Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 16+17: Văn bản Chuyện người con gái Nam Xương - Năm học 2019-2020

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 16+17: Văn bản Chuyện người con gái Nam Xương - Năm học 2019-2020

1. Đền Vũ Điện, còn gọi là Đền Bà Vũ, miếu vợ chàng Trương, thuộc thôn Vũ Điện, xã Chân Lý, huyện Lý Nhân, Hà Nam.
2. Bảng di tích văn hóa trước cổng
3. Cổng đền
4. Một đoạn sông Hoµng Giang trước đền
5. LẠI BÀI VIẾNG VŨ THỊ Nghi ngút đầu ghềnh tỏa khói hương, Miếu ai như miếu vợ chàng Trương. Bóng đèn dầu nhẫn đừng nghe trẻ, Cung nước chi cho lụy đến nàng. Chứng quả đã đôi vầng nhật nguyệt, Giải oan chẳng lọ mấy đàn tràng. Qua đây bàn bạc mà chơi vậy, Khá trách chàng Trương khéo phũ phàng. Lê Thánh Tông
6. (Trích Truyền kì mạn lục) Nguyễn Dữ
7. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: 1.T¸c gi¶: NguyÔn D÷ - Quª qu¸n: Thanh MiÖn H¶i D¬ng - ¤ng sèng ë Tk 16 lóc chÕ ®é phong kiÕn l©m vµo t×nh tr¹ng lo¹n li suy yÕu. - ¤ng lµ ngêi häc réng tµi cao, sèng Èn dËt thanh cao. 2.T¸c phÈm: -Lµ truyÖn thø 16 /20 truyÖn cña TKML ®îc viÕt b»ng ch÷ H¸n. - TruyÖn ®îc t¸i t¹o trªn c¬ së truyÖn cæ tÝch : Vî chµng Tr¬ng.
8. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: II. §äc ,t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc – Tãm t¾t vµ t×m hiÓu chó thÝch:
9. Tãm t¾t văn b¶n 1. Vò ThÞ ThiÕt lµ ngêi con g¸i ®Ñp ngêi ®Ñp nÕt, lÊy chµng Tr¬ng con nhµ hµo phó Ýt häc. 2. Đang sum häp ®Çm Êm, x¶y ra n¹n binh ®ao, Tr¬ng Sinh ph¶i ®ăng lÝnh, Vò N¬ng ë nhµ phông dìng mÑ giµ, nu«i con nhá 3. GiÆc tan Tr¬ng Sinh trë vÒ, nghe lêi con trÎ nghi ngê vî thÊt tiÕt vµ ®uæi vî ®i. 4. Vò N¬ng thanh minh kh«ng ®îc bÌn gieo minh xuèng s«ng Hoµng Giang tù vÉn. 5. Sau khi Vò N¬ng chÕt, Tr¬ng Sinh ®îc con chØ c¸i bãng trªn têng, chµng hiÓu ra vî bÞ oan. 6. Phan Lang gÆp Vò N¬ng ë díi thuû cung, nµng göi chiÕc hoa vµng vµ lêi nh¾n Tr¬ng Sinh. 7. Tr¬ng Sinh lËp ®µn gi¶i oan, xong Vò N¬ng chØ hiÖn vÒ trong chèc l¸t, råi biÕn mÊt.
10. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: II. §äc ,t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc – Tãm t¾t vµ t×m hiÓu chó thÝch: 2. KÕt cÊu – Bè côc: Bè côc : 3 phÇn 3. Ph©n tÝch: 3.1. Nh©n vËt Vò N¬ng
11. •Trong cuéc sèng vî chång thêng ngµy •Khi tiÔn chång ®i lÝnh •Khi xa chång •Khi bÞ chång nghi oan •Khi ®îc gi¶i oan
12. - Lêi giíi thiÖu: Vò ThÞ ThiÕt, ngêi con g¸i quª ë Nam X¬ng, tÝnh ®· thuú mÞ, nÕt na, l¹i thªm t dung tèt ®Ñp -> Lµ ngêi phô n÷ ®Ñp ngêi, ®Ñp nÕt
13. - Trong cuéc sèng vî chång thêng ngµy: + Gi÷ g×n khu«n phÐp + Kh«ng tõng ®Ó lóc nµo vî chång ph¶i ®Õn thÊt hoµ -> Vò N¬ng cã c¸ch c xö ®óng mùc, nhêng nhÞn, gi÷ g×n h¹nh phóc gia ®×nh.
14. - Khi tiÔn chång ®i lÝnh: + Hµnh ®éng: Rãt chÐn rîu ®Çy mµ r»ng + Lêi nãi: Chµng ®i chuyÕn nµy, thiÕp ch¼ng d¸m mong ®eo ®îc Ên phong hÇu, c¸nh hång bay bæng”. “Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu, mặc áo gấm trở về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi. Chỉ e việc quân khó liệu, thế giặc khôn lường. Giặc cuồng còn lẩn lút, quân triều còn gian lao, rồi thế chẻ tre chưa có, mà mùa dưa chín quá kì, khiến cho tiện thiếp băn khoăn, mẹ hiền lo lắng. Nhìn trăng soi thành cũ, lại sửa soạn áo rét, gửi người ải xa, trông liễu rủ bãi hoang, lại thổn thức tâm tình, thương người đất thú! Dù có thư tín ngàn hàng, cũng sợ không có cánh hồng bay bổng”.
15. - Khi tiÔn chång ®i lÝnh: + Hµnh ®éng: Rãt chÐn rîu ®Çy mµ r»ng + Lêi nãi: Chµng ®i chuyÕn nµy, thiÕp ch¼ng d¸m mong ®eo ®îc Ên phong hÇu, c¸nh hång bay bæng”.  Nµng kh«ng tr«ng mong vinh hiÓn, chØ cÇu mong chång ®îc b×nh an trë vÒ; c¶m th«ng tríc nh÷ng nçi vÊt v¶, gian lao mµ chång sÏ ph¶i chÞu ®ùng, cho c¶ nçi niÒm cña bµ mÑ xa con; bµy tá nçi kh¾c kho¶i nhí nhung cña ngêi vî trÎ.  Lêi nãi ch©n thµnh, dÞu dµng, thiÕt tha, c¶m ®éng, ®»m th¾m t×nh nghÜa vî chång.
16. - Khi xa chång : + Mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi, thì nỗi buồn góc bể chân trời không thể nào ngăn được. + Khi mÑ chång èm: nàng hết sức thuốc thang lễ bái thần phật và lấy lời ngon ngọt khôn khéo khuyên lơn. + Khi mÑ chång chÕt: nàng hết lời thương xót, phàm việc ma chay tế lễ lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình.
17. Ngắn dài có số, tươi héo bởi trời. Mẹ không phải không muốn đợi chồng con về, mà không gắng ăn miếng ăn miếng cháo đặng cùng vui sum họp. Song, lòng tham không cùng mà vận trời khó tránh. Nước hết chuông rền, số cùng khí kiệt. Một tấm thân tàn, nguy trong sớm tối, việc sống chết không khỏi phiền đến con. Chồng con nơi xa xôi chưa biết sống chết thế nào, không thể về đền ơn được. Sau này, trời xét lòng lành, ban cho phúc đức, giống dòng tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đã chẳng phụ mẹ. Lêi tr¨ng trèi cña bµ mÑ chång thÓ hiÖn sù ghi nhËn nh©n c¸ch vµ ®¸nh gi¸ cao c«ng lao cña nµng ®èi víi gia ®×nh nhµ chång, niÒm tin Vò N- ¬ng cã h¹nh phóc khi Tr¬ng Sinh trë vÒ.
18. - Khi xa chång : + Mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi, thì nỗi buồn góc bể chân trời không thể nào ngăn được. + Khi mÑ chång èm: nàng hết sức thuốc thang lễ bái thần phật và lấy lời ngon ngọt khôn khéo khuyên lơn. + Khi mÑ chång chÕt: nàng hết lời thương xót, phàm việc ma chay tế lễ lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình. -> Vò N¬ng lµ ngêi vî thuû chung, yªu chång tha thiÕt; lµ ngêi mÑ hiÒn, ngêi con d©u chu ®¸o, hiÕu th¶o.
19. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: II. §äc ,t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc – Tãm t¾t vµ t×m hiÓu chó thÝch: 2. KÕt cÊu –Bè côc: 3. Ph©n tÝch: 3.1. Nh©n vËt Vò N¬ng: Vò N¬ng lµ ngêi vî thuû chung, yªu chång tha thiÕt; lµ ngêi mÑ hiÒn, ngêi con d©u hiÕu th¶o.
20. (Trích Truyền kì mạn lục) Nguyễn Dữ
21. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: II. §äc ,t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc – Tãm t¾t vµ t×m hiÓu chó thÝch: 2. KÕt cÊu –Bè côc: 3. Ph©n tÝch: 3.1. Nh©n vËt Vò N¬ng. 3.2. Nh©n vËt Tr¬ng Sinh vµ h×nh tîng c¸i bãng:
22. * T×nh huèng truyÖn: - Tr¬ng Sinh trë vÒ: mÑ mÊt, con cßn nhá kh«ng nhËn cha - Nghe lêi con trÎ, Tr¬ng Sinh nghi ngê vî thÊt tiÕt -> T×nh huèng truyÖn bÊt ngê, gay cÊn -> Lµm cho nçi oan cña Vò N¬ng kh«ng thÓ nµo thanh minh ®îc.
23. Lêi tho¹i 1: - ThiÕp vèn con kÎ khã, ®îc n¬ng tùa nhµ giµu. Sum häp cha tháa t×nh ch¨n gèi, chia ph«i v× ®éng viÖc löa binh. C¸ch biÖt ba n¨m gi÷ g×n mét tiÕt. T« son ®iÓm phÊn tõng ®· ngu«i lßng, ngâ liÔu têng hoa cha hÒ bÐn gãt. §©u cã sù mÊt nÕt h th©n nh lêi chµng nãi. D¸m xin bµy tá ®Ó cëi mèi nghi ngê. Mong chµng ®õng mét mùc nghi oan cho thiÕp. Nµng ph©n trÇn ®Ó chång hiÓu râ tÊm lßng m×nh, cÇu xin chång ®õng nghi oan.
24. Lêi tho¹i 2: - ThiÕp së dÜ n¬ng tùa vµo chµng v× cã c¸i thó vui nghi gia nghi thÊt. Nay ®· b×nh r¬i tr©m g·y, m©y t¹nh ma tan, sen rò trong ao, liÔu tµn tríc giã; khãc tuyÕt b«ng hoa rông cuèng, kªu xu©n c¸i Ðn l×a ®µn, níc th¼m buåm xa, ®©u cßn cã thÓ l¹i lªn nói Väng Phu kia n÷a. Lêi tho¹i nãi lªn nçi ®au ®ín, thÊt väng cña Vò N¬ng khi h¹nh phóc gia ®×nh ®· tan vì, t×nh yªu kh«ng cßn vµ kh«ng hiÓu v× sao m×nh bÞ ®èi xö bÊt c«ng.
25. + Lêi tho¹i 3 vµ hµnh ®éng tù trÉm m×nh: - Lêi nãi: "KÎ b¹c mÖnh nµy mäi ngêi phØ nhæ." -> Lêi ®éc tho¹i nh mét lêi than, 1 lêi nguyÒn, xin thÇn s«ng chøng gi¸m nçi oan khÊt vµ tÊm lßng trong s¹ch cña nµng. - Hµnh ®éng: “t¾m géi chay s¹ch, ra bÕn Hoµng Giang, ngöa mÆt lªn trêi than, gieo m×nh xuèng s«ng mµ chÕt” -> BÊt lùc tríc nçi oan ®éng trêi kh«ng thÓ thanh minh, V/N ®µnh t×m ®Õn c¸i chÕt ®Ó chøng minh cho sù trong tr¾ng cña m×nh. -> T×nh tiÕt ®îc s¾p xÕp ®Çy kÞch tÝnh, m©u thuÉn d©ng lªn tíi ®Ønh ®iÓm ->Vò N¬ng bÞ dån ®Èy ®Õn bíc ®êng cïng, nµng ®· mÊt tÊt c¶, ®µnh ph¶i chÊp nhËn sè phËn sau mäi cè g¾ng kh«ng thµnh. Hµnh ®éng trÉm m×nh cña nµng lµ mét hµnh ®éng quyÕt liÖt cuèi cïng ®Ó b¶o toµn danh dù.
26. - ThùcC©u chÊt hái lµ th¶o Vò luËn N¬ng (Nhãm ®· bµnbÞ bøc 2’) tö, nhngCã nµng ý kiÕn ®i cho ®Õn r»ng c¸i hµnh chÕt ®éng thËt trÉm b× mnh×nh tÜnh:cña VNt¾m lµ géi hµnh chay ®éng s¹ch, bét ph¸t ra trong bÕn lócHoµng nãng giËn, cã ý kiÕn l¹i cho r»ng ®ã lµ hµnh ®éng cã Giangsù chØ ngöa ®¹o cña mÆt lÝ trÝ lªn ? Em trêi ®ång mµ ý thanvíi ý kiÕn r»ng nµo ?Hµnh V× sao ®éng? cña nµng cã nçi tuyÖt väng, ®¾ng cay, nhng còng cã sù chØ ®¹o cña lÝ trÝ.
27. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn bi kÞch cña VN: - Cuéc h«n nh©n gi÷a TS vµ VN cã phÇn kh«ng b×nh ®¼ng - TÝnh c¸ch cña TS : ®a nghi, ®èi víi vî phßng ngõa qu¸ søc, l¹i thªm v« häc. - T©m tr¹ng TS khi ®i lÝnh trë vÒ còng cã phÇn nÆng nÒ : mÑ mÊt, t©m tr¹ng kh«ng vui. - Lêi nãi bÊt ngê cña ®øa con nhá chøa ®Çy nh÷ng d÷ kiÖn ®¸ng ngê - C¸ch xö sù hå ®å, ®éc ®o¸n cña TS
28. * YÕu tè k× ¶o: + Phan Lang n»m méng, th¶ rïa xanh. + P.Lang l¹c vµo ®éng rïa cña Linh Phi, ®îc Linh Phi cøu sèng, ®·i yÕn tiÖc vµ gÆp V.N¬ng + H/¶ Vò N¬ng xuÊt hiÖn khi T.S lËp ®µn trµng gi¶i oan * Chi tiÕt cã thùc: +S«ng Hoµng Giang. + Nh©n vËt TrÇn Thiªm B×nh. + ¶i Chi L¨ng, qu©n Minh ®¸nh níc ta nhiÒu ngêi ch¹y trèn ra bÓ bÞ ®¾m thuyÒn -> YÕu tè k× ¶o xen kÏ nh÷ng chi tiÕt cã thùc lµm cho thÕ giíi k× ¶o lung linh trë nªn gÇn gòi víi cuéc ®êi thùc, t¨ng ®é tin cËy.
29. * ý nghÜa: - Hoµn chØnh thªm nh÷ng nÐt ®Ñp vèn cã cña nh©n vËt Vò N¬ng: bao dung, vÞ tha, nÆng lßng víi gia ®×nh. - T¹o nªn mét kÕt thóc cã hËu cho t¸c phÈm: nçi oan ®îc gi¶i. - ThÓ hiÖn íc m¬ ngµn ®êi cña nh©n d©n vÒ lÏ c«ng b»ng trong cuéc ®êi, ngêi tèt dï tr¶i qua bao oan khuÊt cuèi cïng vÉn ®îc minh oan.
30. - Lµ con nhµ hµo phó nhng Ýt häc. - Mét ngêi chång ®éc ®o¸n, ghen tu«ng mï qu¸ng - Mét kÎ vò phu th« b¹o ®· buéc ngêi vî ®¸ng th¬ng cña m×nh ph¶i chÕt thª th¶m. -> HiÖn th©n cña chÕ ®é phô quyÒn phong kiÕn ®Çy bÊt c«ng, phi lÝ.
31. *H×nh ¶nh c¸i bãng -Víi Vò N¬ng: Dç con, cho khu©y ngu«i nçi nhí chång. - Víi bÐ §¶n: Lµ ngêi ®µn «ng l¹, bÝ Èn -Víi Tr¬ng Sinh : + LÇn 1: Lµ b»ng chøng cho sù h háng cña vî. + LÇn 2: Më m¾t cho chµng sù thËt vÒ téi ¸c do chµng g©y ra. - C¸i bãng Chi tiÕt quan träng cña truyÖn Lµ ®Çu mèi, ®iÓm th¾t më nót cña c©u chuyÖn
32. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: II. §äc ,t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc – Tãm t¾t vµ t×m hiÓu chó thÝch: 2. KÕt cÊu –Bè côc: 3. Ph©n tÝch: 3.1. Nh©n vËt Vò N¬ng. 3.2. Nh©n vËt Tr¬ng Sinh vµ h×nh tîng c¸i bãng:
33. Tr¬ng Sinh lµ kÎ v« häc, Ých kØ , vò phu vµ ®éc ®o¸n; lµ hiÖn th©n cña chÕ ®é nam quyÒn phong kiÕn ®Çy bÊt c«ng phi lÝ.
34. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: II. §äc ,t×m hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc – Tãm t¾t vµ t×m hiÓu chó thÝch: 2. KÕt cÊu –Bè côc: 3. Ph©n tÝch: 3.1. Nh©n vËt Vò N¬ng. 3.2. Nh©n vËt Tr¬ng Sinh vµ h×nh tîng c¸i bãng: 4. Tæng kÕt: 4.1: Néi dung. 4.2: NghÖ thuËt. 4.3: Ghi nhí( Sgk-51)
35. TiÕt 16,17: ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc NguyÔn D÷) I. T×m hiÓu chung: II. §äc ,t×m hiÓu v¨n b¶n: III. LuyÖn tËp:
36. C©u 1 : NhËn ®Þnh nµo nãi kh«ng ®óng vÒ ý nghÜa c¸i chÕt cña Vò N¬ng ? A. Ph¶n ¸nh hiÖn thùc ®Çy oan tr¸i khæ ®au cña ngêi phô n÷ trong XHPK. B. Bµy tá niÒm th¬ng c¶m tríc sè phËn bi th¬ng cña ngêi phô n÷ trong XHPK. C. Sù d¹i dét, ngí ngÈn cña Vò N¬ng . D. Tè c¸o x· héi nam quyÒn phong kiÕn chµ ®¹p lªn quyÒn sèng con ngêi.
37. C©u 2 : ý nµo nãi kh«ng ®óng vÒ nghÖ thuËt cña “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” ? A. X©y dùng cèt truyÖn li k×, hÊp dÉn. B. TruyÖn giµu chÊt kÝ. C. Kh¾c häa t©m lÝ nh©n vËt s©u s¾c. D. KÕt hîp gi÷a tù sù víi tr÷ t×nh.
38. 5.Tªn7.2.Nçi§ 8.CômèiChuyÖn6.1.Tªn §t 3.N¬igäiîng Þaoan danh tõ liªngäing4.Ngnµy Vò Vònãiêi huyÖn Nquan connµy®emêiN ¬ng:¬ng “cøu mÖnh g¸in»m ®Õn ®Õnb¾t Namgieo giópNam trong®ÇunçiMÞ®· Xm XVò ¬ng hÕt,Ch©u ¬ngoan×tõnh c©uN nh©n ¬ngngµy trÝchtùsøccho- Träng chuyÖnvÉn ? ®·tõ vËtVònay ? TP c¹n N Thuûnµy ?¬ng nµy??” ? ? 1 l Ý n h © n 6 2 b Ð ® ¶ n 10612345789 5 3 h o µ n g g i a n g 10 4 l i n h p h i 7 5 n g ä c m Þ n ¬ n g 11 6 n a m x ¬ n g 8 7 t r u y Ò n k × m ¹ n l ô c 14 8 s è c ï n g l ù c k i Ö t 13 i © b a h o i n c n n g t « XÕp l¹i t é i n h © n c ¸ i b ã n g 14 ¤