Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 120: Chủ đề về dấu câu Dấu chấm lửng, dấu chấm phẩy - Năm học 2018-2019 - Trịnh Thị Lan

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 120: Chủ đề về dấu câu Dấu chấm lửng, dấu chấm phẩy - Năm học 2018-2019 - Trịnh Thị Lan

1. Giáo viên: Trịnh Thị Lan
2. I. DÊu chÊm löng VÝ dô1:  Tá ý cßn VÝ dô1: nhiÒu sù vËt hiÖn Chóng ta cã quyÒn tưîng cha liÖt kª hÕt. tù hµo v× nh÷ng trang lÞch sö vÎ vang thêi ®¹i Bµ Trưng, Bµ TriÖu, TrÇn Hưng §¹o, Lª Lîi, Quang Trung, ( Hå ChÝ Minh) Trong trưêng hîp nµy dÊu chÊm löng ®ưîc dïng ®Ó lµm g×? ->Tá ý cßn nhiÒu sù vËt hiÖn tưîng chưa liÖt kª hÕt.
3. I. DÊu chÊm löng VÝ dô1: VÝ dô2: Tá ý cßn nhiÒu sù vËt Em t«i bưíc vµo líp : hiÖn tưîng chưa liÖt kª - Thưa c«, em ®Õn chµo c« - Thuû hÕt. nøc në. (Kh¸nh Hoµi) Trong trưêng hîp nµy dÊu chÊm VÝ dô2: löng dïng ®Ó thÓ hiÖn ®iÒu g×? >ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë. ->ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë.
4. VÝ dô 3: Thèt nhiªn mét ngưêi nhµ quª, m×nh mÈy lÊm l¸p, quÇn ¸o ít ®Çm, tÊt t¶ ch¹y x«ng vµo thë kh«ng ra lêi : - BÈm quan lín ®ª vì mÊt råi ! ( Ph¹m Duy Tèn) Trong trưêng hîp nµy dÊu chÊm löng dïng ®Ó lµm g×?
5. VÝ dô 4: Cuèn tiÓu thuyÕt ®ưîc viÕt VÝ dô1: ->Tá ý cßn nhiÒu sù vËt hiÖn tưîng chưa liÖt kª hÕt. trªn bưu thiÕp. VÝ dô2: ->ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá ( B¸o Hµ Néi míi) dë. Trong trưêng hîp nµy dÊu VÝ dô 3: ->ThÓ hiÖn c©u nãi chÊm löng dïng ®Ó lµm g×? ngËp ngõng ng¾t qu·ng. ->Gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, VÝ dô 4:  chuÈn bÞ cho mét th«ng tin ->Gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, bÊt ngê chuÈn bÞ cho mét th«ng tin bÊt VÝ dô : Nã nãi nã ngê hay hµi híc ch©m biÕm. kh«ng ®Õn ®ưîc. Nã bËn l¾m, bËn ngñ. ->hµi hưíc ch©m biÕm.
6. * Ghi nhí (sgk-122 ) ? Tõ bµi tËp trªn rót ra kÕt luËn vÒ c«ng dông cña dÊu chÊm löng? DÊu chÊm löng ®ưîc dïng ®Ó: - Tá ý cßn nhiÒu sù vËt, hiÖn tưîng chưa liÖt kª hÕt. - ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë, hay ngËp ngõng ng¾t qu·ng. - Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña mét tõ ng÷ biÓu thÞ néi dung bÊt ngê hay hµi hưíc, ch©m biÕm.
7. VÝ dô 1: a, Cèm kh«ng ph¶i thøc quµ cña ngưêi véi ; C V §N CN VN ¨n cèm ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ. CN VN BN ( Th¹ch Lam)
8. 1070904080205060301234567890 Nh÷ng tiªu chuÈn ®¹o ®øc cña con ngưêi míi ph¶i ch¨ng cã thÓ nªu lªn như sau: yªu nưíc, yªu nh©n d©n ; trung thµnh víi sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ ®Êu tranh thùc hiÖn x©y dùng thèng nhÊt nưíc nhµ ; ghÐt bãc lét, ¨n b¸m vµ lêi biÕng ; yªu lao ®éng, coi lao ®éng lµ nghÜa vô thiªng liªng cña m×nh ; cã tinh thÇn lµm chñ tËp thÓ, cã ý thøc hîp t¸c, gióp nhau ; ch©n thµnh vµ khiªm tèn ; quÝ träng cña c«ng vµ cã ý thøc b¶o vÖ cña c«ng ; yªu v¨n ho¸, khoa häc vµ nghÖ thuËt ; cã tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n Ñoaïn vaên treân coù maáy boä phaän lieät keâ?Caên cöù vaøo ñaâu maø em bieát?Neâu t¸c duïng cuûa daáu chaám phaåy trong ñoaïn vaên? Cã thÓ thay nã b»ng dÊu phÈy ®ưîc kh«ng? V× sao?
9. VÝ dô 2 : Nh÷ng tiªu chuÈn ®¹o ®øc cña con ngưêi míi ph¶i ch¨ng cã thÓ nªu lªn như sau : yªu nưíc, yªu nh©n d©n 1 ; trung thµnh víi sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa xã héi vµ ®Êu tranh thùc hiÖn thèng nhÊt nưíc nhµ 2 ; ghÐt bãc lét, ¨n b¸m vµ lêi 3 biÕng ; yªu lao ®éng, coi lao ®éng lµ nghÜa vô thiªng liªng cña m×nh 4 ; cã tinh thÇn lµm chñ tËp thÓ, cã ý thøc hîp t¸c, gióp nhau 5 ; ch©n thµnh vµ khiªm tèn 6 ; quý träng cña c«ng vµ cã ý thøc b¶o vÖ cña c«ng 7 ; yªu v¨n hãa, khoa häc vµ nghÖ thuËt 8 ; cã tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n.9 ( Theo Trưêng Chinh) DÊu chÊm phÈy dïng ®Ó ®¸nh dÊu ranh giíi c¸c bé phËn cña phÐp liÖt kª phøc t¹p.
10. Cã 9 bé phËn liÖt kª.C¨n cø vµo dÊu chÊm phÈy. DÊu chÊm phÈy dïng ®Ó ®¸nh dÊu ranh giíi c¸c bé phËn cña phÐp liÖt kª phøc t¹p. Kh«ng nªn thay dÊu chÊm phÈy b»ng dÊu phÈy.V× sÏ g©y khã hiÓu
11. Tõ 2 vÝ dô trªn, em rót ra ®ưîc kÕt luËn g× vÒ c«ng dông cña dÊu chÊm phÈy? * Ghi nhí (Sgk-122) DÊu chÊm phÈy ®ưîc dïng ®Ó : - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p.
12. Bµi tËp 1: Trong mçi c©u cã dÊu chÊm löng dưíi ®©y, dÊu chÊm löng ®ưîc dïng ®Ó lµm g×? a, - LÝnh ®©u? Sao bay d¸m ®Ó cho nã ch¹y xång xéc vµo ®©y nh vËy ? Kh«ng cßn phÐp t¾c g× n÷a µ? - D¹, bÈm - §uæi cæ nã ra ! ( Ph¹m Duy Tèn) §¸p ¸n: ThÓ hiÖn c©u nãi ngËp ngõng. b, ¤ hay, cã ®iÒu g× bè con trong b¶o nhau chø sao l¹i (§µo Vò) §¸p ¸n: ThÓ hiÖn c©u nãi cßn bá dë. c, C¬m, ¸o, vî, con, gia ®×nh bã buéc y. (Nam Cao) §¸p ¸n: ThÓ hiÖn sù viÖc chưa liÖt kª hÕt.
13. Bµi tËp 2: ChØ ra c«ng dông cña dÊu chÊm phÈy trong mçi c©u dưíi ®©y: a, Dưíi ¸nh tr¨ng nµy, dßng th¸c nưíc sÏ ®æ xuèng lµm ch¹y m¸y ph¸t ®iÖn ; ë gi÷a biÓn réng, cê ®á sao vµng phÊp phíi bay trªn nh÷ng con tµu lín. (ThÐp Míi ) b, Con s«ng Th¸i B×nh quanh n¨m vç sãng ßm äp vµo sưên b·i vµ ngµy ngµy vÉn mang phï sa båi cho b·i thªm réng ; nhưng mçi n¨m vµo mïa nưíc, còng con s«ng Th¸i B×nh mang nưíc lò vÒ lµm ngËp hÕt c¶ b·i Soi. (§µo Vò) c, Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp ; tõ khi cã ngưêi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. (Hoµi Thanh)
14. C©u a, 1.Ng¨n c¸ch hai vÕ cña c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. C©u b, 2.Ng¨n c¸ch gi÷a c¸c bé phËn cña C©u c, phÐp liÖt kª phøc t¹p.
15. Bµi tËp thêm: §o¹n trÝch cßn thiÕu dÊu chÊm phÈy vµ dÊu chÊm löng. Em h·y ®iÒn nh÷ng dÊu ®ã vµo ®o¹n trÝch sao cho hîp lÝ. Nhưng con giun xÐo l¾m còng qu»n, chuét ta lÊy thÕ lµm giËn. Mét h«m míi héi nhau l¹i lµm mét lµng chuét ®Ó chèng l¹i mÌo. Th«i th× ®ñ mÆt : nµo anh chï, mïi h«i ®Õn nçi thµnh c©u ca; nµo chó nh¾t, cã tÝnh nhÝ nh¾t ®· nªn c©u vÝ ; nµo «ng cèng rung rinh bÐo tèt, quan trưêng l¹i chÊm cho ë trªn «ng §å
16. Bµi tËp tự luận: ViÕt ®o¹n v¨n cã ®é dµi tõ ba ®Õn n¨m c©u nãi vÒ c¶m nghÜ cña em vÒ ca HuÕ trªn s«ng Hư¬ng trong ®ã cã sö dông dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy.
17. Häc thuéc ghi nhí ®Ó n¾m ®ưîc c«ng dông cña dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy. VËn dông ®Ó viÕt ®o¹n, ®Æt c©u : ViÕt mét ®o¹n v¨n nãi vÒ c¶m nghÜ cña em vÒ nh÷ng lµn ®iÖu d©n ca HuÕ, ®Æt c©u cã sö dông dÊu chÊm löng. §äc vµ chuẩn bị trước bµi : DẤU GẠCH NGANG