ñieän trôû vaø cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh vaø cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh möùc Tính ñieän trôû vaø cöôøng ñoä doøng möùc cuûa caùc boùng ñeøn cuûa caùc boùng ñeøn. ñieän ñònh möùc cuûa caùc boùng ñeøn. 2 2 U dm1 12 RD1 = = 24() Pdm1 6 2 2 U dm2 6 RD2 = = 8() Pdm2 4,5 Pdm1 6 Idm1 = = 0,5(A) U dm1 12 Pdm2 4,5 Idm2 = = 0,75(A) Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän trôû U dm2 6 maïch ngoaøi. Tính ñieän trôû maïch ngoaøi. Ñieän trôû maïch ngoaøi RD1 (Rb RD2 ) 24(8 8) RN = RD1 RB RD2 24 8 8 Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng ñoä = 9,6() doøng ñieän chaïy trong maïch Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy Cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch chính. trong maïch chính. chính E 12,5 I = = 1,25(A) Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy R r 9,6 0,4 ñoä doøng ñieän chaïy qua töøng qua töøng boùng ñeøn. N Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua caùc boùng ñeøn. boùng U IRN 1,25.9,6 ID1 = = 0,5(A) Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh So saùnh cöôøng ñoä doøng ñieän thöùc RD1 RD1 24 cöôøng ñoä doøng ñieän thöùc vôùi vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh möùc cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh möùc qua töøng boùng ñeøn vaø ruùt ra keát GV: Cấn Văn Thắm Trang:43
44. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC qua töøng boùng ñeøn vaø ruùt ra keát luaän. U IR 1,25.9,6 I = N luaän. Tính coâng suaát vaø hieäu suaát cuûa D1 RD1 Rb RD1 8 8 Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng nguoàn. = 0,75(A) suaát vaø hieäu suaát cuûa nguoàn. a) ID1 = Idm1 ; ID2 = Idm2 neân caùc boùng ñeøn Ñ1 vaø Ñ2 saùng bình thöôøng b) Coâng suaát vaø hieäu suaát cuûa nguoàn Veõ maïch ñieän. Png = EI = 12,5.1,12 = 15,625 (W) Yeâu caàu hoïc sinh veõ maïch Thöïc hieän C8. U IRN 1,25.9,6 ñieän. H = = 0,96 = E E 12,5 Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C8. Tính ñieän trôû cuûa boùng ñeøn. 96% Baøi taäp 3 a) Suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän trôû cuûa boä nguoàn cuûa boùng ñeøn. 4r Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy Eb = 4e = 6 (V) ; rb = = 2r = 2() trong maïch chính. 2 Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng ñoä Ñieän trôû cuûa boùng ñeøn 2 2 doøng ñieän chaïy trong maïch Tính coâng suaát cuûa boùng ñeøn. U dm 6 RÑ = = 6() = RN chính vaø coâng suaát cuûa boùng ñeøn Pdm 6 khi ñoù. b) Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua ñeøn E 6 I = = 0,75(A) RN r 6 2 Coâng suaát cuûa boùng ñeøn khi ñoù P = I2R = 0,752.6 = 3,375(W) Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän C9. Thöïc hieän C9. Ñ Ñ c) Coâng suaát cuûa boä nguoàn, coâng suaát cuûa moãi nguoàn vaø giöõa hai cöïc moãi nguoàn Pb = EbI = 6.0,75 = 4,5(W) Pb 4,5 Pi = = = 0,5625(W) 8 8 I 0,75 Ui = e - r 1,5 .1 = 1,125 2 2 (V) Hoaït ñoäng 3 : Củng cố 6’ - Nhắc lại một số lưu ý đối với - HS giải bài tập ĐA: E = 4V, r = 6. việc giải các bài toán về toàn mạch. - Mắc lần lượt từng điện trở R1 = 4, R2 = 9 vào hai cực một nguồn điện (E, r) thì nhiệt lượng tỏa ra ở từng điện trở trong 5ph đều bằng 192 J. Xác định E và r. 4. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Làm bài tập SGK và bài tập trắc nghiệm SBT. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang: 44
45. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: 30/10/10 Ngày dạy: 02/11/10 Tieát: 21 Bài: BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Naém ñöôïc caùch xaùc ñònh suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa caùc loaïi boä nguoàn gheùp. - Củng cố kiến thức phần định luật Ôm, tính điện năng và công suất tiêu thụ điện. 2. Kyõ naêng - Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn veà maïch ñieän coù boä nguoàn gheùp vaø maïch ngoaøi coù caùc ñieän trôû vaø boùng ñeøn. 3. Thái độ - Rèn luyện tác phong làm việc khoa học. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân - Xem, giaûi caùc baøi taäp sgk vaø saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm noät soá caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp khaùc. 2. Hoïc sinh - Xem laïi nhöõng kieán thöùc veà ñoaïn maïch coù caùc ñieän trôû gheùp vôùi nhau ñaõ hoïc ôû THCS. - Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm vaø baøi taäp thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc vaán ñeà maø mình coøn vöôùng maéc caàn phaûi hoûi thaày coâ. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (7’) + Vieát caùc coâng thöùc xaùc ñònh suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa caùc loaïi boä nguoàn gheùp ñaõ hoïc. + Vieát caùc coâng thöùc xaùc ñònh cöôøng ñoä doøng ñieän, hieäu ñieän theá vaø ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch goàm caùc ñieän trôû gheùp noái tieáp vaø ñoaïn maïch goàm caùc ñieän trôû gheùp song song. 3. Giảng bài mới Tiết trước chúng ta đã làm quen với phương pháp giải một số bài toán về toàn mạch. Hôm nay ta tiếp tục giải một số bài tập liên quan để củng cố thêm kiến thức. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC TL Trợ giúp của GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung kiến thức Hoaït ñoäng 1 : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän. 25’ Yeâu caàu hoïc sinh tính suaát Baøi 6 trang 58 ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong Tính suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong Suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa cuûa boä nguoàn. cuûa boä nguoàn. boä nguoàn : Eb = 2E = 3V ; rb = 2r = 2 Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän Ñieän trôû cuûa caùc boùng ñeøn trôû cuûa boùng ñeøn. Tính ñieän trôû cuûa boùng ñeøn. U 2 32 R = dm = 12() Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän D Pdm 0,75 trôû maïch ngoaøi. Tính ñieän trôû maïch ngoaøi. Ñieän trôû maïch ngoaøi RD 12 RN = = 6() 2 2 Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong ñoä doøng ñieän chaïy trong Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong maïch chính maïch chính. maïch chính. GV: Cấn Văn Thắm Trang:45
46. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC E 3 I = b = 0,375(A) Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng RN rb 6 2 ñoä doøng ñieän chaïy qua moãi Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua moãi boùng ñeøn. moãi boùng ñeøn. I 0,375 Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng boùng ñeøn : ID = = 2 2 ñoä doøng ñieän ñònh möùc cuûa Tính cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh möùc 0,1875(A) moãi boùng ñeøn. cuûa moãi boùng ñeøn. Cöôøng ñoä doøng ñieän ñònh möùc cuûa Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh vaø Pdm 0,75 ruùt ra leát luaän. So saùnh vaø ruùt ra leát luaän. moãi boùng ñeøn : Idm = = U dm 3 Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu 0,25(A) suaát cuûa nguoàn. Tính hieäu suaát cuûa nguoàn. a) ID < Idm : ñeøn saùng yeáu hôn bình Yeâu caàu hoïc sinh tính hieäu thöôøng ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa moãi Tính hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa b) Hieäu suaát cuûa boä nguoàn U IR 0,375.6 nguoàn. moãi nguoàn. H = N = 0,75 = Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tìm E E 3 ra keát luaän. Laäp luaän ñeå ruùt ra keát luaän. 75% c) Hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa moãi nguoàn : Ui = E – Ir = 1,5 – 0,375.1 = 1,125(V) Yeâu caàu hoïc sinh tính suaát d) Neáu thaùo bôùt moät boùng ñeøn thì ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong Tính suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong ñieän trôû maïch ngoaøi taêng, hieäu ñieän cuûa boä nguoàn. cuûa boä nguoàn. theá maïch ngoaøi, cuõng laø hieäu ñieän theá Yeâu caàu hoïc sinh tính ñieän giöõa hai ñaàu boùng ñeøn coøn laïi taêng trôû maïch ngoaøi. Tính ñieän trôû maïch ngoaøi. neân ñeøn coøn laïi saùng maïnh hôn tröôùc ñoù. Yeâu caàu hoïc sinh tính cöôøng Baøi 2 trang 62 ñoä doøng ñieän chaïy trong Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong Suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa maïch chính. maïch chính. boä nguoàn Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng Eb = E1 + E2 = 12 + 6 = 18V ; rb = 0 suaát tieâu thuï cuûa moãi ñieän trôû. Tính coâng suaát tieâu thuï cuûa moãi ñieän Ñieän trôû maïch ngoaøi trôû. RN = R1 + R2 = 4 + 8 = 12() Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng a) Cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy trong suaát cuûa moãi acquy. Tính coâng suaát cuûa moãi acquy. maïch E 18 Yeâu caàu hoïc sinh tính naêng I = b = 1,5(A) löôïng moãi acquy cung caáp Tính naêng löôïng moãi acquy cung caáp RN rb 12 0 trong 5 phuùt. trong 5 phuùt. b) Coâng suaát tieâu thuï cuûa moãi ñieän trôû 2 2 P1 = I R1 = 1,5 .4 = 9(W) 2 2 P2 = I R2 = 1,5 .8 = 18(W) - Dựa vào công thức bộ nguồn c) Coâng suaát vaø naêng löôïng cuûa moãi ghép đối xứng hãy xác định m, Giả sử bộ nguồn gồm n dãy song song, acquy cung caáp trong 5 phuùt n. mỗi dãy gồm m nguồn nối tiếp. PA1 = E1I = 12.1,5 = 18(W) AA1 = E1Tt = 12.1,5.60 = 1080(J) PA2 = E2I = 6.1,5 = 9(W) AA2 = E2Tt = 6.1,5.60 = 540(J) Bài II.8 SBT Giả sử bộ nguồn gồm n dãy song song, mỗi dãy gồm m nguồn nối tiếp. GV: Cấn Văn Thắm Trang: 46
47. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC b me0 m 25 mr r 0 n 5 b n U1 = U2 = I1R1 = 15V. I2 = U2 /R2 = 1A I I1 I 2 2,5A U1 b I rb R . Suy ra R = 10  Hoạt động 2: Bài tập trắc nghiệm 9’ GV tổ chức cho HS trả lời câu - HS hoạt động theo nhóm. Đại diện II.1. 1-d; 2-e; 3-g; 4-b; 5-i; 6-a; 7-h;8-c trắc nghiệm từ II.1 đến II.6. nhóm trình bày đáp án và giải thích sự II.2. 1-g; 2-e; 3-c; 4-b; 5-a; 6-d. - GV cùng cả lớp nhận xét và lựa chọn. II.3. C. II.4. D II.5. C. II. 6.C sửa chữa câu trả lời của HS. Hoaït ñoäng 3 : Củng cố 3’ - Nắm hiểu và vận dụng được -Trả lời câu hỏi củng cố của Gv các công thức định luật Ôm, suất điện động và điện trở trong của bộ nguồn trong từng cách ghép tương ứng. 4. Bài tập về nhà – Tìm hiểu - Làm thêm bài tập SBT và xem trước bài thực hành. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY GV: Cấn Văn Thắm Trang:47
48. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC Ngaøy soaïn: Ngày dạy: Tieát: 22 Baøi 12: THÖÏC HAØNH: XAÙC ÑÒNH SUAÁT ÑIEÄN ÑOÄNG VAØ ÑIEÄN TRÔÛ TRONG CUÛA MOÄT PIN ÑIEÄN HOÙA (T1) I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc + Bieát caùch khaûo saùt söï phuï thuoäc cuûa hieäu ñieän theá U giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch chöùa nguoàn vaøo cöôøng ñoä doøng ñieän I chaïy trong maïch ñoù. + Bieát caùch khaûo saùt söï phuï thuoäc cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän I chaïy trong maïch kín vaøo ñieän trôû R cuûa maïch ngoaøi. + Bieát caùch choïn phöông aùn thí nghieäm ñeå tieán haønh khaûo saùt caùc quan heä phuï thuoäc giöõa caùc ñaïi löôïng U, I hoaëc I, R. Töø ñoù coù theå xaùc ñònh chính xaùc suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa moät pin ñieän hoaù. 2. Kỹ naêng + Bieát caùch löïa choïn vaø söû duïng moät soá duïng cuï ñieän thích hôïp vaø maéc chuùng thaønh maïch ñieän ñeå khaûo saùt söï phuï thuoäc cuûa hieäu ñieän theá U giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch chöùa nguoàn vaøo cöôøng ñoä doøng ñieän I chaïy trong maïch ñoù. + Bieát caùch bieåu dieãn caùc soá lieäu ño ñöôïc cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän I chaïy trong maïch vaø hieäu ñieän theá U giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch döôùi daïng moät baûng soá lieäu. 3. Thái độ - Rèn luyện tính trung thực, khách quan. II. CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân + Phoå bieán cho hoïc sinh noäi dung caàn chuaån bò tröôùc trong buoåi thöïc haønh. + Kieåm tra hoaït ñoäng cuûa caùc duïng cuï thí nghieäm caàn thieát. 2. Hoïc sinh + Ñoïc kó noäi dung baøi thöïc haønh III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ (4’) Phát biểu định luật Ôm cho toàn mạch? Viết biểu thức. 3. Giảng bài mới Chúng ta đã học xong định luật Ôm cho mạch điện kín và cho các loại đoạn mạch, hôm nay ta vận dụng các định luật này để đo suất điện động và điện trở trong của một pin điện hóa. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Trợ giúp của GV Hoạt động của HS Noäi dung kiến thức Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu muïc ñích thí nghieäm. 6’ I. Muïc ñích thí nghieäm Giôùi thieäu muïc ñích thí Ghi nhaän muïc ñích cuûa thí 1. AÙp duïng heä thöùc hieäu ñieän theá nghieäm. nghieäm. cuûa ñoaïn maïch chöùa nguoàn ñieän vaø ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch ñeå xaùc ñònh suaát ñieän ñoäng vaø ñieän trôû trong cuûa moät pin ñieän hoaù. 2. Söû duïng caùc ñoàng hoà ño ñieän ña naêng hieän soá ñeå ño hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän trong caùc maïch ñieän. Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu duïng cuï thí nghieäm. 10’ Giôùi thieäu duïng cuï thí Ghi nhaän caùc duïng cuï thí nghieäm. II. Duïng cuï thí nghieäm nghieäm. 1. Pin ñieän hoaù. 2. Bieán trôû nuùm xoay R. 3. Ñoàng hoà ño ñieän ña naêng hieän soá. 5. Ñieän trôû baûo veä R0. GV: Cấn Văn Thắm Trang: 48
49. TRƯỜNG THPT Chương Mỹ GIÁO ÁN LÝ 11 CTC 6. Boä daây daãn noái maïch. 7. Khoaù ñoùng – ngaùt ñieän K. Hoaït ñoäng 3 (12 phuùt) : Tìm hieåu cô sôû lí thuyeát. 12’ Veõ hình 12.2 Xem hình 12.2. III. Cô sôû lí thuyeát Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän Thöïc hieän C1. + Khi maïch ngoaøi ñeå hôû hieäu ñieän C1. theá göõa hai cöïc cuûa nguoàn ñieän baèng suaát ñieän ñoäng cuûa nguoàn Xem hình 12.3. ñieän. Veõ hình 12.3. Vieát bieåu thöùc ñònh luaät OÂm cho Ño UMN khi K ngaét : UMN = E Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu ñoaïn maïch MN. + Ñònh luaät OÂm cho ñoaïn maïch MN thöùc ñònh luaät OÂm cho ñoaïn coù chöùa nguoàn : UMN = U = E – I(R0 maïch coù chöùa nguoàn. Thöïc hieän C2. - r) Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän Vieát bieåu thöùc ñònh luaät OÂm cho Ño UMN vaø I khi K ñoùng, Bieát E vaø C2. toaøn maïch trong maïch ñieän maéc R0 ta tính ñöôïc r. Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu laøm thí nghieäm. + Ñònh luaät OÂm ñoái vôùi toaøn maïch : thöùc ñònh luaät OÂm cho toaøn E I = maïch. R RA R0 r Tính toaùn vaø so saùnh vôùi keát quaû ño. Hoaït ñoäng4: Giôùi thieäu duïng cuï ño. 10’ IV. Giôùi thieäu duïng cuï ño 1. Ñoàng hoà ño ñieän ña naêng hieän soá Giôùi thieäu ñoàng hoà ño ñieän Ghi nhaän caùc chöùc naêng cuûa ñoàng Ñoàng hoà ño ñieän ña naêng hieän soá ña naêng hieän soá DT-830B. hoà ño ñieän ña naêng hieän soá DT- DT-830B coù nhieàu thang ño öùng vôùi 830B. caùc chöùc naêng khaùc nhau nhö : ño ñieän aùp, ño cöôøng ñoä doøng ñieän 1 chieàu, xoay chieàu, ño ñieän trôû, . 2. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù khi thöïc Neâu nhöõng ñieåm caàn chuù yù Ghi nhaän nhöõng ñieåm caàn chuù yù hieän khi söû duïng ñoàng hoà ño ñieän khi söû duïng ñoàng hoà ño ñieän ña + Vaën nuùm xoay cuûa noù ñeán vò trí ña naêng hieän soá. naêng hieän soá. töông öùng vôùi chöùc naêng vaø thang ño caàn choïn. Sau ñoù noái caùc cöïc cuûa ñoàng hoà vaøo maïch roài gaït nuùt baät – taét sang vò trí “ON”. + Neáu chöa bieát roû giaù trò giôùi haïn cuûa ñaïi löôïng caàn ño, ta phaûi choïn thang ño coù giaù trò lôùn nhaát phuø hôïp vôùi chöùc naêng ñaõ choïn. + Khoâng do cöôøng ñoä doøng ñieän vaø hieäu ñieän theá vöôït quaù thang ño ñaõ choïn. Yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän Thöïc hieän C3. + Khoâng chuyeån ñoåi chöùc naêng C3. thang ño khi ñang coù doøng ñieän chaïy qua noù. + Khoâng duøng nhaàm thang ño cöôøng ñoä doøng ñieän ñeå ño hieäu ñieän theá. + Khi söû duïng xong caùc pheùp ño GV: Cấn Văn Thắm Trang:49