Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi - Nguyễn Thị Hường

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi - Nguyễn Thị Hường

1. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐAN PHƯỢNG TRƯỜNG MẦM NON ĐAN PHƯỢNG SÁNG KIẾN KINH NGHỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 3-4 TUỔI Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo Cấp học: Mầm non Tác giả: Nguyễn Thị Hường Đơn vị công tác: Trường mầm non Đan Phượng Chức vụ: Giáo viên NĂM HỌC : 2019 - 2020 0/15
2. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 1. Cơ sở lý luận Với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế rất nhiều các bậc phụ huynh có ít thời gian quan tâm và hướng dẫn con cái chính vì vậy trẻ thường hay ỷ lại và không thể tự lo cho bản thân, thiếu khả năng tự lập và thường hay dựa dẫm vào người lớn. Việc trẻ thiếu kỹ năng sống cơ bản, thiếu tính tự tin, tự lập, sống ích kỷ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là những cản trở lớn cho sự phát triển của trẻ, khiến không ít các bậc cha mẹ phải phiền lòng. Nhưng thời gian gần đây, nội dung dạy kỹ năng sống cho trẻ được rất nhiều phụ huynh quan tâm. Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu về kỹ năng tự phục vụ cho trẻ, các trung tâm dạy kỹ năng tự phục vụ cũng lần lượt ra đời. Tuy nhiên dạy trẻ kỹ năng sống như thế nào lại là một vấn đề cần đặt ra nhiều câu hỏi. Ở Việt nam, những năm gần đây, Bộ giáo dục và đào tạo cũng đã bước đầu đưa kỹ năng tự phục vụ vào trong hệ thống giáo dục trong đó có giáo dục mầm non. Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên nhưng lại mang nền tảng rất quan trọng đối với việc giáo dục sau này.Tâm hồn trẻ thơ như tờ giấy trắng rất non nớt, rất trong sáng và dễ tiếp thu những cái tốt cũng như những cái xấu bên ngoài. Ơ lứa tuổi này nếu chúng ta không biết cách uốn nắn và dạy dỗ trẻ đến nơi thì sẽ gây khó khăn cho các bậc học sau này. Chính vì vậy người lớn chúng ta cần phải rèn luyện cho trẻ những thói quen tốt ngay từ nhỏ. Đối với trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ 3-4 tuổi: Đây là giai đoạn trẻ học, tiếp thu, lĩnh hội những giá trị sống để phát triển nhân cách, đồng thời trẻ rất dễ bộc lộ cảm xúc, chưa có nhiều kỹ năng ứng phó với căng thẳng và cảm xúc, vốn hiểu biết về thế giới xung quanh còn nhiều hạn chế do đó nhiều trẻ còn thụ động, không biết ứng phó với các tình huống nguy cấp, không biết tự bảo vệ mình trước nguy hiểm hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác . Do đó, việc dạy kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết bởi kỹ năng sống thúc đẩy sự phát triển cá nhân trẻ, giúp trẻ có nhận thức đúng và hành vi ứng xử phù hợp ngay từ độ tuổi mầm non. Nhiều người cho rằng trẻ (3-4) tuổi chỉ cần nhất là được chăm sóc tốt về thể chất, còn học tập nên để tới giai đoạn sau. Song theo các nghiên cứu khoa học, đây là “thời kỳ vàng”, là cơ hội khai mở những tiềm năng phát triển ở trẻ nếu được dạy dỗ và sinh hoạt ở môi trường phù hợp, giai đoạn này trẻ cần được 1/15
3. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi học hỏi những kỹ năng và kiến thức cơ bản ngay ở (3-4) tuổi để tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện và hình thành nhân cách ban đầu ở độ tuổi mầm non. Chính vì vậy là một giáo viên mầm non, hiện đang chủ nhiệm lớp mẫu giáo bé (3-4) tuổi tôi luôn trăn trở rất nhiều về việc làm sao phải giáo dục cho trẻ biết ứng xử tốt với mọi tình huống hoàn cảnh trong cuộc sống đời thường một cách văn minh và hồn nhiên đúng với độ tuổi của trẻ. đã suy nghĩ và nghiên cứu tài liệu lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi ” đây là vấn đề đang được quan tâm trong giáo dục mầm non nói chung và ở lứa tuổi 3-4 tuổi nói riêng. 2. Cơ sở thực tiễn: Xã hội hiện nay nảy sinh những vấn đề phức tạp (trẻ em thì bị người lạ bắt cóc, con cái thì nghỗ nghịch với cha mẹ, xả rác bừa bãi, làm ồn nơi công cộng, ), hay những hiểm nguy không lường trước (một đứa trẻ bị chết khi bị bỏ quên trên xe, đi tắm bị đuối nước, sờ vào ổ điện bị thương nghiêm trọng, xem nhiều điện thoại, không thích giao tiếp với người khác ), đòi hỏi con người phải có kỹ năng, kiến thức để hạn chế những điều không hay xảy ra. Giáo dục kỹ năng sống giúp trẻ biến những kiến thức được học thành thái độ, giá trị, thói quen lành mạnh, kỹ năng ứng phó và vượt qua những rủi ro. Giúp trẻ có được một cuộc sống an toàn, chất lượng và hạnh phúc trong một xã hội hiện đại với văn hóa đa dạng và nền kinh tế phát triển hội nhập. Chính vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống đúng cách cho trẻ ngay từ bậc mẫu giáo là việc vô cùng quan trọng trong công tác giáo dục trẻ. Mỗi độ tuổi trẻ phát triển rất khác nhau vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non cần phải phù hợp và đúng phương pháp. Nhưng làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách có hiệu quả? Điều này quả không dễ dàng gì đối với tất cả giáo viên mầm non. Với đề tài này, tôi biết được có rất nhiều đồng nghiệp đã nghiên cứu, nhưng với tôi nó có điểm mới là tôi xác định rõ kỹ năng cần có của một trẻ từ 3- 4 tuổi là: Kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng giao tiếp và ứng xử, Kỹ năng biết chia sẻ, hợp tác với bạn, biết quan tâm đến môi trường, biết giữ gìn sức khỏe và an toàn. Trẻ 3-4 tuổi, thế giới quan rất rộng mở. Trẻ rất tò mò về thế giới xung quanh hay thích khám phá, giai đoạn này trẻ cũng tiếp thu và học hỏi mọi thứ xung quanh rất nhanh. Chính vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở giai đoạn này sẽ đem lại rất nhiều lợi ích tích cực. Trẻ có thể hòa nhập cuộc sống nhanh chóng, xây dựng mối quan hệ với mọi người xung quanh. Có kỹ năng chăm sóc và tự bảo vệ bản thân khỏi nhũng nguy hiểm bất ngờ trong cuộc sống. Ham học 2/15
4. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi hỏi, lĩnh hội và tự làm giàu vốn kiến thức của chính mình. Giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách và đi đúng hướng. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU - Việc tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện đồng thời nhằm đánh giá khả năng sống của trẻ 3-4 tuổi và tìm ra một số kinh nghiệm giúp trẻ 3-4 tuổi có kỹ năng tự phục vụ trong trường mầm non. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: - Các biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT- THỰC NGHIỆM - Đối tượng : Trẻ mẫu giáo bé 3- 4 tuổi V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Để thực hiện đề tài tôi sử dụng các phương pháp sau: + Phương pháp điều tra. + Phương pháp lí luận. + Phương pháp trực quan, đàm thoại. + Phương pháp thực tiễn + Phương pháp thực hành, trải nghiệm. VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU. - Phạm vi áp dụng: 26 trẻ lớp 3 tuổi C4. - Thời gian thực hiện: Từ tháng 9- 2019 đến tháng 3- 2020. B. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. 1. Tình trạng khi chưa thực hiện. Năm học 2019-2020, tôi được nhà trường phân công dạy lớp 3 tuổi C4, tôi nhận thấy có 1 số thuận lợi và khó khăn sau: a.Thuận lợi: Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục Đan Phượng ngay từ đầu năm học đã tổ chức lớp học kỹ năng sống cho các giáo viên trong các trường mầm non toàn huyện. BGH nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao chuyên môn và mua sắm cũng như bổ sung trang bị cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi đảm bảo cho hoạt động, phòng học có diện tích rộng rãi, thoải mái, thoáng mát, có đủ ánh sáng. 50% phụ huynh nhiệt tình có nhận thức về chương trình chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục của con mình. 3/15
5. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Bản thân tôi là một giáo viên trẻ cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học hỏi, nghiên cứu tài liệu để phát triển về chuyên môn nghiệp vụ và nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, những xu hướng phát triển của trẻ. b. Khó khăn: * Về phía trẻ: Đầu năm học lớp tiếp nhận 12/26 cháu mới, phần lớn các cháu đều là từ nhà trẻ chuyển lên, trẻ được cô giáo chăm sóc và làm hộ trẻ rất nhiều, trẻ chưa có cách giao tiếp lễ phép, hay nói leo, nói trống không, trả lời không trọn vẹn câu, có một số cháu còn chưa biết nói hoặc nói chưa thạo, có cháu thì quá rụt rè ngại giao tiếp. * Về phía gia đình trẻ: Phụ huynh chưa quan tâm đúng mực đến việc giáo dục kỹ năng sống cho con em mình mà chỉ lo công việc, kiếm thật nhiều tiền để cho con có cuộc sống đầy đủ, thuê giúp việc chăm sóc cho con, cơm ăn có người xúc, quần áo có người mặc hộ, ngã thì có người nâng, ăn xong vứt rác bừa bãi, trẻ đến lớp thì ích kỷ chỉ thích chơi một mình, không chia sẻ với bạn, không giao lưu với các bạn. Bên cạnh đó, còn có nhiều bậc phụ huynh rất nóng vội trong việc dạy con, hay chiều chuộng, cung phụng con cái khiến trẻ không có kỹ năng tự phục vụ, không biết mình nên làm hay không nên làm điều gì. 2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện Xác định đề tài nghiên cứu của mình, ngày từ đầu năm học sau khi tiếp nhận lớp tôi thường xuyên quan tâm theo dõi trẻ tôi thấy: Phần lớn các cháu lần đầu đi lớp nên còn nhiều ngỡ ngàng và lúng túng. Khi cô nói, trẻ chưa biết tập trung để lắng nghe nên khả năng tự phục vụ còn hạn chế. Có nhiều cháu nói chưa tốt, chưa biết một số thói quen tự phục vụ đơn giản như: Không biết cách lấy nước uống, không biết tự đi vệ sinh, không biết đi giầy, không tự cầm thìa xúc cơm ăn, còn chơi đồ chơi tự do, chưa biết chia sẻ cùng bạn, chưa biết chờ đến lượt hay làm theo cảm hứng. Một số trẻ có kỹ năng tự phục vụ rất tốt nhưng lại thiếu tính chủ động, luôn chờ người lớn nhắc nhở thì mới chịu làm. Nhiều trẻ chưa có thói quen giao tiếp: Nói cho qua không chú ý đến đang nói chuyện với ai, hay xen ngang vào các cuộc trò chuyện của người khác. Một số trẻ còn có những hành vi không an toàn như trèo lên lan can, trèo lên ghế, bàn hay chạy, nhảy lung tung, có bạn còn cầm đồ chơi cho vào miệng. (Bảng minh chứng điều tra số liệu đầu năm) Từ những tình trạng thực tế mà tôi đã nêu ở trên, là giáo viên đứng lớp, bản thân tôi rất băn khoăn lo lắng và suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp nhằm giúp trẻ phát triển kỹ năng sống cho trẻ. II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 4/15
6. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi 1. Biện pháp 1: Xây dựng nội dung, kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cả năm học cho trẻ. Đối với trẻ 3-4 tuổi thì nhận thức của trẻ còn hạn chế. Trẻ nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên. Chính vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ cần phải có thời gian và kiên trì. Việc tổ chức cho trẻ luyện tập phải có kế hoạch cụ thể, được tiến hành thường xuyên và không ngừng sáng tạo, có như vậy mới gây được hứng thú cho trẻ Dựa vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, và khả năng mức độ mà trẻ có thể đạt được, ngay từ đầu năm học sau khi tiếp nhận lớp tôi và các giáo viên trong khối cùng xây dựng kế hoạch rèn trẻ kỹ năng sống theo từng thời gian cụ thể như sau: STT Thời gian Yêu cầu cần đạt - Dạy trẻ nhận biết kí hiệu riêng của mình (kí hiệu 1 Tháng 9/2019 trên khăn, ca cốc, vở ), đồ dùng cá nhân và cất đúng nơi quy định. - Trẻ biết chào hỏi lễ phép khi đến lớp và khi ra về - Biết đi vệ sinh đúng nơi quy định - Rèn kỹ năng rửa tay, lau mặt đúng cách. 2 Tháng 10/2019 - Biết giữ gìn đồ chơi và cất dọn đồ chơi đúng nơi quy định sau khi chơi - Biết vệ sinh răng miệng thường xuyên (uống nước, súc miệng nước muối sau khi ăn). 3 Tháng 11/2019 - Dạy trẻ trao đổi nhỏ tiếng vừa đủ nghe. - Trẻ có nề nếp học tập và kỹ năng chơi. - An toàn khi sử dụng đồ dùng đồ chơi. - Trẻ biết xếp hàng chờ đến lượt khi tham gia các 4 Tháng 12/2019 hoạt động. - Đi đứng nhẹ nhàng không chạy nhảy không lê giày dép. - Dạy trẻ có thói quen tự phục vụ trong giờ ăn. - Trẻ biết chào hỏi khi có khách đến lớp. - Cách đảm bảo an toàn khi chơi với động vật - Trẻ có thói quen tự phục vụ trong giờ ngủ 5 Tháng1/ 2020 - Biết đi đại tiện, tiểu tiện đúng nơi quy định. - Biết rửa tay khi chơi bẩn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. - Biết giơ tay phát biểu khi muốn nêu lên ý kiến. - Xử lý khi gặp người lạ 5/15
7. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi - Trẻ biết chú ý lắng nghe cô. 6 Tháng 2/2020 - Trẻ có thói quen ăn uống sạch sẽ, văn minh, lịch sự. - Biết tự xúc cơm ăn. - Biết chào cô, chào bố mẹ, chào khách một cách tự giác. - Biết cài khuy áo, tự đi dép, giầy, đội mũ, mặc áo. - Biết cởi ba lô, mũ, áo. - Cách xử lý khi bị lạc, không đi theo người lạ. - Trẻ biết chú ý lắng nghe khi người khác nói. 7 Tháng 3/2020 - Biết cảm ơn, xin lỗi, nhận đồ bằng 2 tay từ người khác. - Biết chơi cùng bạn, nhường nhịn bạn khi chơi. - Biết trả lời dạ, thưa khi người lớn hỏi. - Cách đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông - Dạy trẻ kỹ năng ngồi đúng tư thế, không trao đổi to 8 Tháng 4/2020 và không chạy nhảy trong giờ học. - Trẻ biết giữ vệ sinh trong và ngoài lớp, vệ sinh nơi công cộng, biết bỏ rác vào thùng rác. - Cách phóng tránh khi gặp mưa bão, sấm sét 9 Tháng 5/2020 - Rèn trẻ kỹ năng hoàn thành nhiệm vụ được giao - Trẻ biết cách giao tiếp với người lớn, và các bạn trong lớp. - Lấy đồ dùng học tập khi tham gia hoạt động học - Tự chuẩn bị bàn, ghế trước giờ học và giờ ăn. Bên cạnh đó tôi còn lồng ghép những kỹ năng khác vào các hoạt động trong ngày của bé cho phù hợp: như chăm sóc cây xanh khi cho trẻ hoạt động góc, hoạt động ngoài trời. Căn cứ theo kế hoạch đã xây dựng tôi thực hiện dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ và kỹ năng sống theo từng thời điểm, thời gian phù hợp, điều đó giúp cho công việc của tôi luôn thuận lợi, không bị chồng chéo công việc. 2.Biện pháp 2: Hình thành cho trẻ có kỹ năng tự ý thức Tập cho trẻ có những hành động tự ý thức ngay từ nhỏ, bắt đầu từ những việc đơn giản, chính là biện pháp tốt nhất để gieo vào tâm hồn trẻ ý thức tự chủ trong mọi hành vi ứng xử sau này. Ở lớp tôi thường cho trẻ tự cất đồ dùng của mình như ba lô, dép, các đồ dùng cá nhân như mũ, sữa, sách vở, để trẻ tự ý thức được mỗi người có đồ dùng riêng của mình, không dùng của người khác, đồng thời hình thành ý thức trách nhiệm biết cách giữ gìn đồ dùng của mình. Cô 6/15
8. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi không nên làm hộ trẻ nhiều lần sẽ làm cho trẻ có tính ỷ lại. (Ảnh minh họa trẻ cất ba lô, cất dép, bê ghế) Ý thức về bản thân được hình thành từ khi trẻ chập chững biết đi, từng bước khám phá thế giới xung quanh, lúc trên một tuổi. Nhưng sự nhận thức về cái tôi, phân biệt được bản thân, biết rõ về cơ thể thì chỉ khi trẻ lên ba tuổi. Trẻ bắt đầu mở rộng mối quan hệ với những trẻ khác, biết quan tâm đến những người và sự kiện xung quanh mình, biết chơi chung với bạn bè. Đây là thời điểm thích hợp để giúp trẻ có được ý thức về tự giác và bắt đầu có sự phát triển về trí tuệ cảm xúc cũng như về tư duy logic. Để dạy trẻ người lớn thường nói với trẻ là con phải ngoan, con phải biết tự đánh răng mỗi sáng, tự lấy quần áo ra mặc, khi chơi xong biết tự cất đồ chơi nếu không thì lần sau sẽ không được chơi nữa. Điều đó chỉ đúng với suy nghĩ của người lớn, chứ không đúng với sự nhận thức và tư duy của một trẻ lên ba. Trẻ có thể làm nhưng thường chỉ thực hiện khi bị nhắc nhở nhiều lần. Nói cách khác, yêu cầu thì hoàn tất nhưng ý thức tự giác vẫn là con số 0, thậm chí còn hình thành tính chống đối, không bắt buộc thì sẽ không làm. Vậy nên tôi đã thay đổi hoạt động mang tính bổn phận thành những trò chơi. Đối với trẻ em trò chơi chính là hoạt động rất nghiêm túc. Ví dụ: Trò chơi “Thi ai nhanh” Tôi chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm có một rổ. Nhiệm vụ của các nhóm là thi xem nhóm làm nhặt được nhiều rác nhất và nhanh nhất. Hay muốn cho trẻ tự giác cất đồ chơi, thì tôi thường tổ chức thành trò chơi “ truy tìm kho báu” xem bạn nào nhặt được nhiều kho báu nhất. Không phải chỉ biến việc dạy trẻ thành trò chơi mà việc giúp trẻ hình thành ý thức tự giác vẫn đòi hỏi một số nguyên tắc.(Ảnh minh họa trẻ vệ sinh góc sáng tạo) Thứ nhất là hãy để cho trẻ tự làm, ngay cả khi có sai sót, vì như thế trẻ mới biết và rút kinh nghiệm. Thứ hai là đảm bảo tính nhất quán. Trẻ không thể hình thành tính tự giác, nếu các hoạt động thường xuyên thay đổi về thời gian và cách thức. 3. Biện pháp 3: Dạy trẻ kỹ năng sống thông qua các hoạt động trong ngày Việc rèn kỹ năng sống ngay từ nhỏ là vô cùng cất thiết đối với trẻ mầm non. Nếu các con không có kỹ năng sống, các con sẽ không thể chủ động và tự lập trong cuộc sống hiện tại. Dạy trẻ kỹ năng sống không giống như các hoạt động khác, nó không được thực hiện theo một chương trình cố định, hay một giờ học chính khóa nào đó mà nó thường được lồng ghép, đan xen vào các hoạt động trong ngày. Nó cần được lặp đi lặp lại nhiều lần giúp trẻ dần hình thành thói quen, hình thành ý thức. 7/15
9. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Chính vì vậy tôi thường lồng ghép dạy kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày. * Thông qua giờ đón trẻ: Lớp tôi phần lớn các cháu lần đầu đi lớp nên hầu như trẻ không cất được ba lô của mình hoặc có khi cất được lại nhầm tủ, có những trẻ không biết tự đi và tháo giầy dép của mình mà vẫn phụ thuộc vào người lớn. Bằng kinh nghiệm của mình, khi trẻ đến lớp tôi đưa từng trẻ ra nhận tủ và hướng dẫn trẻ cất đồ dùng cá nhân của mình, sau khi trẻ về tôi hướng dẫn trẻ cách mở và lấy đồ dùng của mình. Sau một thời gian thực hành và trải nghiệm, trẻ lớp tôi khi đến lớp có thể tự cất và lấy đồ dùng cá nhân của mình, biết tháo giầy dép và sắp xếp gọn gàng. Những việc tưởng chừng như đơn giản này giúp cho trẻ rất nhiều trong ý thức thực hiện nội quy cũng như ý thức giữ gìn đồ dùng cá nhân của mình không còn ỷ lại, phụ thuộc vào bố mẹ nữa Khi đón trẻ tôi lồng ghép giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ biết lễ phép chào cô giáo, chào bố mẹ, hỏi han bạn khi bạn buồn bạn mệt và tôi trò chuyện với trẻ về những việc trẻ đã làm được ở nhà và khi đến lớp. * Thông qua các hoạt động học: Cũng như các hoạt động khác , hoạt động học cũng góp phần rèn kỹ năng sống hiệu quả. Với mỗi hoạt động tôi quan sát, tìm tòi để lựa chọn hình thức giúp trẻ hình thành ý thức tự phục vụ một cách tốt nhất. Ví dụ 1: Giờ học làm quen với toán; Tôi đã hướng dẫn trẻ và cho trẻ lấy đồ dùng để theo tổ, trẻ ở tổ nào sẽ tự về tổ đó và lấy đồ dùng của mình để học. ngoài ra tôi còn để cả bộ đồ dùng gồm nhiều chi tiết và tôi yêu cầu trẻ chọn chi tiết cho buổi học để phát triển óc tư duy cho trẻ giúp trẻ hình thành ý thức tự phục vụ và khả năng chăm sóc bản thân một cách hiệu quả. - Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể chuyện. Nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ. Chính vì vậy, tôi thường kể chuyện cho trẻ nghe và thông qua nội dung các câu chuyện để rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Giúp trẻ tiếp nhận một cách hứng thú, tự nguyện. Ví dụ 2: Giờ học làm quen với văn học; Qua câu chuyện “Gấu con bị sâu răng” Cô đàm thoại cùng trẻ: + Vì sao gấu con bị sâu răng? + Gấu đã làm gì để bảo vệ rang miệng của mình? Thông qua câu truyện tôi giáo dục trẻ biết giữ gìn về sinh, đánh răng hàng ngày và cho trẻ thực hành các thao tác đánh răng. 8/15
10. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Ví dụ 3: Giờ học phát triển thể chất: Cô dạy trẻ biết các kỹ năng vận động, biết siêng năng rèn luyện để cơ thể khỏe mạnh, trẻ biết trong khi tập phải chờ đến lượt, không chen lấn xô đẩy nhau. Ví dụ 4: Giờ học khám phá: Yêu cầu trẻ thực hành trải nghiệm “Sự hòa tan của đường và muối trong nước” quan sát và đưa ra nhận xét vì sao muối và đường tan được trong nước, khi tan trong nước nó có đặc điểm gì giống và khác nhau. Thông qua giờ học tôi rèn cho trẻ kỹ năng giót nước.(Hình ảnh minh họa KN giót nước) Hay như hoạt động khám phá “Một số đồ dùng đồ chơi trong gia đình” qua hoạt động nhận biết các đồ dùng trong gia đình, tôi cho trẻ nhận biết luôn một số đồ dùng gây nguy hiểm và cách sử dụng an toàn với chúng. Qua giờ học âm nhạc, tôi thấy âm nhạc là phương tiện giáo dục trẻ 1 cách nhẹ nhàng và hiệu quả, tôi thường chọn các bài hát có lời ca dễ hiểu, có nội dung giáo dục phù hợp với trẻ nhắc nhở trẻ 1 số thói quen vệ sinh thân thể. Ví dụ 5: Dạy trẻ bài hát: “Rửa mặt như mèo, Anh tý sún, tập đánh răng”. Qua những bài hát này đã giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh răng miệng, thân thể sạch sẽ Ví dụ 6: Tiết khám phá “Bé làm gì khi đi chơi khi bị lạc đường”. Cô tạo tình huống để giúp trẻ biết cách xử lý: Bé phải làm gì? Phải tìm sự giúp đỡ từ ai? Phải cung cấp cho họ những thông tin gì? Sau đó đưa ra các giải pháp để trẻ thảo luận và chọn phương án cho mình: +Nếu bị lạc đường, trẻ cần bình tĩnh, không kêu khóc mà đứng im tại chỗ để chờ cha mẹ quay lại tìm +Nếu chờ một lúc mà không thấy bố mẹ trẻ có thể tìm đến những người đáng tin cậy như chú bảo vệ,cô bán hàng, công an ở nơi gần nhất. + Trẻ nói với người đáng tin cậy, địa chỉ nhà mình, số điện thoại của cha mẹ, nhờ họ giúp hoặc nhờ phát thanh lên loa công cộng để bố mẹ đón về. + Khi bị lạc không nên đi theo bất kỳ người lạ nào, vì có nguy cơ bị bắt cóc. Nếu có người cố tình kéo đi, thì trẻ phải la hét to lên “Đây không phải là bố mẹ cháu, cháu bị bắt ”Thông qua đó giúp trẻ hình thành được kỹ năng tự bảo vệ bản thân, kỹ năng giao tiếp với người lạ, kỹ năng xử lý tình huống. (Ảnh minh họa trẻ xử lý khi gặp người lạ). * Thông qua hoạt động vui chơi Vui chơi là hoạt động không thể thiếu được của trẻ ở mọi lứa tuổi đặc biệt ở lứa tuổi mầm non. Qua vui chơi không những hình thành cho trẻ óc tưởng tượng sáng tạo, phát triển ngôn ngữ và tăng cường khả năng nhận thức mà còn giúp trẻ thể hiện năng lực, kỹ năng, tình cảm, nguyện vọng và mối liên hệ với những người xung quanh. 9/15
11. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Thông qua hoạt động vui chơi rèn cho trẻ kỹ năng làm việc theo nhóm, hơn nữa khi hoạt động theo nhóm sẽ giúp trẻ biết quan tâm chia sẻ hợp tác với mọi thành viên của nhóm để hoàn thành công việc. Ví dụ: Ở góc chơi xây dựng: Khi nhận nhiệm vụ xây dựng công trình trẻ sẽ phải phối hợp với nhau, phân công nhiệm vụ để hoàn thành công trình của mình Thông qua hoạt động vui chơi trẻ được thực hành trải nghiệm với nhiều vai chơi khác nhau phản ánh trong cuộc sống người lớn, tôi tiến hành lồng kỹ năng tự phục vụ vào vui chơi. Qua đó trẻ được giao tiếp với nhau bằng những lời nói nhẹ nhàng, ân cần lễ phép, những lời cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay, luôn được thể hiện. Trong quá trình trẻ chơi tôi luôn theo dõi, lắng nghe để kịp thời uốn nắn trẻ khi có hành vi và cách sử sự chưa đúng. Qua đó giúp trẻ hình thành thói quen văn minh trong giao tiếp. Ví dụ: Chơi bán hàng: Trẻ đóng vai bán hàng sẽ phải hỏi khách :“Bác muốn mua gì ạ?” Trẻ đóng vai mua hàng sẽ phải nói món đồ mình cần mua và nhận bằng hai tay. Thông qua hoạt động vui chơi, trẻ dần dần được rèn kỹ năng giao tiếp, ứng xử, chào hỏi mạnh dạn hơn đối với mọi người. Ví dụ: Chơi bác sĩ: Dạy trẻ kỹ năng xếp hàng chờ đến lượt Đây là kỹ năng mà hầu hết người lớn chúng ta không để ý khi tham gia vào các hoạt động chung. Nhưng hãy cố gắng tập cho trẻ làm quen và đứng xếp hàng ngay từ nhỏ để dần dần thay đổi được cách ứng xử thiếu văn hóa nơi công cộng là sự chen lấn nhau. Ở lớp, tôi rèn cho trẻ thói quen xếp hàng không chen ngang xô đẩy bạn, khi tham gia hoạt động nào đó như: Xếp hàng khi uống nước, khi lau mặt, rửa tay, xếp hàng khi cất ghế * Thông qua hoạt động đọc thơ, kể chuyện cho trẻ nghe: Tôi luôn tranh thủ đọc sách cho trẻ nghe trong mọi tình huống như những giờ hoạt động góc ở một nhóm nhỏ, hoặc đọc sách trẻ nghe trong giờ trưa đối với những trẻ khó ngủ. Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện đạo đức cho trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu thương con người. Tạo hứng thú cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ. Ví dụ để giáo dục kỹ năng giao tiếp, lễ giáo và ứng xử với mọi người tôi thường đọc thơ cho trẻ nghe các bài : “Dạ vâng”, “Lời chào”, “Nhận quà”, “Biết lỗi”, Hay để giáo dục kỹ năng đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông 10/15
12. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi có truyện “Qua đường”. Sưu tầm những mẩu chuyện mang tính giáo dục cao để kể cho trẻ nghe. * Qua việc tổ chức bữa ăn, ngủ, vệ sinh cho trẻ: Ngoài các hoạt động giáo dục thì hoạt động chăm sóc nuôi dưỡng là cơ hội không thể thiếu để rèn kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng tự chăm lo vệ sinh cá nhân, tự dọn đồ đạc, chia sẻ và giúp đỡ người khác (như: Kỹ năng rửa tay bằng xà phòng, đánh răng, rửa mặt, vệ sinh ăn uống, lấy gối, xếp gối, cởi quần áo, chải chiếu, cất bàn, lau bàn ) Ví dụ trong giờ ăn: Trẻ được tập luyện một số thói quen hành vi văn minh trong ăn uống: Trẻ biết mời cô, mời bạn, biết vệ sinh cá nhân trước và sau khi ăn, biết giữ vệ sinh chung và hành vi văn hoá như không nói chuyện trong khi ăn, ho hoặc ngáp phải quay ra ngoài đồng thời lấy tay che miệng, biết nhặt cơm rơi bỏ vào đĩa và lau tay.(Ảnh minh họa giờ ăn) Khi tổ chức giờ ngủ cho trẻ, tôi dạy trẻ biết tự trải chiếu, lấy, kê gối và cất gối đúng nơi quy định, biết lau chùi chân trước khi lên gường, đi nhẹ, nói khẽ. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi, nhằm đảm bảo tính liên tục để mỗi kỹ năng, phẩm chất mới được hình thành sẽ trở thành thói quen, thành thuộc tính vững chắc trong nhân cách trẻ.Tuy nhiên không nên lạm dụng tích hợp quá nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động chính cũng như sẽ gây tâm lý nặng nề cho trẻ khi tham ra vào các hoạt động. Sau mỗi hoạt động, tôi nhận xét đánh giá các kỹ năng đạt được trên trẻ bởi đây cũng là một trong những biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ rất hiệu quả. 4.Biện pháp 4: Giáo viên làm tấm gương cho trẻ: Trẻ 3- 4 tuổi rất hay bắt chước người lớn. Chính vì vậy không phương pháp nào hiệu quả bằng phương pháp “dùng nhân cách để giáo dục nhân cách”. Cô giáo là tấm gương để trẻ soi vào, để trẻ học làm người. Khi cô giáo dạy trẻ, cô phải chú ý về hành vi, lời ăn tiếng nói, cách ứng xử, cách giải quyết vấn đề của mình vì đó là những gì mà trẻ sẽ cảm nhận được đầu tiên. Nhận thức được điều đó nên tôi luôn chú ý đến cách đi đứng, ăn mặc, nói năng sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh, phù hợp với đạo đức nhà giáo. Tự tạo cho mình phong thái nhẹ nhàng, từ tốn, ngăn nắp, tự tin, ăn mặc kín đáo, lịch sự trước trẻ. Trong giao tiếp với mọi người xung quanh lễ phép với người trên, tôn trọng đồng nghiệp, nói đủ nghe, hoà nhã với phụ huynh, không ngồi ăn trước mặt trẻ. Đặc biệt khi giao tiếp với trẻ luôn bình tĩnh, lắng nghe, giải thích các thắc mắc của trẻ rõ ràng, nhẹ nhàng. Không được quát mắng, doạ nạt trẻ, phê bình trẻ trước mặt trẻ khác. 11/15
13. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Ví dụ: Dạy trẻ biết cách xưng hô đúng mực thì khi giao tiếp với phụ huynh, giáo viên cần xưng hô chị với em hoặc cô với mẹ, cháu với ông, bà Với trẻ thì xưng hô cô và cháu hoặc cô và các con Từ đó trẻ sẽ hình thành ý thức thói quen biết cách xưng hô lễ phép với người lớn và mọi người xung quanh. Để dạy trẻ nói lời cảm ơn khi nhận được sự giúp đỡ của người khác thì trong mối quan hệ đồng nghiệp với nhau, giữa cô giáo và trẻ cô giáo phải luôn chủ động nói lời cảm ơn, kể cả cảm ơn trẻ. Lặp đi lặp lại những hành vi này trẻ sẽ nhanh chóng bắt chước theo cô giáo. Từ đó giúp trẻ có ý thức và thực hành cách nói cảm ơn với người khác. Khi trẻ chưa ngoan cô giáo cần nhắc nhở trẻ nhẹ nhàng, không nói nặng lời, trẻ sẽ sợ hãi. Tuy nhiên cô giáo cũng cần có thái độ dứt khoát khi trẻ tỏ ra không lễ phép. Chẳng hạn, khi trẻ đến lớp không chào cô, không chào các bạn, cô nên nhắc nhở nhẹ nhàng: “Con chào cô và các bạn đi nào!” Hoặc “Bạn Phạm Hưng ngoan hơn nếu tự mình biết chào cô vào lớp, chào mẹ con đi học’’ Những việc này tưởng như đơn giản nhưng nếu không tự ý thức rèn luyện mình thì khó có thể thực hiện được. Bởi giáo viên cũng là con người, cũng có những cảm xúc vui buồn của cá nhân nhưng trước trẻ ta phải biết kiềm chế để khi bên trẻ đúng với nghĩa là người mẹ thứ hai của trẻ đó là sự yêu thương, trìu mến, gần gũi, ân cần, sự dịu dàng dành cho trẻ, để trẻ mãi ngân lên câu hát: “Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo, khi đến trường cô giao như mẹ hiền”. 5. Biện pháp 5: Tuyên truyền, kết hợp với phụ huynh để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi Song song với việc thực hiện biện pháp giáo dục trên, là giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi luôn ý thức được tầm quan trọng của việc phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ không phải là chuyện một sớm một chiều mà là cả một quá trình. Các kỹ năng sống phải được giáo dục, rèn luyện đồng nhất thì mới bền vững và thành kỹ năng. Nếu chỉ dạy kỹ năng cho trẻ ở trường thôi thì chưa đủ. Bên cạnh đó, môi trường gia đình rất thích hợp để giáo dục kỹ năng cho trẻ. Trẻ được tiếp thu các kỹ năng thông qua gia đình một cách tự nhiên, nhẹ nhàng mà hiệu quả cao. Mặt khác, nuôi dạy con luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh nhất là trong thời buổi hiện nay, ai cũng muốn con mình đạt thành tích cao trong học tập cũng như trưởng thành hơn về mặt nhân cách. Trên thực tế nhiều phụ huynh chưa có kiến thức về kỹ năng sống, không biết kỹ năng tự phục vụ bao gồm những kỹ năng gì? Cần giáo dục trẻ từ đâu, dạy trẻ như thế nào? Chính vì vậy cần phải tuyên truyền đến các bậc phụ huynh để họ hiểu rõ tầm quan trọng của kỹ năng tự phục vụ, những kiến thức cần dạy 12/15
14. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi trẻ, phương pháp dạy trẻ như thế nào để trẻ tiếp thu một cách thoải mái, tự nhiên. Việc tuyên truyền đến các bậc phụ huynh được tiến hành trong giờ đón, trả trẻ, thông qua bảng tuyên truyền, mời phụ huynh tham ra trực tiếp vào các hoạt động của lớp hay qua buổi họp phụ huynh. Cụ thể là: Trong buổi họp đầu năm tôi mạnh dạn trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng sống đối với trẻ mẫu giáo, nhất là trong thời kỳ hội nhập của nước ta tiếp nhận nhiều nền văn hóa và trò chơi giải trí đã ảnh hưởng một phần không nhỏ về hành vi văn minh của trẻ. Chia sẻ một số phương pháp giáo dục trẻ: Ở nhà không cho trẻ xem điện thoại nhiều, không làm hộ trẻ, khuyến khích trẻ tự đánh răng, rửa mặt, chọn và mặc quần áo, không nói tục trước mặt trẻ, cho trẻ tham gia vào những công việc ở nhà vừa sức với trẻ, hay trò chuyện với trẻ, khi trẻ làm sai ko được quát mắng trẻ. Phụ huynh lớp tôi đều thực hiện tốt điều đó và trẻ luôn luôn vui vẻ khi đến lớp. Thông qua giờ đón, trả trẻ tôi thường xuyên trao đổi thông tin giữa giáo viên và phụ huynh để tìm hiểu thêm thông tin về trẻ từ phụ huynh và phản hồi thông tin về trẻ khi ở trường cho phụ huynh nắm: Ví dụ: Trao đổi với phụ huynh: “Hôm nay ở lớp cô giáo thấy bạn Mai Anh rât thích làm việc giúp cô như phơi khăn,lau bàn . Ở nhà cháu thích làm gì giúp bố mẹ? Cháu thích làm những việc gì giúp bố mẹ, bố mẹ có để cho cháu phục vụ bản thân những việc vừa sức Có một số phụ huynh không đưa con đi học nên không trao đổi trực tiếp thì tôi cũng thường xuyên đăng ảnh các hoạt động của trẻ ở lớp trên nhóm zalo, facebook để phụ huynh cùng nắm bắt và rèn luyện cùng con. Nhờ phương châm “Trường học là nhà, nhà là trường học” qua một thời gian, trẻ lớp tôi tiến bộ rõ rệt như đến lớp chào cô, chào bố mẹ, khi trả lời biết xưng hô lễ phép, biết giúp đỡ người lớn, giúp đỡ bạn. 6. Biện pháp 6:Sử dụng phương pháp trực quan làm mẫu khi tổ chức hướng dẫn kỹ năng cho trẻ. Chúng ta biết tư duy của trẻ ở giai đoạn này là tư duy trực quan hình tượng, trẻ tư duy thông qua các hình tượng mà trẻ nhìn thấy và nắm bắt được, đến cuối độ tuổi mẫu giáo nhỡ thì tư duy logic mới bắt đầu phát triển. Đối với trẻ mọi sự vật hiện tượng, hay một công việc nào đó đều mới mẻ và lạ. Nên khi chúng ta truyền thụ cho trẻ một kiến thức hay một kỹ năng nào đó thì chúng ta phải làm mẫu kết hợp với phân tích giảng giải thì trẻ mới có thể nắm bắt được kiến thức và thông qua một thời gian trẻ mới có thể hình thành được kỹ năng đó. Ngược lại nếu chúng ta chỉ nói, phân tích mà không làm mẫu thì chắc chắn trẻ sẽ không thể hiểu và làm được vì vốn từ của trẻ còn rất hạn chế, và kỹ năng của trẻ 13/15
15. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi sẽ không bao giờ có thể hình thành được. Vì vậy khi dạy cho trẻ một kỹ năng nào đó dù đơn giản hay phức tạp tôi luôn làm mẫu cho trẻ. Ví dụ 1: Cô truyền thụ kỹ năng đội mũ bảo hiểm: Tay cầm ngửa mũ lên, phía trước của mũ quay vào phía trong lòng mình, 2 dây vắt sang 2 bên cạnh ngoài của mũ, 2 ngón trỏ và ngón cái giữ lấy 2 quai mũ, 2 tay vuốt 2 dây quai cho thẳng, 2 tay cầm chốt khoá ấn vào nhau cho đến khi có tiếng “tách” là chốt đã đóng chặt. Ví dụ 2: Dạy kỹ năng đóng cửa, mở cửa: (Ảnh minh họa) + Bước 1. Cô đưa trẻ ra đứng trước cửa ra vào của lớp, giới thiệu tên bài học và thao tác cho trẻ quan sát. + Bước 2. Tay trái giữ cánh cửa, tay phải cầm tay cửa và mở ra từ từ, thao tác nhẹ nhàng. 3. Đóng vào cũng thực hiện thao tác tương tự. 4. Cho lần lượt trẻ thực hiện thao tác đóng, mở cửa Ví dụ 3: Dạy kỹ năng đeo khẩu trang y tế đúng cách: + Bước 1: cầm 2 quai khẩu trang lên sao cho mặt xanh ở ngoài, mặt trắng ở phía trong, kẹp nhôm hướng lên trên. + Bước 2: Sử dụng 2 đầu ngón tay của mỗi bàn tay lồng 2 dây đeo khẩu trang vào 2 tai + Bước 3: Dùng ngón cái và ngón trỏ bóp nhẹ thanh kim loại theo sống mũi + Bước 4: Kéo và điều chình khẩu trang sao cho phủ xuống cằm + Bước 5: Khi tháo khẩu trang chỉ cầm vào dây đeo tháo ra và cho vào thùng rác III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ học sinh đã giúp tôi đạt được một số kết quả trong việc dạy trẻ (3-4) các kỹ năng sống cơ bản thể hiện ở các kết quả sau: a.Đối với trên trẻ: Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường, sự góp ý của các bạn đồng nghiệp trong trường, tôi thấy số trẻ đạt các kỹ năng đều tăng lên rõ rệt: Trẻ ngoan hơn, lễ phép hơn, trẻ được hình thành những thói quen vệ sinh văn minh, biết chào hỏi khi có khách đến, biết trao nhận bằng hai tay, biết quan tâm giúp đỡ bạn bè, cô giáo, bố mẹ, không nói tục, đánh bạn, kính trọng cô giáo và người lớn, biết giữ gìn vệ sinh chung, nơi công cộng, biết tránh một số nguy hiểm thường gặp trong hoàn cảnh cụ thể.( Bảng minh chứng kèm theo) b. Đối với phụ huynh: 14/15
16. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi - Phụ huynh thấy rõ con mình nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin thích đi học, yêu trường, yêu lớp, yêu cô, yêu bạn.Thấy được sự tiến bộ của con phải thông qua hoạt động đi dã ngoại khu sinh thái Cao cấp Đan Phượng vào tháng 1/2020, tận mắt nhìn thấy các con có ý thức tổ chức kỉ luật (biết đi theo hàng, biết giữ trật tự khi đi tham quan chùa), biết lấy đồ ăn cho mình, có kỹ năng chơi các trò chơi; đặc biệt thấy con có nhiều kỹ năng tốt rất cần thiết cho cuộc sống nên thấy rất tin tưởng và yên tâm khi cho con đi học. Chính vì vậy các bậc cha mẹ rất nhiệt tình kết hợp với giáo viên cũng như nhà trường để rèn con mình ở nhà mọi lúc mọi nơi. c. Đối với giáo viên - Được phụ huynh tin tưởng, trẻ yêu mến. Bản thân tôi thấy mình, mạnh dạn, tự tin khi điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thường xuyên với cha mẹ trẻ. - Có kinh nghiệm hơn trong công tác tìm tòi nghiên cứu tư liệu, tự học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm cũng như tính nhẫn nại, kiên trì trong việc dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ. C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận của sáng kiến kinh nghiệm Khẳng định rằng : Dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ là một việc vô cùng quan trọng đối với công tác phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Vì thế là một giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo bé 3-4 tuổi cần xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải khắc phục mọi khó khăn để hướng dẫn, rèn giũa trẻ, hình thành ý thức, thói quen tốt cho trẻ. Qua việc thực hiện áp dụng biện pháp mới tôi thấy trẻ tự tin hơn, sáng tạo hơn, linh động hơn, nhanh nhẹn hơn, thay vào sự nhàm chán của trẻ ở những năm học trước bằng những sự hứng thú, tập trung, giúp trẻ thể hiện được sự khéo léo, óc tưởng tượng, sự giao lưu giữa bạn bè. 2. Khuyến nghị - Đối với phòng giáo dục: Tổ chức nhiều buổi tập huấn, kiến tập về dạy kỹ năng sống cho cán bộ giáo viên được học tập và trao đổi kinh nghiệm với nhau. Hỗ trợ thêm cho giáo viên các học cụ, đạo cụ để dạy kỹ năng sống cho trẻ như bộ Montesterie, các đĩa hướng dẫn kỹ năng. - Đối với nhà trường: Cần trang bị thêm nhiều tài liệu liên quan đến dạy kỹ năng sống cho trẻ. Xây dựng phòng chuyên biệt về giáo dục kỹ năng sống để trẻ có thể hoạt động hiệu quả tích cực: Phòng thủ công, phòng bếp, phòng thực hành, Trên đây là những biện pháp dạy trẻ kỹ năng tự phục ở trường mầm non mà tôi đã đúc kết từ kinh nghiệm của tôi. Tuy nhiên không tránh khỏi những thiếu 15/15
17. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi sót, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của lãnh đạo cấp trên và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được hoàn thành tốt hơn. Tôi xin trân thành cảm ơn! D.PHỤ LỤC MINH CHỨNG I. Bảng khảo sát số liệu: 1. Số liệu khảo sát đầu năm STT Nội dung khảo sát Đầu năm 1 Kỹ năng tự phục vụ (Rửa mặt, rửa tay, vệ sinh cá nhân) 10/26 2 Kỹ năng giữ gìn sức khỏe và an toàn 8/26 (KN an toàn, tránh nguy hiểm, ) 3 Kỹ năng ứng xử (KN hợp tác chia sẻ với bạn và lễ giáo) 7/26 4 Kỹ năng quan tâm đến môi trường (Bỏ rác đúng quy định, vệ sinh môi trường, chăm 12/26 sóc cây ) 2. Số liệu khảo sát cuỗi năm: STT Nội dung khảo sát Đầu năm Cuối năm Số trẻ Số trẻ 1 Kỹ năng tự phục vụ (Rửa mặt, rửa tay, vệ sinh cá nhân) 10/26 23/26 2 Kỹ năng giữ gìn sức khỏe và an toàn 8/26 20/26 (Kn an toàn, tránh nguy hiểm, ) 3 Kỹ năng ứng xử (KN hợp tác chia sẻ với bạn và lễ 7/26 18/26 giáo) 4 Kỹ năng quan tâm đến môi trường (Bỏ rác đúng quy định, vệ sinh môi 12/26 23/26 trường, chăm sóc cây ) 16/15
18. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi 3. Phiếu tổng hợp điều tra về kỹ năng sống của trẻ năm học 2019-2020: Kỹ năng tự phục KN giữ gìn sức KN quan tâm KN ứng xử STT Họ và tên vụ khỏe và an toàn đến môi trường Đạt CĐ Đạt CĐ Đạt CĐ Đạt CĐ 1 Hoàng Lan Anh x x x x 2 Cù T. Mai Anh x x x x 3 Ng. Tiến Bảo x x x x 4 Ng Quỳnh Chi x x x x 5 Ngô Minh Đạt x x x x 6 Ng Tiến Đạt x x x x 7 T. Thùy Dương x x x x 8 Bùi Đình Hiếu x x x x 9 Ng Duy Hiếu x x x x 10 Ngô Minh Hoàng x x x x 11 Ng Quang Huy x x x x 12 Ng Tuấn Khang x x x x 13 Ng Minh Khôi x x x x 14 Bùi Tuấn Kiệt x x x x 15 Dương Tú linh x x x x 16 Lê Khánh Linh x x x x 17 Trần Tuyết Mai x x x x 18 Tạ Hải Minh x x x x 19 B. Hồng Nhung x x x x 20 N. T Hương Trà x x x x 21 Ng Hương Trà x x x x 22 Ng Hương Trà x x x x 23 Ng. Bảo Trâm x x x x 24 Quang Trường x x x x 25 Tạ Nhã Uyên x x x x 26 P. Phương Chi x x x x 17/15
19. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Số trẻ 23 3 20 6 18 8 23 3 Tổng Tỷ lệ(%) 89% 11% 77% 23% 69% 31% 89% 11% II. PHIẾU ĐIỀU TRA THỰC TRẠNG: 1.Phiếu điều tra về kỹ năng tự phục vụ của trẻ: PHIỀU ĐIỀU TRA 1 Kỹ năng tự phục vụ cua trẻ Họ và tên : . Lớp : Trường mầm non : STT ĐẦU NĂM CUỐI NỘI DUNG KHẢO SÁT NĂM Đạt CĐ Đạt CĐ 1 Trẻ có kỹ 1. Trẻ thực hiện được kỹ năng năng tự rửa tay, lau mặt, súc miệng, phục vụ bê ghế, cất ba lô trong sinh 2. Trẻ thực hiện được một số hoạt việc đơn giản như tháo tất, cởi quần áo, với sự giúp đỡ của người lớn 3. Sử dụng bát, thìa, cốc đúng cách Đánh giá chung: 2.Phiếu điều tra về kỹ năng giữ gìn sức khỏe và đảm bảo an toàn của trẻ: PHIỀU ĐIỀU TRA 2 Kỹ năng giữ gìn sức khỏe và an toàn Họ và tên : . Lớp : Trường mầm non : STT ĐẦU NĂM CUỐI NỘI DUNG KHẢO SÁT NĂM Đạt CĐ Đạt CĐ 1 Trẻ có kỹ 1. Trẻ có một số hành vi tốt năng giữ trong ăn uống. sinh hoạt: gìn sức Không cười đùa khi ăn. khỏe và Không tự ý lấy thuốc, biết ăn an toàn chin, uống sôi. 18/15
20. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi 2. Trẻ có một số hành vi tốt trong vệ sinh phòng bệnh: Đánh răng, đội mũ khi ra nắng, mặc ấm khi lạnh, 3. Nhận ra và tránh một số vật dụng nguy hiểm 4. Biết tránh nơi nguy hiểm khi được nhắc nhở 5.Không làm một số hành động nguy hiểm như: Leo trèo, nghịch vật sắc nhọn, đi theo người lạ. Đánh giá chung: 3.Phiếu điều tra về kỹ năng ứng xử của trẻ: PHIỀU ĐIỀU TRA 3 Kỹ năng ứng xử của trẻ Họ và tên : . Lớp : Trường mầm non : STT ĐẦU NĂM CUỐI NỘI DUNG KHẢO SÁT NĂM Đạt CĐ Đạt CĐ 1 Trẻ có kỹ 1.Biết chào hỏi lễ phép và nói năng ứng cảm ơn, xin lỗi. xử (KN hợp 2. Cùng chơi đoàn kết với bạn tác chia trong nhóm sẻ với bạn và lễ 3. Nghe lời người lớn, biết giáo) dùng các từ “vâng ạ”, “dạ” trong giao tiếp. Đánh giá chung: 4. Phiếu điều tra về kỹ năng quan tâm đến môi trường của trẻ: PHIỀU ĐIỀU TRA 4 Kỹ năng quan tâm đến môi trường của trẻ Họ và tên : . 19/15
21. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Lớp : Trường mầm non : STT ĐẦU NĂM CUỐI NỘI DUNG KHẢO SÁT NĂM Đạt CĐ Đạt CĐ 1 Trẻ có kỹ năng quan 1. Bỏ rác đúng nơi quy định tâm đến môi 2. Chăm sóc cây trường. Đánh giá chung: III. ẢNH MINH CHỨNG: Ảnh minh họa 1: Trẻ tự cất ba lô, cất dép khi đến lớp 20/15
22. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Ảnh minh họa 2: Trẻ vệ sinh góc sáng tạo Ảnh minh họa: KN giót nước Ảnh minh họa 4: Dạy trẻ kỹ năng xử lý khi gặp người lạ 21/15
23. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi Ảnh minh họa: Trẻ tự xúc cơm, lấy gối Ảnh minh họa: Trẻ gấp, phơi khăn, trẻ bê ghế Ảnh minh họa: KN đóng cửa, mở cửa Ảnh minh họa: KN tự phục vụ khi đi dã ngoại 22/15
24. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi PHỤ LỤC STT PHỤ LỤC Trang A ĐẶT VẤN ĐỀ I Lý do chọn đề tài 3 1 Cơ sở lý luận 3 2 Cơ sở thực tiễn 4 II Mục đích nghiên cứu 5 III Đối tượng nghiên cứu 5 IV Đối tượng khảo sát thực nghiệm 5 V Phương pháp nghiên cứu 5 VI Phạm vi và kế hoạch thực hiện 5 B BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 5 I Thực trạng vấn đề nghiên cứu 5 1 Tình trạng trước khi thực hiện 5 2 Số liệu điều tra trước khi thực hiện 6 II Các biện pháp thực hiện 7 1 Biện pháp 1: Xây dựng nội dung, kế hoạch giáo dục kỹ năng 7 sống cả năm học cho trẻ. 2 Biện pháp 2: Hình thành cho trẻ có kỹ năng tự ý thức. 9 3 Biện pháp 3:Dạy trẻ kỹ năng sống thông qua các hoạt động 10 trong ngày. 4 Biện pháp 4: Giáo viên phải là tấm gương cho trẻ. 13 5 Biện pháp 5:Tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh để 14 giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. 6 Biện pháp 6: Giáo viên phải sử dụng phương pháp trực quan 16 làm mẫu khi tổ chức hướng dẫn kỹ năng cho trẻ. III Kết quả thực hiện 16 C KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 18 D ẢNH MINH CHỨNG 19 23/15
25. SKKN: Một số biện pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi 24/15