Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 90: Văn bản Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ) - Năm học 2019-2020 - Đinh Thị Kim Yến

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 90: Văn bản Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ) - Năm học 2019-2020 - Đinh Thị Kim Yến

1. TRƯỜNG THCS ĐÔ THỊ VIỆT HƯNG GV: Đinh Thị Kim Yến
2. KIỂM TRA BÀI CŨ * Câu 1: Diễn biến tâm trạng chú bé Phrăng trong “Buổi học cuối cùng” như thế nào? A Hồi hộp, chờ đón và xúc động. B Vô tư và thờ ơ. C Lúc đầu ham chơi, lười học; sau ân hận và xúc động. * Câu 2: Em hiểu như thế nào về nhan đề “Buổi học cuối cùng”? A Là buổi học tiếng Pháp cuối cùng của vùng An-dát. B Là buổi học cuối cùng của một năm học. C Là buổi học cuối cùng của Phrăng trước khi về trường mới.
3. * Câu 3: Lòng yêu nước của thầy giáo Ha-men trong văn bản “ Buổi học cuối cùng” là gì? A Kêu gọi mọi người cùng đoàn kết, chiến đấu chống kẻ thù B Căm thù sục sôi kẻ thù xâm lược quê hương C Yêu tha thiết tiếng nói của dân tộc * Câu 4: Điền vào chỗ trống để hoàn thiện câu nói của thầy Ha- men trong truyện: Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng của nói mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù.
4. (Minh Huệ)
5. Tiết 90: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ (Minh Huệ) 1. Tác giả (1927-2003) - Minh Huệ tên thật là Nguyễn Đức Thái, quê Bến Thủy, Tp Vinh, Nghệ An. - Bút danh: Minh Huệ, Mai Quốc Minh, Nguyễn Thái. - Tham gia cách mạng từ năm 18 tuổi. - Viết nhiều thể loại văn học: + Thơ: Tập “Tiếng hát quê hương” (1959), “Đêm nay Bác không ngủ” (1985) + Bút ký: Rừng xưa rừng nay (1962), + Truyện ký: Ngọn cờ Bến Thủy (1974-1979) + Tiểu thuyết: Phút bi kịch cuối cùng (1990), + Tiểu luận: Thưởng thức thơ viết về Bác Hồ (1962), - Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1957). Ông từng giữ chức vụ chủ tịch hội Văn nghệ tỉnh Nghệ An.
6. Tiết 90: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ (Minh Huệ) I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả (1927-2003) - Minh Huệ tên thật là Nguyễn Đức Thái, quê: Nghệ An. - Làm thơ từ thời kì kháng chiến chống Pháp. - Ngoài thơ, ông còn viết truyện, kí và phê bình. 2. Tác phẩm
7. Anh đội viên thức dậy Thổn thức cả nỗi lòng Anh vội vàng nằng nặc - Mời Bác ngủ Bác ơi! Thấy trời khuya lắm rồi Thầm thì anh hỏi nhỏ: - Bác ơi! Bác chưa ngủ? Trời sắp sáng mất rồi Mà sao Bác vẫn ngồi Bác ơi! Mời Bác ngủ! Đêm nay Bác không ngủ Bác có lạnh lắm không? • Hướng dẫn đọc: - Chú cứ việc ngủ ngon Lặng yên bên bếp lửa - Chú cứ việc ngủ ngon Ngày mai đi đánh giặc - Đọc nhịp chậm,Ngàygiọng mai đithấp đánhở giặcđoạn đầu,Bácnhịp thứcnhanh, thì mặc Bác Vẻ mặt Bác trầm ngâm Bác ngủ không an lòng Ngoài trời mưagiọng lâm thâmlên caoVânghơn lờiở anhđoạn nhắmsau mắt(từ “Lần thứ ba thức Mái lều tranh xơdậy xác” đến “AnhNhưngthức bụngluôn vẫncùng bồnBác”) chồn. Bác thương đoàn dân công - Khổ thơ cuối cần đọc chậm và mạnh đểĐêmkhẳng nay ngủđịnh ngoài rừng Anh đội viên nhìn Bác Không biết nói gì hơn Rải lá cây làm chiếu Manh áo phủ làm chăn Càng nhìn lại càngnhư thươngmột chânAnhlí. nằm lo Bác ốm Lòng anh cứ bề bộn Người Cha mái tóc bạc Trời thì mưa lâm thâm Đốt lửa cho anh nằm Vì Bác vẫn thức hoài Làm sao cho khỏi ướt! Càng thương càng nóng ruột Rồi Bác đi dém chăn Chiến dịch hãy còn dài Mong trời sáng mau mau Từng người từng người một Rừng lắm dốc, lắm ụ Đêm nay Bác không ngủ Anh đội viên nhìn Bác Sợ cháu mình giật thột Bác nhìn ngọn lửa hồng Bác nhón chân nhẹ nhàng Lấy sức đâu mà đi Lòng vui sướng mênh mông Anh thức luôn cùng Bác Anh đội viên mơ màng Lần thứ 3 thức dậy Đêm nay Bác ngồi đó Như nằm trong giấc mộng Anh hốt hoảng giật mình: Bác vẫn ngồi đinh ninh Đêm nay Bác không ngủ Bóng Bác cao lồng lộng Vì một lẽ thường tình Ấm hơn ngọn lửa hồng Chòm râu im phăng phắc Bác là Hồ Chí Minh
8. Bác trong chiến dịch Biên giới- Thu đông năm 1950
9. Tiết 90: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ (Minh Huệ) 2. Tác phẩm * Hoàn cảnh sáng tác: năm 1951, dựa Bài thơ ra đời trên sự kiện trong Chiến dịch biên trong hoàn giới 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt Mùa đôngcảnhnăm nào?1951 , trời trận chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ lâm thâm, Thểmưa thơ?lạnh, bên bờ đội và nhân dân. sông Lam, Nghệ An nghe một Phương thức * Thể thơ: ngũ ngôn anh bạn là chiến sĩ vệ quốc * Phương thức biểu đạt: tự sự+ trữ quân kể lạibiểunhững đạt? chuyện tình+ miêu tả. được chứngMạchkiến vềcảmmột đêm * Mạch cảm xúc: Tình cảm của Bác không ngủxúc?của Bác Hồ trên đối với bộ đội, dân công và tình cảm đường Người đi chiến dịch của anh đội viên đối với Bác. Biên giới- Thu đông 1950, Minh Huệ vô cùng xúc động, viết bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”
10. Tiết 90: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ (Minh Huệ) - 9 khổ thơ đầu: Cảm nhận về Bác và cảm xúc PHẦN I: của anh bộ đội lần thức NHÂN giấc thứ nhất. VẬT ANH BỐ CỤC ĐỘI VIÊN - 6 khổ thơ tiếp: Cảm TRONG 2 nhận về Bác và cảm xúc LẦN của anh bộ đội lần thức THỨC GIẤC giấc thứ ba. - Khổ thơ cuối: Khẳng PHẦN II: định hình tượng Bác như HÌNH TƯỢNG một chân lí. BÁC HỒ
11. Tiết 90: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ Mà sao Bác vẫn ngồi II. TÌM HIỂU CHI TIẾT: (Minh Huệ) Anh đội viên nhìn Bác 1/ Tâm trạng và tình cảm của anh đội viên Càng nhìn lại càngcàng thương a. Lần thức dậy thứ nhất: NgườiNgười ChaCha mái tóc bạc - Ngạc nhiên, băn khoăn đến khắc khoải - Nhìn, theo dõi những cử chỉ, hành Anh đội viên mơ màng động của Bác Như nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao lồng lộng + Điệp từ "càng" -> tình thương tăng dần lên Ấm hơnhơn ngọn lửa hồng. - Mơ màng như nằm trong giấc mộng đẹp đẽ, ấm áp Thổn thức cả nỗi lòng + So sánh, ẩn dụ: Người Cha, Bóng Bác - ngọn Thầm thì anh hỏi nhỏ lửa hồng → Tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ Bác ơi Bác chưa ngủ của anh đội viên với Bác Bác có lạnh lắm không? - Thổn thức, thầm thì => Sự xúc động → Thương yêu, lo lắng cho sức khỏe của Bác Anh nằm lo Bác ốm Lòng anh cứ bề bộn Vì Bác vẫn thức hoài.
12. Tiết 90: ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ (Minh Huệ) b. Lần thức dậy thứ ba: Anh hốt hoảng giật mình - Hốt hoảng, giật mình, nằng nặc mời Bác ngủ + Từ láy "nằng nặc” + đảo trật tự ngôn từ, lặp lại các cụm từ "mời Bác ngủ", Bác ơi! Bác ơi mời Anh vội vàng nằng nặc Bác ngủ" “ Mời Bác ngủ Bác ơi! → diễn tả tăng dần mức độ bồn chồn, tình cảm lo lắng chân thành mộc mạc của người đội viên với Trời sắp sáng mất rồi Bác. Bác ơi! Mời Bác ngủ!” - “Lòng vui sướng mênh mông. Anh thức luôn Tìm các câu thơ thể cùng Bác” hiện tâm tư của anh Anh đội viên nhìn Bác → Niềm vui của anh đội viên khi hiểu được tấm đội viên với Bác trong lòng , sự vĩ đại của Bác. Báclần nhìn thức ngọn dậy lửa thứ hồng ba ? Tìm các từ ngữ thể hiện =>Tình cảm của anh đội viên: Thương Lòngcử vui chỉ, sướng tâm mênhtrạng môngcủa yêu, cảm phục, ngưỡng mộ Bác Anhanh thức đội luôn viên cùng đối vớiBác. Bác ?
13. CỦNG CỐ 1. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” là của tác giả nào? A. Tô Hoài MinhB. Minh Huệ Huệ C. Đoàn Giỏi 2. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” được sáng tác vào năm nào? A. 1950 B.1951 1951 C. 1952 3. Bài thơ đó được viết dựa trên sự việc có thực nào? A. Bác mới về nước lãnh đạo cách mạng. B. Khi Bác ở nước ngoài hoạt động. C. Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy chiến dịch Biên giớigiới 1950. 1950.
14. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - Học thuộc 5 khổ thơ đầu của bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”. Nắm nội dung phần 1 - Chuẩn bị tiếp bài “Đêm nay Bác không ngủ”.
15. CHÚC CÁC CON CHĂM NGOAN, HỌC GIỎI!