Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 22: Văn bản Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Trích Vũ trung tuỳ bút)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 22: Văn bản Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Trích Vũ trung tuỳ bút)

1. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
2. Tiết: 22-Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc và tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: * Tác giả: - Phạm Đình Hổ (1768-1839) hiệu Đông Dã Tiều, người làng Đan Loan, huyện Đường An, tỉnh Hải Dương. - Một nho sĩ để lại nhiều công trình biên soạn, khảo cứu có giá trị ở nhiều lĩnh vực. * Tác phẩm:
3. Tiết: 22-Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc và tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: * Tác giả: * Tác phẩm: - "Vũ trung tuỳ bút" là một tác phẩm văn xuôi xuất sắc viết bằng chữ Hán, vào khoảng đầu đời Nguyễn - thế kỉ XIX, tác phẩm gồm 88 mẩu chuyện nhỏ viết theo thể tuỳ bút. - "Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh" là một trong 88 mẩu chuyện của "Vũ Trung tuỳ bút".
4. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc văn bản: 3. Chú thích: 4. Bố cục: - 2 phần: + P1: Từ đầu -> “ triệu bất tường”: Thói ăn chơi của chúa Trịnh. + P2: Còn lại: Sự tham lam, nhũng nhiễu của quan lại trong phủ chúa. II. Phân tích:
5. Thó ch¬i ®Ìn ®uèc,thó d¹o ch¬i -X©y nhiÒu li cung C¸c li cung trªn bê T©y Hå
6. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thích chơi đèn đuốc, bày đặt lễ nghi, 1. Tác giả, tác phẩm: xây dựng nhiều đình đài : thường ngự ở các li cung trên Tây Hồ, núi Tử Trầm, II. Phân tích: + Việc xây dựng đình đài cứ liên miên. 1. Lối sống của chúa + Mỗi tháng ba, bốn lần [ ] ra cung Thuỵ Trịnh: Liên. [ ] Binh lính dàn hầu vòng quanh bốn Sự tốn kém, lố lăng, xô mặt hồ Các nội thần thì đều bịt khăn bồ, thiếu văn hoá. mặc áo đàn bà, bày bách hoá bán. thuyền ngự ghé vào mua bán ,trong -> Kể, tả chân thực, cụ thể, chợ sinh động (thời gian, triều đại, sự việc).
7. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ 1. Tác giả, tác phẩm: mộc quái thạch, chậu hoa cây cảnh[ ] 2. Đọc văn bản: chúa đều sức thu lấy, không thiếu một thứ 3. Chú thích: gì. 4. Bố cục: - [ ] Cây đa to, cành lá như cây cổ thụ [ ] II. Phân tích: phải một cơ binh mới khiêng nổi. - Trong phủ, [ ] Hình núi non bộ trông 1. Lối sống của chúa như bến bể đầu non. Trịnh:
8. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ 1. Tác giả, tác phẩm: mộc quái thạch, chậu hoa cây cảnh[ ] II. Phân tích: chúa đều sức thu lấy, không thiếu một thứ 1. Lối sống của chúa gì. Trịnh: - [ ] Cây đa to, cành lá như cây cổ thụ [ ] phải một cơ binh mới khiêng nổi. -> Dùng quyền lực để cưỡng đoạt của quý, tàn - Trong phủ, [ ] Hình núi non bộ trông phá sức dân. như bến bể đầu non. -> Lời văn chân thực, khách quan, từ hán Việt, miêu tả tỉ mỉ.
9. Nh÷ng bøc tranh toµn c¶nh trong phñ chóa “Mçi khi ®ªm thanh c¶nh v¾ng, tiÕng chim kªu vîn hãt ran kh¾p bèn bÒ, hoÆc nöa ®ªm ån µo nh trËn ma sa giã t¸p, vì tæ, tan ®µn, kÎ thøc gi¶ biÕt ®ã lµ triÖu bÊt têng” -> Cảnh xa hoa nhưng rùng rợn, bí hiểm, ma quái, âm thanh ghê sợ như điềm báo trước sự đau thương.
10. Tiết: 22 - Văn bản: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: * Thích chơi đèn đuốc, bày đặt lễ nghi xây 1. Tác giả, tác phẩm: dựng đền đài 2. Đọc văn bản: * Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ 3. Chú thích: mộc quái thạch, chậu hoa cây cảnh[ ] 4. Bố cục: -> Kể, tả chân thực (thời gian, triều đại, sự II. Phân tích: việc). 1. Lối sống của chúa -> Lời văn chân thực, khách quan, từ hán Trịnh: Việt, miêu tả tỉ mỉ. - Chúa Trịnh ăn chơi xa hoa, vô độ, không lo việc nước, không tiếc sức dân. 2. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa:
11. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: II. Phân tích: 1. Lối sống của chúa + dò xem nhà nào có chậu hoa, cây Trịnh: cảnh, chim tốt khiếu hay, biên ngay cho hai chữ "phụng thủ". 2. Hình ảnh bọn quan + Đêm đến trèo qua tường thành lẻn ra hầu cận trong phủ chúa đem lính lấy phăng đi rồi buộc cho tội - Thủ đoạn: nhờ gió bẻ giấu vật cung phụng để doạ lấy tiền. măng, vu khống + phá nhà, huỷ tường-> khiêng ra. - Hành động: doạ dẫm, cướp, tống tiền -> Ngang ngược, tham lam, tàn bạo, bất công
12. “Nhµ ta ë phêng Hµ KhÈu, huyÖn Thä X¬ng, tríc nhµ tiÒn ®êng cã trång mét c©y lª, cao vµi m¬i trîng, lóc në hoa, tr¾ng xo¸ th¬m lõng; tríc nhµ trung ®êng còng trång hai c©y lùu tr¾ng, lùu ®á, lóc ra qu¶ tr«ng rÊt ®Ñp, bµ cung nh©n ta sai chÆt ®i còng v× cí Êy.”
13. Cây Lê Cây Lựu
14. “Nhµ ta ë phêng Hµ KhÈu, huyÖn Thä X¬ng, tríc nhµ tiÒn ®êng cã trång mét c©y lª, cao vµi m¬i trîng, lóc në hoa, tr¾ng xo¸, th¬m lõng; tríc nhµ trung ®êng còng trång hai c©y lùu tr¾ng, lùu ®á, lóc ra qu¶ tr«ng rÊt ®Ñp, bµ cung nh©n ta sai chÆt ®i còng v× cí Êy” -> Miªu t¶ cô thÓ, tØ mØ, th¸i ®é kh¸ch quan, l¹nh lïng xen lÉn sù ®au ®ín, xãt xa → T¸c gi¶ bµy tá th¸i ®é c¨m giËn tríc mét v¬ng triÒu thèi n¸t.
15. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: 1. Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc văn bản: 3. Chú thích: 4. Bố cục: II. Phân tích: 1. Lối sống của chúa Trịnh: 2. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa - Quan lại ỷ thế chúa làm càn nhũng nhiễu, hoành hành trong nhân dân.
16. Tiết: 22 - Văn bản: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH (Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) I. Đọc, tìm hiểu chung: III. Tổng kết - ghi nhớ: 1. Tác giả, tác phẩm: 1. Nghệ thuật 2. Đọc văn bản: - Với thể tuỳ bút, bằng lối văn ghi 3. Chú thích: chép sự việc cụ thể, chân thực, sinh 4. Bố cục: động, khách quan với các phương II. Phân tích: pháp: liệt kê, so sánh, miêu tả, hình 1. Lối sống của chúa ảnh đối lập Trịnh: 2. Nội dung 2. Hình ảnh bọn quan - Phản ánh lối sống xa hoa, vô độ với hầu cận trong phủ chúa: bản chất tham lam, tàn bạo, vô lí, bất - Quan lại ỷ thế chúa công của bọn vua chúa quan lại làm càn nhũng nhiễu, phong kiến. hoành hành trong nhân * Ghi nhớ: (sgk - T 63) dân. IV. Luyện tập:
17. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a thÓ lo¹i tuú bót vµ truyÖn? Truyện Tuỳ bút - Hiện thực của cuộc sống được - Ghi chép về con người, sự phản ánh thông qua số phận con việc cụ thể, có thực, qua đó bộc người cụ thể nên có cốt truyện, lộ sự đánh giá của mình về con nhân vật Cốt truyện được người và cuộc sống một cách triển khai, nhân vật được khắc trực tiếp. Ghi chép tuỳ theo cảm hoạ nhờ hệ thống chi tiết nghệ hứng chủ quan, tản man, không thuật phong phú: sự kiện, xung gò bó theo hệ thống, kết cấu, đột, nội tâm, ngoại hình, tính nhưng vẫn đi theo một tư tưởng cách có thể hư cấu. hay cảm hứng chủ đạo.
18. * Củng cố: ? Theo em đánh giá nào đúng nhất về giá trị tư tưởng bài tuỳ bút “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh”? A. Phê phán thói ăn chơi xa hoa hưởng lạc của bọn vua chúa thời Lê- Trịnh B. Vạch trần tệ nhũng nhiễu, tước đoạt và bộ mặt gian hiểm của lũ hoạn quan cung giám. C. Bầy tỏ lòng thương cảm của tác giả đối với nhân dân. D. Dự báo sự sụp đổ của cơ nghiệp Lê - Trịnh E. Tất cả các phương án trên đều đúng. ? Nhận định nào nói đúng nghệ thuật thể hiện thói ăn chơi xa sỉ, vô độ thói ăn chơi của chúa trịnh? A. Đưa các sự việc cụ thể, khách quan. B. Sử dụng biện pháp nghệ thuật liệt kê, miêu tả tỉ mỉ một số sự kiện tiêu biêu biểu. C. Không xen lời bình của tác giả để sự việc tự nói lên ý nghĩa của chúng D. Cả A, B, C, đều đúng.
19. * Hướng dẫn hs học và làm bài tập ở nhà: - Học thuộc tổng kết ghi nhớ sgk - Làm bài tập phần luyện tập sgk - Đọc kĩ văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí”, đọc chú thích và trả lời các câu hỏi sgk.