Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện phápnâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4 - 5 tuổi - Chu Thị Trang

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện phápnâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4 - 5 tuổi - Chu Thị Trang

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4 – 5 tuổi. Lĩnh vực/ Môn: Phát triển thẩm mỹ/ Tạo hình Cấp học: Mầm non Họ và tên tác giả: Chu Thị Trang Chức vụ: Giáo viên ĐT: 0988308913 Email: chuthitrang13031994@gmail.com Đơn vị công tác: Trường Mẫu giáo Hoa Hồng Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 2 năm 2020 1/15
2. MỤC LỤC STT Nội dung Trang I.Đặt vấn đề 2 1.Lý do chọn đề tài 2 1 2.Mục đích nghiên cứu 3 3.Đối tượng nghiện cứu 4 4.Phạm vi nghiên cứu 4 II. Giải quyết vấn đề 4 1. Cơ sở lý luận 4 2.Cơ sở thực tiển 5 3.Một số biện pháp thực hiện 7 2 3.1 Biện pháp 1 7 3.2 Biện pháp 2 9 3.3 Biện pháp 3 10 3.4 Biện pháp 4 12 3.5 Biện pháp 5 13 4. Hiệu quả SKKN 14 3 III. Kết luận, kiến nghị 15 2/15
3. I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài. Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ không thể thiếu ở lứa tuổi mầm non, nhằm cung cấp kiến thức sơ đẳng về tạo hình cho trẻ, qua đó phát triển khả năng tri giác, phân tích, tổng hợp, các thao tác tư duy trực quan, phát triển trí tưởng tượng sáng tạo và hình thành ở trẻ những kỹ năng, kỹ xảo, năng lực tri giác về hình dáng, cấu trúc, màu sắc của đồ vật. Giờ hoạt động tạo hình còn hình thành ở trẻ những kỹ năng như: tư thế ngồi ngay ngắn, kỹ năng cầm bút vẽ, tô màu, xé dán, kỹ năng nặn như lăn dọc, xoay tròn, ấn bẹt những kỹ năng đó rất cần thiết để phát triển các cơ tay, ngón tay, giúp trẻ phát triển toàn diện. Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, là phương tiện quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, trí tuệ, thể lực, lao động và đặc biệt là giáo dục thẩm mĩ. Giờ học tạo hình gồm nhiều hoạt động như: Vẽ, nặn, cắt, xé dán đã mang lại cho trẻ những cảm xúc thực sự, trẻ thích thú và say mê thực hiện ý tưởng của mình. Điều này, có tác dụng to lớn trong việc giáo dục và hình thành nhân cách cho trẻ mầm non, hình thành ở trẻ tình yêu đối với con người, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu cái đẹp. Hơn nữa vốn ngôn ngữ của trẻ chưa hoàn thiện, trẻ chưa thể diễn đạt tốt nguyện vọng, tình cảm của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc, hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh. Vì vậy trẻ cần được hướng dẫn tạo hình ngay từ nhỏ, cần được bồi dưỡng khả năng, tạo môi trường, cơ hội cho trẻ được tri giác, khám phá thế giới xung quanh, bồi dưỡng năng khiếu thẩm mỹ, khả năng tư duy sáng tạo. Trong quá trình giảng dạy, tôi đã nhận thấy khả năng trong hoạt động tạo hình ở trẻ là không đồng đều, trẻ bước đầu đã thể hiện và hoàn thành được một số sản phẩm tạo hình nhưng chưa thực sự tự tin, sáng tạo. Tuy ở lứa tuổi này vốn hiểu biết và tư duy, ghi nhớ, trí tưởng tượng của trẻ phát triển khá mạnh mẽ và dần hoàn thiện nhưng vẫn còn một số trẻ kỹ năng cầm bút, vẽ, tô màu, xé dán còn yếu, đôi khi trẻ thực hiện còn lúng túng vì thế trẻ thấy sợ mỗi khi nhắc tới việc học tạo hình, điều đó làm mất đi hứng thú học tập của trẻ sau này. Nhìn chung trong các tiết học trong lớp, lượng kiến thức mà trẻ lĩnh hội được rất trừu tượng và chưa sâu sắc đến trẻ. Trẻ tiếp thu còn chậm, chưa thực sự gây hứng thú với trẻ, sản phẩm trẻ tạo ra còn ít, chưa thể hiện được sự sáng tạo. Đồ dùng đồ chơi cô chuẩn bị rất nhiều nhưng vẫn mang tính khô khan cứng nhắc và có phần gò bó đối với trẻ, hạn chế sự tò mò tự tìm hiểu sự phong phú muôn màu muôn vẻ của sự vật. Bên cạnh đó, không ít những phụ huynh vì mải mê công việc lại phó mặc con mình cho các cô, cho trường mầm non dẫn đến việc không tạo ra được sự thống 3/15
4. nhất trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, dẫn đến hiệu quả học tạo hình không cao. Ngoài ra, với điều kiện môi trường xung quanh đa dạng, rất thuận lợi cho trẻ hòa mình vào thiên nhiên. Dựa vào sự hướng dẫn của người lớn, trẻ có thể thể hiện sự ghi nhớ, trí tưởng tượng, sáng tạo qua những tác phẩm mà mình tạo ra vì vậy tôi rất mong muốn được tìm giải pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình. Nhận thức được tầm quan trọng cũng như những khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ, với những lý do trên tôi đã trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp, tìm tòi một số biện pháp nhằm nâng cao nghiệp vụ sư phạm của bản thân, tôi mạnh dạn chọn đề tài “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn hoạt động tạo hình cho trẻ 4 - 5 tuổi” với mong muốn đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn tới trẻ, để hoạt động tạo hình là môn học trẻ luôn hứng thú và đạt kết quả tốt. 2. Mục đích nghiên cứu. Mục đích nghiên cứu của đề tài là đưa ra được những giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng trong việc tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình, giải quyết được những khó khăn, vướng mắc gặp phải, giúp giáo viên có được các biện pháp tốt để nâng cao chất lượng dạy trẻ 4- 5 tuổi, lớp Mẫu giáo nhỡ B1, trường Mẫu giáo Hoa Hồng. học hoạt động tạo hình, hướng dẫn trẻ một số kỹ năng cần thiết để hoạt động tạo hình đạt kết quả cao. Trẻ tích cực, hứng thú khi tham gia vào các hoạt động. Trẻ có sự tiến bộ về các kỹ năng tạo hình, bồi dưỡng khả năng tri giác không gian, phát triển thẩm mỹ, trí tưởng tượng, sáng tạo, khả năng phát hiện những nét đẹp của sự vật hiện tượng xung quanh và biết thể hiện những nét đẹp đó trên các phương tiên tạo hình như vẽ, nặn, xé dán để tạo nên các sản phẩm ngộ nghĩnh. Đồng thời, nâng cao nhận thức, giải quyết những băn khoăn của một số phụ huynh khi dạy con hoạt động tạo hình. Bản thân tôi đã ý thức được việc cần phải nâng cao chất lượng giảng dạy trẻ 4- 5 tuổi hoạt động tạo hình. Tuy nhiên các biện pháp tổ chức cho trẻ còn đơn điệu, việc tiếp thu của trẻ còn hạn chế, đòi hỏi bản thân phải nghiên cứu them nhiều biện pháp tổ chức cho trẻ, để giờ học tạo hình thật sự hứng thú, hấp dẫn trẻ. Để giải quyết mâu thuẫn trên tôi mạnh dạn chọn và nghiên cứu một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn hoạt động tạo hình cho trẻ 4- 5 tuổi. Nhằm nâng cao hiểu biết của mình về môn làm quen văn học. 3. Đối tượng nghiên cứu. Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn hoạt động tạo hình cho trẻ 4-5 tuối, lớp Mẫu giáo nhỡ B1, trường Mẫu giáo Hoa Hồng. 4. Phạm vi nghiên cứu. Trẻ 4 -5 tuổi, lớp Mẫu giáo nhỡ B1, trường Mẫu giáo Hoa Hồng. 4/15
5. - Thời gian nghiên cứu: Từ đầu tháng 9 năm 2019 đến tháng 4 năm học 2019 - 2020. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận: Trong chương trình giáo dục mầm non bộ môn tạo hình luôn hấp dẫn đối với trẻ, giúp trẻ phản ánh thế giới xung quanh cuộc sống con người một cách đa dạng phong phú và hấp dẫn đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo. Thông qua tạo hình trẻ được thử sức trong việc thể hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của mình, phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, từ đó sẽ làm phát triển tình cảm thẩm mỹ của trẻ. Từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 4-5 tuổi, đây là giai đoạn giữa tuổi mẫu giáo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay tương đối, trẻ đã có một số kỹ năng cơ bản như vẽ, nặn, cắt, xé dán. Vì vậy hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh.Để tạo ra một sản phẩm đẹp trước hết trẻ phải hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và có kỹ năng tạo ra nó, thì trẻ mới hoàn thành sản phẩm đó được. Hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình học tập của trẻ cũng như các hoạt động khác. Chính vì thế là một giáo viên mầm non tôi muốn được nâng cao nhận thức của bản thân đồng thời góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình là một bộ phận của văn hoá tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp, những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người. Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi mầm non. Đối với trẻ 4-5 tuổi việc cho trẻ hoạt động tạo hình cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng những tài năng nghệ thuật cho tương lai, phát huy tính mạnh dạn, phối hợp, đoàn kết, học hỏi lẫn nhau của trẻ, hình thành cho trẻ những chức năng tâm lý cơ sở ban đầu của nhân cách, năng lực làm người và chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ bước vào những giai đoạn tiếp theo. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi căn cứ vào kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học, bám sát kế hoạch của nhà trường, của tổ chuyên môn đề ra. Căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non, Thông tư số 28/2016/ TT- BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Từ đó, bản thân lên kế hoạch hoạt động tạo hình cho trẻ phù hợp với từng chủ đề, độ tuổi và tình hình của lớp. 2. Cơ sở thực tiễn: - Đối với đề tài này, qua thực trạng tổ chức hoạt động cho trẻ, tình hình của trường lớp có những thuận lợi và khó khăn sau: 2.1. Thuận lợi: 5/15
6. - Trường Mẫu giáo Hoa Hồng nằm ở trung tâm thành phố Hà Nội. Phụ huynh quan tâm đến các hoạt động của trẻ ở trường lớp. Bản thân tôi được nhà trường phân công giảng dạy lớp mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi, tổng số học sinh là 24 trẻ, trong đó học sinh nam: 9 trẻ, học sinh nữ: 15 trẻ, 100% học sinh trong lớp có cùng độ tuổi, đa số trẻ của lớp nhanh nhẹn, có sức khoẻ tốt để tham gia vào các hoạt động của lứa tuổi. - Đầu năm, nhà trường đã trang bị thêm nhiều đồ dùng học liệu như màu vẽ, bàn ghế, ti vi, vở tập tô, vẽ và một số tài liệu hướng dẫn chăm sóc giáo dục trẻ. Được sự quan tâm, chỉ đạo của phòng giáo dục, ban giám hiệu nhà trường, giáo viên được tạo điều kiện tham gia học tập các chuyên đề do phòng giáo dục tổ chức, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, tổ chức thăm lớp, dự giờ các giáo viên trong trường, tham gia sinh hoạt chuyên môn, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. - Các giáo viên của lớp nhiệt tình, có đủ trình độ chuyên môn. - Đa số phụ huynh của lớp nhiệt tình, quan tâm chu đáo tới con em và thường xuyên trao đổi với giáo viên về tình hình học tập của con em mình. - Giáo viên chủ nhiệm lớp đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, tâm huyết với ngành học, yêu nghề mến trẻ, có phẩm chất nghề nghiệp. - Đồng nghiệp thường xuyên cùng nhau trao đổi những kinh nghiệm giảng dạy qua sách báo từ những kinh nghiệm của trường bạn từ đó có những biện pháp giúp trẻ học tốt môn tạo hình hơn. - Giáo viên đã biết tận dụng nguyên vật liệu có sẵn tại địa phương để làm đồ dùng phục vụ hoạt động tạo hình phù hợp theo từng chủ đề, chủ điểm, ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy. 2.2. Khó khăn: - Bên cạnh những thuận lợi, việc tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình còn nhiều khó khăn cụ thể như: Một số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn, tự tin khi tham gia các hoạt động, có trẻ lại rất hiếu động, khả năng tập trung chú ý chưa cao. Trình độ nhận thức trẻ không đồng đều nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó khăn. Trẻ vẫn quen với lối học thụ động, chưa sẵn sàng tham gia một cách tích cực, chủ động trong các giờ hoạt động. Mặc dù nhà trường đã mua sắm đầy đủ cơ sở vật chất cũng như đầu tư về chuyên môn song cũng chưa đáp ứng đủ so với nhu cầu của trẻ. - Do điều kiện kinh tế và sự hiểu biết khác nhau nên một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học tạo hình của trẻ, chưa tạo điều kiện cho trẻ phát huy khả năng sáng tạo của mình. -Bên cạnh đó, việc tổ chức các giờ hoạt động chung của giáo viên còn gò bó, chưa có sự sáng tạo, chưa gây được hứng thú cho trẻ còn áp đặt trẻ theo khuôn mẫu, trẻ chủ yếu là quan sát đàm thoại tranh mẫu, phương pháp ghi nhớ vẫn mang tính đồng loạt, nhiều giáo viên vẫn chưa coi trọng phương pháp cho trẻ trải nghiệm, hay những cách tìm tòi khám phá bằng các giác quan. 6/15
7. - Trong các giờ tổ chức cho trẻ làm quen với tạo hình, sự chuẩn bị đồ dùng chưa được đa dạng, chưa hấp dẫn nên chưa tạo được sự hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình. Nhiều khi còn áp đặt vào hiểu biết của trẻ, lên tiết còn rập khuôn, chưa linh hoạt, sáng tạo. -Hình thức tổ chức còn đơn giản, khiến trẻ nhàm chán khi tham gia hoạt động. Phương pháp lồng ghép hoạt động tạo hình trong các hoạt động học tập và vui chơi chưa linh hoạt sáng tạo nên trẻ chưa thực sự say mê, hứng thú, sử dụng đồ dùng dạy học chưa khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý nên hiệu quả tiết học chưa cao. Chính vì vậy, tôi đề ra nhiệm vụ là chuẩn bị về nội dung, phương pháp, “môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, trẻ được khuyến khích tham gia vào các hoạt động, trải nghiệm bằng các giác quan, giúp trẻ làm quen với hoạt động tạo hình một cách nhẹ nhàng, hứng thú, trẻ vừa được tham gia trải nghiệm, vừa được học tạo hìnhgóp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về các mặt như thẩm mỹ, trí tuệ, ngôn ngữ, những phẩm chất đạo đức hay một số kỹ năng cần thiết của hoạt động học tập. Trước tình hình thực tế đó, tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu đề ra những giải pháp cụ thể, nhằm giải quyết những khó khăn trong công tác giảng dạy của giáo viên, nâng cao nhận thức về công tác giáo dục trẻ cho phụ huynh, tạo tâm lý sẵn sàng cho trẻ, kích thích sự thích thú, mong muốn được tạo ra cái đẹp qua hoạt động tạo hình, vẽ, nặn, xé, dán cùng cô và các bạn. 3. Biện pháp thực hiện 3.1. Biện pháp 1: Xây dựng môi trường tạo hình và cho trẻ được tiếp xúc, làm giàu các biểu tượng tạo hình. Đối với trẻ mầm non, việc học của trẻ dựa trên việc tri giác, sờ mó, cầm nắm, sử dụng các giác quan của mình. Vì vậy việc tạo môi trường tạo hình hấp dẫn cho trẻ chính là một việc làm rất quan trọng góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ. * Tạo môi trường tạo hình cho trẻ: Trước tiên cần tạo môi trường đẹp trong lớp để gây cảm xúc, ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là sự bố trí, cách sắp xếp trang trí lớp học để tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ, chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé, đây là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu yêu cầu của chủ đề, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ. Với môi trường trong lớp: Ở các góc để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên thật gần gũi với trẻ. Đồng thời, tôi luôn gợi mở để trẻ chú ý đến môi trường 7/15
8. mà tôi đã tạo và thường xuyên thay đổi nội dung trang trí theo từng chủ đề để trẻ không bị nhàm chán. Sau khi chuyển chủ đề tôi đã cùng trẻ thảo luận, gợi mở những ý tưởng hay và đặt tên cho chủ đề mới và tên các góc chơi của mình. Nội dung của các góc tôi giới thiệu cho trẻ về các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để tích luỹ cho trẻ có vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích lòng ham muốn, thích tham gia tạo sản phẩm nghệ thuật để có sản phẩm được trang trí trong lớp học của mình. Ví dụ 1: Ở góc hoạt động tạo hình, tôi cho trẻ tự đặt tên cho góc. Trẻ thảo luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn có thể chọn làm tên góc hoạt động như “họa sĩ tài ba”, “bé khéo tay”. Tôi dành một mảng tường để treo những sản phẩm của mình, trẻ có thể tự so sánh bài của ai đẹp hơn, khuyến khích động viên trẻ hãy làm thật nhiều những sản phẩm đẹp để trang trí cho góc tạo hình, từ lời gợi mở như vậy đã kích thích trẻ tạo ra sản phẩm mới. Với môi trường ngoài lớp: Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động cho trẻ, tôi còn tạo thêm môi trường ngoài lớp học, tạo cho trẻ môi trường rộng mở để trẻ được thỏa sức tưởng tượng, sáng tạo, trí tưởng tượng bay xa hơn. Ví dụ 2: Với giờ "hoạt động ngoài trời" tôi tạo môi trường cho trẻ bằng cách trang trí lên tường những hình ảnh ngộ nghĩnh, cho trẻ dùng phấn vẽ trên sân trường, trẻ thoả sức sáng tạo vẽ những ngôi nhà, bông hoa, con vật theo từng chủ đề đang học, trẻ sẽ cảm nhận được cái đẹp và mong muốn tạo thêm những sản phẩm đẹp khác. * Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc, làm giàu các biểu tượng tạo hình: Để trẻ có được những kỹ năng, kỹ xảo, có sự hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động tạo hình và thể hiện sự sáng tạo trong khi tạo ra các sản phẩm thì điều trước tiên cần phải giúp trẻ có được các biểu tượng, có được những xúc cảm về các đối tượng mà trẻ cần phải tái tạo. Ví dụ 1: Để trẻ có thể vẽ, nặn hoặc xé dán con cá với các hình ảnh sinh động và ngộ nghĩnh thì trước đó tôi đã tìm kiếm những hình ảnh, video sinh động về đàn cá đang bơi lội. Khi cho trẻ quan sát tôi đặt câu hỏi để trẻ tập trung vào một số chi tiết như: các con thấy hình dáng của con cá như thế nào? - Con cá có những bộ phận nào? Con cá này đang làm gì? Trong các tiết học tôi sử dụng vật thật cho trẻ quan sát, giúp cho trẻ tri giác một cách cụ thể cấu trúc của vật thể đó và có biểu tượng thực về nó. Sau khi được quan sát vật thật, trẻ sẽ ghi nhớ lâu hơn, khích thích tư duy trẻ tìm kiếm cách thể hiện. Ví dụ 2: Trước khi cho trẻ vẽ "vườn cây ăn quả", thì trong các ngày trước đó tôi dành thời gian cho trẻ quan sát một số loại cây ăn quả có trong khuôn viên nhà trường, khi cho trẻ quan sát cây ăn quả, tôi đàm thoại với trẻ về thân cây, tán 8/15
9. lá, màu sắc của hoa và những chùm quả từ đó trẻ có biểu tượng về cây ăn quả: thân cây to và xù xì, tán cây rộng xanh, những chùm quả sai trĩu khi chín có màu đỏ hoặc màu vàng đồng thời tôi sưu tầm các loại quả thật để cho trẻ quan sát thêm trong các giờ đón, trả trẻ. Tuy nhiên tôi không lạm dụng mẫu hay làm mẫu cho trẻ xem mà trước đó cần gợi ý trẻ suy nghĩ và tìm kiếm cách để thể hiện. 3.2. Biện pháp 2: Khai thác và sử dụng các nguyên vật liệu phù hợp trong hoạt động tạo hình. Đối với giải pháp này giúp trẻ tự lập, sáng tạo. Trẻ tự biết cách khai thác, sử dụng nguyên vật liệu, đồ dùng, đồ chơi vào sản phẩm của mình, tôi lựa chọn các biện pháp sau: *Lựa chọn các nguyên vật liệu phù hợp và phong phú về chủng loại thu hút sự chú ý, sáng tạo của trẻ: Để giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình thì giáo viên phải làm tốt công tác chuẩn bị, chuẩn bị từ tranh ảnh vật mẫu đến các nguyên vật liệu phù hợp, có đủ số lượng cho tất cả trẻ đều được tham gia hoạt động. Tôi lựa chọn sử dụng các nguyên vật liệu mở phù hợp vừa tiết kiệm chi phí mà trẻ và cô dễ kiếm tìm, dễ thực hiện, đảm bảo tính an toàn khi sử dụng. Các phế phẩm từ các gia đình vô cùng phong phú, tôi luôn động viên trẻ tìm kiếm những nguyên vật liệu nơi trẻ sinh sống như : quần áo cũ, tranh ảnh cũ, báo tạp chí, lõi giấy vệ sinh, các hộp bánh kẹo, các túi, lon, hũ đựng đồ, đựng thức ăn, báo cũ, tạp chí, vỏ hộp sữa những vật liệu tưởng chừng như bỏ đi dưới con mắt trẻ lại là một kho tàng nguyên liệu vô cùng phong phú để trẻ có thể làm được đồ chơi cho mình. Qua đó, giáo dục trẻ tính tiết kiệm, tôn trọng đồ vật xung quanh. Ngoài ra, chúng ta có thể sưu tầm thêm các loại nguyên liệu khác như: các loại hạt ngũ cốc, rau củ, quả tươi và khô, cành cây, lá cây khô, các loại hạt, các loại vỏ trứng, len, rơm rạ Sự đa dạng của các nguyên vật liệu tạo hình sẽ càng làm tăng hứng thú của trẻ, trẻ dễ dàng lựa chọn cho mình cách thể hiện và phương tiện tạo hình thích hợp phù hợp với khả năng của trẻ. Chú ý khi chọn các nguyên vật liệu xong, tôi sẽ vệ sinh chúng thật sạch sẽ, để khô ráo và sắp xếp các đồ dùng thật gọn gàng sao cho trẻ dễ dàng nhìn thấy, dễ dàng lấy sử dụng khi có nhu cầu. Ví dụ: Khi đi chơi ngoài sân trường trẻ nhặt lá cây để xếp thành con vật ngộ nghĩnh, trẻ dùng những viên sỏi để xếp thành ngôi nhà, đám mây * Cô và trẻ cùng tham gia làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo: Trên thị trường hiện nay, đồ dùng, đồ chơi của trẻ em được bày bán rất nhiều, mẫu mã đẹp mắt. Tuy nhiên xét về phương diện giáo dục thì chúng không thể để đáp ứng đầy đủ các nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường mầm non. Hơn nữa việc mua quá nhiều đồ dùng, đồ chơi gây nhiều lãng phí trong khi từ gia đình các nguyên vật liệu đã qua sử dụng đang sẵn có và có thể tái sử dụng tạo làm đồ chơi cho trẻ. Khi có món đồ chơi do cô và trẻ hoặc tự trẻ tự tay làm ra, các 9/15
10. cháu sẽ cảm thấy yêu quí và hứng thú hơn rất nhiều so với các đồ chơi mua sẵn. Đây cũng là một hình thức dạy cho trẻ biết yêu quí sức lao động ngay khi còn bé. Từ những suy nghĩ trên, tôi nghĩ rằng việc tổ chức cho trẻ cùng cô tự làm đồ dùng, đồ chơi là việc làm hết sức cần thiết và bổ ích cho trẻ mầm non. Ví dụ: Cô và trẻ có thể làm những chú gà con xinh xắn từ những cuộn len hay miếng xốp cũ, làm váy áo cho búp bê từ những mảnh vải vụn 3.3. Biện pháp 3: Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt và ứng dụng phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ trong giờ hoạt động chung. Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm sinh lí ở trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi mà học”. Vì vậy các hoạt động khác nói chung, hoạt động tạo hình nói riêng, nếu hình thức dạy học không mới lạ, không hấp dẫn dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán. *Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt: Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi thường đặt ra câu hỏi, làm thế nào để giờ học tạo hình được hấp dẫn lôi cuốn trẻ. Để trả lời câu hỏi này, tôi đã không ngừng suy nghĩ, đưa các thủ thuật hấp dẫn vào tiết học, sao cho trẻ hoạt động thật thoải mái, không gò ép. Khi tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ tôi đưa các nội dung tích hợp lồng ghép sao cho phù hợp với từng bài một cách lô gíc sinh động, trẻ sẽ nắm được các kỹ năng kiến thức trong hoạt động tạo hình một cách dễ dàng, thoải mái hơn. Ví dụ: Với loại bài vẽ theo ý thích, chủ đề thế giới động vật, tôi sẽ trò chuyện với trẻ về những con vật mà trẻ thích như con mèo, con thỏ, con cá, con heo Gợi ý cho trẻ nói lên ý định của mình thể hiện trên bức tranh đó, lựa chọn theo sở thích các con vật mình muốn vẽ. Sau đó tôi đặt câu hỏi gợi ý cho trẻ về cách vẽ nên con vật ấy, hướng trẻ nói về màu sắc hình dáng, cách vẽ của các con vật theo ý hiểu của trẻ. Khuyến khích trẻ làm những kỹ năng vẽ đơn giản, phù hợp với bài như những nét xiên, nét thẳng, nét cong tròn để tạo nên bức tranh đẹp, đồng thời trong quá trình trẻ thực hiện tôi luôn động viên trẻ kịp thời trẻ sẽ mạnh dạn, tự tin hoàn thành bài vẽ tốt hơn. * Ứng dụng phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ trong giờ hoạt động chung: Trong các tiết học trước đây, việc sử dụng phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ còn hạn chế, do đó muốn thực hiện đổi mới dạy học thì trước hết bản thân phải ý thức được để từ bỏ phương pháp dạy học truyền thống, từ chủ yếu cô nói, trẻ làm, chuyển sang phương pháp đổi mới phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của trẻ trong giờ hoạt động theo phương châm: “Lấy trẻ làm trung tâm”. Không nên quá lạm dụng mẫu, hay làm mẫu cho trẻ xem mà trước đó cần gợi ý trẻ suy nghĩ và tìm kiếm cách để thể hiện. 10/15
11. Với từng bài dạy, loại tiết tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị mang tính tư duy để kích thích sự tưởng tượng và phát triển trí tuệ của trẻ. Câu hỏi mang tính chất logic từ dễ đến khó, không mang tính gò bó ép buộc trẻ để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi, đồng thời trẻ tích luỹ có hệ thống những biểu tượng tạo hình phong phú, trẻ bộc lộ suy nghĩ cảm nhận riêng của mình, phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ. Hệ thống câu hỏi không được vụn vặt mà phải đi vào các đặc điểm của bức tranh, nhấn mạnh chỗ trẻ cần quan tâm để ghi nhớ, từ đó giúp trẻ nắm được các kỹ năng cần thiết. Trong giờ học tôi luôn chú ý bao quát lớp để tìm hiểu đặc điểm của từng trẻ, gần gũi động viên, giúp đỡ những trẻ còn yếu kém, đưa trẻ vào hoạt động với các bạn có nề nếp hơn, hứng thú hơn. Ví dụ 1: Trong giờ dạy trẻ nặn củ cà rốt. Tôi kể cho trẻ nghe một câu chuyện về chú Thỏ do lười biếng nên chẳng có gì ăn, hỏi trẻ điều gì sẽ xảy ra nếu thỏ không được ăn gì? Vậy là cả lớp sẽ cùng tạo ra những củ cà rốt ngon lành tặng cho thỏ nhé.Tôi khuyến khích trẻ suy nghĩ xem để nặn được củ cà rốt cần làm như thế nào, tôi cho trẻ cùng tự nặn, sau đó tổ chức cho trẻ thi đua theo nhóm (nhóm bạn trai, bạn gái), xem nhóm nào nặn được nhiều củ cà rốt nhất để tặng cho bạn thỏ Khi nhận xét sản phẩm tôi gợi ý để các bạn trai nhận xét sản phẩm của các bạn gái và ngược lại, đồng thời cho trẻ tự đánh giá nhận xét về sản phẩm của mình. Ví dụ 2: Sau chuyến tham quan lớp học đầu tiên, với chủ đề trường mầm non của bé, cô sẽ cho trẻ tự lựa chọn cách mà trẻ tạo ra sản phẩm, có trẻ sẽ có được lựa chọn theo mong muốn của mình, có trẻ sẽ nặn những đồ dùng đồ chơi trong lớp, có trẻ lại muốn vẽ hay xé dán. 3.4. Biện pháp 4: Tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình thông qua các hoạt động khác. * Tích hợp tạo hình cho trẻ trong các môn học khác và tổ chức ôn luyện mọi lúc mọi nơi: Ở trường mầm non, trẻ chỉ được tiếp cận các loại hình tạo hình trên lớp theo tiết học bắt buộc mà số lượng tiết học tạo hình thì quá ít nên vốn biểu tượng trẻ có được trên các tiết học không nhiều, vì vậy mà các tác phẩm tạo hình của trẻ chỉ mang tính rập khuôn, chỉ bó gọn trong những gì trẻ được học, được tri giác. Để giúp trẻ tiếp thu, tích lũy, củng cố mở rộng các hình ảnh, hệ thống hoá tri thức, kỹ năng thông qua các hoạt động khác ngoài tiết học, cần bổ sung cho hệ thống các tiết học tạo hình ít ỏi ở trường mầm non bằng các hoạt động học phong phú” mọi lúc mọi nơi”, trong các giờ học khác, các hoạt động vui chơi và sinh hoạt hằng ngày của trẻ như: đón trẻ, dạo chơi, thăm quan, hoạt động góc, sinh hoạt chiều các hoạt động khác trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Ngoài ra còn có thể lồng ghép với các môn học khác để giúp các môn học đó trở nên sinh động hơn, giúp trẻ hứng thú hơn với môn hoạt động tạo hình. 11/15
12. Chính những hoạt động mang tính tạo hình không gò bó này, phù hợp với hứng thú và tầm hiểu biết của trẻ sẽ nuôi dưỡng ở trẻ lòng say mê với các môn học tạo hình và tạo điều kiện cho trẻ tích cực nhận thức, giúp trẻ được củng cố và làm quen kiến thức, kỹ năng hơn trong giờ hoạt động chung. Ví dụ: Trong giờ hoạt động ngoài trời: Sau khi cho trẻ quan sát ông mặt trời, giáo viên tổ chức một cuộc thi nhỏ trong thời gian từ 1-2 phút, thi xem ai là người vẽ ông mặt trời giống và đẹp nhất hay sau khi cho trẻ quan sát bông hoa hồng, giáo viên cho trẻ thi xé giấy màu tạo ra các cánh hoa hồng với nhiều màu sắc khác. Hay trong giờ ôn luyện buổi chiều cho trẻ làm tranh tặng mẹ, tặng cô nhân ngày mùng 8/3, ngày 20/11, tổ chức thi bình chọn họa sĩ tài ba của lớp Và cứ sau mỗi chủ đề tôi đánh giá cuối chủ đề theo chỉ số phát triển trẻ 4- 5 tuổi, từ đó để rút ra những điều làm được và chưa làm được nhằm phát huy hoặc có hướng khắc phục những tồn tại đó để chủ đề sau thực hiện có kết quả tốt hơn. 3.5. Biện pháp 5: Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động các bậc phụhuynh đối với môn học hoạt động tạo hình. Giáo dục đồng bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết trong công tác chăm sóc, nuôi dạy trẻ, tôi nhận thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải quyết khó khăn của phụ huynh. Để thực hiện tốt giải pháp này, tôi đưa ra biện pháp sau: * Cung cấp những hiểu biết cơ bản cho phụ huynh về trẻ hoạt động tạo hình, đưa ra những biện pháp kết hợp giữa nhà trường và gia đình nhằm đạt hiệu quả cao trong quá trình dạy trẻ hoạt động tạo hình: Ngay từ đầu năm học, để giúp phụ huynh có nhận thức sâu sắc hơn về môn hoạt động tạo hình, tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc phụ huynh qua các buổi họp lớp, giờ đón trẻ, trả trẻ về tầm quan trọng của môn hoạt động tạo hình đối với sự phát triển của trẻ. Đưa ra các biện pháp nhằm kết hợp với phụ huynh rèn luyện thêm các kỹ năng tạo hình khi ở nhà cho trẻ. Ví dụ: Trong tiết hoạt động tạo hình, một số trẻ chưa thực hiện được bài vẽ thuyền trên biển. Ngay trong buổi chiều trả trẻ ngày hôm đó, tôi đã trao đổi với phụ huynh của trẻ về các kỹ năng của trẻ, kỹ năng nào chưa đạt được và mong muốn phụ huynh về nhà hướng dẫn trẻ thêm để trẻ hoàn thiện sản phẩm của mình. Ngoài ra tôi thường xuyên lên mạng tìm hiểu và biết được nhiều chương trình bổ ích hướng dẫn trẻ học tạo hình và giới thiệu cho phụ huynh cùng theo dõi. Ví dụ: Chương trình “học viện IQ”, “phần mềm học vẽ miễn phí cho bé” Ở chương trình này thường xuyên hướng dẫn các bé về tạo hình, cách vẽ được nhiều con vật, đồ vật xung quanh, hay đơn giản là nhận biết màu sắc Tôi đã giới thiệu 12/15
13. cho phụ huynh để dành thời gian theo dõi hướng dẫn trẻ ở nhà. Được xem các chương trình đó, phụ huynh đã có cái nhìn đúng đắn về việc cho trẻ học tạo hình và cùng với giáo viên chăm sóc, giáo dục trẻ theo chương trình mầm non mới. Vận động phụ huynh hỗ trợ về nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có để trẻ thỏa sức sáng tạo với các nguyên vật liệu phong phú, đa dạng. Phụ huynh cùng con trẻ làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo. 4. Hiệu quả SKKN Trong quá trình tìm kiếm, vận dụng những phương pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn hoạt động tạo hình, tôi đã áp dụng sáng kiến của mình tại lớp Mẫu giáo nhỡ B1, trường Mẫu giáo Hoa Hồng, năm học 2019- 2020 và đạt những kết quả khả quan như: - Đối với học sinh: Hoạt động tạo hình trở thành môn học hứng thú của trẻ, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt độngvà có sự sáng tạo trong quá trình tham gia hoạt động tạo hình, đạt được những kết quả đáng khích lệ.Trẻ đã biết cầm bút, vở, ngồi đúng tư thế.Trẻ vẽ và tô màu các bức tranh có bố cục cân đối hơn, màu sắc phù hợp, sản phẩm của trẻ ngày càng đẹp hơn. Những sản phẩm ngộ nghĩnh đó còn được sử dụng vào quá trình trang trí lớp học, góc tạo hình thêm sinh động. - Đối với giáo viên: Qua quá trình tham gia hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình giúp cho bản thân tôi nâng cao chất lượng giảng dạy trong quá trình tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ, bản thân có thêm nhiều kinh nghiệm tổ chức tạo hình cho trẻ một cách tự tin, linh hoạt hơn, đạt kết quả cao hơn. - Đối với phụ huynh: Biết được tầm quan trọng của môn hoạt động tạo hình đối với trẻ, quan tâm đến việc học tạo hình của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ phát huy khả năng sáng tạo của mình. Bảng 2: Kết quả sau khi áp dụng các giải pháp tại lớp mẫu giáo nhỡ B1: Nội dung Kết quả khi áp dụng giải pháp Trước khi áp dụng Sau khi áp dụng Số trẻ có sản phẩm vẽ đạt yêu 14/24 trẻ đạt 58% 22/24 trẻ đạt 92% cầu trở lên Số trẻ có sản phẩm nặn đạt yêu 10/24 trẻ đạt 42% 20/24 trẻ đạt 83% cầu trở lên Số trẻ có sản phẩm xé dán đạt 12/24 trẻ đạt 50% 21/24 trẻ đạt 88% yêu cầu trở lên III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ Kết luận: Hoạt động tạo hình có một vị trí vô cùng quan trọng trong sự phát triển của trẻ mầm non. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong sản phẩm tạo hình, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với tạo hình, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái 13/15
14. đẹp của sản phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động tạo hình như: vẽ, nặn, cắt dán cao hơn nữa là tiến tới sáng tạo ra những sản phẩm theo trí tượng tượng của trẻ, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn hoạt động tạo hình, tôi đã vận dụng được vào hoạt động của lớp mình, đem lại một số kết quả cao trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ nói chung và môn hoạt động tạo hình nói riêng. Qua đề tài trên đã giúp tôi rút ra được bài học kinh nghiệm cho bản thân, tự tin hơn, nắm vững hơn về phương pháp tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình. Tôi biết khắc phục những khó khăn để hoàn chỉnh phương pháp dạy học riêng cho mình như tự làm đồ dùng dạy học, tổ chức các hoạt động kích thích hứng thú học tập cho trẻ, tạo nhiều cơ hội để trẻ được tham gia được trải nghiệm, cô và trẻ cùng làm đồ dùng, đồ chơi, vận dụng những hình thức, phương pháp dạy học phù hợp với trẻ ở lớp mình, luôn suy nghĩ, sáng tạo để nâng cao chất lượng giảng dạy. Trẻ đã dần quen với phương pháp học tập mới và sẵn sàng tham gia một cách tích cực, chủ động vào các nội dung hoạt động. Trẻ hoàn thành sản phẩm đẹp, sáng tạo, biết giữ gìn quý trọng sản phẩm do mình tạo ra. Bài học kinh nghiệm Thời gian trước đây, khi chưa áp dụng các phương pháp giúp trẻ nâng cao chất lượng học môn hoạt động tạo hình, vẫn còn tình trạng nhiều trẻ không hứng thú khi tham gia hoạt động tạo hình. Giáo viên còn gặp khó khăn trong quá trình hướng dẫn trẻ, tạo sự mới lạ trong các tiết học tạo hình, giáo dục đôi khi còn mang tính áp đặt dẫn đến tình trạng một số trẻ áp lực khi học tạo hình, chất lượng chưa cao. Để khắc phục những tình trạng đó, sau khi tìm tòi qua sách báo, internet, chuyên đề giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, xây dựng môi trường tạo hình cho trẻ mầm non, bản thân tôi đã áp dụng các phương pháp nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ hoạt động tạo hình và đã có những kết quả rõ rệt. Một số giải pháp mới trong đề tài mà bản thân đã đúc kết qua quá trình nghiên cứu đề tài và rút kinh nghiệm từ các giải pháp trước đây đã thực hiện kết quả tốt trên trẻ như: - Trong giờ học nói chung và trong giờ tạo hình nói riêng hãy để cho trẻ tự thể hiện khả năng của mình, cô luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Không nên quá lạm dụng mẫu, hay làm mẫu cho trẻ xem mà trước đó cần gợi ý trẻ suy nhĩ và tìm kiếm cách để thể hiện. - Để giờ học tạo hình được lôi cuốn trẻ, giáo viên sử dụng thủ thuật vào bài một cách linh hoạt, tạo cảm xúc và hứng thú cho trẻ và cần đồng thời tích luỹ có hệ thống những biểu tượng tạo hình. - Đưa ra các nội dung tích hợp lồng ghép sao cho phù hợp với từng bài một cách lô gíc sinh động, có như vậy giờ học tạo hình mới có chất lượng và trẻ mới nắm được các kỹ năng kiến thức của hoạt động tạo hình. - Trong khi trẻ thực hiện, trẻ cần được động viên để thể hiện ý muốn, tình 14/15
15. cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ về sự vật. Trẻ luôn tiếp cận sự vật theo đặc tính riêng của mình, vì thế mong muốn của trẻ cần được tự thể hiện với những phương tiện tạo hình khác nhau. - Tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên, con người và những sự vật hiện tượng sống động xung quanh, qua từng chủ đề được học, có thể tạo điều kiện cho trẻ được tri giác, trải nghiệm thật sự. - Đặc biệt, cho trẻ trải nghiệm, sử dụng những nguyên vật liệu mở, dễ kiếm mà lại an toàn cho cô và trẻ dễ thực hiện như lá cây, hột hạt, chai lọ để sáng tạo ra các sản phẩm ngộ nghĩnh. Trẻ cùng cô, cùng bạn làm đồ dùng đồ chơi, có cơ hội được giao tiếp, học hỏi từ bạn bè, trao đổi, vận dụng những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo để tham gia hoạt động cùng cô và các bạn. - Giáo viên kết hợp cùng phụ huynh, học sinh trong quá trình chuẩn bị, làm đồ dùng dạy học, giảm bớt áp lực trong quá trình dạy trẻ hoạt động tạo hình. Khuyến nghị - đề xuất: Để tổ chức các hoạt động cho trẻ nói chung và hoạt động tạo hình cho trẻ nói riêng đạt kết quả cao, tôi xin đưa ra một số kiến nghị như sau: Đối với nhà trường: Tiếp tục bổ sung thêm các trang thiết bị phục vụ cho hoạt động tạo hình và các hoạt động khác của trẻ. Tạo điều kiện cho giáo viên đi dự chuyên đề do các cụm tổ chức để học tập kinh nghiệm. Đối với cấp trên: Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất. Các cụm chuyên môn thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, triển khai chuyên đề, phổ biến các sáng kiến kinh nghiệm đã áp dụng trên thực tế đạt hiệu quả cao để giáo viên học hỏi. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi trong trong quá trình nghiên cứu đề tài, từ việc tham khảo, học tập trên kinh nghiệm thực tế và từ các bạn bè đồng nghiệp, sáng kiến kinh nghiệm không tránh khỏi nhiều thiếu sót, rất mong sự góp ý của cấp trên cũng như của các bạn đồng nghiệp để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc dạy trẻ hoạt động tạo hình. Tôi xin chân thành cảm ơn IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO. 1.GS.TS Nguyễn Quang Uẩn(2003), Tâm lí học đại cương, Nxb Đại học Sư phạm. 2.Chương trình học bồi dưỡng thường xuyên: Module MN 5: Đặc điểm phát triển thẩm mĩ, những mục tiêu và kết quả mong đợi ở trẻ mầm non về thẩm mĩ. Hoàn Kiếm, tháng 2 năm 2019 Người viết Chu Thị Trang 15/15