Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 47: Văn bản Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Năm học 2017-2018

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 47: Văn bản Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Năm học 2017-2018

1. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật
2. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật I.Tìm hiểu chung 1. Tác giả : - Là2. Tácnhà phẩmthơ trẻ : 1969tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống Mĩ - Thơ ông tập trung thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ thời chống Mĩ - Giọng thơ sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên tinh nghịch mà sâu sắc → Sự xuất hiện của Phạm Tiến Duật với giải nhất cuộc thi thơ báo văn nghệ (1969 – 1970) đã tạo đà cho sự khởi sắc của thơ hiện đại Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ. Ông đợc coi là nhà thơ mặc áo lính tiêu biểu cho một thời oanh liệt
3. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật I. Tìm hiểu chung : 1. Tác giả : 2. Tác phẩm a. Nhan đề bài thơ : Có ý kiến cho rằng : Nhan đề bài thơ rất độc đáo, ý kiến của em nh thế nào ? Hãy lý giải ? Đáp án : - Nhan đề làm nổi bật hình ảnh toàn bài – hình ảnh những chiếc xe không kính. Đây là phát hiện lý thú của nhà thơ - Thêm chữ “bài thơ” Cách khai thác hiện thực của tác giả độc đáo không chỉ viết về hiện thực gian khổ mà còn thể hiện chất thơ của hiện thực ấy
4. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật I. Tìm hiểu chung : 1. Tác giả : 2. Tác phẩm a. Nhan đề bài thơ: b. Giọng điệu bài thơ : Giọng điệu bài thơ thể hiện nh thế nào ? a. Trữ tình, tha thiết, sâu lắng b. Tự nhiên, ngang tàng, phóng khoáng pha chút tinh nghịch c. Hào hùng, mạnh mẽ, sôi nổi
5. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật I. Phân tích văn bản : 1. Hình ảnh những chiếc xe không kính : Không có kính, rồi xe không có đèn, Không có mui xe, thùng xe có xớc, Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trớc: Chỉ cần trong xe có một trái tin. ? Hình ảnh nổi bật trong bài thơ là hình ảnh những chiếc xe khôngH ìnhkính. ảnh Vđộcì sao đáo, cógây thể ấn tnóiợng kỳhì nhlạ : Chiếcảnh đóxe bịlà biến hình dạ ng,ảnh thiếu độc mọi đáo?phơng tiện kỹ thuật tối thiểu → Vẫn băng băng ra trận
6. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật I. Tìm hiểu chung : II. Phân tích văn bản văn bản : 1. Hình ảnh những chiếc xe không kính : 2. Hình ảnh ngời lính lái xe Trờng Sơn : Hoàn cảnh chiến đấu Thái độ tình cảm của ngời lính Hãy phân tích hình ảnh ngời lính lái xe trong bài thơ? •Cách thức: - Thảo luận nhóm 6 HS - Thời gian: 5 phút.
7. Ung dung buồng lái ta ngồi, Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Nhìn thấy con đờng chạy thẳng vào tim Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Nh sa nh ùa vào buồng lái - Điệp từ: Nhìn thấy → ngời lính ung dung, hiên ngang tập trung cao độ vào tay lái
8. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật Con đờng ra trận cheo leo Ngời lính tìm thấy niềm vui trong gian khổ hiểm trở đầy hiểm nguy ý thức đợc nhiệm vụ quan trọng của mình Trắc nghiệm Em hiểu hình ảnh “ Thấy con đờng chạy thẳng vào tim” có ý nghĩa tợng trng nào trong các ý sau ? A. Ngời lính Trờng Sơn rất yêu con đờng ra trận B. ý thức đợc tầm quan trọng của con đờng nh một mạch máu về tim đi nuôi cơ thể C. Cảm thấy con đờng ra trận thật đẹp
9. Không có kính,/ ừ thì có bụi, Bụi phun tóc trắng nh ngời già Cha cần rửa, ph/ ì phèo châm điếu thuốc Nhìn nhau mặt lấm cời ha ha Không có kính / ừ thì ớt áo Ma tuôn ma xối nh ngoài trời Cha cần thay lái/ trăm cây số nữa Ma ngừng, gió lùa khô mau thôi - Giọng thơ ngang tàng Ngời lính dũng cảm, bất chấp gian khổ, Hoàn cảnh chiến đấu coi thờng hiểm nguy khó kh- ăLặpn, gian cấu khổ trúc: Không cóTrẻ trung, cha sôicần nổi, lạc quan pha chút ngang tàng
10. Lại đi, lại đi trời xanh thêm
11. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật -Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi Tình đồng đội gắn bó keo sơn tạo nên sức mạnh -Võng mắc chông chênh đờng xe chạy - Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời Quan niệm mới về tình Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy đồng đội, gắn bó thắm thiết.
12. Không có kính, rồi xe không có đèn, Không có mui xe, thùng xe có xớc, Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trớc : Chỉ cần trong xe có một trái tim. Thảo luận nhóm theo đơn vị tổ – thời gian 3 phút Nhóm 1: Nhà thơ trở lại tả hình dáng chiếc xe không kính ở khổ cuối nhằm mục đích gì ? Nhóm 2 : Em hiểu nh thế nào về hình ảnh “trái tim” trong đoạn thơ ? Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì? Nhóm 3 : Phát hiện hình ảnh đối lập trong đoạn thơ và chỉ ra tác dụng nghệ thuật đó ? Nhóm 4 : Em hiểu nét đặc sắc của câu thơ kết bài : “Chỉ cần trong xe có một trái tim” nh thế nào ?
13. Nhóm 1: Nhà thơ trở lại tả hình dáng chiếc xe không kính - Khẳng định mức độ khốc liệt của chiến trờng - Hoàn thiện bức chân dung tuyệt vời về ngời chiến sĩ lái xe Nhóm 2 : Hình ảnh “trái tim” -Vừa là hình ảnh hoán dụ, vừa là hình ảnh ẩn dụ - Hình ảnh “trái tim” – sức mạnh của ngời chiến sĩ lái xe + Một trái tim nồng nàn yêu nớc, sôi trào ý chí chiến đấu, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nớc Nhóm 3 : Hình ảnh đối lập - Vẻ bên ngoài – bên trong - Vật chất – tinh thần Nhóm 4 : Nét đặc sắc của câu thơ kết bài : “Chỉ cần trong xe có một trái tim”
14. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật Hình ảnh trái tim cầm lái có sức toả sáng cả bài thơ, là cái chân đế để nâng toàn bộ bài thơ lên. Hình ảnh này mang chiều sâu triết lý: sức mạnh không phải ở phơng tiện kỹ thuật hiện đại mà chính là sức mạnh tinh thần của con ngời.
15. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật I. Tìm hiểu chung : II. Phân tích văn bản : 1. Hình ảnh những chiếc xe không kính : 2. Hình ảnh ngời lính lái xe Trờng Sơn : Hoàn cảnh chiến đấu Thái độ tình cảm của ngời lính -Bom đạn ác liệt - T thế ung dung, hiên ngang, tự tin - Địa hình hiểm trở - Bất chấp khó khăn, gian khổ, nguy hiểm - Thời tiết khắc nghiệt - Lạc quan phơi phới - Phơng tiện kỹ thuật - Có tình đồng chí gắn bó keo sơn thiếu thốn - ý chí quyết tâm chiến đấu nhiệt tình yêu nớc cháy bỏng Khó khăn chồng chất Hình ảnh anh hùng cao cả
16. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật III.Tổng kết : 1. Nghệ thuật: Bài tập : Chọn từ điền vào bảng sau cho hợp lý : Giản dị, độc đáo, khẩu khí, tếu táo, trẻ trung, tinh nghịch, ấn tợng, ngang tàng A : Ngôn ngữ giản dị, khẩu khí B : Hình ảnh độc đáo, ấn tợng C : Giọng điệu tếu táo trẻ trung, tinh ngịch, ngang tàng
17. III. Tổng kết : Bài1. Nghệtập vận thuật dụng : : So sánh hình ảnh ngời lính trong hai cuộc kháng chiến- Ngôn qua ng “Đữồng: giản chí dị,” của khẩu Chính khí gầnHữu vớivà v“Bàiăn xuôithơ về tiểu đội xe không kính “ của Phạm Tiến Duật - Hình ảnh : độc đáo, gây ấn tợng - Giọng điệu trẻ trung, tinh nghịch pha chút ngang tàng 2. Nội dung : Qua hình ảnh chiếc xe không kính ca ngợi vẻ đẹp ngời lính lái xe Trờng Sơn hiên ngang, dũng cảm, lạc quan yêu đời có ý chí quyết tâm chiến đấu vì miền Nam ruột thịt Hình ảnh tiêu biểu của lớp trẻ anh hùng trong kháng chiến chống Mỹ
18. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật I V. Luyện tập So sánh hình ảnh ngời lính ở bài thơ này với hìnhSo ảnh ngời lính trong bài thơ “ đồng chí”
19. Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật * Giống nhau: -Yêu nớc, đoàn kết đánh giặc - Có ý chí nghị lực phi thờng, vợt qua mọi khó khăn gian khổ - Dũng cảm bớc vào cuộc chiến đấu * Khác nhau: đồng chí Bài thơ về -Xuất thân nông dân mộc mạc, -Trẻ trung, sôi nổi, lạc quan, vui giản dị, mang nặng bóng hình nhộn quê nhà - Tự tin, vững vàng, bản lĩnh hơn - Quân t trang thiếu thốn, vũ khí thô sơ - Vũ khí hiện đại - Quân đội non yếu - Bộ đội chủ lực, tinh nhuệ