Bài giảng môn Sinh học Lớp 9 - Tiết 49, Bài 47: Quần thể sinh vật

Nội dung text: Bài giảng môn Sinh học Lớp 9 - Tiết 49, Bài 47: Quần thể sinh vật

1. I. Thế nào là một quần thể sinh vật? Quan sát 1 số hình ảnh sau: Rừng sú ven đê Đàn sếu đầu đỏ Những cây lúa
2. Theo em hãy cho biết thế nào là một quần thể sinh vật ?  Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng loài, cùng sinh sống trong một khoảng không gian nhất định, ở một thời điểm nhất định và có khả năng sinh sản tạo ra thế hệ mới. Ví dụ : Rừng tràm, đàn chim cánh cụt, đàn kiến
3. Nghiên cứu thông tin và đánh dấu X vào ô trống trong bảng 47.1. Không phải Quần thể Ví dụ quần thể sinh sinh vật vật. 1. Tập hợp các cá thể rắn hổ mang, cú mèo và lợn rừng sống trong một rừng mưa nhiệt đới. x 2. Rừng cây thông nhựa phân bố ở vùng núi Đông Bắc Việt Nam. x 3. Tập hợp các cá thể cá chép, cá mè, cá rô phi sống chung trong một ao. x 4. Các cá thể rắn hổ mang sống ở 3 hòn đảo cách xa nhau. x 5. Các cá thể chuột đồng sống trên một đồng lúa. Các cá thể chuột đực và cái có khả năng x giao phối với nhau sinh ra chuột con. Số lượng chuột phụ thuộc nhiều vào lượng thức ăn có trên cánh đồng.
4. Chậu cá chép vàng Lồng gà bán ở chợ
5. Em hãy kể thêm một số quần thể khác mà em biết? Quần thể san hô Quần thể cá ngựa Quần thể chè Quần thể lúa Quần thể sen Quần thể cọ
6. II. Những đặc trưng cơ bản của quần thể 1. Tỉ lệ giới tính Tỉ lệ giới tính là gì? - Là tỉ lệ giữa số lượng cá thể đực / cá thể cái Tỉ lệ giới tính có ý nghĩa gì? - Có ý nghĩa quan trọng,nó cho thấy tiềm năng sinh sản của quần thể,được ứng dụng trong chăn nuôi. Trong chăn nuôi, điều này được ứng dụng như thế nào? -Tùy theo từng loài mà điều chỉnh tỉ lệ đực/cái cho phù hợp
7. 1. Tỉ lệ giới tính - Tỉ lệ giới tính là tỉ lệ số lượng giữa cá thể đực và cá thể cái - Tỉ lệ giới tính có ý nghĩa quan trọng, nó cho thấy tiềm năng sinh sản của quần thể 2. Thành phần nhóm tuổi
8. Các nhóm tuổi Ý nghĩa sinh thái Các cá thể lớn nhanh, do vậy nhóm này có vai Nhóm tuổi trò chủ yếu làm tăng trưởng khối lượng và kích trước sinh sản thước của quần thể Nhóm tuổi Khả năng sinh sản của các cá thể quyết định sinh sản mức sinh sản của quần thể Nhóm tuổi Các cá thể không còn khả năng sinh sản nên sau sinh sản không ảnh hưởng tới sự phát triển của quần thể
9. C¸c d¹ng biÓu ®å h×nh th¸p tuæi A B C Nhãm tuæi tríc Nhãm tuæi sinh Nhãm tuæi sau sinh sinh s¶n s¶n s¶n A. D¹ng ph¸t triÓn B. D¹ng æn ®Þnh C. D¹ng gi¶m sót
10. A. Dạng phát triển B. Dạng ổn định C. Dạng giảm sút Dạng tháp phát triển: có đáy rộng, chứng tỏ tỉ lệ sinh cao, cạnh tháp xiên nhiều biểu hiện tỉ lệ tử vong cao. Dạng ổn định: có đáy rộng vừa phải, cạnh tháp xiên ít hoặc đứng biểu hiện tỉ lệ sinh không cao, chỉ tương ứng với tỉ lệ tử vong Dạng giảm sút: có đáy hẹp, nhóm tuổi trước sinh sản < nhóm tuổi sinh sản, chứng tỏ tỉ lệ sinh rất thấp, quần thể đi tới chỗ suy giảm và diệt vong
11. A. Dạng phát triển B . Dạng ổn định C . Dạng giảm sút Nghiên cứu thành phần nhóm tuổi cho ta biết điều gì ? Nhằm mục đích gì ? - Biết được tương lai phát triển của quần thể Mục đích: có kế hoạch phát triển hợp lí cho quần thể
12. 2. Thành phần nhóm tuổi  Học bảng 47.2 SGK trang 140 3. Mật độ quần thể
13. Mật độ cây bạch đàn: 625 cây/ha đồi Mật độ sâu rau: 2 con/m2 ruộng rau Mật độ chim sẻ: 10 con/ha đồng lúa Mật độ tảo xoắn : 0,5 gam /m3 nước
14. Mật độ quần thể là gì?  Mật độ quần thể là số lượng hay khối lượng sinh vật có trong một đơn vị diện tích hay thể tích.
15. Mật độ quần thể phụ thuộc vào những yếu tố nào?  Mật độ quần thể phụ thuộc vào: - Chu kì sống của sinh vật - Nguồn thức ăn của quần thể - Yếu tố thời tiết: hạn hán, lụt lội, cháy rừng, dịch bệnh
16. III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật Thảo luận nhóm (2 phút) Hãy trả lời các câu hỏi sau: 1/ Khi tiết trời ấm áp và độ ẩm không khí cao (ví dụ, vào các tháng mùa mưa trong năm) số lượng muỗi nhiều hay ít? - Muỗi sinh sản mạnh,số lượng muỗi tăng cao. 2/ Số lượng ếch nhái tăng cao vào mùa mưa hay mùa khô? - Số lượng ếch nhái tăng cao vào mùa mưa. 3/ Chim cu gáy xuất hiện nhiều vào thời gian nào trong năm? - Chim cu gáy là loại chim ăn hạt thường xuất hiện nhiều vào những tháng có lúa chín. 4/ Hãy cho 2 ví dụ về sự biến động số lượng các cá thể trong quần thể. - Sâu rau xuất hiện nhiều khi thời tiết ẩm và mưa phùn. - Chuột xuất hiện nhiều khi số lượng mèo giảm.
17. III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật Các nhân tố môi trường ảnh hưởng tới đặc điểm nào của quần thể? - Môi trường (nhân tố sinh thái) ảnh hưởng tới số lượng cá thể trong quần thể. Số lượng cá thể trong quần thể bị giảm mạnh do những nguyên nhân nào ? - Do những biến cố bất thường như lũ lụt, cháy rừng,hạn hán Số lượng cá thể trong quần thể tăng cao khi nào ? - Khi có khí hậu phù hợp, nguồn thức ăn dồi dào, nơi ở rộng rãi
18. III. Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật  - Môi trường (nhân tố sinh thái) ảnh hưởng tới số lượng cá thể trong quần thể. - Mật độ cá thể trong quần thể được điều chỉnh ở mức cân bằng.
19. DẶN DÒ VÒ nhµ: - Häc bµi vµ tr¶ lêi phÇn “C©u hái vµ bµi tËp” SGK trang 142. - So¹n bµi 48.