Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 70: Người kể trong văn bản tự sự - Trường THCS Trạm Lộ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 70: Người kể trong văn bản tự sự - Trường THCS Trạm Lộ

1. Chúc các em có một giờ học bổ ích và lý thú !
2. Kiểm tra bài cũ: - Ngôi kể là gì? -Có mấy hình thức kể?
3. Đáp án: - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà ngời kể sử dụng để kể chuyện. - Có 2 hình thức kể: + Kể theo ngôi thứ nhất. + Kể theo ngôi thứ ba.
4. Tiết 70: Ngời kể chuyện trong văn bản tự sự I.Vai trò của ngời kể chuyện trong văn bản tự sự 1. Ví dụ: Đoạn trích ( SGK- tr.192 )
5. -Trời ơi, chỉ còn có năm phút! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cời nhng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. -Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này! Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để ngời con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kỹ s mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi. -Chào anh. - Đến bậu cửa, bỗng nhà hoạ sĩ già quay lại chụp lấy tay ngời thanh niên lắc mạnh. – Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm đợc chứ? Đến lợt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, nh ngời ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh – những ngời con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta nh vậy. -Chào anh. Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa
6. Tiết 70: Ngời kể chuyện trong văn bản tự sự I.Vai trò của ngời kể chuyện trong văn bản tự sự 1. Đoạn trích ( Sgk tr.192 ) 2. Nhận xét a. Kể về cuộc chia tay giữa ba ngời: nhà hoạ sĩ , cô kỹ s và anh thanh niên. b. Ngời kể vô nhân xng không xuất hiện trong câu chuyện
7. -Trời ơi, chỉ còn có năm phút! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cời nhng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. -Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này! Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để ngời con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kỹ s mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi. -Chào anh. - Đến bậu cửa, bỗng nhà hoạ sĩ già quay lại chụp lấy tay ngời thanh niên lắc mạnh. – Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm đợc chứ? Đến lợt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, nh ngời ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh – những ngời con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta nh vậy. -Chào anh. ( Theo Nguyễn Thành Long, “Lặng lẽ Sa Pa”)
8. Tiết 70: Ngời kể chuyện trong văn bản tự sự I.Vai trò của ngời kể chuyện trong văn bản tự sự 1. Đoạn trích :( Sgk T192 ) 2. Nhận xét: a. Kể về cuộc chia tay giữa ba ngời: nhà hoạ sĩ già, cô kỹ s và anh thanh niên b. Ngời kể vô nhân xng, không xuất hiện trong câu chuyện c. Lời nhận xét của ngời kể chuyện về anh thanh niên và suy nghĩ của anh d. Căn cứ: + Chủ thể đứng ra kể câu chuyện + Đối tợng đợc miêu tả + Ngôi kể + Điểm nhìn và lời văn
9. 3. Kết luận – Ghi nhớ a. Ngời kể chuyện là gì? - Là ngời đứng ra kể toàn bộ diễn biến câu chuyện đợc nhắc tới trong tác phẩm. b. Hình thức kể chuyện: - Kể theo ngôi thứ nhất: ngời kể xng “tôi” - Kể theo ngôi thứ ba: ngời kể giấu mình nhng lại có mặt khắp mọi nơi trong văn bản. c- Vai trò của ngời kể chuyện trong văn bản tự sự: dẫn dắt ngời đọc đi vào câu chuyện đợc kể: giới thiệu nhân vật và tình huống, tả ngời, tả cảnh vật, đa ra lời nhận xét, đánh giá về những điều đợc kể.
10. III.II. Thực Luyện hành. tập -1. Đọc đoạn trích sau ( SGK tr.193)
11. Xe chạy chầm chậm Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi. vài giây sau, tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng hộc,trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo: - Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà. Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nớc mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. Đến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá nh cô tôi nhắc lại lời ngời họ nội của tôi. Gơng mặt mẹ tôi vẫn tơi sáng với đôi mắt trong và nớc da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sớng bỗng đợc trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tơi đẹp nh thủa còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khăp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thờng. Phải bé lại và lăn vào lòng một ngời mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của ngời mẹ, để bàn tay ngời mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lng cho, mới thấy ngời mẹ có một êm dịu vô cùng. ( Nguyên Hồng - Trong lòng mẹ)
12. 2.Trả lời câu hỏi a. So sánh 2 đoạn trích Ngời kể Đoạn trích “ Lặng lẽ Đoạn trích “ Trong Ngôi kể Sa Pa” lòng mẹ” 1. Ngời kể Vô nhân xng Nhân vật “tôi” 2. Ngôi kể Ngôi thứ ba Ngôi thứ nhất - Ưu điểm: Miêu tả đợc những diễn biến tâm lý phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn nhân vật “tôi”. - Hạn chế: Không miêu tả đợc những diễn biến nội tâm của nhân vật “ngời mẹ”, tính khái quát không cao, lời văn đơn điệu.
13. b. Hãy chọn một trong ba nhân vật: (ngời họa sĩ già,anh thanh niên hoặc cô kỹ nông nghiệp) là ngời kể chuyện, sau đó chuyển đoạn văn trích ở mục 1 ( Lặng lẽ SaPa ) thành một đoạn khác sao cho nhân vật, sự kiện, lời văn và cách kể phù hợp với ngôi thứ nhất.
14. Đoạn trích “ Lặng lẽ SaPa” Ngời kể chuyện là cô kỹ s nông nghiệp Tôi giật mình khi nghe thấy tiếng chàng trai kêu to: “ Trời ơi, chỉ còn 5 phút”? Cuộc chia tay của chúng tôi đã đến rồi ? Bỗng chàng trai chạy ra nhà sau rồi trở lại ngay với một cái làn trên tay. Hoạ sĩ già tặc lỡi đứng dậy. Tôi cũng đứng lên. Chàng trai đến gần tôi, anh cầm chiếc khăn đa cho tôi. Tôi bối rối, mặt nóng bừng. Tôi chìa bàn tay mình ra trớc mặt anh. Anh nắm lấy bàn tay tôi . Và không hiểu sao tôi cảm thấy lòng mình xốn xang, hồi hộp lạ lùng? Tôi nắm bàn tay rắn rỏi của anh thì thầm: hẹn gặp lại anh nhé!
15. Bài tập Đọc kỹ đoạn trích sau và trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái ở đầu câu trả lời em cho là đúng. Ông Hai đi mãi đến sẩm tối mới về. Cái mặt buồn thỉu mọi ngày bỗng tơi vui, rạng rỡ hẳn lên. Mồm bỏm bẻm nhai trầu, cặp mắt hung hung đỏ, hấp háy Vừa đến ngõ, ông lão đã lên tiếng: - Chúng mày đâu rồi, ra thầy chia quà cho nào. Lũ trẻ ở trong nhà ùa ra, ông lão rút vội cái gói bọc lá chuối khô cho con bé lớn: - Bánh rán đờng đây, chia cho em mỗi đứa một cái. Dứt lời ông lão lại lật đật đi thẳng sang bên gian bác Thứ. Cha đến bực cửa, ông lão đã bô bô: - Bác Thứ đâu rồi? Bác Thứ làm gì đấy? Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ. Đốt nhẵn! Ông chủ tịch làng tôi vừa mới lên trên này cải chính, ông ấy cho biết Cải chính cái tin làng Chợ Dầu chúng tôi đi Việt gian ấy mà. Láo! láo hết! Toàn là sai sự mục đích cả. (Làng - Kim Lân)
16. 1- Đoạn trích trên đợc trích từ tác phẩm nào? A- Lặng lẽ Sa Pa? B- Làng C- Ngời con gái Nam Xơng 2- Đoạn trích đợc kể theo ngôi thứ mấy? A- Ngôi thứ nhất B- Ngôi thứ ba C- Ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba 3- Ai là ngời kể chuyện trong đoạn trích trên? A- Ông Hai B- Bác Thứ C- Ông Chủ tịch D- Tác giả (ngời kể không xuất hiện)
17. Tìm trong các văn bản đã học, đã đọc hai đoạn văn tự sự một đoạn kể theo ngôi thứ nhất, một đoạn kể theo ngôi thứ ba Đoạn 1: Tôi đứng dậy, lấy chiếc khăn mặt ớt đa cho em. Thuỷ lau nớc mắt rồi soi gơng, chải tóc. Anh em tôi dẫn nhau ra đờng. Em nắm chặt tay tôi và nép sát vào nh những ngày còn nhỏ. Chúng tôi đi chậm trên những con đờng đất đỏ quen thuộc của thị xã quê hơng. Đôi lúc đột nhiên em dừng lại mắt cứ nhìn đau đáu vào một gốc cây hay một mái nhà nào đó, toàn những cảnh quen thuộc trên con đờng chúng tôi đã đi lại hàng nghìn lần từ tuổi ấu thơ. (Cuộc chia tay của những con búp bê - Ngữ văn 7 tập 1) Đoạn 2: Những đêm rừng nhìn trên võng, mắt chỉ thấy tấm ni lông nóc, lúc nhớ con anh cứ ân hận sao mình lại đánh con Cây lợc ngà ấy cha chải đợc mái tóc của con, nhng nó nh gỡ rối đợc phần nào tâm trạng của anh. Những đêm nhớ con, anh ít nhớ đến nỗi ân hận đánh con, nhớ con, anh lấy cây lợc ra ngắm nghía rồi mài lên tóc cho cây lợc thêm bóng. Có cây lợc anh càng mong gặp lại con. (Chiếc lợc ngà - Nguyễn Quang Sáng)
18. Củng cố - hớng dẫn về nhà: - Thế nào là ngời kể chuyện trong văn bản tự sự ? Vai trò của ngời kể chuyện trong văn bản tự sự ? - Su tầm các đoạn văn tự sự ? Cho biết ngôi kể, ngời kể? - Làm hoàn chỉnh bài tập SGK -Soạn bài Chiếc lợc ngà
19. Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em !