Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm Lớp 5

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm Lớp 5

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO MÃ SKKN HUYỆN BA VÌ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “MỘT VÀI BIỆN PHÁP LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 5” Lĩnh vực: Công tác chủ nhiệm Tài liệu kèm theo: Đĩa CD minh họa cho SKKN NĂM HỌC: 2015 - 2016
2. MỤC LỤC PHẦN MỘT: MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục đích nghiên cứu 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 5. Phương pháp nghiên cứu 6. Phạm vi và thời gian thực hiện PHẦN HAI: NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 1.1. Cơ sở lý luận về công tác chủ nhiệm lớp 1.2. Các văn bản chỉ đạo của Nhà nước, Bộ Giáo dục & Đào tạo về vấn đề công tác chủ nhiệm lớp CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 2.1. Tình hình chung và đặc điểm của nhà trường 2.2. Điều tra công tác chủ nhiệm lớp của nhà trường CHƯƠNG III : TỔ CHỨC THỰC HIỆN VÀ KẾT QUẢ 3.1.Các biện pháp thực hiện 3.2 Kết quả thực nghiệm có so sánh đối chiếu PHẦN BA : KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận chung 2. Kiến nghị
3. PHẦN MỘT : MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Công tác chủ nhiệm lớp giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì nền nếp, góp phần nâng cao chất lượng GD toàn diện học sinh. Chỉ thị Số 3399/CT-BGDĐT, ngày 16 tháng 8 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về nhiệm vụ trọng tâm của GD mầm non, GD phổ thông, GD thường xuyên và GD chuyên nghiệp năm học 2010 - 2011 trong phần nhiệm vụ chăm lo, đầu tư phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQLGD có nhấn mạnh: “Tổ chức có hiệu quả công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, chú trọng bồi dưỡng kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp”. Người giáo viên giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động giáo dục ở nhà trường; là người tổ chức và điều khiển quá trình hình thành nhân cách trẻ em, là người chịu trách nhiệm về công tác giáo dục trẻ em trước nhà trường, Nhà nước và nhân dân. Đặc biệt, người giáo viên tiểu học hầu như chịu trách nhiệm hoàn toàn về lớp mình phụ trách. Giáo viên tiểu học là người hướng dẫn, người đưa các em vào thế giới tri thức, khoa học, văn hoá, nghệ thuật. Người giáo viên tiểu học còn có nhiệm vụ xây dựng tập thể trẻ em, tổ chức các hoạt động khác của học sinh để mở rộng tri thức, rèn luyện kĩ năng, giáo dục ý thức và ứng xử, thoả mãn nhu cầu và hứng thú, phát triển năng lực của học sinh. Học sinh tiểu học còn chưa biết hành động độc lập, giáo viên phải là người tổ chức hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được công việc thích hợp và bộc lộ khả năng của mình. Giáo viên tiểu học là một trong những “thần tượng” của học sinh, là tấm gương của các em. Trong những giờ tới trường, giáo viên tiểu học hầu như lúc nào cũng ở cạnh các em nhỏ, rất sát học sinh, kiểm tra theo dõi được từng hành vi của các em. Bằng tấm gương của mình kết hợp với việc truyền thụ những giá trị chuẩn mực thể hiện trong nội dung các môn học, giáo viên tiểu học còn góp phần to lớn trong việc hình thành và phát triển nhân cách của các em qua công tác chủ nhiệm lớp. Làm tốt công tác chủ nhiệm sẽ tạo được mối quan hệ gần gũi, thân thiết hơn giữa học sinh và giáo viên, giữa giáo viên và phụ huynh học sinh, góp phần thực hiện tốt hơn công tác xã hội hóa giáo dục trong trường học. Vậy cần phải làm những gì, phải làm như
4. thế nào để công tác chủ nhiệm đạt hiệu quả cao nhất? Đó chính là lí do tôi chọn và đi sâu nghiên cứu đề tài : “Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5”. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn công tác chủ nhiệm lớp, thực trạng công tác chủ nhiệm lớp nhà trường nhằm đề xuất một số biện pháp mới trong công tác chủ nhiệm lớp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên. - Khách thể nghiên cứu: Công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học nơi tôi công tác 4. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về biện pháp chủ nhiệm lớp của giáo viên . - Tìm hiểu thực trạng công tác chủ nhiệm lớp của nhà trường - Đề xuất một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5 nhằm nâng cao chất lượng GD toàn diện HS. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý luận: Thu thập và đọc các tài liệu lý luận, các văn bản pháp qui, các công trình nghiên cứu khoa học về công tác chủ nhiệm lớp. Từ đó phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến đề tài. Phân tích và tổng hợp các quan niệm về công tác chủ nhiệm lớp, công tác chủ nhiệm lớp của GV. - Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Phương pháp điều tra + Phương pháp quan sát +Phương pháp phỏng vấn, trò chuyện
5. + Phương pháp thống kê, 6. phạm vi và thời gian thực hiện - Phạm vi nghiên cứu: Học sinh khối 5 trường tiểu học nơi tôi công tác - Thời gian : Đề tài này được thực hiện trong một năm học 2015 - 2016 * * * * * PHẦN HAI: NỘI DUNG CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 1.1 . Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm đối với hoạt động giáo dục ở trường tiểu học 1.1.1. Chức năng của giáo viên chủ nhiệm Theo nghiên cứu của nhóm tác giả Hà Nhật Thăng, Nguyễn Dục Quang, Nguyễn Thị Kỷ thì giáo viên chủ nhiệm có 4 chức năng: - Quản lý giáo dục toàn diện học sinh một lớp. - Tổ chức tập thể học sinh hoạt động tự quản nhằm phát huy tiềm năng tích cực của mọi học sinh. - Là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức chính trị xã hội trong và ngoại nhà trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục. - Đánh giá khách quan kết quả rèn luyện của mỗi học sinh và phong trào chung của lớp. Mặt khác trong xã hội phát triển với sự bùng nổ thông tin và đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh: thích tiếp cận cái mới nhưng thiếu chín chắn và bản lĩnh nên việc giúp cho
6. học sinh lựa chọn thông tin; định hướng hành động là hết sức quan trọng do vậy ngoài các chức năng nêu trên, giáo viên chủ nhiệm cần thực hiện chức năng tư vấn cho học sinh và tập thể học sinh. 1.1.2. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm Tại khoản 2 điều 31 Điều lệ Trường tiểu học quy định: Giáo viên chủ nhiệm, ngoài nhiệm vụ quy định đối với giáo viên còn có nhiệm vụ sau đây: - Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục đảm bảo tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học sinh. - Giáo viên chủ nhiệm thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng. - Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, các tổ chức xã hội có liên quan trong vệc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển trường. - Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuói năm học, đề nghị khen thưởng, kỷ luật học sinh - Giáo viên chủ nhiệm lớp có trách nhiệm báo cáo định kỳ và đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng. - GVCN lớp là người đại diện quyền lợi, nguyện vọng chính đáng của tập thể học sinh, là “cầu nối” giữa lớp với Hiệu trưởng và các thầy cô giáo 1.2. Các văn bản chỉ đạo của Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo về vấn đề công tác chủ nhiệm lớp Do vai trò, nhiệm vụ quan trọng của GVCN nên Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo có liên quan đến công tác chủ nhiệm trong đó có:
7. - Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm theo Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã quy định về nhiệm vụ của GVCN và quy định về quyền của GVCN . - Qui định chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 28 /2009/TT-BGDĐT, ngày 21 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng đã quy định nhiệm vụ của GVCN lớp (điều 4): - Thông tư 30/ Bộ GD&ĐT qui định về đánh giá học sinh tiểu học. - Thông tư ban hành Điều lệ hội thi giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên/Số: 43/2012/TT-BGDĐT CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 2.1.Tình hình chung và đặc điểm của nhà trường nơi tôi đang công tác 2.1.1. Thuận lợi: - Cơ sở vật chất của nhà trường như phòng học, bàn ghế, ánh sáng, đều đảm bảo đúng quy cách, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh học tập. - Địa phương nơi đây là xã tương đối lớn, có khá đông dân cư. Số lượng trẻ em đông là nguồn nhân lực bổ sung dồi dào cho lực lượng nhân tài và lao động trong tương lai nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức về giáo dục, y tế, chăm sóc và tạo điều kiện thuận lợi phát triển cho trẻ em . - Sự phát triển kinh tế xã hội của cả nước nói chung, ở địa phương nơi đây nói riêng trong những năm qua đã tạo tiền đề quan trọng thúc đẩy, nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em , thu hút được sự tham gia tích cực hầu hết các cơ quan Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể xã hội. Các chủ trương về đường lối về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của Đảng nhà nước được cụ thể hóa .
8. - Điều kiện sức khỏe và thể chất trẻ em ngày càng được cải thiện và nâng cao, số trẻ em có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt từng bước được chăm lo. 2. 1.2. Khó khăn : - Điều kiện phát triển của trẻ em nơi đây so với các nơi khác còn nhiều hạn chế về cơ hội học tập vì là một trường nằm trên địa bàn nông thôn, hầu hết học sinh đều là con em các gia đình làm ruộng. Chính vì vậy, việc quan tâm đến việc học tập, sinh hoạt vui chơi giải trí cũng như các điều kiện khác cho các em còn rất han chế. - Nhiều phụ huynh học sinh đi làm ăn xa, mắc vào các tệ nạn xã hội như nghiện thuốc phiện dẫn đến tiêm chích ma túy, bệnh HIV/ AIDS, khiến cho nhiều học sinh phải mồ côi cha, mẹ, nhiều học sinh bị ảnh hưởng tâm lí gây nên chán nản chán học, - Về chủ quan của giáo viên: thực trạng cho thấy một số giáo viên chỉ coi trọng dạy văn hóa chứ chưa thực sự nhiệt tình, chưa quan tâm nhiều lắm đến hoàn cảnh sống, sở thích cá nhân, mối quan hệ bạn bè của học sinh. Vì vậy vậy chưa hiểu hết hoc sinh để có những biện pháp phù hợp giáo dục từng đối tượng học sinh. Thậm chí đôi khi giáo viên chỉ làm lấy lệ hoặc để đối phó với phong trào thi đua. Ví dụ như các trò chơi học tập có tác dụng gây hứng thú và sự tập trung cho học sinh chưa được sử dụng tường xuyên trong các giờ học mà chỉ khi thao giảng mới được sử dụng nhiều. Mặt khác, một số giáo viên còn gặp khó khăn về kinh tế nên việc đầu tư thời gian cho công tác chủ nhiệm chưa được toàn tâm toàn ý như mong muốn. 2.2. Điều tra công tác chủ nhiệm lớp của nhà trường 2.2.1. Thực trạng công tác chủ nhiệm trong nhà trường - Chính vì những khó khăn nêu trên mà kết quả công tác chủ nhiệm cả các lớp trong nhà trường đạt kết quả chưa cao. Nề nếp các lớp qua nhận xét của giáo viên trực tuần được đánh giá khá tốt. Tuy nhiên giáo viên chủ nhiệm vẫn phải lên lớp mỗi giờ truy bài để quản lớp. Mỗi giờ hoạt động tập thể, giáo viên vẫn phải ra tận nơi để nhắc nhở, đôn đốc. Nếp sống, hành vi đạo đức , giao tiếp của học sinh tuy đã được thường xuyên quán triệt, hướng dẫn song chưa được văn minh: Vẫn còn hiện tượng học sinh nói tục, chấp hành luật giao thông chưa nghiêm (trên đường đi vẫn còn 1 số học sinh đùa nghịch)
9. - Công tác quản lí của giáo viên chủ nhiệm: Bên cạnh những giáo viên có nhiều cố gắng, quản lí học sinh chặt chẽ, nghiêm túc, còn 1 số giáo viên quá dễ dãi, thả lỏng học sinh dẫn đến nếp tự quản chưa tốt. Ngược lại, cũng có 1 số giáo viên quá cứng nhắc, quá nghiêm khắc khiến cho học sinh bị áp lực trong học tập dẫn đến học sinh không dám gần gũi, tâm sự với giáo viên chủ nhiệm dẫn đến công tác chủ nhiệm chưa được như mong muốn. 2.2.2 Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài ( Kết quả năm trước) HS được HS đạt HS đạt HS được Vở sạch chữ giải Toán HS đạt giải khen giải viết khen thưởng đẹp xếp loại mạng cấp Toán mạng cấp thưởng chữ đẹp huyện Sĩ toàn diện A T.phố Lớp từng mặt cấp huyện số SL % SL % SL % SL SL SL 5B 32 9 28,1 11 34,4 23 71,9 1 0 0 5C 32 9 28,1 12 37,5 23 71,9 0 1 0
10. CHƯƠNG III TỔ CHỨC THỰC HIỆN VÀ KẾT QUẢ 3.1. Các biện pháp thực hiện 3.1.1.Tìm hiểu kỹ học sinh và hoàn cảnh gia đình các em Để làm tốt công tác chủ nhiệm, việc đầu tiên khi nhận lớp, giáo viên phải nắm được thông tin cá nhân từng em. Lưu ý các trường hợp học sinh mồ côi, cha mẹ ly hôn, cha mẹ làm ăn xa (hoặc lý do khác) phải ở với người thân, gia đình quá khó khăn về kinh tế, bản thân các em bị bệnh mãn tính, bệnh phải điều trị dài hạn Hoặc là những em được phụ huynh quá cưng chiều, các em học yếu, thường nghịch phá chọc ghẹo bạn bè. Các trường hợp này thường nảy sinh nhiều vấn đề trong năm học, bởi ở tuổi tiểu học, trẻ rất nhạy cảm, hành động theo bản năng, dễ bi quan trước những điều không tốt đẹp từ gia đình hay từ bạn bè trường lớp . Từ những thông tin này, GV nên gần gũi trò chuyện tiếp xúc các em nhiều hơn, tạo cho các em sự thân thiết, tin tưởng để có thể dễ dàng bộc lộ tâm tư tình cảm, điều mong muốn của chính mình khi cần thiết. Qua đó, giáo viên hiểu các em hơn và kịp thời ngăn chặn những suy nghĩ nông cạn, sai lầm, các hành vi không hay hướng các em vào điều tốt đẹp, lạc quan hơn. Hiểu HS sẽ giúp cho GVCN lớp thực hiện công tác giáo dục trong các giờ học chính khóa thuận lợi hơn. Do đó ngay từ khi nhận lớp, giáo viên chủ nhiệm nên tìm hiểu kĩ đặc điểm tâm lý và hoàn cảnh gia đình từng em thông qua phiếu điều tra như sau: Mẫu phiếu điều tra tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý, hoàn cảnh học sinh - Họ và tên: - Ngày, tháng, năm sinh: - Địa chỉ, số điện thoại bố, mẹ: - Sở thích của bản thân: - Họ và tên cha, mẹ: - Nơi công tác ( nơi làm việc) của bố, mẹ: - Điều kiện kinh tế gia đình( nhà ở, thu nhập, số người, ) - Tình trạng sức khỏe của bản thân:
11. - Tính cách nổi bật của học sinh: - Năng lực đặc biệt học sinh có: - Điều học sinh tâm đắc nhất trong môi trường tập thể hiện nay: - Điều học sinh băn khoăn nhất trong môi trường tập thể hiện nay: - Những điểm học sinh muốn được giáo viên chú ý: - Học sinh gặp khó khăn ở những môn học nào: Qua phiếu điều tra, giáo viên chủ nhiệm dễ dàng nắm bắt và hiểu về học sinh hơn. Không chỉ vậy, mỗi giáo viên chủ nhiệm cần phải dành thời gian để tâm sự, để lắng nghe những bộc bạch của mỗi học sinh sau mỗi buổi học. Từ đó, giáo viên sẽ có phương pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng học sinh. Cụ thể, với những học sinh khá-giỏi, ngoan thì ý thức học tập của các em tốt, lòng tự trọng cao nên khi các em mắc lỗi thì chỉ cần nhắc nhẹ, động viên các em để rút ra kinh nghiệm và thực hiện tốt hơn. Đối với những học sinh cá biệt (nghịch lắm, mải chơi, lười học, lười làm bài, hay quên dụng cụ học tập, học yếu, ) thì giáo viên không thể nhắc nhẹ mà có hiệu quả ngay. Bởi vì những đối tượng này có tư tưởng chán học, bất cần, thích chơi hơn thích học. Do đó giáo viên chủ nhiệm cần có những biện pháp phạt nghiêm khắc đồng thời động viên kịp thời để học sinh tự tin vươn lên. Có thể giao cho những học sinh đó làm nhóm phó hoặc lớp phó phụ trách lao động. Khi được giữ vị trí đó, học sinh cảm thấy mình cần có trách nhiệm hơn, gương mẫu hơn và cần phải cố gắng nhiều hơn. Hai tấm gương điển hình trong lớp 5C là em Nguyễn Danh Thiện và em Nguyễn Danh Điệp. Hai em này đầu năm là hoc sinh cá biệt, đùa nghịch rất nhiều, lười học, hay nghỉ học, viết chữ rất xấu, tư tưởng đôi khi tỏ ra bất cần. Gia đình hai em đều thuộc hộ nghèo, bố- mẹ đi làm xa. Thiện ở nhà ông bà ngoại, còn Điệp do bà nội chăm sóc. Tôi đã động viên hai em nhiều lần, phân công cho em Thiện là lớp phó phụ trách lao động, em Điệp là tổ phó tổ hai, có trách nhiệm đôn đốc, nhắc nhở, kiểm tra dụng cụ học tập của các bạn giúp lớp trưởng, tổ trưởng. Sau mỗi buổi lao động và sinh hoạt, giáo viên lại tuyên dương, động viên 2 em đó trước lớp vì những việc đã làm tốt. Như có phép màu nhiệm, ý thức của 2 em đã tiến bộ rõ rệt qua buổi học, mỗi tuần, mỗi tháng. Được bạn bè tin yêu, cảm phục Còn với
12. đối tượng học sinh có hoàn cảnh đặc biệt ( mồi côi cha mẹ, bố mẹ nghiện ngập hoàn cảnh, .), học sinh sẽ rất tự ti, chán học. Vì vậy, giáo viên nên động viên, an ủi , chia sẻ với học sinh để tâm lý các em trở về trạng thái ổn định, có khí thế và niềm tin trong học tập. Điển hình là em Nguyễn Thị Thương lớp 5C có hoàn cảnh trớ trêu: Mẹ bị nghiện ma túy đã chết ( năm em học lớp 3), bố cũng bị nghiện và đang trong trại cai nghiện. Thương và một em gái chung sống cùng bà nội già yếu đã gần 80 tuổi. Đã có thời gian em nghỉ học mấy buổi liền, em sống thu mình lại, không muốn tiếp xúc với ai, không muốn đi học nữa. Bằng tình yêu thương chân thành, lòng cảm thông sâu sắc, tôi đã đến tận gia đình Thương để tâm sự, động viên và giúp đỡ em vượt qua những khó khăn này. Thật cảm động khi em đã mở lòng bộc bạch với cô giáo những mong muốn hết sức giản đơn mà bao bạn khác có nhưng với em thì quá xa vời. Đó là được có mẹ để ôm mỗi đêm đi ngủ, được chào mẹ mỗi khi đi học về, được nũng nịu bên mẹ đòi mẹ buộc tóc, Được sự động viên, chia sẻ của giáo viên chủ nhiệm và các bạn cùng như tập thể lớp đã giúp Thương nhiều về dụng cụ học tập như: sách vở, quần áo, Chính vì vậy nên em Nguyễn Thị Thương đã vượt qua khó khăn và tự tin để đến lớp. Thật đáng mừng là cuối kì I, em đã được nhà trường khen thưởng về thành tích học tập môn Tiếng Việt. Tóm lại, “mỗi cây mối hoa, mỗi nhà mỗi cảnh”, khi giáo viên đã tìm hiểu kĩ về hoàn cảnh và tâm lý từng học sinh thì sẽ có phương pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng để đạt hiệu quả cao. 3.1.2. Xây dựng Ban cán sự lớp có chất lượng Các phong trào thi đua đạt kết quả tốt ngoài sự cố gắng, nỗ lực của mỗi thành viên trong lớp, Ban cán sự lớp đóng vai trò rất quan trọng. Chính vì vậy nên giáo viên chủ nhiệm cần xây dựng được đội ngũ cán sự lớp thực sự hiệu quả. Ngay sau khi nhận công tác, giáo viên chủ nhiệm cần suy nghĩ ngay đến việc tổ chức bộ máy tự quản cho lớp, dựa trên nghiên cứu hồ sơ, học bạ và quan sát thực tiễn, chỉ định một ban cán sự lâm thời. Phân lớp thành các tổ/nhóm học sinh có cơ cấu học sinh nam, nữ, trình độ học tập tương đối đồng đều. Phân công trách nhiệm cho ban cán sự và các tổ/nhóm trưởng để
13. quản lý học sinh và bắt đầu tổ chức các hoạt động chung. Ban cán sự lớp phải là những học sinh thoả mãn các yêu cầu sau đây: - Có học lực từ loại khá trở lên, có tư cách đạo đức tốt. - Nhiệt tình, tích cực tham gia vào các hoạt động tập thể. - Có năng khiếu văn nghệ, thể dục, thể thao - Biết quản lý tập thể. - Có tinh thần gương mẫu, được đa số học sinh bầu chọn. Giáo viên chủ nhiệm trở thành cố vấn về phương pháp công tác cho ban cán sự lớp, cần phát huy vai trò tự quản và tinh thần sáng tạo của các em. Giáo viên chủ nhiệm lớp luôn ủng hộ những sáng kiến của ban cán sự. Tất cả học sinh thực hiện để các sáng kiến đó trở thành hữu ích. Công tác tổ chức của lớp là một công việc quan trọng, ban cán sự như thế nào thì lớp sẽ phát triển theo chiều hướng đó. Ban cán sự tốt là chỗ dựa vững chắc cho giáo viên chủ nhiệm trong các hoạt động giáo dục học sinh. Do vậy,cần tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ tự quản lớp: - Xác định rõ về ý nghĩa và tác dụng của việc xây dựng tập thể lớp vững mạnh, về vai trò và nhiệm vụ của cán bộ tự quản. - Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên của Ban tự quản và hướng dẫn các em các bước tiến hành khi thực hiện nhiệm vụ. Nội dung trên được ghi vào sổ công tác. - Tổ chức cho các em thảo luận bàn bạc các biện pháp thực hiện kế hoạch công tác của lớp và nhiệm vụ của mỗi thành viên. Giáo viên chủ nhiệm cần giao việc cụ thể và hướng dẫn ban cán sự lớp nhắc hoạt động khi không có giáo viên trên lớp. Lớp trưởng phụ trách chung, nhắc nhở, đôn đốc các tổ nhóm hoạt động. Lớp phó học tập có nhiệm vụ giúp đỡ học tập cho các bạn yếu hơn. Theo dõi, chữa bài, tổng hợp các ý kiến thắc mắc. Các tổ trưởng, tổ phó có trách
14. nhiệm quản các thành viên tổ mình trong các giờ truy bài, giờ hoạt động tập thể, các buổi lao động về sinh, Nếu mỗi thành viên bị tổ trưởng nhắc nhở lần đầu thì chưa bị ghi sổ, tính nếp xấu. Đến lần 2 trở lên thì bị ghi sổ, tính nếp xấu (mỗi lần bị ghi thì tính 1 nếp xấu ). Cuối buổi học, ban cán sự bình nhật, xếp loại các tổ, tuyên dương các bạn có nếp tốt ( nhặt được của rơi trả lại người mất, giúp đỡ bạn đạt hiệu quả, ). Cuối mỗi tuần, mỗi tháng , ban cán sự lớp tổng hợp những cá nhân có thành tích rồi báo cáo giáo viên chủ nhiệm để được khen thưởng. Song song với việc giao nhiệm vụ cho ban cán sự lớp thì giáo viên chủ nhiệm cần theo dõi sát sao việc thực hiên các nhiệm vụ của lớp, của ban cán sự lớp, nhằm nhắc nhở, bổ sung kịp thời những thiếu sót và động viên, khen thưởng kịp thời những học sinh có thành tích tốt. Có như vậy nếp tự quản sẽ ngày tốt hơn. Thực tế đã chứng minh đội ngũ Ban cán sự lớp 5C của tôi hoạt động rất hiệu quả. Giờ truy bài hay giờ hoạt động tập thể, giáo viên không cần trực tiếp có mặt để đôn đốc, nhắc nhở cả lớp thực hiện nhiệm vụ mà mọi nề nếp, mọi hoạt động luôn được nhà trường xếp thứ nhất và được khen về nếp tự quản.
15. Nếp tự quản trong giờ truy bài của lớp 5C 3.1.3. Xây dựng tập thể lớp đoàn kết và thân ái * Xây dưng cho học sinh tình đoàn kết, chan hòa bình đẳng
16. Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp, bằng các biện pháp tổ chức, giáo dục, bằng sự gương mẫu và quan hệ tình cảm, giáo viên chủ nhiệm xây dựng khối đoàn kết trong tập thể, dìu dắt các em nhỏ như con em mình trưởng thành theo từng năm tháng. Học sinh kính yêu giáo viên chủ nhiệm như cha mẹ mình, đoàn kết thân ái với bạn bè như anh em ruột thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh. Tình cảm của lớp càng bền chặt, tinh thần trách nhiệm và uy tín của giáo viên chủ nhiệm càng cao thì chất lượng giáo dục càng tốt. Quan hệ tình cảm bạn bè tốt đẹp, sự đoàn kết thống nhất giữa các thành viên có ý nghĩa cực kì to lớn đối với việc xây dựng tập thể. Giúp học sinh cảm nhận được lớp học, trường học là ngôi nhà thứ hai của mình. Mọi thành viên trong lớp đều bình đẳng với nhau, cùng học,cùng chơi, cùng tâm sự , chia sẻ vui buồn, không phân chia giàu nghèo. Mọi học sinh đều thấy rằng “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui.” Ở lứa tuổi học sinh, các em rất thích tham gia vào hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức tốt các hoạt động này. Các hoạt động đó có thẻ là: - Duy trì thể dục giữa giờ. - Tổ chức hội thi thể dục, thể thao - Tổ chức các cuộc tham quan, du lịch. - Tổ chức cắm trại. Với các hoạt động lao động nên sử dụng các biện pháp sau đây: - Tổ chức lao động tự phục vụ: trực nhật, ngày tổng vệ sinh trường, lớp. Trong quá trình tổ chức các hoạt động của học sinh trong lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện các nguyên tắc cơ bản sau đây: Phải tạo ra hứng thú, tính chủ động, tích cực, có ý thức của học sinh. Các hoạt động phù hợp với lứa tuổi, năng lực và sở trường của học sinh.
17. Đảm bảo an toàn tuyệt đối, không làm ảnh hưởng đến sức khoẻ và học tập của học sinh. Các hoạt động càng đa dạng phong phú, trẻ em càng tích cực tham gia, đó là cơ hội để các em càng thêm đoàn kết, gắn bó và hiểu nhau hơn tạo ra sức mạnh của tập thể khi hợp tác, hợp lực. Giờ hoạt động tập thể lớp 5C Tiết mục múa đạt giải nhất của lớp 5C * Xây dựng phong trào học tập tốt: Học tập là hoạt động quan trọng nhất của học sinh, để giúp cho lớp học tập tốt, giáo viên chủ nhiệm lớp phải chú ý rèn cho học sinh thói quen đi học đầy đủ, đúng giờ, bằng các biện pháp cụ thể sau: - Giáo viên chủ nhiệm có mặt thường xuyên tại lớp 15 phút trước giờ học mỗi ngày, đặc biệt là những ngày đầu tuần.
18. - Tổ chức 15 phút “ Ôn bài” đầu giờ học mỗi ngày. Ôn bài là biện pháp giúp nhau ôn tập nhanh, chuẩn bị sẵn sàng cho ngày học mới. Truy bài đầu giờ còn là biện pháp khắc phục tình trạng đi học muộn, cho nên cần được tổ chức tốt và duy trì lâu dài. - Thành lập đội “Sao đỏ” của lớp để theo dõi thi đua giữa các tổ và tham gia trực tuần với các lớp trong trường. Rèn cho học sinh thói quen tích cực tham gia học tập bằng các biện pháp sau: - Tổ chức thi đua giữa các tổ/nhóm trong lớp, ghi lại số lần tham gia phát biểu ý kiến trong các giờ học. - Tổ chức cho học sinh chuẩn bị trước các bài học trong ngày. - Nêu gương những học sinh có phương pháp học tập tốt, đặc biệt những học sinh nghèo học giỏi. - Tổ chức cho học sinh học nhóm, đôi bạn cùng học để hỗ trợ nhau học tập. Học sinh tiểu học luôn coi giáo viên chủ nhiệm là “thần tượng” của mình. Vậy nên nên bản thân mỗi giáo viên chủ nhiệm phải là giỏi về chuyên môn, phải là tầm gương sáng về tinh thần tự học và phấn đấu. Mỗi giáo viên thường xuyên đổi mới về phương pháp và hình thức tổ chức dạy học tạo hứng thú học tập cho các em. nêu gương người tốt việc tốt trong mỗi giờ học như các bạn nhặt được của rơi trả lại người đánh mất để giáo dục tính trung thực thật thà của học sinh. Nêu các tấm gương học tốt như: Mạc Đĩnh Chi. Nguyễn Ngọc Ký, .để giáo dục tinh thần vượt khó vươn lên cho các em. Nêu các tấm gương bác học như: Páp Lốp, Poát Xông, để giáo dục đức tính cẩn thận, khoa học cho học sinh, không chỉ vậy, cuối mỗi tuần, giáo viên còn tuyên dương những bạn mỗi tổ có nhiều thành tích nhiều cố gắng. Điều đó, sẽ giúp học sinh vươn lên với tinh thần “ Thua thầy một vạn, không bằng thua bạn 1 ly”. Ngay từ đầu năm học, giáo viên chủ nhiệm nên thành lập các đôi bạn cùng tiến trong các môn học và rèn chữ viết . Bạn học giỏi hơn sẽ giúp bạn học yếu hơn và chậm hơn, bạn viết chữ đẹp sẽ giúp đỡ các bạn viết chữ xấu, viết còn sai chính tả. Đôi bạn này sẽ
19. giúp đỡ nhau trong các giờ truy bài hay ở nhà. Cuối mỗi tháng giáo viên động viên khen ngợi những đôi có sự tiến bộ về kết quả rèn luyện. Làm tốt phong trào này, sẽ làm tăng them tình đoàn kết gắn bó bạn bè, làm nâng cao chất lượng học tập, ý thức rèn chữ giữ vở cho học sinh cả lớp. - Ngoài ra tôi đã tổ chức một số hoạt động khác nhằm khích lệ phong trào học tập cho học sinh ví dụ: Giao lưu giải toán nhanh, viết văn hay, thi tìm hiểu về lịch sử nước ta, thi hiểu biết về tự nhiên-xã hôi, vào trong giờ sinh hoạt cuối mỗi tuần học. Qua đó giúp cho phong trào học ngày càng sôi nổi. Đã có một số học sinh nhận được danh hiệu trong các cuộc thi. Qua cuộc giao lưu Giải toán nhanh, em Nguyễn Mạnh Hùng, Phùng Khánh Duy, Nguyễn Công Long, Phùng Minh Long đã đạt danh hiệu “Nhà thông thái” . Qua cuộc giao lưu Viết văn hay, em Nguyễn Thị Thu , Trần Văn Mạnh, Nguyễn Thị Thảo, Nguyễn Thị Nhung , Mai Dương ( 5C), .đạt danh hiệu “ Cây bút vàng”. Chính nhờ các cuộc giao lưu bổ ích đó đã tạo nền tảng vững chắc cho các em tự tin bước vào các vòng thi toán cấp trường, cấp huyện, cấp thành phố và đã đạt giải cao.
20. Em Phùng Khánh Duy và em Nguyễn Mạnh Hùng lớp 5C chuẩn bị vào phòng thi Toán qua Internet cấp thành phố - Tạo sự hấp dẫn , hứng thú cho học sinh trong các giờ học. Đặc điểm tâm lý của học sinh Tiểu học rất thích được khen, đông viên kịp thời mỗi khi có tiến bộ hoặc có thành tích. Tuy nhiên, sự tập trung chú ý của học sinh trong các giờ học chưa cao nên giáo viên cần sử dụng phương pháp “học mà chơi, chơi mà
21. học” để vừa tập trung sự chú ý của học sinh trong các giờ học, vừa tạo hưng phấn học tập thoải mái thích thú cho học sinh. Trước hết để mỗi tiết học có sự lôi cuốn thì phần giới thiệu bài càng phải hấp dẫn càng có sự lôi cuốn mạnh hơn. Do vậy giáo viên cần sáng tạo trong cách giới thiệu bài. Ví dụ : Khi dạy bài tôn trọng phụ nữ “Đạo đức lớp5” Giáo viên có thể đưa ra câu đố : Tuổi chưa tròn mười bảy Tóc chưa chấm ngang vai Một thiếu nữ mảnh mai. Nhưng hiên ngang bất khất Cả nước đều quen biết Tên chị nữ anh hùng Vậy chị là ai? Chị là người như thế nào? Chị có công lao gì với đất nước? Hôm nay các em sẽ được đi tìm hiểu nhiều tấm gương tuyệt vời của người phụ nữ Việt Nam qua bài “Tôn trọng phụ nữ” – Đạo đức lớp 5”. Để giờ học tạo sự hứng thú cho học sinh, ngoài việc giới thiệu bài hấp dẫn lôi cuốn thì giáo viên cần phối hợp phương pháp “trò chơi học tập” hay phương pháp thảo luận nhóm giúp học sinh tự tìm ra kiến thức mới.Từ đó học sinh không những hiểu bài, nhớ lâu mà còn rèn cho học sinh tính nhanh nhẹn, tư duy sáng tạo - khoa học . Không những kết hợp trò chơi trong mỗi bài học tiết học mà hàng ngày mỗi giáo viên chủ nhiệm luôn cho học sinh thi đua tính điểm giữa hai đôi Xanh và Đỏ điểm của hai đôi được kẻ bên trái góc bảng những học sinh nào có câu trả lời đúng và độc đáo hoặc được điểm 10 sẽ được cộng 5 điểm vào cột đội của mình. Ngược lại những em nào bị nhắc nhở hoặc nói chuyện riêng thì bị trừ 5 điểm với mỗi lần mắc lỗi ở cột đội của mình. Cuối mỗi buổi học, lớp trưởng sẽ tổng kết điểm xếp loại hai đội . Tuyên dương những bạn được nhiều nếp tốt, nhắc nhở những bạn được nhiều nếp xấu. Chính vì vậy mà học sinh rất tập trung trong giờ học, không nói chuyện riêng và giờ học luôn sôi nổi. Giáo viên chỉ cần nhắc nhở nhẹ nhàng là nề nếp của lớp luôn tốt. Nếp tự quản giờ truy bài của lớp 5C
22. Việc xử lí các tình huống linh hoạt, biết kết hợp kể những mẩu chuyện, câu chuyện có liên quan đến nội dung bài học giúp cho học sinh rất thích thú, nhớ bài rất lâu. Ví dụ khi dạy bài : “Tôn trọng phụ nữ” – Đạo đức lớp 5, giáo viên cần kể cho học sinh những mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động anh hùng kiên cường của bà Nguyễn Thị Định, chị Út Tịch, Chị Sứ Khi dạy bài lịch sử lớp5 : “ Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước”, giáo viên cần kể cho học sinh nghe những mẩu chuyện về Bác Hồ khi Bác ra nước ngoài phải vất vả như thế nào, nghị lực như thế nào, để vừa kiếm sống vừa hoạt động cách mạng được. Thật thiếu sót nếu không đề cập đến phương pháp trực quan của giáo viên trong mỗi giờ học có tác dụng lớn như thế nào? Vì tư duy học sinh Tiểu học là tư duy từ sự vật cụ thể đến khái niệm trừu tượng. Do vậy những tranh vẽ đẹp những sơ đồ, mô hình cụ thể có sẵn trong bộ đồ dùng hay do giáo viên tự làm đều giúp học sinh rất dễ hiểu, hiểu bài sâu và nhớ lâu. Ví dụ khi dạy bài: Lắp mạch điện đơn giản ( môn Khoa học), tôi đã minh họa bằng mô hình đồ dùng tự làm. Kết quả là học sinh vô cùng thích thú, hiểu bài nhanh trong khi giáo viên không cần tốn nhiều công sức và thời gian giảng giải. Nếu giờ học nào giáo viên cũng tạo được sự hấp dẫn cho học sinh bằng sự kết hợp các phương pháp phù hợp, bằng công sức, trí tuệ của giáo viên thì chắc chắn kết quả học tập sẽ đạt kết quả cao. 3.1.4.Tổ chức tốt các hoạt động ngoài giờ lên lớp Có thể nói “Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” là một hoạt động hợp liên quan đến rất nhiều lĩnh vực văn hóa xã hội, kinh tế, chính trị, đạo đức, pháp luật, Rèn luyện rất tổng hợp những năng lực cho học sinh củng cố, vận dụng kiến thức đã học vào thực tế, quan trọng hơn là qua hoạt động phát triển các xúc cảm, tình cảm, niềm tin và các kĩ năng sống, các kĩ năng khác, nhất là kĩ năng giao tiếp ứng xử với mọi người trong các hoàn cảnh khác nhau. * Ngoài việc xây dựng các đôi bạn giúp nhau cùng tiến trên lớp, giáo viên chủ nhiệm cần xây dưng cho các em nhóm học tập tại nhà , cần sắp xếp 3-4 cùng thôn, cùng xóm vào một nhóm. Cử một học sinh khá giỏi làm nhóm trưởng. Nhóm trưởng có nhiệm vụ đôn
23. đốc, kiểm tra, giúp đờ các thành viên nhóm mình làm bài tập, học thuộc và vận dụng các qui tắc, công thức các bài học thuộc lòng, ghi nhớ, hoặc những thắc mắc cần giải quyết . Giáo viên chủ nhiệm cần theo dõi sát các hoạt động của từng nhóm và động viên khen ngợi kịp thời từng cá nhân và nhóm có kết quả tốt. * Cuối mỗi tháng, giáo viên chủ nhiệm tổ chức các cuộc thi dựa vào nội dung các cuộc thi trên truyền hình như: Rung chuông vàng; Đường lên đỉnh Ô-lim- pi- a; Vượt qua thử thách, cho các lớp. Các câu hỏi thuộc tổng hợp các lĩnh vực như : Toán, Tiếng Việt, Khoa, Lịch Sử và Địa lý, Tiếng Anh Học sinh nào trả lời đúng được nhiều câu hỏi nhất thì được thưởng quà. Thực tế đã có rất nhiều em nhận được những phần quà của lớp em như : Nguyễn Công Long, em Nguyễn Thảo, Phùng Khánh Duy, nguyễn Thị Hải Yến , phần thưởng tuy nhỏ * Tổ chức cho học sinh tham gia các buổi lao động công ích nhằm giáo dục học sinh biết quý trọng người lao động và ý thức bảo vệ môi trường. Lớp 5C chúng em làm sạch môi trường
24. * Tham mưu với ban giám hiệu nhà trường tổ chức cho học sinh đi tham quan, học tập nhằm giáo dục học sinh lòng yêu quê hương đất nước và tự hào dân tộc. Lớp 5C về Lăng viếng Bác Lớp 5C viếng các anh hùng liệt sỹ địa phương 3.1.5. Thực hiện tốt cuộc vận động “Kỉ cương - tình thương - trách nhiệm”; “trường học thân thiện, học sinh tích cực.” * Giáo viên chủ nhiệm cần đổi mới phương pháp quản lí, thực hiện phương châm: “ Bám sát cơ sở, kỉ cương trong quản lý – thực chất trong đánh giá”. Có những biện pháp nhằm giúp học sinh tự giác thực hiện nghiêm túc nội qui học sinh trong trường học. Ví dụ : Đi học đều đúng giờ, lễ phép, vâng lời thầy cô, đoàn kết yêu thương giúp đỡ bạn bè để đạt được cái đích là : “Trường ra trường, lớp ra lớp”, “thầy ra thầy, trò ra trò” * Xây dựng tình cảm yêu thương giữa thầy với trò:
25. Mỗi người giáo viên luôn là “thần tượng” của học sinh, giáo viên chủ nhiệm cần thể hiện được vai trò là người cha, người mẹ thứ hai để yêu thương dạy bảo học sinh. Dạy bảo tận tình, tận tâm từ cách xưng hô, lời ăn tiếng nói, từng nét bút, từng dáng đi, cách cư xử với mọi người xung quanh, song song với việc dạy văn hóa và các hoạt động khác trong nhà nhà trường. Hàng ngày lên lớp, tôi đã dành thời gian (trước giờ học, giờ ra chơi, sau giờ học) để gần gũi, tâm sự chia sẻ và lắng nghe những lời bộc bạch của học sinh không chỉ bằng tình cảm của người cha, người mẹ mà còn gần gũi như người bạn thân thiết của các em. Chính vì vậy nên tôi nắm chắc điều kiện, hoàn cảnh sống, tính tình, cách cư xử với người thân trong gia đình của từng em. Thật cảm động khi nghe lời tâm sự của em Nguyễn Thị Mai: “Mẹ em đã bị chết vì sốc thuốc khi tiêm chích ma túy, còn bố em đang trong trại cai nghiện. Có đêm em mơ thấy được cả bố và mẹ đưa em đi chơ mua đủ thứ, nhưng khi tỉnh dậy thì không phải tiếc lắm cô ạ!” Thật đau lòng khi nghe lời tâm sự hồn nhiên, thật thà của em Nguyễn Hải Đăng: “ Ở nhà em, bố em thường xuyên nói tục, bố đi uống rượu say về chửi mẹ. Nghe thấy em nói tục bố em càng cười ” Còn nhiều rất nhiều những lời tâm sự của học sinh mà tôi đã được các em “nói nhỏ” cho biết. Từ đó tôi luôn phân tích định hướng cho học sinh nhận thấy được các gì hay, cái gì đúng để làm theo và phát huy, còn cái gì sai nguy hiểm cần phải tránh, cần phải sửa trên tinh thần tôn trọng học sinh. Tôi luôn hướng cho học sinh thấy rằng muốn thực hiện được những ước mơ để có tương lai tươi sáng thì không có con đường nào khác là phải cố gắng học tập và rèn luyện, rèn luyện thật nghiêm túc, học tập thật kiên trì, học thầy- học bạn, học sách vở, học trên mạng internet, học mọi người xung quanh, Mỗi GVCN cần luôn giúp học sinh thấy tác dụng to lớn của việc học tập, qua đó các em thấy rất thích đi học, thấy rằng “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” qua đó góp phần thực hiện tốt phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”. Phong trào nay có 6 nội dung sau: a) Nội dung 1: Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn;
26. b) Nội dung 2: Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh, giúp các em tự tin trong học tập. c) Nội dung 3: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. d) Nội dung 4: Tổ chức các hoạt động tập thể. đ) Nội dung 5: Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng ở địa phương. e) Nội dung 6: Tính sáng tạo trong công tác tổ chức chỉ đạo và mức độ tiến bộ đạt được trong qua các lần đánh giá. Hưởng ứng phong trào đó, tôi đã bàn bạc với Chi hội phụ huynh học sinh và thống nhất trang trí lớp học đẹp tạo hứng thú cho học sinh.
27. Bên cạnh đó, tôi còn tổ chức nhiều buổi hoạt động ngoại khóa cho học sinh qua một số trò chơi nhằm giúp học sinh có ý thức xây dựng trường học xanh , sạch, đẹp. Sau đây là một số trò chơi mà học sinh đã thực hiện chơi rất sôi động và đầy hứng thú: *TRÒ CHƠI THỨ NHẤT: Con đường thân thiện I. Mục đích: -Phát triển các kỹ năng quan sát, vận động và những thao tác khéo léo trong phạm vi nhỏ. - Góp phần hình thành và nâng cao nhận thức của HS về các hành động thân thiện hoặc không thân thiện với môi trường. II. Thời gian: 30 phút III.Địa điểm : Sân trường IV. Đối tượng: HS lớp 5 khoảng 10 đến 14 HS. V. Chuẩn bị : - Sân chơi (theo mẫu bên dưới) - Mẩu gỗ kích thước 5x7x1cm (có thể dung hộp sắt nhỏ đựng đầy cát). VI. Cách thực hiện trò chơi: Việc 1: Tập trung lớp và chia đội (3 phút) GV: Chia lớp thành hai nhóm, mỗi nhóm từ 5 đến 7 học sinh. HS: Chọn đội chơi và xếp thứ tự bạn lần lượt chơi. Việc 2: Nêu cách chơi luật chơi và cho một học HS “chơi nháp”5phút GV: Công bố cách chơi và luật chơi. Sân chơi bao gồm 11 ô chia làm hai nội dung là than thiện và không thân thiện với 1 ô về đích. Cách chơi: HS tại vạch xuất phát, đứng một chân nhảy lò cò, dung dép (giày) đá miệng gỗ vào ô trong sân chơi. Nếu miếng gỗ rơi vào đúng ô thân thiện với môi trường thì học sinh được phép di chuyển, phải nhảy lò cò lần lượt vào các ô thân thiện và tiếp tục đá miếng gỗ đến khi nào về đích thì hoàn thành. Sau khi về đích nhanh chóng mang miếng gỗ về vạch xuất phát cho bạn tiếp theo chơi.
28. Nếu miếng gỗ rơi vào ô không thân thiện thì không được phép di chuyển, phải nhặt miếng gỗ lên và mang về cho bạn kế tiếp. Luật chơi: Học sinh chỉ được phép dung chân để đá miếng gỗ trong động tác nhảy lò cò; trong suốt quá trình chơi luôn phải nhảy lò cò; phải di chuyển trên các ô thân thiện với môi trường. HS bị loại khi: miếng gỗ không vào ô thân thiện, không nằm hoàn toàn trong ô thân thiện ; Học sinh chạm chân kia xuống đất khi nhảy lò cò; chân nhảy lò cò chạm vào các vạch sân chơi; nhảy nhầm vào ô không thân thiện. Thời gian dành cho mỗi đội chơi là 5 phút. Lần lượt từng học sinh chơi và quay vòng. Sau năm phút, đội nào có nhiều lần về đích hơn laf đội ấy thắng cuộc. HS: Chú ý nghe cách chơi và luật chơi đồng thời quan sát một bạn “chơi nháp” Việc 3: HS tham gia chơi (17phút) HS: Từng đội chơi một, lần lượt từng bạn trong đội lấy miễng gỗ, nhanh chóng di chuyển đến vạch xuất phát, về đích và mang miễng gỗ trở lại cho bạn tiếp theo. GV: Đóng vai trò trọng tài, quan sát, công nhận học sinh hoàn thành mà không vi phạm và xác nhận những lỗi mà học sinh vi phạm phải để công bố phạm luật, yêu câu nhường quyền cho bạn kế tiếp. Việc 4: (5phút) GV: Sauk hi kết thúc, GV tổng kết đội thắng, đội thua. HS: Giải thích về các hành động trên sân chơi về ý nghĩa thân thiện hay không thân thiện với môi trường. Trong hệ thống việc làm, có thể sau khi giới thiệu về sân chơi, GV yêu cầu HS xác định xem các hành động nào thân thiện hay không thân thiện với môi trường. Từ đó nêu cách chơi và luật chơi.
29. - Sân chơi: Trụ Xả nước Tiết kiệm nhiều nước Nhặt Vẽ rác lên tường Xả Chăm sóc rác cây Tưới Ngắt nước hoa Bẻ Trồng cành cây Vạch xuất phát Sân chơi như hình vẽ, gồm 11ô : 10 ô với kích thước khoảng 90 x 90cm, ô đích dạng tam giác ( hoặc tròn tùy Gv thiết kế) Trên các ô sử dụng các từ thân thiện và không thân thiện với môi trường: trồng cây, chăm sóc cây, nhặt rác; bẻ cành, xả rác - Học sinh bị loại khi : miếng gỗ không vào ô thân thiện, chạm chân kia xuống đất khi nhảy lò cò, chân nhảy lò cò chạm vào các vạch sân chơi, nhảy nhầm vào ô không thân thiện. - Thời gian chơi không quá 5 phút cho mỗi đội. Lần lượt học sinh chơi và quay vòng. Sau 5 phút, đội nào có nhiều lần về đích hơn là đội thắng cuộc. - Giáo viên đóng vai trò trọng tài điều khiển trò chơi. Sauk hi kết thúc, giáo viên tổng kết đội thắng- thua trao giải thưởng.
30. *TRÒ CHƠI THỨ HAI: Tiếng kêu cứu của rừng Mục đích :Học sinh nhận biết diện tích rừng và đất rừng ngày càng bị thu hẹp do sự khai thác quá mức của con người . - Thấy được giá trị của rừng đã mang lại cho cuộc sống con người. - Nhận biết được những hoạt động làm tổn hại đến rừng và trách nhiệm của từng cá nhân trong xã hội đối với việc bảo vệ rừng. Chuẩn bị: 20 tờ báo cũ ; 4 chiếc bút da; 4 tờ giấy A3. Cách chơi: Các tờ báo tượng trưng cho diện tích rừng. Những người đứng trên tờ báo là những người sinh sống nhờ vào tài nguyên rừng. Bước 1: Giáo viên lấy các tờ báo cũ đặt cạnh nhau trên mặt đất, sau đó cho học sinh đứng vào các tờ báo đó(mỗi tờ báo chỉ một người đứng) Bước 2: Giáo viên yêu cầu các học sinh ra ngoaifvaf chạy vòng quanh (theo cùng một chiều ) theo địa điểm có giấy báo. Vừa chạy vừa hát bài “Nhạc rừng” Bước 3: Khi giáo viên bất ngờ hô “dừng lại” thì tất cả học sinh nhảy vào vị trí có giấy báo (1 tờ báo chỉ được chứa một người) Bước 4: Giáo viên cất đi một số tờ báo, tựng trưng cho việc rừng bị phá hủy 1 phần học sinh chạy ra ngoài và hát, giáo viên lại bất ngờ hô “dừng lại” và lúc đó học sinh lại phỉa rất nhanh nhảy vào chỗ có báo. Lúc này sẽ có một số người chậm hơn nên không có chỗ đứng phải đứng ra ngoài vòng. Những học sinh này sẽ trở thành các quan sát viên quan sát trò chơi. Bước 5: Các lần tiếp theo giáo viên cũng lấy ra 1 số tờ báo và các hoạt động diễn ra tương tự. sẽ có nhiều người bị loại ra khỏi vòng. - Thời gian chơi 8-10 phút
31. - Giáo viên giải thích : Các tờ báo mất dần tượng trưng cho diện tích rừng và đất, rừng ngày càng bị thu hẹp, những người bị loại ra khỏi vòng chơi tựng trưng cho con người bị mất tài nguyên rừng, không có khả năng cung cấp cho cuộc sống của họ. - Sau trò chơi: Giáo viên hưỡng dẫn học sinh thảo luận theo 4 nhóm qua các câu hỏi: Rừng mang lại những ích lợi gì cho chúng ta? Kể tên những việc làm của con người gây tổn hại đến rừng? Việc phá rừng mang lại những hậu quả gì? Chúng ta bảo vệ rừng bằng những cách nào? Thời gian thảo luận 4-5 phút. Đại diện từng nhóm báo cáo, giáo viên tổng kết, khen ngợi những nhóm có ý trả lời đúng và trình bày ngắn gọn rõ ràng. 3.1.6. Làm tốt công tác Xã hội hóa giáo dục Giáo viên chủ nhiệm lớp là “cầu nối” giữa nhà trường với gia đình và các tổ chức xã hội, là người tổ chức phối hợp, liên kết các lực lượng trong quá trình thực hiện mục tiêu giáo dục. Đặc biệt đối với nhà trường Tiểu học là huy động và tổ chức các lực lượng xã hội cùng tham gia vào công việc giáo dục, là thực hiện sự phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường để làm giáo dục nhằm hình thành và phát triển nhân cách học sinh . Vì vậy để việc giáo dục học sinh đạt kết quả tốt nhất, giáo viên cần phối kết hợp tích cực với phụ huynh học sinh bằng nhiều hình thức để bàn bạc thống nhất phương pháp giáo dục hiệu quả nhất cho học sinh. Vậy chúng ta cần làm tốt : * Đối với Cha mẹ học sinh: Gia đình, cha mẹ học sinh có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc góp phần làm cho việc giáo dục nói chung, phong trào thi đua này nói riêng đạt được kết quả tốt. Vì vậy Ban giám hiệu đã cho họp hội cha học sinh và sau đó họp phụ huynh HS của toàn trường để tuyên truyền cho các bậc phụ huynh thấy cần phải : - Xây dựng môi trường thân thiện trong từng gia đình, trong đó mọi thành viên đều yêu thương và tôn trọng lẫn nhau; người lớn cần gương mẫu về cách sống, làm việc, nói
32. năng và hành vi ứng xử; nên dành thời gian ít nhất 15 phút mỗi ngày để trò chuyện, lắng nghe chia sẻ các ý kiến và nguyện vọng chính đáng của con em mình. - Bố trí một chỗ ổn định, đủ sáng để các em học bài. Thu xếp việc nhà để hàng ngày các em có thể học bài vào thời gian cố định, không bị ảnh hưởng bởi sinh hoạt của gia đình (xem ti vi, tiếp khách, ). - Hàng ngày nên dành thời gian thích hợp để kiểm tra việc học bài, làm bài tập ở nhà nhưng tránh gây áp lực cho con em mình. Xem sổ liên lạc, định kỳ liên hệ với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn để nắm được tình hình học tập và hỗ trợ kịp thời việc học tập, rèn luyện của con em mình. - Phân công và hướng dẫn con em mình đảm nhận một số việc thích hợp trong gia đình (nấu cơm, rửa chén bát, chăm sóc ông bà, ), qua đó rèn luyện ý thức tự lập và kĩ năng sống. Từ đó chắc chắn rằng các gia đình có trách nhiệm hơn trong việc không chỉ lo nuôi dưỡng mà còn phải tạo mọi điều kiện cho con em mình đi học. - Khi đến trường học sinh được sống trong môi trường thân thiện giữa thầy trò, bạn bè, cộng đồng, với thiên nhiên; nhiều áp lực được giải toả khiến học sinh vui vẻ, hứng thú, gắn bó với trường lớp; thực sự cảm nhận được “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Học sinh được tạo điều kiện để say mê, tích cực, sáng tạo trong học tập; được rèn luyện kĩ năng sống; được tham gia mọi hoạt động văn hoá, thể thao, vui chơi giải trí của nhà trường, đoàn thể tuỳ theo năng lực và sở thích của mình. * Đối với học sinh cá biệt : Yêu cầu và cùng với các đồng chí giáo viên chủ nhiệm nên đầu tư nhiều thời gian, công sức đến từng gia đình học sinh gặp gỡ cha mẹ các em để thông báo tình hình học tập, rèn luyện của con em họ trên lớp. Giáo viên cũng có điều kiện tìm hiểu kĩ hơn hoàn cảnh từng học sinh. Từ đó thống nhất với phụ huynh học sinh cách quản lý, giáo dục con em mình một cách hiệu quả nhất . * Đối với những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt:
33. Giáo viên chủ nhiệm đến tận gia đình học sinh để tìm hiều, động viên an ủi, chia sẻ, giúp đỡ học sinh yên tâm đến trường và vươn lên trong học tập. * Đối với những học sinh yếu: Nếu học sinh học trầm môn nào đó hoặc có biểu hiện học sút hoặc có tiến bộ, giáo viên không nhất thiết phải đến tận gia đình học sinh mà nhà trường chỉ cần gửi thư điện tử hoặc yêu cầu giáo viên chủ nhiệm gọi điện thoại hoặc viết giấy thông báo cho gia đình biết để gia đình nhắc nhở, đôn đốc con em mình học ở nhà hoặc động viên con em mình cố gắng vươn lên. Để tạo niềm tin với học sinh và phụ huynh học sinh, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện đúng qui chế chuyên môn. Đặc biệt cần phải hết sức cẩn thận và thận trọng khi chữa bài và phê lời nhận xét theo TT 30 cho học sinh hàng ngày. Cần tránh những lời phê bình, chê bai như kể tội học sinh mà cần động viên khích lệ, đưa ra những biện pháp khắc phục để các em sửa lỗi. Ngoài việc phối kết hợp với phụ huynh học sinh, giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên phối hợp với đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và các tổ chức xã hội có liên quan như Đoàn thanh niên xã, Hội Phụ nữ xã, các dòng họ ở địa phương, các doanh nghiệp đóng trên địa bàn, cùng quan tâm đến sự nghiệp giáo dục của địa phương để chất lượng giáo dục của xà nhà ngày càng đi lên và gặt hái được nhiều thành công 3.2. Kết quả thực nghiệm có so sánh đối chiếu Qua một năm thực hiện 5 biện pháp công tác chủ nhiệm ở lớp 5 cho học sinh, với sự dày công của giáo viên chủ nhiệm, với sự đồng lòng quyết tâm cao của tập thể học sinh lớp 5C, kết quả thu được trong công tác chủ nhiệm của lớp thật đáng khích lệ, cụ thể số liệu mhư sau:
34. HS đạt HS đạt HS đạt giải giải HS được HS được giải viết Toán Vở sạch chữ Toán khen toàn khen từng chữ đẹp mạng đẹp xếp loại A cấp mạng Sĩ diện mặt cấp huyện Nhóm Lớp cấp số huyện T.phố SL % SL % SL % SL SL SL Đối 5B 32 11 12 24 75,0 0 0 0 chứng 3 giải Thực 1 giải 1 giải 32 16 15 28 87,5 nhì nghiệm 5C nhì KK Tăng 5 15,6 3 9,3 4 12,5 1 3 1
35. PHẦN BA: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận chung Tóm lại, Chủ nhiệm lớp có một vai trò quan trọng trong toàn bộ quá trình học tập của lớp học và thực thi những nhiệm vụ liên quan đến cả hoạt động giảng dạy của giảng viên và việc học tập, tu dưỡng của học sinh. Nhiệm vụ chính của chủ nhiệm lớp là thực hiện quản lý lớp học, đảm bảo duy trì, củng cố trật tự quản lý của lớp học theo đúng các nội quy, quy chế của nhà trường để đảm bảo hiệu quả, chất lượng của hoạt động giảng dạy và học tập, tức là nhằm đạt được mục tiêu của giáo dục - đào tạo. Do đó, khi bàn đến công tác chủ nhiệm và vấn đề nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm chính là bàn đến vấn đề hoạt động quản lý lớp do giáo viên chủ nhiệm thực hiện. Hoạt động quản lý lớp do giáo viên chủ nhiệm thực hiện liên quan tới rất nhiều khâu, nhiều bộ phận trong Nhà trường. Và bởi lý do đó, cần phải thấy rằng nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm là một vấn đề phức tạp, có mối quan hệ đan xen, gắn bó chặt chẽ và chịu sự tác động ảnh hưởng, chi phối của nhiều yếu tố khác của quy trình quản lý sự ra đời, tồn tại và vận hành một lớp học trong Nhà trường. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm cũng còn nhiều khó khăn nhất định như: còn hạn chế về năng lực, ít có điều kiện cập nhật thông tin, khả năng vận dụng công nghệ thông tin vào quản lý học sinh còn hạn chế; Điều kiện làm việc còn khó khăn vất vả. Đây là những điểm mà nhà trường cần hết sức quan tâm đến đội ngũ GVCN và có những biện pháp bồi dưỡng phát triển giáo viên chủ nhiệm kế cận. 2. Kiến nghị. - Sở GD&ĐT nên thường xuyên có các chuyên đề bồi dưỡng chuyên môn về công tác chủ nhiệm lớp cho giáo viên chủ nhiệm nói chung và cho giáo viên trẻ, đào tạo lớp giáo viên chủ nhiệm kế cận. Những tài liệu này mang tính cập nhật và thiết thực với thực tế công tác chủ nhiệm lớp của từng cấp học. Ngoài ra còn có những chuyên đề giành cho GV vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn.
36. - Phòng giáo dục nên tổ chức tập huấn cho tất cả giáo viên chủ nhiệm vào dịp trước khai giảng với thời lượng thích hợp. Tất cả các giáo viên chủ nhiệm đều được tham dự tập huấn và trực tiếp được bồi dưỡng các chuyên đề từ các chuyên gia, chuyên viên của Sở GD&ĐT. - Mỗi GVCN cần nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò và nhiệm vụ của mình đối với các em HS, thế hệ tương lai của đất nước. Do đó giáo viên chủ nhiệm luôn là tấm gương sáng cho các em và nhân cách của người thầy để lại mãi mãi trong tâm trí của các em. - Mỗi giáo viên nói chung và giáo viên chủ nhiệm nói riêng không ngừng học tập, tự bồi dưỡng và bồi dưỡng nâng cao chuyên môn quản lý học sinh và chủ nhiệm lớp, mạnh dạn thực hành vận dụng những điều học được từ sách/ tài liệu; học từ đồng nghiệp.
37. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Thông tư 30/2014- BGD&ĐT về đánh giá học sinh tiểu học 2. Sổ theo dõi chất lượng giáo dục năm học 2015- 2016 của lớp 5C - Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội 3. Viết và trao đổi sáng kiến kinh nghiệm - Một phương thức tự học của giáo viên và cán bộ quản lý trường học - Lục Thị Nga - Tạp chí tự học số 11(10/2000). 4. Luật giáo dục, nhà xuất bản chính trị quốc gia Hà Nội, năm 2011 5. Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm, NXB giáo dục, năm1998 6. Thông tin trên website của bộ giáo dục và đào tạo 7.Chiến lược phát triển GD&ĐT đến năm 2020, NXBGD Hà Nội, Bộ GD&ĐT (2000). 8. Hà Nhật Thăng Module 34. Công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học . . Ngày 11 tháng 5 năm 2016 Tác giả Tôi xin cam đoan đề tài này là do tôi tự làm, nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
38. Ý KIẾN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CƠ SỞ . Ngày tháng .năm 2016 Chủ tịch hôi đồng ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN Ngày tháng .năm 2016 Chủ tịch hôi đồng .