Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 34: Vitamin và muối khoáng - Nguyễn Mai Thu

Nội dung text: Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 34: Vitamin và muối khoáng - Nguyễn Mai Thu

1. TRƯỜNG THCS BỒ ĐỀ MÔN: SINH HỌC 8 GV: Nguyễn Mai Thu
2. “ Trước khi phát hiện ra vitamin, người ta đã thấy có những bệnh phát sinh do ăn uống thiếu rau quả tươi trong thời gian dài. Tới tận năm 1912 các nhà Bác học mới xác định được rằng con người và động vật không thể sống với khẩu phần ăn chỉ gồm protein, lipit, gluxit mà cần có những yếu tố phụ thêm mặc dù không đóng góp năng lượng và chỉ cần với một lượng rất nhỏ. Cũng năm này nhà bác học Frank đã chiết xuất từ cám gạo một chất hữu cơ chữa được bệnh phù. Công thức hoá học của nó có nhóm amin và vì nó rất cần cho sự sống nên đươc đặt tên là vitamin (vitamin = sự sống). Vitamin là thành phần không thể thiếu của nhiều loại enzim cần thiết cho quá trình chuyển hoá của cơ thể. Nếu thiếu vitamin sẽ gây nên tình trạng rối loạn sinh lí của cơ thể.”
3. PhiÕu häc tËp sè 1: Hãy đánh dấu x vào các câu đúng trong những câu dưới đây: 1. Vitamin cã nhiÒu ë thÞt, rau, qu¶ t­¬i x 2. Vitamin cung cÊp cho c¬ thÓ mét nguån n¨ng l­ưîng 3. Vitamin lµ hîp chÊt h÷u c¬ cã trong thøc ¨n víi mét liÒu lưîng nhá, nh­ưng cÇn thiÕt cho sù sèng. x 4. Vitamin lµ mét lo¹i muèi ®Æc biÖt lµm cho thøc ¨n ngon h¬n 5. Vitamin lµ thµnh phÇn cÊu tróc cña nhiÒu enzim tham gia x c¸c ph¶n øng chuyÓn ho¸ n¨ng lư­îng cña c¬ thÓ. 6. C¬ thÓ ngư­êi vµ ®éng vËt kh«ng thÓ tæng hîp ®ư­îc vitamin mµ ph¶i lÊy tõ thøc ¨n. x
4. H·y lùa chän néi dung thÝch hîp ®iÒn vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau: Lo¹i vitamin Vai trß chñ yÕu Nguån cung cÊp NÕu thiÕu sÏ lµm biÓu b× thiÕu bÒn v÷ng, dÔ B¬, trøng, dÇu c¸. Thùc vËt cã mµu vµng, ®á, xanh thÉm chøa Vitamin A nhiÔm trïng, gi¸c m¹c cña m¾t kh«, cã thÓ nhiÒu car«ten lµ chÊt tiÒn vitamin dÉn tíi mï loµ. A. B¬, trøng, s÷a, dÇu c¸. Lµ CÇn cho sù trao ®æi Canxi,, ph«tpho. NÕu thiÕu trÎ Vitamin D em sÏ m¾c bÖnh cßi x­¬ng,ng­ ưêi lín sÏ bÞ lo·ng vitamin duy nhÊt ®­ưîc tæng xư¬ng hîp ë da d­íi ¸nh n¾ng mÆt trêi CÇn cho sù ph¸t dôc b×nh th­ưêng. Chèng l·o ho¸, Gan, h¹t n¶y mÇm, dÇu thùc Vitamin E b¶o vÖ tÕ bµo. vËt Chèng l·o ho¸, chèng ung thư­. ThiÕu sÏ lµm Vitamin C m¹ch m¸u gißn, g©y ch¶y m¸u, m¾c bÖnh Rau xanh, cµ chua, qu¶ t­¬i. xcobut. Tham gia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸. ThiÕu sÏ m¾c Cã trong ngò cèc, thÞt lîn, B1 bÖnh tª phï, viªm d©y thÇn kinh. trøng, gan. Cã trong gan, thÞt bß, trøng, h¹t C¸c B2 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm loÐt niªm m¹c vitamin ngò cèc. nhãm Cã trong lóa g¹o, cµ chua, ng« B6 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm da, suy như­îc. B vµng, c¸ håi, gan. B NÕu thiÕu sÏ g©y bÖnh thiÕu m¸u Cã trong gan c¸ biÓn, s÷a, trøng, 12 phomat, thÞt.
5. Nguån cung cÊp vitamin A Bệnh khô mắt do thiếu vitamin A
6. H·y lùa chän néi dung thÝch hîp ®iÒn vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau: Lo¹i vitamin Vai trß chñ yÕu Nguån cung cÊp NÕu thiÕu sÏ lµm biÓu b× thiÕu bÒn v÷ng, dÔ B¬, trøng, dÇu c¸. Thùc vËt cã mµu vµng, ®á, xanh thÉm chøa Vitamin A nhiÔm trïng, gi¸c m¹c cña m¾t kh«, cã thÓ nhiÒu car«ten lµ chÊt tiÒn vitamin dÉn tíi mï loµ. A. B¬, trøng, s÷a, dÇu c¸. Lµ CÇn cho sù trao ®æi Canxi,, ph«tpho. NÕu thiÕu trÎ Vitamin D em sÏ m¾c bÖnh cßi x­ư¬ng, ng­ưêi lín sÏ bÞ lo·ng vitamin duy nhÊt ®­ưîc tæng xư¬ng hîp ë da d­ưíi ¸nh n¾ng mÆt trêi CÇn cho sù ph¸t dôc b×nh th­ưêng. Chèng l·o ho¸, Gan, h¹t n¶y mÇm, dÇu thùc Vitamin E b¶o vÖ tÕ bµo. vËt Chèng l·o ho¸, chèng ung thư­. ThiÕu sÏ lµm Vitamin C m¹ch m¸u gißn, g©y ch¶y m¸u, m¾c bÖnh Rau xanh, cµ chua, qu¶ t­¬i. xcobut. Tham gia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸. ThiÕu sÏ m¾c Cã trong ngò cèc, thÞt lîn, B1 bÖnh tª phï, viªm d©y thÇn kinh. trøng, gan. Cã trong gan, thÞt bß, trøng, h¹t C¸c B2 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm loÐt niªm m¹c vitamin ngò cèc. nhãm Cã trong lóa g¹o, cµ chua, ng« B6 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm da, suy như­îc. B vµng, c¸ håi, gan. B NÕu thiÕu sÏ g©y bÖnh thiÕu m¸u Cã trong gan c¸ biÓn, s÷a, trøng, 12 phomat, thÞt.
7. Nguån cung cÊp vitamin D BÖnh cßi x­ư¬ng Dầu cá BÖnh lo·ng xư­¬ng
8. H·y lùa chän néi dung thÝch hîp ®iÒn vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau: Lo¹i vitamin Vai trß chñ yÕu Nguån cung cÊp NÕu thiÕu sÏ lµm biÓu b× thiÕu bÒn v÷ng, dÔ B¬, trøng, dÇu c¸. Thùc vËt cã mµu vµng, ®á, xanh thÉm chøa Vitamin A nhiÔm trïng, gi¸c m¹c cña m¾t kh«, cã thÓ nhiÒu car«ten lµ chÊt tiÒn vitamin dÉn tíi mï loµ. A. B¬, trøng, s÷a, dÇu c¸. Lµ CÇn cho sù trao ®æi Canxi,, ph«tpho. NÕu thiÕu trÎ Vitamin D em sÏ m¾c bÖnh cßi x­ư¬ng, ng­ưêi lín sÏ bÞ lo·ng vitamin duy nhÊt ®­ưîc tæng xư¬ng hîp ë da d­íi ¸nh n¾ng mÆt trêi CÇn cho sù ph¸t dôc b×nh th­ưêng. Chèng l·o ho¸, Gan, h¹t n¶y mÇm, dÇu thùc Vitamin E b¶o vÖ tÕ bµo. vËt Chèng l·o ho¸, chèng ung thư­. ThiÕu sÏ lµm Vitamin C m¹ch m¸u gißn, g©y ch¶y m¸u, m¾c bÖnh Rau xanh, cµ chua, qu¶ t­¬i. xcobut. Tham gia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸. ThiÕu sÏ m¾c Cã trong ngò cèc, thÞt lîn, B1 bÖnh tª phï, viªm d©y thÇn kinh. trøng, gan. Cã trong gan, thÞt bß, trøng, h¹t C¸c B2 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm loÐt niªm m¹c vitamin ngò cèc. nhãm Cã trong lóa g¹o, cµ chua, ng« B6 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm da, suy như­îc. B vµng, c¸ håi, gan. B NÕu thiÕu sÏ g©y bÖnh thiÕu m¸u Cã trong gan c¸ biÓn, s÷a, trøng, 12 phomat, thÞt.
9. Nguån cung cÊp vitamin E
10. H·y lùa chän néi dung thÝch hîp ®iÒn vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau: Lo¹i vitamin Vai trß chñ yÕu Nguån cung cÊp NÕu thiÕu sÏ lµm biÓu b× thiÕu bÒn v÷ng, dÔ B¬, trøng, dÇu c¸. Thùc vËt cã mµu vµng, ®á, xanh thÉm chøa Vitamin A nhiÔm trïng, gi¸c m¹c cña m¾t kh«, cã thÓ nhiÒu car«ten lµ chÊt tiÒn vitamin dÉn tíi mï loµ. A. B¬, trøng, s÷a, dÇu c¸. Lµ CÇn cho sù trao ®æi Canxi,, ph«tpho. NÕu thiÕu trÎ Vitamin D em sÏ m¾c bÖnh cßi x­ư¬ng, ng­ưêi lín sÏ bÞ lo·ng vitamin duy nhÊt ®­ưîc tæng xư¬ng hîp ë da d­íi ¸nh n¾ng mÆt trêi CÇn cho sù ph¸t dôc b×nh th­ưêng. Chèng l·o ho¸, Gan, h¹t n¶y mÇm, dÇu thùc Vitamin E b¶o vÖ tÕ bµo. vËt Chèng l·o ho¸, chèng ung thư­. ThiÕu sÏ lµm Vitamin C m¹ch m¸u gißn, g©y ch¶y m¸u, m¾c bÖnh Rau xanh, cµ chua, qu¶ t­¬i. xcobut. Tham gia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸. ThiÕu sÏ m¾c Cã trong ngò cèc, thÞt lîn, B1 bÖnh tª phï, viªm d©y thÇn kinh. trøng, gan. Cã trong gan, thÞt bß, trøng, h¹t C¸c B2 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm loÐt niªm m¹c vitamin ngò cèc. nhãm Cã trong lóa g¹o, cµ chua, ng« B6 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm da, suy như­îc. B vµng, c¸ håi, gan. B NÕu thiÕu sÏ g©y bÖnh thiÕu m¸u Cã trong gan c¸ biÓn, s÷a, trøng, 12 phomat, thÞt.
11. Nguån cung cÊp vitamin C BÖnh do thiÕu vitamin C
12. H·y lùa chän néi dung thÝch hîp ®iÒn vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau: Lo¹i vitamin Vai trß chñ yÕu Nguån cung cÊp NÕu thiÕu sÏ lµm biÓu b× thiÕu bÒn v÷ng, dÔ B¬, trøng, dÇu c¸. Thùc vËt cã mµu vµng, ®á, xanh thÉm chøa Vitamin A nhiÔm trïng, gi¸c m¹c cña m¾t kh«, cã thÓ nhiÒu car«ten lµ chÊt tiÒn vitamin dÉn tíi mï loµ. A. B¬, trøng, s÷a, dÇu c¸. Lµ CÇn cho sù trao ®æi Canxi,, ph«tpho. NÕu thiÕu trÎ Vitamin D em sÏ m¾c bÖnh cßi x­ư¬ng, ng­ưêi lín sÏ bÞ lo·ng vitamin duy nhÊt ®­ưîc tæng xư¬ng hîp ë da d­íi ¸nh n¾ng mÆt trêi CÇn cho sù ph¸t dôc b×nh th­ưêng. Chèng l·o ho¸, Gan, h¹t n¶y mÇm, dÇu thùc Vitamin E b¶o vÖ tÕ bµo. vËt Chèng l·o ho¸, chèng ung thư­. ThiÕu sÏ lµm Vitamin C m¹ch m¸u gißn, g©y ch¶y m¸u, m¾c bÖnh Rau xanh, cµ chua, qu¶ t­¬i. xcobut. Tham gia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸. ThiÕu sÏ m¾c Cã trong ngò cèc, thÞt lîn, B1 bÖnh tª phï, viªm d©y thÇn kinh. trøng, gan. Cã trong gan, thÞt bß, trøng, h¹t C¸c B2 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm loÐt niªm m¹c vitamin ngò cèc. nhãm Cã trong lóa g¹o, cµ chua, ng« B6 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm da, suy như­îc. B vµng, c¸ håi, gan. B NÕu thiÕu sÏ g©y bÖnh thiÕu m¸u Cã trong gan c¸ biÓn, s÷a, trøng, 12 phomat, thÞt.
13. Nguån cung cÊp vitamin nhãm B
14. H·y lùa chän néi dung thÝch hîp ®iÒn vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng sau: Lo¹i vitamin Vai trß chñ yÕu Nguån cung cÊp NÕu thiÕu sÏ lµm biÓu b× thiÕu bÒn v÷ng, dÔ B¬, trøng, dÇu c¸. Thùc vËt cã mµu vµng, ®á, xanh thÉm chøa Vitamin A nhiÔm trïng, gi¸c m¹c cña m¾t kh«, cã thÓ nhiÒu car«ten lµ chÊt tiÒn vitamin dÉn tíi mï loµ. A. B¬, trøng, s÷a, dÇu c¸. Lµ CÇn cho sù trao ®æi Canxi,, ph«tpho. NÕu thiÕu trÎ Vitamin D em sÏ m¾c bÖnh cßi x­ư¬ng, ng­ưêi lín sÏ bÞ lo·ng vitamin duy nhÊt ®­ưîc tæng xư¬ng hîp ë da d­íi ¸nh n¾ng mÆt trêi CÇn cho sù ph¸t dôc b×nh th­ưêng. Chèng l·o ho¸, Gan, h¹t n¶y mÇm, dÇu thùc Vitamin E b¶o vÖ tÕ bµo. vËt Chèng l·o ho¸, chèng ung thư­. ThiÕu sÏ lµm Vitamin C m¹ch m¸u gißn, g©y ch¶y m¸u, m¾c bÖnh Rau xanh, cµ chua, qu¶ t­¬i. xcobut. Tham gia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸. ThiÕu sÏ m¾c Cã trong ngò cèc, thÞt lîn, B1 bÖnh tª phï, viªm d©y thÇn kinh. trøng, gan. Cã trong gan, thÞt bß, trøng, h¹t C¸c B2 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm loÐt niªm m¹c vitamin ngò cèc. nhãm Cã trong lóa g¹o, cµ chua, ng« B6 NÕu thiÕu sÏ g©y viªm da, suy như­îc. B vµng, c¸ håi, gan. B NÕu thiÕu sÏ g©y bÖnh thiÕu m¸u Cã trong gan c¸ biÓn, s÷a, trøng, 12 phomat, thÞt.
15. Nhu cÇu muèi kho¸ng hµng ngµy: Natriclorua : 2-10(g) Kali : 1-2 (g) Magiê : 0,3(g) Phôtpho :1,5(g) Đồng :0,001(g) Mangan :0,0003(g) Iốt :0,00003(g)
16. Bài 1: Muối khoáng nào là thành phần không thể thiếu của hoocmôn tuyến giáp? A. Natri B. Canxi C. Sắt D. Iôt Bài 2: Muối khoáng nào là thành phần chính trong xương, răng? A. Natri B. Canxi C. Sắt D. Kẽm Bài 3: Muối khoáng nào là thành phần cấu tạo của hêmôglôbin trong hồng cầu? A. Phôtpho B. Canxi C. Sắt D. Lưu huỳnh Bài 4: Nguồn cung cấp Natri và Kali chủ yếu là: A. Thịt, cá, gan, trứng, các loại đậu. B. Trong sữa, trứng, rau xanh. C. Muối ăn, tro thực vật. D. Đồ ăn biển, dầu cá. Bài 5: Muối khoáng nào giúp cơ thể hàn gắn vết thương? A. Kẽm B. Canxi C. Sắt D. Iôt
17. PhiÕu häc tËp sè 2: 1. Vì sao trẻ em thiếu Vitamin D thì bị còi xương? 2. Vì sao nhà nước ta vận động nhân dân sử dụng muối Iôt? 3. Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần cung cấp những loại thực phẩm nào và chế biến như thế nào để đảm bảo đủ Vitamin và muối khoáng cho cơ thể?
18. 1. Vì sao trẻ em thiếu Vitamin D thì bị còi xương? Vì cơ thể chỉ hấp thụ canxi và photpho khi có mặt vitamin D. Vitamin D thúc đẩy quá trình chuyển hóa canxi và phôt pho để tạo xương 2. Vì sao nhà nước ta vận động nhân dân sử dụng muối Iôt? Vì Iôt là thành phần không thể thiếu của hoocmon tuyến giáp, nếu thiếu Iôt gây bệnh bướu cổ Sử dụng Iôt để phòng tránh bệnh bướu cổ. 3. Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần cung cấp những loại thực phẩm nào và chế biến như thế nào để đảm bảo đủ Vitamin và muối khoáng cho cơ thể? - Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần cung cấp đủ lượng thịt ( trứng, sữa ) và rau, quả tươi. - Cung cấp muối hoặc nước chấm vừa phải. - Nên dùng muối Iôt - Chế biến hợp lí để không bị mất vitamin - Trẻ em cần tăng cường muối canxi (bổ sung sữa, nước xương hầm )
19. Nguồn cung cấp canxi Bệnh loãng xương do thiếu canxi Cải xoong Bệnh còi xương do thiếu canxi
20. Bệnh bướu cổ do thiếu iôt Nguồn cung cấp iôt Rong biển Rau câu Cải xoong
21. Nguồn cung cấp muối khoáng khác Muèi ¨n
22. ? Chọn từ thích hợp trong khung điền vào chỗ trống sao cho phù hợp: “ Vitamin và muối khoáng tuy không cung cấp .N¨ng(1) l­ưîng cho cơ thể, nhưng .Kh«ng(2) thÓ thiÕu trong khẩu phần ăn uống. Cần cung cấp cho cơ thể các loại (3) vitamin và theoMuèi(4) kho¸ng một tỉ lệ hợp lí bằng cách Phèi(5) hîp các loại thức ăn trong bữa ăn hàng ngày.”
23. Tác dụng chữa bệnh của bí đỏ. *• ThuècTrong l¸ số lµm các tiªu loại huû quả, vitamin bí đỏ cña là c¬nhà thÓ. vô Hót địch mét về ®iÕu hàm thuèc lượng sắt,sÏ tiªu giàu huû vitamin 25 mg (vitamin A, C, K, C T, ( t­¬ngE, nhóm ®­¬ng B )víi l­îngmuối khoángvitamin C cũng như các axít hữu cơ. Nhờ thành phần muối khoáng cã trong 125 qu¶ cam) tuyệtcã trong vời 125trong qu¶ cùi cam) bí đỏ, có thể dùng loại quả này làm * NÕumỹ phẩml¹m dông rất r­îutốt. Bí mét đỏ c¸ch có nhiều ®Òu ®Æn tính sÏ năngdÉn tíi chữa thiÕu bệnh: hôt Bệnhvitamin về B1 gan, bệnh tiểu đường, mất ngủ • Nước ép bí đỏ cũng rất tốt đối với người bị những rối loạn khác nhau về trao đổi chất. Người ta dùng cùi bí đỏ tươi giã nát để đắp vào những vùng bị ezema, bỏng, nổi ban, mụn trứng cá và những nơi bị viêm khác trên da. Dầu bí đỏ có ảnh hưởng tốt tới gan, giúp cho những người bệnh tuyến tiền liệt, ngăn ngừa béo phì, cải thiện thành phần máu, loại bỏ cho-lesteron.
24. H­ưíng dÉn vÒ nhµ - Học bài, trả lời được các câu hỏi SGK / 110. - Đọc mục " Em có biết" - Tìm hiểu thêm về các vitamin và muối khoáng khác. - Nghiên cứu bài mới "Tiêu chuẩn ăn uống. Nguyên tắc lập khẩu phần ăn.", chuẩn bị: + Tìm hiểu bữa ăn hàng ngày của gia đình. + Giá trị dinh dưỡng của thức ăn. + Tháp dinh dưỡng.