Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 17, Bài 5: Văn bản Sông núi nước Nam - Đỗ Thị Phương Mai

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 17, Bài 5: Văn bản Sông núi nước Nam - Đỗ Thị Phương Mai

1. TRƯỜNG THCS BỒ ĐỀ NGỮ VĂN 7 Giáo viên: Đỗ Thị Phương Mai
2. Tiết 17. Bài 5: Văn bản
3. Tìm hiểu thơ trung đại Việt Nam Thơ trung đại Việt Nam được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm; có nhiều thể thơ: Đường luật, song thất lục bát, lục bát
4. A. Văn bản:
5. I. Tìm hiểu chung văn bản:
6. Nguyên tác chữ Hán
7. Phiên âm
8. Đọc bài thơ “Nam quốc sơn hà”
9. a. Đọc - hiểu chú thích: SGK / 63, 64
10. Trình bày những hiểu biết của em về tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ “Sông núi nước Nam”?
11. Xác định thể thơ của bài “Sông núi nước Nam” (số câu, số tiếng, luật thơ, cách hiệp vần)?
12. b. Tác giả: Lí Thường Kiệt (?) (1019 -1105) tên thật Ngô Tuấn, quê ở Hà Nội. c. Hoàn cảnh sáng tác: Xem SGK/ 63, 64 d. Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt (bài thơ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ, thường gieo vần chân – cuối câu 1, 2, 4)
13. PHIÊN ÂM Nam quốc sơn hà Nam đế cư Tiệt nhiên định phận tại thiên thư Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư. DỊCH THƠ Sông núi nước Nam, vua Nam ở Vằng vặc sách trời chia xứ sở Giặc dữ cớ sao phạm đến đây Chúng mày nhất định phải tan vỡ.
14. Đền thờ Lí Thường Kiệt tại Ngọc Thụy – LB – HN
15. Tượng Lí Thường Kiệt tại Đại Nam quốc tự
16. Em hiểu thế nào là tuyên ngôn độc lập?
17. Tuyên ngôn Độc lập là lời tuyên bố chủ quyền độc lập của đất nước và khẳng định không một thế lực nào được xâm phạm.
18. II. Tìm hiểu chi tiết văn bản: Theo em, vì sao “Sông núi nước Nam” được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta?
19. Em hãy xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ. Theo em, cảm xúc chủ đạo trong bài thơ này là gì?
20. vHai câu thơ đầu: Khẳng định chủ quyền lãnh thổ và độc lập dân tộc của nước ta. vHai câu thơ sau: Bản cáo trạng và hình phạt giành cho kẻ thù.  Quyết tâm bảo vệ chủ quyền độc lập ấy
21. Em còn biết bản Tuyên ngôn độc lập nào khác của dân tộc Việt Nam hay không? Em có cảm nhận gì sau khi đọc văn bản “Sông núi nước Nam”?
22. Nêu nội dung và nghệ thuật chính của bài thơ “Sông núi nước Nam”
23. III. Tổng kết: -Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt, -Lời lẽ: đanh thép, dõng dạc. -Ghi nhớ: SGK / 65
24. *Ghi nhớ Bằng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, giọng thơ dõng dạc đanh thép, “Sông núi nước Nam” là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù xâm lược.
25. IV. Củng cố: 1. Văn bản Sông núi nước Nam thường được gọi là gì ? A. Hồi kèn xung trận. B. Khúc ca khải hoàn. C.C Bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên. D. Áng thiên cổ hùng văn.
26. 2. Nghệ thuật nổi bật của văn bản Sông núi nước Nam là gì ? AA. Ngôn ngữ sáng rõ, cô đọng, hòa trộn ý tưởng và cảm xúc. B. Dùng nhiều phép tu từ, ngôn ngữ giàu cảm xúc. C. Dùng nhiều hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng. D. Dùng phép điệp ngữ và các yếu tố trùng điệp.
27. B. Văn bản
28. I. Tìm hiểu chung văn bản:
29. Nguyên tác chữ Hán
30. PHIÊN ÂM Đoạt sáo Chương Dương độ Cầm Hồ Hàm Tử quan Thái bình tu trí lực Vạn cổ thử giang san DỊCH THƠ Chương Dương cướp giáo giặc Hàm Tử bắt quân thù Thái bình nên gắng sức Non nước ấy ngàn thu
31. a. Đọc - hiểu chú thích: SGK / 66
32. Trình bày những hiểu biết của em về tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ “Phò giá về kinh”?
33. Xác định thể thơ của bài “Phò giá về kinh” (số câu, số tiếng, luật thơ, cách hiệp vần)?
34. b. Tác giả: Trần Quang Khải (1241 - 1294), ông có công lớn trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên lần hai và lần ba. c. Hoàn cảnh sáng tác: SGK/67 d. Thể thơ: Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt (bài thơ có 4 câu, mỗi câu 5 gieo vần chân – cuối câu 2, 4).
35. Đền thờ Trần Quang Khải tại Nam Định
36. II. Tìm hiểu chi tiết văn bản: Theo em, bài thơ thể hiện mấy ý chính và theo bố cục như thế nào?
37. Những chiến công nào được nhắc đến trong hai câu thơ đầu? Em có nhận xét gì về trật tự cú pháp và giọng điệu trong hai câu thơ này?
38. vHai câu thơ đầu: Đảo trật tự cú pháp (Vị ngữ - Chủ ngữ)  Hào khí chiến thắng của dân tộc
39. Theo em, tác giả muốn gửi gắm ý tưởng, suy nghĩ gì qua hai câu thơ cuối?
40. vHai câu thơ đầu: Đảo trật tự cú pháp (Vị ngữ - Chủ ngữ)  Hào khí chiến thắng của dân tộc. vHai câu thơ sau: Lời động viên xây dựng, phát triển đất nước trong hòa bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của dân tộc.
41. Em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Phò giá về kinh”?
42. III. Tổng kết: -Thể thơ: ngũ ngôn tứ tuyệt, -Lời lẽ: chắc nịch, hàm súc, cô đọng - Ghi nhớ: SGK / 68
43. *Ghi nhớ Với hình thức diễn đạt cô đúc, dồn nén cảm xúc vào bên trong ý tưởng, bài thơ Phò giá về kinh đã thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần.
44. Thảo luận Theo em, ý nghĩa và cảm xúc chủ đạo của hai bài thơ “Sông núi nước Nam” và “Phò giá về kinh” có gì giống nhau?
45. IV. Củng cố 1/ Nội dung của văn bản Phò giá về kinh là gì ? A. Ca ngợi chiến thắng của dân tộc ta. B. Động viên, nhắc nhở, xây dựng đất nước khi hòa bình. C. Say sưa với hai trận thắng Chương Dương và Hàm Tử. D.D Thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của đất nước.
46. 2. Văn bản Phò giá về kinh được làm theo thể thơ nào? A. Thất ngôn tứ tuyệt B. Thất ngôn bát cú C.C Ngũ ngôn tứ tuyệt D. Song thất lục bát
47. Dặn dò Học thuộc bài “Sông núi nước Nam” và “Phò giá về kinh” Nắm vững nội dung, nghệ thuật chính của từng bài Chuẩn bị bài “Từ Hán Việt” (Soạn bài theo các câu hỏi mục I, II SGK / 69, 70)