Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non - Nguyễn Hương Ly

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non - Nguyễn Hương Ly

1. UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐAN PHƯỢNG TRƯỜNG MẦM NON ĐAN PHƯỢNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC “LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM” TRONG TRƯỜNG MẦM NON Lĩnh vực : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Tên tác giả : Nguyễn Hương Ly Đơn vị công tác: Trường mầm non Đan Phượng Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC: 2019-2020
2. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. Cơ sở lý luận: Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “Cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp có xanh thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập”. Trong bối cảnh toàn ngành Giáo dục và đào tạo đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong hoạt động học tập thì phương pháp dạy học chính là cách thức hoạt động của giáo viên trong việc tổ chức hoạt động học tập, nhằm giúp học sinh chủ động đạt các mục tiêu dạy học. Ngày nay việc nâng cao chất lượng giáo dục là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu trong xã hội. “Lấy trẻ làm trung tâm” là một quan điểm giáo dục tiến bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Theo Benjamin S Bloom, trước 4 tuổi trẻ có năng lực học tập đạt 50%, 4 đến 8 tuổi phát triển thêm 30% và 20% hoàn thành trong những giai đoạn sau đó. Trước 6 tuổi trẻ có khả năng tích lũy được 33% vốn từ vựng tiếng mẹ đẻ, 6 đến 13 tuổi tích lũy thêm 42% và 25% khi tròn 18 tuổi. Trẻ tiếp thu kiến thức không phải chỉ thông qua kênh nghe, kênh nhìn mà còn phải được tham gia thực hành ngay trên lớp hoặc được vận dụng, trao đổi thể hiện suy nghĩ, chính kiến của mình. Vì vậy, quan điểm giáo dục Lấy trẻ làm trung tâm là một quan điểm giáo dục phù hợp với việc đổi mới giáo dục hiện nay. Dạy học lấy trẻ làm trung tâm là đặt trẻ vào vị trí trung tâm của hoạt động dạy - học , trong quá trình giáo dục, trẻ vừa là đối tượng của họat động vừa là chủ thể của họat động. Do đó, họat động giáo dục có hiệu quả cao nhất khi trẻ được tham gia trải nghiệm, giao tiếp, chia sẻ với bạn. Với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, trẻ được tôn trọng: lợi ích, nhu cầu, khả năng của mỗi trẻ đều được hiểu, quan tâm và đáp ứng. Trẻ có cơ hội tham gia vào các họat động giáo dục bằng nhiều cách; khuyến khích sự khám phá, quan sát, bắt chước, sáng tạo, tưởng tượng đặc biệt là trong họat động chơi. Trẻ được học bằng nhiều cách khác nhau bao gồm trải nghiệm, thực hành, thử nghiệm, giao tiếp, chơi, giải quyết nhiệm vụ, học có hướng dẫn đặc biệt học bằng chơi. Trẻ được tham gia họat động cùng cả lớp, nhóm nhỏ hoặc tự mình họat động. Trẻ được tự đề xướng và tự lựa chọn họat động, được khuyến khích nói lên và chia sẻ ý tưởng của mình. 2. Cơ sở thực tiễn: Thực tế cho ta thấy rằng: Trong những năm qua cùng với sự phát triển của các bậc học khác, bậc học mầm non là một bậc học đã có nhiều đóng góp to lớn, 1/30
3. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non có trách nhiệm gieo những hạt giống tốt, mầm non tốt tạo tiền đề vững chắc cho nhiệm vụ giáo dục đào tạo cho thế hệ trẻ mai sau. Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học, tập cho trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia các họat động và học tập tốt hơn ở các bậc học tiếp theo. Việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong một nhà trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố: trường lớp, trang thiết bị, trình độ giáo viên, trình độ quản lý của cán bộ, công tác xã hội hoá, nhận thức của người dân v.v nhưng tính đến kết quả giáo dục toàn diện trên mỗi đứa trẻ mầm non thì yếu tố phương pháp dạy học cho trẻ mầm non là yếu tố quan trọng nhất. Cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ mầm non đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực để thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy độc lập và giải quyết vấn đề cho trẻ. Nhận thức tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo lớp công dân tý hon đáp ứng với yêu cầu và xu thế hội nhập của toàn ngành giáo dục hiện nay. Thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp giảng dạy trong toàn ngành Giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói riêng. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi luôn trăn trở để tìm ra hướng đi, giải pháp phù hợp với đặc điểm của đơn vị. Để việc đổi mới phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm không chỉ là phong trào mà còn được nhân rộng ở các nhà trường, ở từng lớp học và phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm trở thành thói quen của mỗi cô giáo. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non” để làm sáng kiến kinh nghiệm đồng thời áp dụng để nâng cao chất lượng giáo dục cho đơn vị mình. để nghiên cứu trong năm học 2019-2020. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU - Đề xuất một số kinh nghiệm dạy học nhằm tăng cường hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Một số biện pháp tăng cường hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM - Trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi V.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu và thu thập các tài liệu có liên quan đến quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm - Nghiên cứu thực tiễn + Phương pháp trực quan. 2/30
4. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non + Phương pháp đàm thoại. + Phương pháp điều tra, khảo sát. + Phương pháp thống kê, tổng hợp phân tích và đánh giá. VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu 38 trẻ lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi tại lớp tôi đang giảng dạy - Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/2019 đến hết tháng 3/2020 +Tháng 8/ 2019: Nghiên cứu và chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm. + Tháng 9,10/ 2019: Khảo sát trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi tại lớp mẫu giáo B4. + Tháng 11/ 2019: Xây dựng đề cương sáng kiến kinh nghiệm. + Tháng 12/2019- 3/2020: Đưa các biện pháp vào thực hiện và hoàn thiện sáng kiến kinh nghiệm. + Tháng 4/2020: Tổng hợp kết quả. Hoàn thiện và nộp sáng kiến kinh nghiệm. B. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Tình trạng khi chưa thực hiện: Năm học 2019-2020 tôi được phân công dạy lớp 4 tuổi B4. Trong quá trình công tác tôi thấy những thuận lợi và khó khăn sau: a. Thuận lợi: - Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục đào tạo Đan Phượng cùng với sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường đã thường xuyên quan tâm bồi dưỡng và nâng cao, chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên. - Bản thân giáo viên nắm vững phương pháp, có trình độ trên chuẩn, sớm được tiếp cận với các hoạt động giáo dục mầm non mới, được tham gia vào các lớp học bồi dưỡng chuyên môn của huyện, của nhà trường. - Cơ sở vật chất của nhà trường trong năm qua được bổ sung và cải thiện rõ rệt: nhiều dãy nhà được xây mới đảm bảo diện tích và công năng cho trẻ sử dụng động. Đồ dùng đồ chơi được bổ sung và thay mới thường xuyên luôn đảm bảo tính giáo dục và thẩm mĩ. Môi trường, cảnh quan sư phạm trong và ngoài trường được cải tạo để tăng tính thẩm mĩ và có thêm không gian hoạt động cho trẻ. - Trẻ đi học chuyên cần, trẻ khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. - Được sự quan tâm và hỗ trợ của phụ huynh học sinh về các phế phẩm, tạp chí, lịch cũ, dụng cụ học tập giúp tôi có điều kiện làm một số đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho chuyên đề. b. Khó khăn: - Nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ hiếu động, không tập trung chú ý. 3/30
5. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non - Lớp có nhiều học sinh mới, chưa được theo học các lớp học ở lứa tuổi trước đó nên nhiều trẻ chưa có nề nếp và còn nhút nhát. Tỉ lệ chuyên cần không cao. Nhiều trẻ sức khỏe yếu hoặc gia đình không cho con đi học đều. - Đồ dùng, đồ chơi chưa thật sự phong phú về chủng loại, chưa có nhiều đồ chơi phát triển trí tuệ. - Một số trẻ là con gia đình bố mẹ làm nghề tự do nên nhận thức về chăm sóc giáo dục trẻ của phụ huynh còn chưa cao. 2. Số liệu điều tra trước khi khảo sát. Để có biện pháp giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” đạt hiệu quả cao. Tôi đã tiến hành khảo sát 38/38 trẻ ở lớp tôi vào đầu năm học qua những tiêu chí ( Bảng minh chứng kèm theo) Từ tình hình và số liệu đó cho thấy các mức độ thể hiện các tiêu chí trên ở trẻ vẫn còn thấp. Vì vậy mà tôi đã tích cực tìm tòi, nghiên cứu để tăng cường hiệu quả giáo dục cho trẻ thông qua đề tài “Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non”. II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1. Biện pháp 1: Tìm hiểu, nghiên cứu phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để cải tiến nội dung phương pháp giảng dạy. Giáo viên cần giỏi về chuyên môn, đồng thời lại phải tốt về nhân cách mới thực hiện được nhiệm vụ của mình, thực sự là những “Kỹ sư tâm hồn”. Do vậy, việc bồi dưỡng về chuyên môn của bản thân mỗi giáo viên là một việc làm vô cùng cần thiết giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn, trang bị cho giáo viên những hiểu biết, các kiến thức chuyên môn cần thiết giúp giáo viên chủ động, tự tin trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Nhận thức được ý nghĩa của việc tự học tự bồi dưỡng, nên bản thân tôi luôn tự tìm kiếm những tài liệu, sách vở về đổi mới phương pháp giảng dạy. Nghiên cứu thật kĩ chương trình khung sau đó xây dựng mục tiêu giáo dục, ngân hàng nội dung từ đó thiết kế các hoạt động dạy trong từng tháng, từng tuần. Tôi cũng thường xuyên cập nhật những phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động cho trẻ mà các giáo viên nước ngoài thực hiện để chắt lọc, học hỏi và vận dụng vào các bài dạy của mình sao cho phong phú và mới lạ. Kiến thức sách vở hay trên mạng xã hội là rất hữu ích nhưng cũng không thể bỏ qua việc bồi đắp thêm kinh nghiệm từ chính những người đồng nghiệp xung quanh mình. “ Học thầy không tày học bạn” quả không sai, qua các buổi họp khối, họp tổ chuyên môn định kì mà trường tổ chức bản thân tôi luôn lắng nghe và ghi chép một cách nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với giảng viên, cán bộ quản lý những vấn đề còn chưa rõ, chưa hiểu, những vấn đề mà tôi quan tâm về 4/30
6. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non đổi mới phương pháp giảng dạy từ đó rút ra được rất nhiều kinh nghiệm quí báu từ những tiết dạy, những tình huống sư phạm mà đồng nghiệp gặp phải. (Ảnh họp chuyên môn của nhà trường được đính kèm trong phần minh chứng sau nội dung chính) Việc lên tiết thường xuyên hay những buổi dự giờ trên lớp cũng giúp tôi tự bồi dưỡng được rất nhiều kiến thức. Ví dụ: Trong tháng 1 nhà trường xây dựng tiết chuyên đề cho trường với hoạt động Âm nhạc, tôi cũng rất may mắn được chọn là giáo viên lên tiết cho nhà trường. Sau giờ dạy của mình, được ban giám hiệu, đồng nghiệp phân tích cụ thể tiết dạy đó là: tiết dạy đã đổi mới chưa? đổi mới ở chỗ nào? đã lấy trẻ làm trung tâm chưa, có gì khác so với cách dạy khác và tiết dạy đó thực sự mang lại hiệu quả chưa? Từ đó rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy và việc vận dụng lấy trẻ làm trung tâm vào quá trình giảng dạy. (Ảnh giờ HĐ âm nhạc in trong minh chứng sau nội dung chính) Kết quả cho thấy, khi đã trau dồi được những kiến thức vững vàng về chuyên môn và áp dụng vào việc giảng dạy của mình thì tôi tự tin hơn rất nhiều trong việc giảng dạy và trẻ tỏ ra vô cùng hào hứng với họat động. Bởi lẽ, trẻ được thể hiện mình, được hướng dẫn đúng hướng và được là trung tâm của họat động. Nhờ vậy, giúp cho việc giảng dạy và tổ chức họat động trên lớp được tốt hơn. 2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm Việc xây dựng kế hoạch giáo dục giúp cho giáo viên thực hiện mục tiêu giáo dục đầy đủ, có hệ thống, giúp giáo viên dự kiến trước nội dung, thời gian để tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả. Kế hoạch giáo dục tôi căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể. Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của quá trình giáo dục, tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động: Trải nghiệm, giao tiếp, suy ngẫm, trao đổi. Giáo viên chỉ là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ được chiếm lĩnh kiến thức. Khi xây dựng kế hoạch lấy trẻ làm trung tâm tôi đặt ra các câu hỏi và tìm lời giải đáp để có một kế hoạch hoàn chỉnh phù hợp với trẻ. - Hiện tại trình độ của trẻ như thế nào? Khảo sát, tìm hiểu trẻ. - Trẻ cần học gì tiếp theo ? Chọn mục tiêu. - Trẻ cần làm gì để đạt những mục tiêu, yêu cầu này ? Dự kiến các công việc / hoạt động cụ thể của trẻ cho trẻ trải nghiệm nhằm vào các mục tiêu đã đặt ra. 5/30
7. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non - Những học liệu nào được dùng để thực hiện kế hoạch này? Chọn học liệu, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cho trẻ và cô. Sơ đồ các loại kế hoạch: * Xác định mục tiêu giáo dục: tôi căn cứ vào đặc điểm của trẻ, khả năng tiếp thu kiến thức, nhu cầu học tập khám phá, sở thích của từng trẻ trong lớp tôi phụ trách, để có được những kết quả trên tôi đã lựa chọn từ việc theo dõi, quan sát trẻ hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng và căn cứ vào nội dung giáo dục cho từng độ tuổi. Ngoài ra, tôi căn cứ vào khả năng, hứng thú của trẻ; điều kiện lớp; nhu cầu, mong muốn của cha mẹ trẻ muốn trẻ có những kiến thức, kỹ năng nào để phù hợp với điều kiện sống của trẻ trong cộng đồng để xác định mục tiêu phù hợp. Ví dụ: Trong lĩnh vực PTTC: Trẻ biết thực hiện các kĩ năng vận động cơ bản và các tố chất vận động như kiểm soát vận động (đi/ chạy thay đổi hướng theo hiệu lệnh hoặc vật chuẩn), thể hiện sự nhanh, mạnh khéo trong khi thực hiện các bài tập tổng hợp, sử dụng phối hợp các kĩ năng vận động tinh với tai mắt (tết tóc, lắp ráp và xây dựng 10-12 khối, ) Trong mọi lĩnh vực tôi đặt ra cho trẻ những mục tiêu cụ thể và mang tính bổ sung nâng cao cho trẻ. Ví dụ: trong khám phá khoa học trẻ đã được “khám phá về nam châm”: tôi không chỉ đưa ra mục tiêu cơ bản như “phối hợp các giác quan để tìm đặc tính của nam châm” mà tôi cũng mạnh dạn đưa ra những mục tiêu nâng cao cho trẻ như “biết thiết kế sa bàn rối bằng việc sử dụng nam châm” như vậy trẻ sẽ sẽ là chủ thể trong hoạt động, biết sáng tạo và ứng dụng nam châm trong cách vận hành rối * Lựa chọn nội dung ngân hàng giáo dục: Sau khi xác định được mục tiêu giáo dục, tôi tiếp tục lựa chọn nội dung giáo dục của từng lĩnh vực cho từng độ tuổi quy định trong chương trình. Mục tiêu và nội dung liên quan với nhau do đó có mục tiêu thì phải có nội dung. Một mục tiêu có thể có 2-3 nội dung. 6/30
8. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Ví dụ: Trong lĩnh vực phát triển thể chất – Mục tiêu: Phối hợp tay- mắt trong vận động tôi lựa chọn nội dung: Tung bắt bóng với người đối diện (cô / bạn): bắt được 3 lần liền không rơi bóng (khoảng cách 3m); Ném trúng đích đứng (xa 1,5m x cao 1,2 m); Tự đập bắt bóng được 4-5 lần liên tiếp. Những nội dung giáo dục trong kế hoạch là những nội dung cụ thể, trẻ muốn biết, gẫn gũi với trẻ, phù hợp với vùng, miền. Ví dụ: Trong lĩnh vực phát triển nhận thức – mục tiêu: nhận biết một số nghề phổ biến và nghề truyền thống ở địa phương, tôi lựa chọn nội dung: kể tên, công việc, công cụ, sản phẩm/ ích lợi của một số nghề * Lựa chọn họat động giáo dục: Các hoạt động giáo dục gồm: Hoạt động vui chơi, hoạt động học, hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh cá nhân, hoạt động lao động. Người giáo viên là người hướng dẫn, khuyến khích, gợi mở, hỗ trợ và tạo cơ hội nhiều nhất cho trẻ được hoạt động, được trao đổi chia sẻ trình bày ý kiến của mình, tôi quan sát để đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết, tìm tòi, khám phá qua những câu hỏi thắc mắc của trẻ. Chú trọng cho trẻ được trải nghiệm, giao tiếp và trình bày ý kiến, luôn quan tâm đến hệ thống câu hỏi, sử dụng hai dạng câu hỏi chính: câu hỏi đóng và câu hỏi mở. Để có được câu hỏi tốt bản thân tôi đã làm như sau: Chú ý đến mục đích của câu hỏi: hỏi để làm gì? hỏi cái gì? Câu hỏi phù hợp hay không?Câu hỏi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Phân bổ câu hỏi cho tất cả các đối tượng trẻ: trẻ nhút nhát đến trẻ tích cực. + Số lượng câu hỏi vừa phải, câu hỏi phải khiến trẻ suy nghĩ, không hỏi tràn lan. + Dành thời gian để trẻ suy nghĩ trả lời. + Không vội đánh giá mà động viên để nhận được câu trả lời tốt từ trẻ. + Tôi khuyến khích trẻ đặt câu hỏi. Trân trọng câu hỏi và câu trả lời của trẻ. Ví dụ: Một số câu hỏi tôi thường dùng: + Vì sao con biết? Nếu là con thì con sẽ làm thế nào? + Tại sao con lại nghĩ như vậy? + Nếu thì sao? 3. Biện pháp 3: Tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Trong giáo dục trẻ, đồ chơi là người bạn không thể thiếu trong các trò chơi của trẻ và là nguồn vui của trẻ thơ. Việc tạo môi trường hoạt động cho trẻ cũng vô cùng quan trọng. Bằng bàn tay cùng sự sáng tạo của mình, cũng như học hỏi từ chị em đồng nghiệp, tôi đã cùng chị em sáng tạo ra nhiều loại đồ dùng đồ chơi tự tạo cho trẻ. 7/30
9. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Tiêu chí tạo ra đồ dùng đồ chơi như sau: + Đồ chơi đẹp mắt để hấp dẫn, kích thích trẻ + Đồ dùng đồ chơi có độ bền tương đối + Đồ chơi an toàn với trẻ + Đồ dùng đồ chơi gần gũi với trẻ, dễ sử dụng + Đồ chơi phù hợp với lứa tuổi và nhận thức của trẻ (Ảnh ĐD-ĐC tự tạo tại các góc chơi của trẻ trong minh chứng sau ND chính) Đặc biệt, nhiều đồ dùng, đồ chơi do chính tay cô và trẻ cùng tạo ra, những sản phẩm này gây cho trẻ niềm vui, sự hào hứng cao với thành quả của chính bản thân trẻ. Đồng thời, trẻ tỏ ra trân trọng và giữ gìn những đồ chơi do mình tự tạo ra từ đó mà sử dụng chúng một cách cẩn thận và có hiệu quả cao. Môi trường trong lớp học tại góc chơi của trẻ, tôi tận dụng nhiều loại hộp carton và bìa cũ từ sự ủng hộ của phụ huynh để làm những chiếc hộp đựng đồ dùng cho trẻ. Việc sử dụng những chiếc hộp này cũng rèn cho trẻ đức tính gọn gàng, cẩn thận. (ảnh hộp đồ dùng được tận dụng từ thùng carton cũ.Trên mỗi hộp có dán nhãn tên in trong minh chứng sau ND chính) Đối với cấp học giáo dục mầm non, việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vô cùng quan trọng, môi trường chính là phương tiện, là điều kiện cho trẻ hoạt động vui chơi học tập, khám phá giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách ở lứa tuổi mầm non. Trước hết tôi làm đẹp môi trường lớp học từ cách bố trí, sắp xếp trong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn gọn gàng ngăn nắp. Xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn. Giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng. - Trong lớp đã bố trí các góc như sau: + Góc yên tĩnh xa góc hoạt động ồn ào Ví dụ: Sắp xếp góc sách truyện và góc học tập cách xa góc xây dựng và góc phân vai. Góc sách truyện được bố trí tại nơi có nhiều ánh sáng + Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động của trẻ. + Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động. Ví dụ: Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên. + Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện, tên góc rõ ràng để tích hợp lồng ghép chữ cái. 8/30
10. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non + Thay đổi vị trí các góc sau mỗi tháng và sự kiện để tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. Tôi đã tận dụng triệt để những sản phẩm của trẻ để trang trí cũng như làm đồ chơi cho trẻ ở các góc. Trẻ đã họat động rất tích cực và hiệu quả tại các góc chơi của mình, thiết kế các góc chơi đều mang tính mở, có nhiều đồ dùng đồ chơi để trẻ sử dụng, có nhiều vật liệu mở để trẻ phát huy tối đa tính sáng tạo của mình trong quá trình học và chơi. Đồng thời, tích cực trò chuyện với trẻ để kích thích trẻ tư duy và nêu ý tưởng sáng tạo. ( ảnh bổ sung nhiều đồ dùng đồ chơi tại các góc cho trẻ thỏa sức họat động in tại minh chứng sau ND chính) Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Trường tôi đang công tác có thuận lợi đó là có không gian ngoài trời vô cùng gần gũi với trẻ. Có khu vực thư viện cộng đồng và vận động có trải thảm cỏ, có mái vòm và cây cối xanh mát. Tủ sách với nhiều loại sách hấp dẫn. Có khu sáng tạo với nhiều nguyên vật liệu mở, đồng thời có khu vui chơi với nhiều đồ chơi hấp dẫn phong phú. Điều này đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong việc chăm sóc giáo dục trẻ lớp tôi, đặc biệt là trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tại trường mầm non nơi tôi công tác, tôi tích cực cùng các chị em bổ sung nhiều loại đồ dùng đồ chơi ngoài trời, cùng trẻ trồng nhiều cây xanh Ví dụ: Tôi cùng trẻ sơn lốp xe ô tô làm thành bàn đọc sách ở góc thư viện. Trẻ được cùng cô chăm sóc cây cối bồn hoa trong khuôn viên trường Tôi luôn quan sát trẻ học và chơi đúng nội dung, đảm bảo an toàn và hiệu quả ( Ảnh “Bàn học” được cô và trò làm bằng chiếc lốp ô tô cũ ở góc thư viện cộng đồng) Ngoài môi trường bên trong và ngoài lớp học, tôi luôn chú trọng tạo môi trường xã hội lấy trẻ làm trung tâm, từ việc cô giáo ăn mặc gọn gàng lịch sự khi tới trường để làm gương cho trẻ, có hành vi, lời nói cử chỉ chuẩn mực. Luôn quan tâm giáo dục lễ giáo cho trẻ. Đối xử công bằng với trẻ, quan tâm và giải đáp mọi thắc mắc của trẻ. 4. Biện pháp 4: Lồng ghép giáo dục kỹ năng cho trẻ vào các họat động một ngày tại trường mầm non Việc giáo dục trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm không thể không kể đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Các kỹ năng này sẽ hỗ trợ rất nhiều cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ của cô, đồng thời là một phương tiện hữu hiệu để trẻ tham gia vào các họat động một ngày tại trường mầm non cũng như cuộc sống một cách tự tin, tự lập. Với trẻ, kỹ năng sống chính là thông qua các hoạt động giáo dục giúp trẻ có ý thức trong văn hóa giao tiếp với người lớn, bạn bè. Cách ứng xử đúng như biết chào hỏi lễ phép với người lớn, nhường nhịn em bé. 9/30
11. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Biết thực hiện các kỹ năng tự phục vụ bản thân Biết nhận biết nguy cơ không an toàn và phòng tránh.Tự tin vào bản thân, quan tâm tới người thân trong gia đình, bạn bè, mọi người xung quanh. Biết giữ gìn vệ sinh môi trường; bảo vệ, chăm sóc con vật và cây cối Những kỹ năng cần rèn cho trẻ: - Kỹ năng tự nhận thức: Trẻ ý thức được về bản thân mình, có khả năng hiểu biết đánh giá được bản thân mình về tính cách, sở thích, thói quen, nhận thức được về mặt mạnh, mặt yếu của mình trong và ngoài nhà trường. Nhận thức được tình cảm, ý tưởng và giá trị của mình, tự chấp nhận bản thân, cảm nhận sự chấp nhận của người khác và sự chấp nhận của trẻ đối với mọi người Ví dụ: Trẻ có năng khiếu vẽ và thích được vẽ. Ngoài việc cho trẻ học năng khiếu vẽ thì cô giáo hãy chỉ cho trẻ cách lưu giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính trẻ. ( Ảnh trẻ thể hiện khả năng tạo hình in trong minh chứng sau nội dung chính) - Kỹ năng quan hệ xã hội: trẻ học cách làm chủ ngôn ngữ, học cách nhận biết và đối phó với cảm xúc của mình cũng như của người khác. Trẻ cần được dạy cách ứng xử theo cách xã hội chấp nhận, biết hợp tác với người khác khi làm việc nhóm, cách chia sẻ luân phiên và học cách ứng xử đúng, tôn trọng người khác bằng cách lắng nghe quan điểm của người khác, chấp nhận sự khác biệt và quyết định một cách công bằng. Trẻ cần học cách kết bạn, duy trì sự tương tác và mối quan hệ tích cực với bạn cùng lứa. Trẻ biết cách làm thế nào để giải quyết xung đột với bạn mình. Ví dụ: Qua các hoạt động, giờ chơi, giờ hoạt động góc, các trò chơi trẻ được chơi cùng bạn, được trao đổi ý kiến hay chia sẻ đồ chơi với bạn. (ảnh trẻ đóng vai tại góc phân vai được in trong minh chứng sau nội dung chính) - Sự tự tin: Giáo viên chú ý phát triển sự tự tin ở trẻ, trẻ cần được yêu thương và tôn trọng. Qua đó, giúp trẻ biết mạnh dạn, không sợ nói trước đông người, trẻ cảm thấy tự tin trong mọi tình huống, dám làm điều mình nghĩ và biết bày tỏ cảm xúc của mình với người khác mà không e ngại. Ví dụ: Trẻ múa hát, biểu diễn văn nghệ trước cả lớp - Sự tự lập: Giáo viên cần giúp trẻ biết tự lập càng sớm càng tốt, không để trẻ quá phụ thuộc vào người lớn hoặc bạn bè. Trẻ biết làm mọi việc theo khả năng riêng của mình, có thể cân nhắc những lựa chọn và tự mình quyết định mọi việc. Ví dụ: Trẻ tự xúc ăn hết xuất, tự bê ghế của mình về tổ, trẻ tự mặc áo, kéo phéc mơ tuya - Kỹ năng hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn. Tạo những tình huống giúp trẻ tôn trọng những 10/30
12. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non quyền lợi của trẻ khác qua việc chia sẻ. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với các bạn. 5. Biện pháp 5: Tạo cơ hội để trẻ đựơc trải nghiệm và thể hiện khả năng của bản thân Đối với trẻ, những hoạt động trải nghiệm thú vị, bổ ích luôn giúp các con hình thành và phát triển các giá trị và kỹ năng sống phù hợp. Trải nghiệm là cơ hội để các con ý thức được tầm quan trọng của việc học tập và quyết tâm nỗ lực cố gắng hơn nữa trong hoạt động của bản thân. Ví dụ: Cô cho trẻ được trải nghiệm làm đèn lồng trong dịp Tết Trung Thu hay làm bánh Chưng trong ngày Tết nguyên đán, trẻ được hiểu về cội nguồn với sự tích Bánh chưng bánh dày, hiểu hơn về ngày Tết cổ truyền của dân tộc cũng như trẻ có cái nhìn rộng mở hơn về những người đã đem tuổi thanh xuân bảo vệ và giữ gìn đất nước, để trẻ có cuộc sống bình yên hôm nay và đón tết thật hạnh phúc vui vẻ ( Ảnh trẻ ở lớp hào hứng tự mình làm bánh và khoe sản phẩm của mình vừa làm) Ngoài ra, tôi còn tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm biểu hiện cảm xúc, muốn trẻ biểu hiện cảm xúc phù hợp, cho trẻ tham gia vào các mối quan hệ giữa các vai chơi, nghĩa là luân phiên vai chơi trong trò chơi đóng vai. Chẳng hạn, luân phiên vai chơi bác sĩ với bệnh nhân, người bán hàng với người mua hàng, vai mẹ với vai con hay cho trẻ liên kết các nhóm chơi bằng cách tạo ra tình huống gia đình có khách đột xuất phải sang cửa hàng bách hóa mua đồ Thông qua việc luân phiên vai chơi và tình huống chơi, trẻ học được cách gọi tên cảm xúc, biết biểu hiện cảm xúc tích cực, đồng thời hạn chế những cảm xúc tiêu cực. Ví dụ: ở nhóm chơi “Gia đình”, trẻ chỉ đóng vai mẹ, bố, con; bố mẹ thì nấu cho con ăn, ru con ngủ. Lúc này, tạo tình huống theo diễn biến cuộc chơi, có “kịch tính” để trẻ bắt buộc phải có sự liên kết, hỗ trợ của các nhóm mới hoàn thành nhiệm vụ của mình. Ví dụ, khi con ốm phải đưa đi “bệnh viện”, hay thức ăn trong tủ lạnh đã hết nên phải đi sang nhóm “bán hàng” để mua hàng, hoặc tạo ra tình huống tổ chức bữa tiệc “sinh nhật” cho con, sau đó mời bạn bè (nhóm chơi khác) đến để trẻ cảm thấy tự tin khi tặng quà cho bạn và trẻ đóng vai sinh nhật cũng cảm thấy được các bạn quan tâm, yêu thương và trở nên vui vẻ hơn. Tôi đóng vai là “người bạn lớn” cùng chơi với trẻ. Khi trẻ có những vướng mắc, xung đột trong quá trình chơi hay có những biểu hiện tiêu cực khi chơi, sẽ tạo ra một tình huống phù hợp để giải quyết những vướng mắc và xung đột đó. Ví dụ: trong nhóm “bán hàng” xảy ra tình huống chen lấn, xô đẩy nhau khi mua hàng, lúc này với vai trò cố vấn cho người “bán hàng”, giáo viên có thể 11/30
13. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non điều chỉnh bằng cách yêu cầu trẻ trong vai “người bán hàng” hãy cho các “bác mua hàng xếp hàng theo thứ tự”, ưu tiên cho người có cháu nhỏ, cụ già để giải quyết kịp thời, đồng thời nếu thấy cháu nào có biểu hiện vui vẻ nhường chỗ cho bạn mua trước thì khen ngợi, động viên ngay để trẻ khác noi gương làm theo. Trong các họat động tại lớp, tôi cũng tạo nhiều cơ hội để trẻ được thể hiện bản thân mình, tự tin giao tiếp và thể hiện trước đám đông. Như vậy, trẻ sẽ mạnh dạn hơn. Ví dụ: Trước ngày Tết Nguyên Đán 2020 tôi và giáo viên ở lớp có tổ chức cho trẻ làm lì xì, trang trí các bức thư pháp để bán và gây quĩ từ thiện cho những người có hoàn cảnh khó khan trong huyện. Trẻ được trực tiếp đóng vai trò là người bán hàng, trao đổi và đưa ra giá của sản phẩm. Hoạt động này là một hoạt dộng thực tiễn giúp trẻ được đời thường hóa các vai của mình trong các hoạt động góc giúp trẻ tự tin hơn(ảnh trẻ hồn nhiên thể hiện bản thân trước mọi người) Nhờ được trải nghiệm, trẻ được hình thành những phẩm chất cần thiết như tinh thần tập thể, làm việc theo nhóm - những kỹ năng xã hội cần thiết cho cuộc sống của trẻ sau này. Từ đó giúp trẻ trở nên mạnh mẽ, năng động, tự chủ và tích cực hơn. 6. Biện pháp 6: Thiết kế bài giảng tương tác E - learning và ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy E-Learning là một phương thức dạy học mới dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông. Phương thức học tập này mang tính tương tác cao, sẽ hỗ trợ bổ sung cho các phương thức đào tạo truyền thống góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy. E-Learning có nhiều ưu điểm hơn so với phương pháp dạy học truyền thống, tạo ra được một môi trường rất tốt phục vụ cho phương pháp dạy học tương tác, cá nhân hóa người học. Với bài giảng điện tử E-Learning, trẻ mầm non sẽ được học những bài giảng bằng trực quan sinh động, từ đó trẻ không bị gò bó khi tiếp nhận kiến thức từ cô giáo. Nhận thấy vai trò quan trọng này, tôi đã mạnh dạn thiết kế, sưu tầm nhiều bài giảng E learning hay và hấp dẫn để trẻ tương tác, tự mình học tập. ( Hình ảnh bài giảng E learning) Một số phần mềm mà tôi sử dụng để thiết kế bài giảng E – learning như: Adobe presenter, Violet, Ispring Suite cùng các phần mềm hỗ trợ âm thanh hình ảnh như Camtasia studio, Movie Maker Các phần mềm tạo bài giảng E- learning giúp chuyển đổi các bài trình chiếu powerpoint sang dạng tương tác multimedia, có lời thuyết minh (narration), có câu hỏi tương tác (quizze) và khảo sát (surveys), tạo hoạt động điều khiển dẫn dắt chương trình (animation), 12/30
14. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non có thể tạo bài giảng để trẻ tự học, có thể ghi lại lời giảng, hình ảnh của giáo viên, chèn các câu hỏi tương tác, chèn các bản flash, chèn các hoạt động ghi lại từ bất cứ phần mềm nào khác qua flash, có thể đưa bài giảng lên giảng trực tuyến Ví dụ: để thiết kế bài giảng E – learning truyện “Hai chú gấu tham ăn” tôi đã sử dụng phần mềm Ispring suite 8. Đầu tiên là soạn giáo án, tạo hệ thống câu hỏi, thực hiện xây dựng bài giảng điện tử Powerpoint và bắt đầu dùng phần mềm Ispring để tạo các Quiz và sách 3D, giúp trẻ hứng thú và tương tác tốt hơn. (Ảnh bài giảng E – learning truyện Hai chú gấu tham ăn) Nhờ việc thiết kế và sử dụng bài giảng E – learning, trẻ tỏ ra tự tin, hứng thú với họat động hơn rất nhiều.Trẻ thực sự trở thành chủ thể của họat động và chính trẻ tự tương tác để học tập và lĩnh hội tri thức. 7. Biện pháp 7: Tuyên truyền, phối hợp giữa nhà trường và cha mẹ để nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh là một việc làm rất quan trọng và cần thiết bởi vì không những người giáo viên quan tâm giáo dục cho trẻ của mình mà còn tuyên truyền cho các bậc phụ huynh khác cùng phối hợp chăm sóc giáo dục trẻ và nhiệt tình ủng hộ các phong trào của lớp. Tuyên truyền với phụ huynh về việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm bằng cách: + Thông qua cuộc họp đầu năm học, trao đổi và làm rõ cho phụ huynh hiểu thế nào là giáo dục trẻ làm trung tâm, thế nào là quan tâm và giáo dục trẻ đúng cách. Bởi lẽ, phụ huynh ở lớp đa số đều làm nông nghiệp, thời gian và tri thức về giáo dục con em còn hạn hẹp. Từ việc hiểu ra cách thức giáo dục con em đúng đắn, phụ huynh đã cùng tôi đề xuất nhiều giải pháp chăm sóc, giáo dục phù hợp với điều kiện của lớp và đặc điểm của trẻ. + Trao đổi vào giờ đón và trả trẻ: Trao đổi với phụ huynh về tình hình của trẻ ở lớp và tìm hiểu nguyên nhân từ gia đình trẻ để hiểu trẻ hơn và kịp thời có biện pháp hỗ trợ, giáo dục trẻ. Khuyến khích phụ huynh rèn nề nếp, thói quen tốt cho trẻ ở nhà như nhắc trẻ gấp quần áo để vào tủ của mình, cùng bố mẹ tham gia chăm sóc bảo vệ cây cối, giữ gìn vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, cho con đi vệ sinh đúng nơi quy định, Khuyến khích phụ huynh cho con được trải nghiệm và học cùng con mọi lúc mọi nơi. + Làm nổi bật góc tuyên truyền với phụ huynh về một số việc làm tốt của các bậc phụ huynh đối với lớp, hình ảnh các bài tuyên truyền để phụ huynh tham khảo, góc tuyên truyền được thể hiện ngay phía ngoài cửa lớp, khu vực đón – trả trẻ nên phụ huynh dễ dàng đọc và quan sát 13/30
15. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non + Vận động phụ huynh đóng góp sách báo truyện để bổ sung ở góc sách truyện, các nguyên vật liệu cũ đã qua sử dụng như hột hạt, hộp nhựa, bìa, giấy để giáo viên cùng trẻ có thể sử dụng làm tài liệu cho hoạt động giáo dục của các con tại lớp được phong phú và đạt hiệu quả cao. (Ảnh phụ huynh đóng góp các loại sách báo, truyện, lõi giấy, bìa carton) III- KẾT QUẢ THỰC HIỆN: 1. Về phía trẻ: (Bảng minh chứng kèm theo) Như vậy, kết quả thực nghiệm của tôi đã có hiệu quả rõ rệt và tạo được thêm động lực cho tôi tiếp tục nghiên cứu và đề xuất thêm nhiều kinh nghiệm mới nhằm phục vụ tốt hơn cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ của mình. Trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động một cách hào hứng, tự nguyện. Trẻ yêu thích hứng thú mong muốn được làm những công việc phù hợp với khả năng của mình. Trẻ đã tự ý thức về hành vi của mình: Tự rửa tay trước khi ăn cơm, lau miệng khi ăn xong đã biết nhắc nhở bạn không vứt rác bừa bãi Trẻ có thái độ gần gũi với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, yêu quý và bảo vệ bạn, hợp tác với bạn và họat động tích cực cùng nhau, biết quý trọng giữ gìn đồ dùng đồ chơi, biết lau chùi đồ dùng đồ chơi bị bụi bẩn, thích tham gia vào việc trồng cây cùng các cô giáo trong trường. Trẻ có những thói quen hành vi văn minh lịch sự trong giao tiếp, ứng xử, có ý thức vệ sinh cá nhân cũng như ở nơi công cộng. Trẻ đã biết động viên bố mẹ cùng tham gia như: nhắc bố mẹ thu gom phế liệu, tranh ảnh, biết nêu ý tưởng để tạo ra các sản phẩm có tính sáng tạo Tự phát triển ngôn ngữ mạch lạc, rõ ràng lưu loát đủ câu trong khi giao tiếp, khi đàm thoại.Trẻ đã có thể diễn đạt được ý kiến và suy nghĩ của bản thân và chia sẻ với người khác. b. Về phía phụ huynh học sinh: Phụ huynh rất phấn khởi yên tâm khi thấy con em mình được học tập, vui chơi trong một môi trường lớp học an toàn, hấp dẫn với các điều kiện phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và khả năng của trẻ. Trẻ tự tin hơn, vui vẻ mỗi khi đến lớp và muốn đi học. Bản thân các bậc phụ huynh cũng ý thức cao và trách nhiệm cao hơn về việc phối hợp với nhà trường chăm sóc và giáo dục con em mình. c. Về phía giáo viên: - Qua việc nghiên cứu, tự học hỏi của bản thân, tôi nắm chắc hơn các kiến thức cũng như kĩ năng xây dựng mục tiêu cho trẻ sao cho phù hợp theo hướng phát triển trẻ 14/30
16. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non - Chủ động trong việc xây dựng các bài giảng và tổ chức các hoạt động “ lấy trẻ làm trung tâm” C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. KẾT LUẬN: Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước. Việc giáo viên tổ chức các hoạt động “ Lấy trẻ làm trung tâm” giống như ta chắt lọc nguồn nước tinh khiết từ mạch nguồn yêu thương tưới cho những chồi non mới nhú- những em bé với tâm hồn trong sáng, thánh thiện.Việc làm này đòi hỏi giáo viên phải tận tâm tận lực. Với mong muốn trẻ được phát triển toàn diện, bản thân tôi luôn trăn trở tìm ra những vấn đề còn hạn chế trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ từ đó nghiên cứu những giải pháp tháo gỡ những vấn đề đó. Trên đây là một số kinh nghiệm tôi đã áp dụng thành công để nâng cao hiệu quả của phương pháp giáo dục “ Lấy trẻ làm trung tâm”. Bên cạnh việc đạt được mục tiêu giáo dục đề ra tôi còn tích lũy thêm được nhiều kỹ năng mới, nhận được nhiều niềm vui và tình cảm yêu quý, tin tưởng từ phía phụ huynh, học sinh, chị em đồng nghiệp. Sáng kiến này bước đầu đã được phổ biến ở một sô lớp mẫu giáo trong trường. 2. KHUYẾN NGHỊ: * Đối với nhà trường: - Tích cực nâng cấp trang thiết bị cơ sở vật chất hướng đến giáo dục lấy trẻ làm trung tâm - Tăng cường cung cấp tài liệu cho đội ngũ giáo viên, tăng cường công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mầm non về giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. * Đối với các cấp quản lý giáo dục: - Tạo ra các trang thiết bị có nội dung giáo dục lấy trẻ làm trung tâm như: băng đĩa, băng hình, tập san - Mở các lớp tập huấn, chuyên đề cho giáo viên bồi dưỡng nâng cao nghiệp chuyên môn nghiệp vụ. - Tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên đi thăm quan các trường trọng điểm để giáo viên học hỏi kinh nghiệm góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. - Phát động phong trào xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm sâu rộng hơn nữa Cuối cùng tôi xin cảm ơn Ban giám hiệu nhà trường và các chị em đồng nghiệp trong nhà trường đã tạo điều kiện hỗ trợ tôi hoàn thành bản sáng kiến kinh nghiệm này. Tôi rất mong được các ban ngành, các bạn đồng nghiệp góp ý kiến thêm cho bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! 15/30
17. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Hà nội, ngày tháng năm 2020 Người viết 16/30
18. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non MỤC LỤC A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 1. Cơ sở lý luận 1 2. Cơ sở thực tiễn .1 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 2 III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 2 IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM 2 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2 VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU 3 B. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 I. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 3 1. Tình trạng khi chưa thực hiện 3 a. Thuận lợi 3 b. Khó khăn 3 2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện 4 II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 4 1. Biện pháp 1: Tìm hiểu, nghiên cứu phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để cải tiến nội dung phương pháp giảng dạy 4 2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm 5 3. Biện pháp 3: Tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 7 4. Biện pháp 4: Lồng ghép giáo dục kỹ năng cho trẻ vào các họat động một ngày tại trường mầm non .9 5. Biện pháp 5: Tạo cơ hội để trẻ đựơc trải nghiệm và thể hiện khả năng của bản thân 11 6. Biện pháp 6: Thiết kế bài giảng tương tác E - learning và ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy 12 7. Biện pháp 7: Tuyên truyền, phối hợp giữa nhà trường và cha mẹ để nâng cao hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 13 III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN 14 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .15 I. KẾT LUẬN 15 II. KHUYẾN NGHỊ .15 17/30
19. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non BẢNG SỐ LIỆU ĐIỀU TRA Bảng khảo sát đầu năm Chưa % TT Nội dung % Đạt đạt Tích cực, chủ động trong các hoạt 1 28 73,6% 10 26,4% động 2 Khả năng giao tiếp 27 71% 11 29% 3 Khả năng quan sát, chú ý 16 42,1% 22 57,9% 4 Trẻ thể hiện sự sáng tạo 25 65,7% 13 24,3% 5 Trẻ hợp tác và làm việc cùng nhau 23 60,5% 15 39,5% 6 Trẻ diễn đạt được ý kiến của bản thân 30 84,2% 8 15,8% Bảng khảo sát cuối năm Cuối năm Đầu năm (Tháng 3/2018) TT Nội dung Chưa Chưa % Đạt % % Đạt % đạt đạt Tích cực, chủ động 1 trong các họat 28 73,6% 10 26,4% 7 18,4% 31 81,6% động 2 Khả năng giao tiếp 27 71% 11 29% 10 26,4% 28 73,6% Khả năng quan sát, 3 16 42,1% 22 57,9% 5 13,2% 33 86,8% chú ý Trẻ thể hiện sự 4 25 65,7% 13 24,3% 15 39,5% 23 65,7% sáng tạo Trẻ hợp tác và làm 5 23 60,5% 15 39,5% 8 21,1% 30 78,9% việc cùng nhau Trẻ diễn đạt được 6 30 84,2% 8 15,8% 11 29% 27 71% ý kiến của bản thân PHIẾU KHẢO SÁT TRẺ TRƯỚC VÀ SAU KHI ÁP DỤNG 18/30
20. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non CÁC BIỆN PHÁP GIÁO DỤC “ LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM” Họ và tên trẻ: Lớp: 4T- B4 Trường: Mầm non Đan Phượng S ĐẦU CUỐI T NỘI DUNG BIỂU HIỆN NĂM NĂM T KHẢO SÁT Đ CĐ Đ CĐ 1. Trẻ hào hứng với các nhiệm vụ được giao trong hoạt động Tích cực, 2. Trẻ có thể độc lập trong việc tìm 1 chủ động tòi, khám phá và hoàn thành nhiệm trong các vụ được giao hoạt động 3. Thể hiện mong muốn tìm hiểu sâu những vấn đề chưa rõ. 4. Chủ động vận dụng những kiến đã học để nhận thức vấn đề mới Đánh giá chung: 1. Trẻ luôn cởi mở, hòa đồng và sẵn sàng tương tác bằng ngôn ngữ với người khác. 2. Nói đầy đủ câu, thể hiện tính tôn Khả năng trọng trong ngôn từ giao tiếp 2 giao tiếp 3. Biết thể hiện tính xúc cảm, ngôn ngữ của cơ thể trong biểu đạt câu từ khi giao tiếp. 4. Biết ứng biến ngôn từ linh hoạt theo ngữ cảnh giao tiếp. Đánh giá chung: 1.Trẻ vận dụng tất cả các giác quan để khám phá về sự vật, hiện tượng 2. Trẻ thể hiện sự tập trung cao độ khi quan sát và đánh giá về sự vật, Khả năng hiện tượng 3 chú ý quan 3. Có mục đích quan sát rõ ràng, biết sát loại bỏ những chi tiết, đối tượng không liên quan. 4. Trẻ biết phân tích, đánh giá sơ bộ về sự vật, hiện tượng, con người để đưa ra cách ứng phó phù hợp 19/30
21. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Đánh giá chung: 1.Trẻ có khả năng nhìn thấy vấn đề mới, chức năng và cấu trúc mới của đối tượng 2. Có khả năng tìm ra cách giải quyết mới và hữu hiệu và độc đáo Trẻ thể hiện 3. Huy động tối đa sự liên tưởng, 4 sự sáng tạo tưởng tượng trong những câu hỏi tình huống 4. Sản phẩm của trẻ mang tính độc đáo, khác lạ có dấu ấn cá nhân của trẻ Đánh giá chung: 1.Biết lắng nghe ý kiến và tôn trọng ý kiến người khác. Trẻ hợp tác 2.Biết sắp xếp, chia và hoàn thành 5 và làm việc nhiệm vụ được giao. cùng nhau 3. Biết giải quyết mâu thuẫn trong nhóm, động viên, khích lệ tinh thần mọi người. Đánh giá chung: 1. Diễn đạt ý kiến, suy nghĩ với Trẻ diễn đạt người khác một cách mạch lạc và đủ 6 được ý kiến câu rõ ý. bản thân Đánh giá chung: 20/30
22. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non BẢNG TỔNG HỢP ĐIỀU TRA Trẻ Tích Trẻ diễn đạt cực, Khả Khả Trẻ hợp được ý S HỌ TÊN chủ năng năng thể tác và kiến của T giao quan hiện T động làm bản trong tiếp sát, chú sự việc thân các ý sáng cùng hoạt tạo nhau động Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ Đ CĐ 1 Ng Phương Anh 2 Ng Phan Anh 3 Ng V. Nam Anh 4 Ng Minh Bảo 5 Bùi Phương Anh 6 Nguyễn Hữu Bảo 7 Nguyễn Tuấn Đạt 8 Lê Quang Đạt 9 Ng Tiên Thành 10 Ng Thùy Dương 11 NgTuấn Hưng 12 Nguyễn Văn Huy 13 Tạ Kim Anh Khoa 14 Bùi Tiến Đạt 15 Ng H. Trung Kiên 16 Bùi Thùy Lâm 17 Ng Khánh Ly A 18 Ng Khánh Ly B 19 Tạ Duy Mạnh 20 Lê C. Hoàng Nam 21 Nguyễn Bá Nam 22 Ng T. Thảo Ngọc 23 Lê Xuân Phúc 24 Nguyễn Bá Phúc 25 Ng Vân Trang 26 Ng Quỳnh Trang 27 Nguyễn Minh Trí 28 Ng Hữu Trường 29 Lê Hiền Vinh 21/30
23. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non 30 Chu Tùng Lâm 31 Tạ Huyền Trang 32 Nguyễn Gia Hưng 33 Nguyễn Mai Linh 34 Phạm Bảo An 35 Trần Bảo Khanh 36 Ng Phương Thảo 37 Bùi Khánh Ngọc 38 Ng P.Thùy Tiên TỔNG MINH CHỨNG 22/30
24. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Ảnh họp chuyên môn của nhà trường Ảnh giờ hoạt động âm nhạc 23/30
25. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Các loại rối được làm các chất liệu khác nhau do cô và trẻ tự khâu Hình ảnh: Đồ dùng đồ chơi tự tạo tại góc xây dựng cho trẻ 24/30
26. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Hộp đồ dùng được tận dụng từ thùng carton cũ.Trên mỗi hộp có dán nhãn tên Bổ sung nhiều đồ dùng đồ chơi tại các góc cho trẻ thỏa sức họat động 25/30
27. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non “Bàn học” được cô và trò làm bằng chiếc lốp ô tô cũ ở góc thư viện cộng đồng Hình ảnh: Trẻ đóng vai tại góc phân vai 26/30
28. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Trẻ ở lớp hào hứng tự mình làm bánh Trẻ ở lớp hào hứng tự mình làm đèn lồng 27/30
29. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Ảnh trẻ bán lì xì gây quĩ từ thiện Trẻ hồn nhiên thể hiện bản thân trước mọi người 28/30
30. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Bài giảng E – learning ở các môn học khác nhau như văn học, toán học Bài giảng E – learning truyện Hai chú gấu tham ăn 29/30
31. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Phụ huynh nhiệt tình đóng góp các loại sách báo, truyện, lõi giấy, bìa carton 30/30