Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 121: Văn bản Sang Thu (Hữu Tỉnh) - Năm học 2019-2020

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 121: Văn bản Sang Thu (Hữu Tỉnh) - Năm học 2019-2020

1. Kieåm tra baøi cuõ ? TaùcĐọc giaû thuộc theå vàhieändiễ loøngn cả mthaønh baøi thô kính vaø nieàm“Vieáng xuùc laêngñoäng Baùc”. saâu saéc Qua , öôùcbài thơ nguyeän chaânem caûmthaønh nhaän mong ñöôïc luoân gì veàđượ taámc ôû beân Baùcloøng kính cuûa yeâu. nhaø thô ñoái vôùi Baùc ?
2. Xuân Diệu Hàn Nguyễn Mặc Tử Khuyến Đề tài mùa thu Hữu Lưu Trọng Thỉnh Lư
3. Ng÷ v¨n:TiÕt 121 • SANG THU -H÷u ThØnh-
4. Ng÷ v¨n-TiÕt 121 Sang thu I. §äc-Tìm hiÓu chung. H÷u ThØnh 1. §äc. Bçng2. nhËnT×m rahiÓu h¬ng vÒ æi t¸c gi¶. Ph¶ vµo trong giã se S¬ng chïng ch×nh qua ngâ H×nh nh thu ®· vÒ S«ng ®îc lóc dÒnh dµng Chim b¾t ®Çu véi v· Cã ®¸m m©y mïa h¹ V¾t nöa m×nh sang thu VÉn cßn bao nhiªu n¾ng §· v¬i dÇn c¬n ma SÊm còng bít bÊt ngê Trªn hµng c©y ®øng tuæi.
5. Ng÷ v¨n-TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc-Tìm hiÓu chung 1. §äc. 2.T×m hiÓu chung vÒ t¸c giả. H÷?u Em ThØnh hãy sinh giới 15/02/1942. thiệu về nhà thơ Hữu QuªThỉnh. ông ë x· Duy Phiªn, huyÖn Tam D¬ng, tØnh VÜnh Phóc. Hữu Thỉnh lµ nhµ th¬ trëng thµnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc. Th¬ cña «ng trong s¸ng, s©u l¾ng, giµu suy tëng. Nh÷ng tËp th¬ tiªu biÓu: “Tõ chiÕn hµo ®Õn thµh phè”, “Trêng ca biÓn”, “Th mïa ®«ng”. HiÖn «ng lµ Chñ tÞch Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam. .
6. Ng÷ v¨n-TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc-Tìm hiÓu chung. 1. §äc. 2. T×m hiÓu vÒ t¸c gi¶. 3.T×m hiÓu chung vÒ t¸c phÈm. a. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c. S¸ng t¸c n¨m 1977, rót trong tËp “Tõ chiÕn hµo ®Õn thµnh phè”( 1991). b. ThÓ th¬: 5 ch÷. c.? PhTr¬ng×nh thøcbµy biÓunh÷ ng®¹t hiÓu chÝnh biÕt: biÓu cña c¶m em vµvÒ miªubµi th¬ t¶. ë c¸c d.khÝa Bè côcc¹nh:: §Hoµno¹n 1(khæ1): c¶nh s¸ng TÝn hiÖut¸c. mïa thu vÒ. §ThÓo¹n th¬.2(khæ2): Quang c¶nh ®Êt trêi lóc giao mïa ?§ PhBµio¹n3(¬ng th¬ khæ3): thøccã thÓ biÓu Nhchia÷ ®¹tng lµm biÕnchÝnh. mÊy ®æi ®o¹n, ©m thÇm nªu ýcña chÝnh t¹o cñavËt. mçi e.®o¹n. M¹ch c¶m xóc: tõ ngì ngµng ng©y ngÊt ngÉm ngîi, suy nghÜ. ? Em hiểu gì về m¹ch c¶m xóc cña bµi th¬.
7. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc-Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬. 1. TÝn hiÖu mïa thu vÒ. “Bçng nhËn ra h¬ng æi Ph¶ vµo trong giã se S¬ng chïng ch×nh qua ngâ H×nh nh thu ®· về” ? Trong khæ 1, nhµ th¬ ®· nhËn ra mïa thu vÒ qua nh÷ng h×nh ¶nh và giác quan nµo.
8. Ng÷ v¨n-TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh ( Khướu giác ( Ngửi thấy Bỗng nhận ra hương ổi mùi hương ổi chín) Phả vào trong gió se Xúc giác (Cảm nhận được Sương chùng chình qua ngõ cái se lạnh trong cơn gió đầu Hình như thu đã về. mùa) Thị giác ( Nhìn thấy sương)
9. Ng÷ v¨n-TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh Em hiểunhận từxét “phả”, gì về “giócách se”sử dụngcó nghĩa từ là Tỏa vào, trộn lẫn Bỗng nhận ra hương ổi -Từ phả“phả”như diễn thế của nào?tả tác sự giả?lan tỏa Ta ,có trộn thể lẫn thay nhẹ thế Phả vào trong gió se nhàngtừ của“phả” hương bằng ổi từ chín nào trongkhác đượccơn gió Sương chùng chình qua ngõ se lạnhkhông? chớm Gió mùa heo thu. may, Cái nhẹ,đặc biệt khô ở và đây hơi Hình như thu đã về. không phải là lạnh.hương ổi chín mà là cách nhả hương.Từ “phả” tạo cảm giác như từng đợt, từng đợt hương ổi chín đang lặng lẽ nhả hương vào không gian. - Từ ngữ giàu sức gợi cảm.tạo cảm giác bất ngờ. - Những từ: thổi, đưa, lan tuy đồng nghĩa với từ phả nhưng tất cả các từ ấy không tạo cảm giác từng đợt hương đang hòa vào không gian.
10. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh Theo em tại sao tác giả lại cảm nhận Bỗng nhận ra hương ổi Nêumùa cảm thu nhận bắt đầu của bằng em vềhương hai câu ổi chínthơ đầu? mà Phả vào trong gió se - Mùakhông ổi chín phải bắt là đầu một cũng hương là lúcvị khác? mùa Sương chùng chình qua ngõthu đến.Hương Đây ổi là tạo thứ cho hương em cảm thơm giác quen gì? Hình như thu đã về. thuộc của nơi làng quê thôn dã tạo cảm giác ngây ngất dễ chịu. - Mùi ổi chín thơm nồng tỏa vào trong gió se lạnh đầu mùa thu thứ gió đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ (mà có tác giả nói đó là hồn thu của vùng đồng bằng Bắc Bộ) làm thức dậy cả không gian vườn ngõ.
11. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh Bỗng nhận ra hương ổi : Chậm chạp và thong thả . Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về. Phép nhân hóa “Sương chùng chình” không những giúp cho ta nhận thấy được trạng thái của sương mà còn cảm nhận được cách vận động của sương .Tạo cảm giác như sương đang cố ý chậm lại .Dường như còn đang luyến tiếc đang bịn rịn với mùa hạ chưa muốn sang thu ,giống như con người đang e ngại, đang dè dặt đặt bước chân sang mùa.
12. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc-Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬. 1. TÝn hiÖu mïa thu vÒ. Kết hợp một loạt các từ gợi tả: “Bỗng - phả - hình như” và phép nhân hóa tài tình thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng, cảm nhận tinh tế của tác giả- tâm hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao mùa của cảnh vật. Từng cảnh thu của tạo vật đã thấp thoáng hồn người bâng khuâng, xao xuyến.
13. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc -Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬ 1. TÝn hiÖu mïa thu vÒ. 2. Quang c¶nh ®Êt trêi ng¶ dÇn sang thu. “S«ng ®îc lóc dÒnh dµng Chim b¾t ®Çu véi v· Cã ®¸m m©y mïa h¹ V¾t nöa m×nh sang thu” ? Nh÷ng h×nh ¶nh vÒ c¶nh vËt trong khæ th¬ thø hai cã nÐt g× riªng næi bËt.
14. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc-Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬ 1. TÝn hiÖu b¸o thu vÒ S«ng dÒnh dµng Tõ l¸y gîi h×nh, h×nh ¶nh Chim véi v· nhân hóa, ®èi lËp, liên M©y- v¾t nöa m×nh tưởng bất ngờ, thú vị ? Cã nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®· ®îc t¸c gi¶ sö dông ë ®©y. ? NÕu tëng tîng em sÏ vÏ bøc tranh thu nh thÕ nµo. ? Qua ®ã em hiÓu g× vÒ m¹ch c¶m xóc cña nhµ th¬. TÝn hiÖu cña mïa thu vÒ. Ranh giíi tõ h¹ sang thu vèn mong manh m¬ hå bçng thËt cô thÓ. §¸m m©y chÝnh lµ nhÞp cÇu cña sù giao mïa. Nhµ th¬ ng©y ngÊt tríc sù vËn ®éng cña c¶nh vËt.
15. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc -Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬ 1. TÝn hiÖu b¸o thu vÒ 2. Quang c¶nh ®Êt trêi ng¶ dÇn sang thu. Bằng sự cảm nhận qua nhiều giác quan, sự liên tưởng thú vị bất ngờ, với tâm hồn nhạy cảm của tác giả, tất cả không gian cảnh vật như đang chuyển mình từ từ điềm tĩnh bước sang thu.
16. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc-Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬ 1. TÝn hiÖu b¸o thu vÒ 2. Quang c¶nh ®Êt trêi ng¶ dÇn sang thu 3. Nh÷ng biÕn chuyÓn ©m thÇm cña t¹o vËt “VÉn cßn bao nhiªu n¾ng §· v¬i dÇn c¬n ma SÊm còng bít bÊt ngê Trªn hµng c©y ®øng tuæi.” ? T¸c gi¶ cßn c¶m thÊy nh÷ng biÕn ®æi ©m thÇm nµo cña t¹o vËt tõ h¹ sang thu.
17. Ng÷ v¨n-TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc -Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬ 1. TÝn hiÖu b¸o thu vÒ 2. Quang c¶nh ®Êt trêi ng¶ dÇn sang thu 3. Nh÷ng biÕn chuyÓn ©m thÇm cña t¹o vËt N¾ng - vÉn cßn ma - ®· v¬i dÇn Phã tõ sÊm - còng bít Nh÷ng hiÖn tîng thiªn nhiªn ®Æc trng cña mïa hÌ ? Nhnh÷ngng phãvíi s¾ctõ ® ®éîc sögi¶m dông dÇn. ë ®©y cã t¸c dông g×. - T¶ thùc: tiÕng sÊm cuèi mïa ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ haih¹ c©u kh«ng cuèi cßn bµi ®ñth¬. søc lay ®éng hµng c©y. “SÊm còng bít bÊt ngê -Èn dô: khi con ngêi ®· tõng Trªn hµng c©y ®øng tuæi.” tr¶i sÏ c¶m thÊy v÷ng vµng h¬n tr- íc nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng cña ngo¹i c¶nh, cña cuéc ®êi.
18. Ng÷ v¨n- TiÕt 121 Sang thu H÷u ThØnh I. §äc -Tìm hiÓu chung II. HiÓu bµi th¬ 1. TÝn hiÖu b¸o thu vÒ 2. Quang c¶nh ®Êt trêi ng¶ dÇn sang thu 3. Nh÷ng biÕn chuyÓn ©m thÇm cña t¹o vËt Phép đảo ngữ và phép nhân hoá tự nhiên: Thiên nhiên trong buổi giao mùa nhẹ nhàng gợi cảm. Hình ảnh ẩn dụ cuối bài gợi tả những con người từng trải, đã vượt qua những khó khăn, những thăng trầm của cuộc đời thì họ càng trở nên vững vàng hơn.
19. “ Víi h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ t¶ thùc vÒ hiÖn tîng thiªn nhiªn nµy, t«i muèn göi g¾m suy ngÉm cña m×nh - khi con ngêi ®· tõng tr¶i th× còng v÷ng vµng h¬n tríc nh÷ng t¸c ®éng bÊt thêng cña ngo¹i c¶nh, cña cuéc ®êi.” ( Lêi t©m sù cña nhµ th¬ H÷u ThØnh )
20. Ng÷ v¨n: TiÕt 121 Sang thu I. §äc -Tìm hiÓu chung H÷u ThØnh II. HiÓu bµi th¬ III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt Thể thơ năm chữ, nhiều hình ảnh thơ gợi cảm, vận dụng các phép tu? Bµitừ nhân th¬ cã hóa, nh ÷liênng ®Æctưởng, s¾c ẩn nµo dụ giàuvÒ nghÖ chất thuËt. suy tưởng. 2. Néi dung Thiên? H× nhnhiên thøc trong nghÖ buổi thuËt giao ®ã chomùa từem hạ c¶msang nhËn thu được ®îc gnhà× vÒ thơ c¶m cảm nhậnxóc thậtcña tinhnhµ th¬tế và trong sâu sắc;thêi tác®iÓm giao mïa tõ h¹ sang thu. giả nhẹ nhàng gửi gắm những suy ngẫm về cuộc đời con người
21. Ng÷ v¨n-TiÕt 121 Sang thu I. §äc -Tìm hiÓu chung H÷u ThØnh II. HiÓu bµi th¬ III. Tæng kÕt Bçng nhËn ra h¬ng æi * Bµi tËp cñng cè. Ph¶ vµo trong giã se S¬ng chïng ch×nh qua ngâ T¹i sao c¶ bµi th¬ chØ cã ? mét dÊu chÊm. H×nh nh thu ®· vÒ -Häc sinh th¶o luËn theo nhãm nhá S«ng ®îc lóc dÒnh dµng (3 hoặc 4 em). Chim b¾t ®Çu véi v· -§¹i diÖnM¹ch nhãm c¶m tr×nh xóc bµy. cña -Nhãm t¸ckh¸c gi¶ nhËn g¾n xÐt liÒn bæ sungvíi Cã ®¸m m©y mïa h¹ sù vËn ®éng cña c¶nh vËt V¾t nöa m×nh sang thu nh mét cuèn phim tr«i chÇm chËm tõ ®Çu ®Õn VÉn cßn bao nhiªu n¾ng cuèi t¹o sù l«i cuèn §· v¬i dÇn c¬n ma liÒn m¹ch. SÊm còng bít bÊt ngê Trªn hµng c©y ®øng tuæi.
22. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
23. Híng dÉn häc ë nhµ. - Häc thuéc bµi th¬. - N¾m v÷ng nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt vµ néi dung cña bµi th¬. - ViÕt mét bµi v¨n ng¾n diÔn t¶ c¶m nhËn cña H÷u ThØnh tríc sù biÕn chuyÓn cña ®Êt trêi lóc sang thu. - T×m ®äc nh÷ng t¸c phÈm cña nhµ th¬ H÷u ThØnh. - So¹n bµi míi: Nãi víi con.