Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 116: Văn bản Mùa xuân nho nhỏ - Năm học 2017-2018 - Nguyễn Thị Phượng

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 116: Văn bản Mùa xuân nho nhỏ - Năm học 2017-2018 - Nguyễn Thị Phượng

1. Bài soạn Ngữ văn 9 Tiết 116: Mùa xuân nho nhỏ Giỏo viờn: Nguyễn Thị Phượng Trường THCS Gia Thụy
2. Tiết 116: - Thanh Hải -
3. I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: Dựa vào chú thích trong SGK em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả? - Tên thật: Phạm Bá Ngoãn - Quê: Thừa Thiên – Huế. - Phong cách thơ: Bình dị, đôn hậu và chân thành Nhà Thơ Thanh Hải (1930-1980)
4. Một số tác phẩm chính
5. 2. Tác phẩm: a. Hoàn cảnh: Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? Hoàn cảnh đó khiến em suy nghĩ gì? Đất nớc còn nhiều Sáng tác tháng khó khăn 11 năm 1980 Nhà thơ đang nằm trên giờng bệnh “ Tôi luôn có cái ám ảnh của một ngời đau bệnh hiểm nghèo, rằng không biết mình sẽ nằm xuống vào lúc nào, nằm xuống để rồi không dậy đợc nữa. Lúc đó để lại bao nhiêu chuyện dở dang, trong đó có những tác phẩm Khi có điều kiện, ngời cảm thấy thoải mái đôi chút là tôi liền ngồi vào bàn. Tôi tự nhủ: Phải sống những ngày tháng cuối có ích để khi mất đi mình vẫn có thể làm việc đến giờ chót. ”
6. Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải Mọc giữa dòng sông xanh - Ta làm con chim hót Một bông hoa tím biếc Ta làm một cành hoa ơi, con chim chiền chiện. Ta nhập vào hoà ca Hót chi mà vang trời Một nốt trầm xao xuyến. Từng giọt long lanh rơi Tôi đa tay tôi hứng. Mùa xuân ngời cầm súng Một mùa xuân nho nhỏ Lộc giắt đầy bên lng Lặng lẽ dâng cho đời Mùa xuân ngời ra đồng Dù là tuổi hai mơi Lộc trải dài nơng mạ Dù là khi tóc bạc. Tất cả nh hối hả Tất cả nh xôn xao Mùa xuân - ta xin hát Đất nớc bốn ngàn năm Câu Nam ai, Nam bình Vất vả và gian lao Nớc non ngàn dặm mình Đất nớc nh vì sao Nớc non ngàn dặm tình Cứ đi lên phía trớc. Nhịp phách tiền đất Huế.
7. b. Bố cục và mạch cảm xúc: Nhận xét về âm hởng chung mạch cảm xúc và bố cục của bài thơ? Mạch cảm xúc : Cảm xúc trớc vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thiênthiênnhiên nhiênxứ xứHuế Huế Liên tởng tới mùa xuân của đất nnớc,ớc,cách cách mạng mạng Suy nghĩ ớc nguyện đợc cống hiến Trở về với cảm xúc tha thiết tự hào qua làn điệu dân ca.
8. II. TèM HIỂU CHI TIẾT: 1. Cảm xúc trớc mùa xuân thiên nhiên xứ Huế : Khổ thơ đầu có nội dung gì? Hình ảnh mùa xuân đợc phác hoa nh thế nào? Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đa tay tôi hứng.
9. Mọc giữa dòngdòng sôngsông xanhxanh Một bông hoa tím biếc ơi concon chimchim chiền chiện HótHót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đa tay tôi hứng. Hình ảnh:dòng sông, bông hoa Bức tranh xuân Màu sắc: xanh, tím Âm thanh: tiếng chim chiền chiện
10. Hình ảnh:dòng sông, bông hoa Bức tranh xuân Mầu sắc: xanh, tím Âm thanh:tiếng chim chiền chiện ==> Bức tranh thiên nhiên có màu sắc dịu mát, âm thanh rộn rã, đờng nét hài hoà, không gian cao rộng →Đậm sắc mầu xứ Huế nên thơ, tao nhã, thơ mộng. ➔Bức tranh xuân vui tơi, phơi phới, đầy sức sống.
11. ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đa tay tôi hứng.hứng Có ý kiến cho rằng “ giọt” ở đây là giọt ma xuân, song lại có ý kiến Cho đó là giọt âm thanh tiếng chim, ý kiến của em nh thế nào? : giọt âm thanh của tiếng chim Nghệ thuật chuyển đổi cảm giác: → nhà thơ không chỉ nghe thấy âm thanh mà còn có cảm giác nh nhìn thấy âm thanh ấy kết thành giọt và đặc biệt còn tiếp xúc “hứng” đợc Tâm trạng say sa, ngây ngất, nâng niu, trân trọng của tác giả trớc cảnh đất trời vào xuân.
12. 2. Cảm xúc trớc mùa xuân đất nớc : Tác giả đã vẽ ra bức tranh xuân của đất nớc nh thếnào? Ta cảm nhận đợc gì qua bức tranh xuân ấy? Mùa xuân ngời cầm súng Lộc giắt đầy trên lng Mùa xuân ngời ra đồng Lộc trải dài nơng mạ Tất cả nh hối hả Tất cả nh xôn xao Đất nớc bốn ngàn năm Vất vả và gian lao Đất nớc nh vì sao Cứ đi lên phía trớc.
13. 2. Cảm xúc trớc mùa xuân đất nớc : Tác giả đã vẽ ra bức tranh xuân của đất nớc nh thếnào? Ta cảm nhận đợc gì qua bức tranh xuân ấy? ngời cầm súng ngời ra đồng Hai lớp ngời gian nan vất vả tiêu biểu cho hai nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nớc.
14. Lộc Ngời lính ra trận Ngời nông dân ra nh mang theo đồng nh sức sống của gieo mùa xuân mùa xuân vào trên cánh đồng trận đánh Mang cả mùa xuân, sức xuân ra trận, ra đồng để tạo nên mùa xuân cho đất nớc với một khí thế khẩn tr- ơng, náo nhiệt.
15. 3. Ước nguyện trớc mùa xuân : Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa  Lấy cái đẹp của Ta nhập vào hoà ca thiên nhiên để thể hiện nguyện ớc Một nốt trầm xao xuyến. Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mơi Dù là khi tóc bạc. Em hiểu thế nào về những hình ảnh con chim hót, một cành hoa, bản hòa ca và một nốt trầm xao xuyến?
16. Đất nớc bốn ngàn năm Vất vả và gian lao Đất nớc nh vì sao Cứ đi lên phía trớc Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa: - Sức sống bền bỉ, mãnh liệt. - Niềm tự hào, tin tởng của tác giả vào đất nớc.
17. Ước nguyện khiêm nhờng mà tha thiết đợc cống hiến một phần nhỏ bé để góp phần làm đẹp cho đời. Cũng là thể hiện ớc nguyện của mình, tại sao khổ nàyThanh Hải không viết “Tôi làm ” mà lại viết “Ta làm ”?
18. Nhân vật trữ tình Tôi: Ta: Mùa xuân nho nhỏ: Cảm xúc Vừa là số ít mùa xuân bé nhỏ cá nhân tr- vừa là số hữu hạn góp phần ớc mùa nhiều, ớc làm nên mùa xuân xuân thiên nguyện của rộng lớn của cuộc nhiên tác giả cũng đời. Đó là quan niệm là nguyện ớc sống là để cống chung của hiến, để hiến dâng mọi ngời => Khát vọng của cả một thời đại
19. 4. Khúc hát ngợi ca quê hơng đất nớc Điệu hò nổi tiếng của xứ Huế Bộ phận cấu thành nền văn hoá dân tộc Khúc hát thân tình, ấm áp ngân lên niềm tin yêu tha thiết vào cuộc đời, vào quê hơng xứ sở.
20. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: - Thể thơ năm chữ, nhịp thơ linh hoạt. - Hình ảnh giản dị, giàu ý nghĩa biểu trng. - Giọng thơ trầm lắng thiết tha. 2. Nội dung: Bài thơ là tiếng lòng tha thiết thể hiện tình cảm yêu mến, gắn bó với đất nớc, cuộc đời, là ớc nguyện chân thành đợc cống hiến cho đất nớc và góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
21. IV. Tổng kết: - Bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ đợc viết theo thể thơ nào ? - Xác định nhịp thơ của khổ 1? ““ Mọc Mọc / gigiữữaa dòngdòng sôngsông xanhxanh MộtMột bông bông hoa hoa / tímtím biếcbiếc Ơi,Ơi,/ concon chimchim /chiềnchiền chiện chiện HótHót chi chi / màmà vang/ vang trời trời TừngTừng giọt giọt / longlong lanhlanh rơirơi TôiTôi đ đaa tay tay / tôitôi hứng.”hứng.”
22. Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về hình ảnh thơ trong bài? A Hình ảnh thơ giản dị, gợi cảm giàu sức biểu tr- ng. B. Hình ảnh thơ bất ngờ, thú vị. C. Hình ảnh thơ giàu chất triết lí.
23. Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về chủ đề của bài thơ. A. Lời tâm nguyện chân thành trớc lúc đi xa. B. Mong ớc đợc hoá thân làm đẹp cuộc đời. C. Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, đất nớc. D. Ước nguyện sống có ích, đợc cống hiến cho đời.
24. TrongSau khi nh họcững xong tác phẩm bài thơ, đợc em học, có cónh nhữngữ ngcảm tác phẩmnghĩ g nào,ì hoặc nhân có nh vậtững nào liên đã hệthể nh hiệnthế quan nào về niệmbản thân sống tr màớc quan nhà thơniệm Thanh sống Hảicủa gửitác giả?gắm qua(Viết bài bằng thơ? đoạn văn ngắn khoảng 5 câu)
25. Về nhà  Học thuộc bài thơ, nắm đợc nội dung và nghệ thuật của bài.  Viết đoạn văn bình một khổ thơ em thích nhất.  Soạn bài: Viếng lăng Bác