Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 95: Ẩn dụ - Phạm Thanh Nga

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 95: Ẩn dụ - Phạm Thanh Nga

1. Trường THCS Đô thị Việt Hưng Ngữ văn 6 GV: Phạm Thanh Nga
2. Bài thơ : “Đêm nay Bác không ngủ”cho ta thấy được tình cảm gần gũi, giản dị của một vĩ lãnh tụ cách mạng đối với chiến sĩ và nhân dân Có rấtnhững nhiều câu câu thơ thơ,nào, từhình ngữ ảnh nào thơđã thể hiện tình cảmthể gần hiện gũi,giản điều đó? dị của Bác, đặc biệt là những câu thơ “Người cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm ”
3. Trường THCS Đô thị Việt Hưng Tiết : 95 Ẩn dụ
4. “ Anh đội viên nhìn Bác 1. Ví dụ - nhận xét: Càng nhìn lại càng thương Cụm từ người Tại sao em biết Người cha mái tóc bạc cha dùng để chỉ điều đó ? ai? Đốt lửa cho anh nằm” (Minh Huệ) - Người cha chỉ Bác Hồ ÞTa biết được là nhờ ngữ cảnh của bài thơ
5. I - Ẩn dụ là gì ? 1. Ví dụ - nhận xét: “Bác Hồ cha của chúng con Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ” (Tố Hữu) Trong câu => Nghệ thuật so sánh thơ sau tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì ?
6. I - Ẩn dụ là gì ? => Giống : Đều so sánh Bác Hồ với người cha Cụm từ người cha ở 2 ví dụ Þ Khác : trên có gì Ở VD1: Lược bỏ vế A chỉ còn vế B giống và Ở VD2 : Không lược bỏ, còn cả vế khác nhau ? A,B * Vì Bác Hồ có phẩm chất giống người cha ở chổ đó là tình yêu thương, sự chăm sóc chu đáo đối với những đứa con của mình
7. I - Ẩn dụ là gì ? 1. Ví dụ - nhận xét: Khi phép so sánh bị lược bỏ vế A, người ta gọi đó là so sánh ngầm (ẩn kín) => Đó là phép ẩn dụ Em hiểu thế nào là ẩn dụ ? Dùng ẩn dụ có tác dụng gì ? Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này 2. Ghi bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét nhớ tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
8. II – Các loại ẩn dụ. Ví dụ : “Thuyền về có nhớ bến chăng ? Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền” -Thuyền, bến được dùng với nghĩa chuyển - Nghĩa gốc : - Nghĩa chuyển : Từ “thuyền” và + Thuyền : Có tính chất cơ động, + Thuyền : Phương tiện giao chỉ người đi xa “ bến Giải ” thôngđược thích đường dùng thuỷ + Bến : Tính chất cố định, chỉ người chờ + Bếnvới : nghĩaĐầu nghĩa mối gốc, gốcgiao haythông nghĩa chuyển? nghĩaCác hình chuyển ảnh *Liên tưởng : Những người con trai, thuyềncủa 2 vàtừ biểnđó ? con gái yêu nhau, xa gợi cho em liên nhau, nhớ thương nhau. tưởng đến ai ? Tương đồng về phẩm chất
9. Ví dụ : “Về thăm nhà Bác làng Sen Thấy hàng dâm bụt thắp lên lửa hồng” (Nguyễn Đức Mậu) •“ThắpCác từ”, ““thắplửa ”,hồng ” =>“lửa Chỉ hồng hàng” dùng rào hoa dâm bụt trước nhà Bác ở làng Sen để Dựa chỉ hìnhtrên tượngsự tương đồng : sự vậtMàu nào đỏ ? Vìcủa hoa dâm bụt và hình ảnh ngọn lửa sao ? Có thể ví như Hình vậy ảnh ? hoa đỏ khẽ đong đưa trong gió như ngọn lửa đang cháy.
10. Ví dụ : “Về thăm nhà Bác làng Sen Thấy hàng dâm bụt thắp lên lửa hồng” - Lửa hồng Màu đỏ của hoa Tương đồng về hình thức. - Thắp Nở hoa Tương đồng về cách thức.
11. Ví dụ : “Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng” Nắng giòn tan Theo em cụm từ Nắng to, rực rỡ “nắng giòn tan” (Chuyểncó gì đặc đổi biệt cảm giác) Thính giác Thị giác Sự chuyển đổi cảm giác ấy có tạo ra liên tưởng thú vị tác dụng gì ?
12. Như Có bốnvậy cókiểu mấy thường loại gặp là : ẩn dụ ? - Ẩn dụ hình thức Ghi nhớ : - Ẩn dụ cách thức - Ẩn dụ phẩm chất - Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
13. III – Luyện tập Cách 1 : “Bác Hồ mái tóc bạc Không có tu từ Đốt lửa cho anh nằm” So sánh đặc điểm và Cách 3 tác: “Người dụng cha của mái ba tóc cách bạc So sánh Đốtdiễn lửa đạtcho sauanh nằm”? Cách 2 : “Bác Hồ như người cha Ẩn dụ Đốt lửa cho anh nằm” SựSự giảngiản dị,dị, gầngần gũi,gũi, củacủa mộtmột lãnhlãnh tụtụ cáchcách mạng.mạng.
14. III – Luyện tập. “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” Ăn quả : Có nét tương đồng về cách thức với sự hưởng Ẩnthụ dụ thành trong quả câu laotục độngngữ sau là gì? “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” Kẻ trồngCác cây sự vật: Có trong nét tươngẩn dụ đóđồng có nétvề phẩm chất với ngườigì tương tạo dựng đồng thànhvới nhau quả ? lao động
15. Hãy tìm nét tương đồng giữa các sự “Gầnvật, hiện mực tượng thì đen, trong gần ẩn đèn dụ củathì sángcâu ” tục ngữ ? - Mực :“Gần Đen, mựckhó tẩythì rửađen, gần đèn thì => Tương đồngsáng” với hoàn cảnh xấu, người xấu - Sáng : Sáng sủa => Tương đồng với hoàn cảnh tốt, người tốt
16. “Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ” Mặt Trời được dùng để chỉ Bác Hồ, vì có nét tương Hình ảnh Mặt Trời ở câu đồng về phẩm chất (vĩ đại, soi đường đưa dân tộc Việt thơ trên có ý nghĩa gì? Nam tới tự do, ấm no, hạnh phúc; mãi mãi trường tồn)
17. Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt. (Tô Hoài) DiễnTìm ẩn tả dụchính chuyển xác tâmđổi trạngcảm giác thích thú, yêu quý sản vật, vàmùi nêu vị củatác dụngquê hương. của ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật, hiện tượng?
18. “Cha“Cha lạilại dắtdắt concon điđi trêntrên cátcát mịnmịn ÁnhÁnh nắngnắng chảychảy đầyđầy vai”vai” (Hoàng(Hoàng TrungTrung Thông)Thông) Lòng trànTìm đầy ẩnniềm dụ chuyểnvui sướng, đổi ấmcảm áp giác của người cha và đứa con.và nêu tác dụng của ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật, hiện tượng?
19. CỦNG CỐ - DẶN DÒ - Học thuộc phần ghi nhớ. - Làm các bài tập còn lại. - Chuẩn bị bài mới