Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 40: Nói giảm nói tránh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 40: Nói giảm nói tránh

1. LỚP: 8A4 KÍNH CHÀO THẦY CÔ GIÁO
2. Tiết 40:
3. Tiết 40: I. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh: 1. Ví dụ: Ví dụ 1:Nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm trong c¸c ®o¹n trÝch sau cã nghÜa lµ g×? T¹i sao người viÕt, người nãi l¹i dïng c¸ch diÔn ®¹t ®ã ? a. V× vËy, t«i ®Ó s½n mÊy lêi nµy, phßng khi → C¸c từ ngữ in ®Ëm t«i sÏ ®i gÆp cô C¸c M¸c, cô Lª-nin vµ c¸c trong c¶ ba ®o¹n trÝch vÞ c¸ch m¹ng ®µn anh kh¸c, th× ®ång bµo trªn ®Òu nãi ®Õn c¸i c¶ nưíc, ®ång chÝ trong §¶ng vµ bÇu b¹n chÕt. kh¾p n¬i ®Òu khái c¶m thÊy ®ét ngét. b. B¸c ®· ®i råi sao, B¸c ¬i ! => C¸ch nãi như Mïa thu ®ang ®Ñp, n¾ng xanh trêi. vËy ®Ó giảm nhẹ, c. Lượm con «ng §é ®©y mµ Râ téi tr¸nh ®i phÇn nµo nghiÖp, vÒ ®Õn nhµ th× bè mÑ ch¼ng cßn. sù ®au buån.
4. Tiết 40: I. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh: 1. Ví dụ: Ví dụ 2: V× sao trong c©u v¨n sau, t¸c gi¶ dïng tõ ng÷ bÇu s÷a mµ kh«ng dïng mét tõ ng÷ kh¸c cïng nghÜa ? “Ph¶i bÐ l¹i vµ l¨n vµo lßng mét người mÑ, ¸p mÆt vµo bÇu s÷a nãng cña ngêi mÑ, ®Ó bµn tay ngưêi mÑ vuèt ve tõ tr¸n xuèng c»m, vµ g·i r«m ë sèng lưng cho, míi thÊy người mÑ cã mét ªm dÞu v« cïng.” (Nguyªn Hång – “Nh÷ng ngµy th¬ Êu”) =>T¸c gi¶ dïng tõ bÇu s÷a trong c©u nµy cèt ®Ó tr¸nh th« tôc.
5. Tiết 40: I. Nói giảm nói tránh và tác dụng nói giảm nói tránh: Ví dụ 3 : So s¸nh hai c¸ch nãi sau ®©y, cho biÕt c¸ch nãi nµo nhÑ nhµng, tÕ nhÞ h¬n ®èi víi ngêi nghe ? - Con d¹o nµy lưêi l¾m. - Con d¹o nµy kh«ng ®ưîc ch¨m chØ l¾m. => C¸ch nãi thø hai nhÑ nhµng, tÕ nhÞ h¬n ®èi víi người nghe.
6. H·y ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc sö dông phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh trong ®o¹n trÝch sau : “H«m sau, l·o H¹c sang nhµ t«i. Võa thÊy t«i, l·o b¶o ngay -CËu Vµng ®i ®êi råi «ng gi¸o ¹ !” (Nam Cao, L·o H¹c)
7. CËu Vµng bÞ giÕt Nói giảm nói tránh ®i ®êi C¶m gi¸c Tr¸nh g©y Hµm ý ghª sî víi c¶m gi¸c xãt xa, người nghe. ghª sî víi luyÕn tiÕc người nghe. vµ đưîm chót mØa mai
8. Tiết 40: * Lưu ý : §Ó c¶m thô được c¸i hay, gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh trong t¸c phÈm v¨n häc cÇn : - XÐt nã trong hoµn c¶nh giao tiÕp cô thÓ. - XÐt nã trong mèi liªn hÖ ®èi chiÕu víi nh÷ng c¸ch nãi kh¸c cã thÓ dïng trong trường hîp giao tiÕp ®ã.
9. H·y cho biÕt ngêi viÕt (người nãi) ®· thùc hiÖn phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh b»ng c¸ch nµo ? b. Hắn ( Binh Tư) bĩu môi và bảo: a. Trong bài “ Lão Hạc”, Nam Cao viết: - Lão làm bộ đấy! Thật ra lão chỉ tẩm ngẩm thế, nhưng cũng ra phết chứ chả Hôm sau, lão Hạc sang nhà tôi.Vừa vừa đâu: Lão vừa xin tôi một ít bả thấy tôi, lão bảo ngay: chó - Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! Dùng các từ ngữ đồng nghĩa. Dùng cách nói trống (tỉnh lược). c. d. -Bài thơ của anh dở lắm. -Anh còn kém lắm. -Bài thơ của anh chưa được hay lắm. -Anh cần cố gắng nhiều hơn . Dùng cách nói phủ định, từ trái Dùng cách nói vòng. nghĩa.
10. Nối A và B cho phù hợp? A B 1. Bác Dương thôi đã thôi rồi, a. Trong thơ ca trữ tình Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta. ( Nguyễn Khuyến- “ Khóc Dương Khuê”) 2. Cậu này thông minh nhưng chậm hiểu. b. Trong văn chính luận 3. Hoạt động của đơn vị A còn c. Trong lời nói nhiều tồn tại cần khắc phục. hằng ngày Phạm vi sử dụng:Trong thơ ca trữ tình, trong văn chính luận, báo chí và trong lời nói hằng ngày.
11. Sö dông nãi gi¶m nãi tr¸nh phï hîp sÏ t¹o cho người nói cã phong c¸ch nãi n¨ng như thÕ nµo ? Sử dụng nói giảm nói tránh: - Giúp thể hiện thái độ nhã nhặn, lịch sự trong giao tiếp. - Sự quan tâm tôn trọng của người nói đối với người nghe. - Tạo phong cách nói năng đúng mực của con người có văn hóa, có giáo dục.
12. Nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp nh thÕ nµo th× kh«ng nªn sö dông c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh? ( Bài tập 4/109) Trong trường hîp cÇn thiÕt ph¶i nãi th¼ng, nãi ®óng møc ®é sù thËt th× kh«ng nªn nãi gi¶m nãi tr¸nh v× như thÕ lµ bÊt lîi.
13. Tiết 40: II. Luyện tập: Bài tập 1: Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau đây vào chố trống / /: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa. a. Khuya råi, mêi bµ ®i nghØ. b. Cha mÑ em chia tay nhau tõ ngµy em cßn rÊt bÐ, em vÒ ë víi bµ ngo¹i. c. §©y lµ líp häc cho trÎ em .khiÕm . . thÞ . d. MÑ ®· cã tuæi råi, nªn chó ý gi÷ g×n søc khoÎ. e. Cha nã mÊt, mÑ nã ®i bíc n÷a , nªn chó nã rÊt th¬ng nã.
14. Tiết 40: Bµi tËp 2: Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào cã sö dông c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh : a.1 Anh phải hòa nhã với bạn bè! a.2. Anh nên hòa nhã với bạn bè! b.1. Anh ra khỏi phòng tôi ngay! b.2. Anh không nên ở đây nữa! c.1. Xin đừng hút thuốc trong phòng! c.2. Cấm hút thuốc trong phòng! d.1. Nó nói như thế là thiếu thiện chí! d.2. Nó nói như thế là ác ý! e.1. Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi. e.2. Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.
15. Bài tập 3: Cho 2 VD: 1. Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn. 2. Bác Dương thôi đã, thôi rồi?(Nguyễn Khuyến) Xác định biện pháp tu từ trong 2 VD trên? Qua đó hãy so sánh nói quá và nói giảm nói tránh? - Hình thức: Thảo luận nhóm lớn - Thời gian: 5 phút - Đại diện nhóm trình bày trên bảng phụ 300280260240220200180160140120100806040200
16. VD1: Nói quá -> Nhấn mạnh sự hòa thuận, chung thủy VD2: Nói giảm, nói tránh-> Tránh cảm giác đau buồn, thương tiếc của nhà thơ đối với người bạn.
17. *Giống nhau: Đều là biện pháp tu từ được dùng phổ biến trong thơ văn, trong lời ăn tiếng nói hàng ngày. *Khác nhau: Nói quá Nói giảm, nói tránh - Là cách nói phóng đại mức độ, - Là dùng cách diễn đạt tế nhị, quy mô, tính chất của sự vật hiện uyển chuyển tượng. - Tác dụng: nhấn mạnh, gây ấn - Tác dụng: tránh gây cảm tượng, tăng sức biểu cảm. giác đau buồn, nặng nề, tránh thô tục thiếu lịch sự.
18. BÀI TẬP 4: Hãy quan sát các tình huống trên màn hình và dùng phép nói giảm nói tránh để diễn đạt lại các câu trong những tình huống đó? Tình huống 1: Anh cút ra Anh không nên ở đây khỏi nơi đây nữa! ngay!
19. TÌNH HUỐNG 2: Bệnh tình con ông nặng lắm Bệnh tình con ông chắc chẳng còn được bao chắc sắp chết lâu nữa. rồi!
20. TÌNH HUỐNG 3: Nh÷ng ®øa trÎ n y bè mÑ chÕt à Nh÷ng ®øa trÎ må c«i hÕt råi, thËt nµy thËt ®¸ng thư¬ng. ®¸ng thư¬ng.
21. TÌNH HUỐNG 4: Bác cho CÊm trÎ chúng cháu con vµo vào trong trong ®ã. đó được không ạ? -C¸c ch¸u vµo trong ®ã rÊt nguy hiÓm. -Trẻ con không nên vào trong đó.
22. ➢Học thuộc ghi nhớ ➢Chuẩn bị bài : Luyện nói theo ngôi kể kết hợp miêu tả và biểu cảm ❖ Nhóm 1, 2: Lập dàn ý bài văn: Đóng vai chị Dậu kể lại đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” ❖ Nhóm 3.4: Lập dàn ý bài văn: Đóng vai lão Hạc kể lại chuyện bán con chó vàng. 2:55 CH