Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 42: Từ trái nghĩa - Đinh Thị Kiều Nhung

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 42: Từ trái nghĩa - Đinh Thị Kiều Nhung

1. Giáo viên: Đinh Thị Kiều Nhung
2. KIÓM TRA BµI Cò 1. Thế nào là từ đồng nghĩa ? Có mấy loại từ đồng nghĩa ? Cách sử dụng từ đồng nghĩa ? 2. Nối cột A với cột B để tạo thành các cặp từ đồng nghĩa ? A B a. Đất nước 1. Tổ quốc b. To lớn 2. Bảo vệ c. Trẻ em 3. Nhi đồng d. Giữ gìn 4. Hạnh phúc e. Sung sướng 5. Vĩ đại
3. EmHình có nhận ảnh xét trái gì ngược về những hìnhnhau ảnh dưới đây? Cười Khóc Già Trẻ
4. TuÇn 10 - TiÕt 42: TỪ TRÁI NGHĨA I- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh 1. Ví dụ. Đầu giường ánh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. a. Ví dụ 1. Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hương Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê Trẻ đi, già trở lại nhà, Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu. Gặp nhau mà chẳng biết nhau, Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu tới làng” Các cÆp tõ tr¸i nghÜa: - NgÈng > < trë l¹i
5. I-ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? Các cÆp tõ tr¸i nghÜa: 1. Ví dụ. - NgÈng > C¬ së vÒ ho¹t ®éng cña ®Çu a. Ví dụ 1. theo híng lªn xuèng - TrÎ > C¬ së vÒ tuæi t¸c b. Ví dụ 2. - §i > C¬ së vÒ sù tù di chuyÓn 2. Ghi nhớ 1::(SGK-128) rêi khái n¬i xuÊt ph¸t hay quay trë l¹i n¬i xuÊt ph¸t ➔ Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau, dựa trên một cơ sở chung nào đó. - Rau giµ > < cau non vật. ➔ Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau
6. *Ví dụ 3: Hãy tìm các từ trái nghĩa với từ “lành” trong các trường hợp sau: Quần áo lành Quần áo rách Món ăn lành Món ăn độc Tính lành Tính ác độc Bát lành Bát vỡ * Lưu ý: Khi xem xÐt tõ tr¸i nghÜa ph¶i dùa trªn mét c¬ së , mét tiªu chÝ nµo ®ã hoÆc ph¶i ®Æt chóng trong mét v¨n c¶nh cô thÓ.
7. II-Sö dông tõ tr¸i nghÜa? 1. Ví dụ. THẢO LUẬN NHÓM ( 2’) 1/- Việc sử dụng từ trái nghĩa trong bài thơ “Hồi hương ngẫu thư” có tác dụng gì ? (nhóm 1) 2/- Việc sử dụng từ trái nghĩa trong bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" có tác dụng gì ? (nhóm 2) 3/- Tìm một số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa . Nêu tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa trong các thành ngữ đó ? ( nhóm 3 + nhóm 4 )
8. 1/ Håi h¬ng ngÉu thư T¸c dông TrÎ ®i, giµ trë l¹i nhµ, => T¹o ra phÐp ®èi , kh¸i qu¸t Giäng quª kh«ng ®æi, sư¬ng pha m¸i ®Çu. qu·ng ®êi xa quª, nªu c¶nh ngé GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, biÖt li cña t¸c gi¶. Gióp cho c©u TrÎ cưêi hái : “Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng ?” th¬ nhÞp nhµng, c©n xøng. 2/ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh §Çu giưêng ¸nh tr¨ng räi, => T¹o ra phÐp ®èi, lµm Ngì mÆt ®Êt phñ sư¬ng . næi bËt t×nh yªu quª hư¬ng NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, tha thiÕt cña nhµ th¬. Cói ®Çu nhí cè hư¬ng. 3/-Lên voi xuống chó. - Chạy sấp chạy ngửa. => Lµm cho lêi nãi thªm - Đổi trắng thay đen. - Lên thác xuống ghềnh. sinh ®éng vµ g©y Ên tưîng - Có mới nới cũ. Điều nặng tiếng nhẹ. - Gần nhà xa ngõ
9. Một số thành ngữ có Tác dụng:Với từ trái nghĩa: các hình ảnh Sáng nắng chiều mưa. tương phản, làm Lên voi xuống chó. cho từng thành ngữ trở nên Chạy sấp chạy ngửa. sinh động và Đổi trắng thay đen. gây ấn tượng Lên thác xuống ghềnh. mạnh cho người Có mới nới cũ. đọc . Điều nặng tiếng nhẹ. Năm nóng năm lạnh
10. 2. Ghi nhớ 1::(SGK-128) ➔ Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau, dựa trên một cơ sở chung nào đó. ➔ Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau
11. Bµi tËp nhanh: T×m vµ nªu t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi th¬ B¸nh tr«i nưíc cña Hå Xu©n Hư¬ng. Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn B¶y næi ba ch×m víi níc non R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn Mµ em v½n gi÷ tÊm lßng son. → Thân phận chìm nổi và phụ thuộc vào người khác của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
12. T¸c dông: + T¹o phÐp ®èi + T¹o h×nh ¶nh tượng ph¶n + G©y Ên tưîng m¹nh + Lêi nãi thªm sinh ®éng
13. III. Luyện tập Bµi tËp 1: T×m nh÷ng tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u ca dao, tôc ng÷ sau ®©y: - ChÞ em như chuèi nhiÒu tµu, TÊm lµnh che tÊm r¸ch, ®õng nãi nhau nÆng lêi. - Sè c« ch¼ng giµu th× nghÌo, Ngµy ba mư¬i tÕt thÞt treo trong nhµ. - Ba n¨m ®ưîc mét chuyÕn sai, ¸o ng¾n ®i mưîn, quÇn dµi ®i thuª. - §ªm th¸ng n¨m chưa n»m ®· s¸ng, Ngµy th¸ng mưêi cha cưêi ®· tèi.
14. Bµi 2 : T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi nh÷ng tõ in ®Ëm trong c¸c côm rõ sau ®©y: c¸ tư¬i > < häc lùc giái
15. Bµi 3: §iÒn c¸c tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo c¸c thµnh ng÷ sau: - Ch©n cøng ®¸ mÒm - V« thưëng v« ph¹t - Cã ®i cã l¹i - Bªn träng bªn khinh - GÇn nhµ xa ngâ - Buæi ®ùc buæi c¸i - M¾t nh¾m m¾t më - Bưíc thÊp bưíc cao - Ch¹y sÊp ch¹y ngöa - Ch©n ưít ch©n r¸o
16. CAO THẤP
17. TO LỚN NHỎ BÉ
18. XEM HÌNH VÀ TÌM TỪ THÍCH HỢP ? GIÀ TRẺ
19. HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP TR¦êNG H·y t×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña viÖc sö dông tõ tr¸i Bµi 4: nghÜa trong ®o¹n v¨n sau. T×m hiÓu truyÖn cæ tÝch “ Th¹nh Sanh”, em cµng yªu quý nh©n vËt Th¹ch Sanh bao nhiªu,em cµng c¨m ghÐt nh©n vËt LÝ Th«ng bÊy nhiªu.Th¹ch Sanh vèn lµ ngưêi lao ®éng hiÒn lµnh , thËt thµ . Cßn LÝ Th«ng lµ kÎ x¶o tr¸, ®éc ¸c. NÕu như Th¹ch Sanh lµ ngưêi cã tÊm lßng nh©n hËu , vÞ tha th× LÝ Th«ng lµ kÎ ®éc ¸c , tµn nhÉn . Th¹ch Sanh lµ ngưêi sèng ©n nghÜa, thuû chung th× LÝ Th«ng lµ kÎ béi b¹c . Th¹ch Sanh lµ ngưêi ®¹i diÖn cho c¸i thiÖn. LÝ Th«ng lµ sù hiÖn th©n cña c¸i ¸c. Yªu mÕn vµ c¨m ghÐt, tr©n träng vµ coi thưêng , ngîi ca vµ lªn ¸n Nh÷ng s¾c th¸i t×nh c¶m ®èi lËp Êy lµ suy nghÜ cña em còng như cña mäi ngưêi khi ®¸nh gi¸ vÒ hai nh©n vËt nµy.
20. HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP TR¦êNG Bµi 4: T×m hiÓu truyÖn cæ tÝch “ Th¹nh Sanh” em cµng yªu quý nh©n vËt Th¹ch Sanh bao nhiªu, em cµng c¨m ghÐt nh©n vËt LÝ Th«ng bÊy nhiªu.Th¹ch Sanh vèn lµ ngưêi lao ®éng hiÒn lµnh , thËt thµ . Cßn LÝ Th«ng lµ kÎ x¶o tr¸, ®éc ¸c. NÕu nh Th¹ch Sanh lµ ngêi cã tÊm lßng nh©n hËu , vÞ tha th× LÝ Th«ng lµ kÎ ®éc ¸c , tµn nhÉn . Th¹ch Sanh lµ ngưêi sèng ©n nghÜa, thuû chung th× LÝ Th«ng lµ kÎ béi b¹c . Th¹ch Sanh lµ ngêi ®¹i diÖn cho c¸i thiÖn. LÝ Th«ng lµ sù hiÖn th©n cña c¸i ¸c. Yªu mÕn vµ c¨m ghÐt, tr©n träng vµ coi thưêng , ngîi ca vµ lªn ¸n Nh÷ng s¾c th¸i t×nh c¶m ®èi lËp Êy lµ suy nghÜ cña em còng như cña mäi ngưêi khi ®¸nh gi¸ vÒ hai nh©n vËt nµy. §o¹n v¨n ®· sö dông hµng lo¹t nh÷ng cÆp tõ tr¸i nghÜa vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, tÝnh c¸ch cña hai nh©n vËt Th¹ch Sanh , LÝ th«ng . ViÖc sö dông nh÷ng cÆp tõ tr¸i nghÜa trªn t¹o cho ®o¹n v¨n cã ©m hưëng vµ nhÞp ®iÖu hµi hoµ, c©n ®èi ; t¹o sù tư¬ng ph¶n gi÷a hai nh©n v©t, lµm næi bËt Ên tîng, t×nh c¶m, th¸i ®é cña ngưêi viÕt ®èi víi hai nh©n vËt nµy.
21. §Çu voi ®u«i chuét §Çu - ®u«i
22. Nưíc m¾t ng¾n nưíc m¾t dµi Ng¾n - dµi
23. M¾t nh¾m m¾t më NHẮM-MỞ
24. KÎ khãc ngưêi cưêi
25. CñNG Cè Cách sử dụng : Được sử dụng trong thể đối tạo hình tượng tương phản gây ấn tượng mạnh. Khái niệm Từ trái nghĩa Là những từ có nghĩa trái ngược nhau. Tính chất : - Cặp từ trái nghĩa phải dựa trên mét cơ sở chung - Một từ nhiều nghĩa thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
26. H¦íNG DÉN VÒ NHµ - Häc thuéc ghi nhí - Lµm bµi tËp 4 trong s¸ch gi¸o khoa (trang 129) - So¹n bµi : luyÖn nãi: V¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ngưêi.
27. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ