Bài giảng Tiếng việt Lớp 7 - Tiết 41: Nói giảm nói tránh - Nguyễn Văn Thiện

Nội dung text: Bài giảng Tiếng việt Lớp 7 - Tiết 41: Nói giảm nói tránh - Nguyễn Văn Thiện

1. TRƯỜNG THCS THUẦN MỸ Giáo viên thực hiện: Nguyễn Văn Thiện
2. KiÓm tra bµi cò ThÕ nµo lµ nãi qu¸ ? LÊy 1 vÝ dô Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn tîng ®îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh , g©y Ên tîng, t¨ng søc biÓu c¶m.
3. Ng÷ v¨n 8 - TiÕt 41
4. TiÕt 41: Nãi gi¶m nãi tr¸nh I. Nãi gi¶m nãi tr¸nh VD1: Vµ t¸c dông cña nãi a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách gi¶m nãi tr¸nh mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong đảng và bầu bạn khắp nơi đều 1. VÝ dô: khỏi cảm thấy đột ngột. *NhËn xÐt (Hồ Chí Minh, Di chúc) VD1(a,b,c): Dïng c¸ch Nãi vßng b. Bác đã đi rồi sao, Bác ơi ! diÔn ®¹t b»ng nh÷ng tõ Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời. ng÷ cã s¾c th¸i gi¶m nhÑ (Tố Hữu, Bác ơi) møc ®é cña sù viÖc ®Ó gi¶m Tõ ®ång nghÜa c. Lượng con ông Độ đây mà Rõ tội bít ®au buån . nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ Phương, Thư nhà) Phñ ®Þnh b»ng tõ ng÷ tr¸i nghÜa -> ChØ c¸i chÕt
5. TiÕt 41: Nãi gi¶m nãi tr¸nh I.Nói giảm nói tránh VD2:Phải bé lại lăn vào lòng một và tác dụng của nói người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay giảm nói tránh người mẹ vuốt ve từ trán xuống 1. VÝ dô: cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một dịu êm VD1(a,b,c): dïng c¸ch diÔn vô cùng. ®¹t b»ng nh÷ng tõ ng÷ cã s¾c (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) th¸i gi¶m nhÑ møc ®é cña sù Tõ ®ång nghÜa viÖc ®Ó gi¶m bít ®au buån . VD3: VD2,3: dïng c¸ch diÔn ®¹t tÕ a. Con dạo này lười lắm. nhÞ ®Ó tr¸nh sù th« tôc, thiÕu b.Con dạo này không được chăm lÞch sù vµ gîi c¶m xóc th©n chỉ cho lắm. th¬ng tr×u mÕn. Phñ ®Þnh b»ng tõ tr¸i nghÜa
6. TiÕt 41: Nãi gi¶m nãi tr¸nh I.Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh 1. VÝ dô * NhËn xÐt 2. Ghi nhí  Nãi gi¶m nãi tr¸nh lµ mét biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự. * Lu ý a. Các cách nói giảm nói tránh: * Dùng từ đồng nghĩa, đặc biệt là các từ Hán Việt * Dùng cách nói phủ định b»ng từ trái nghĩa * Dùng cách nói vòng * Nói trống (tỉnh lược) Anh Êy bÞ th¬ng nÆng thÕ th× kh«ng sèng ®îc l©u n÷a ®©u chÞ ¹. Anh Êy( ) thÕ th× kh«ng( ) ®îc l©u n÷a ®©u chÞ ¹.
7. TiÕt 41: Nãi gi¶m nãi tr¸nh Bµi tËp nhanh Hãy quan sát tranh minh hoạ trên màn hình và dùng phép nói giảm nói tránh để diễn đạt lại các câu trong những tình huống sau và cho biết ở mỗi tình huống đó, em đã sử dụng cách nói giảm nói tránh nào?
8. T×nh huèng Anh cút 1 Anh ra khỏi không nhà tôi nên ở ngay! đây nữa! Nãi gi¶m nãi tr¸nh b»ng c¸ch phñ ®Þnh tõ ng÷ tr¸i nghÜa
9. Bệnh tình con Bệnh tình con ông nặng lắm ông chắc chẳng chắc sắp chết còn được bao lâu nữa. rồi! Nói giảm nói tránh TÌNH HUỐNG 2. bằng cách nói trống.
10. TÌNH HUỐNG 3. Nh÷ng ®øa Nh÷ng ®øa trÎ trÎ må c«i nay bè mÑ chÕt nµy thËt hÕt råi, thËt ®¸ng th¬ng. Nãi gi¶m nãi ®¸ng th¬ng. tr¸nh b»ng c¸ch dïng tõ H¸n ViÖt ®ång nghÜa
11. TÌNH HUỐNG 4. C¸c ch¸u vµo CÊm trÎ ®ã rÊt nguy con vµo hiÓm, dÔ bÞ ®ã. tai n¹n. Nãi gi¶m nãi tr¸nh b»ng c¸ch nãi vßng
12. TiÕt 41: Nãi gi¶m nãi tr¸nh I. Nãi gi¶m nãi tr¸nh vµ Th¶o luËn T¸c dông cña nãi gi¶m nãi Nh÷ng t×nh huèng giao tr¸nh. tiÕp nh thÕ nµo th× kh«ng 1. VÝ dô nªn sö dông c¸ch nãi gi¶m 2. Bµi häc nãi tr¸nh? * Lu ý a. C¸c c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh b. T×nh huèng kh«ng nªn nãi gi¶m nãi tr¸nh - Khi cần phê bình nghiêm khắc, nói thẳng, nói đúng mức độ sự thật. - Khi cần thông tin chính xác, trung thực
13. TiÕt 41: Nãi gi¶m nãi tr¸nh I. Nói giảm nói tránh và II. LuyÖn tËp tác dụng của nói giảm Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh cho sau đây vào chỗ trống: đi nghỉ, khiếm nói tránh thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa. 1. VÝ dô a.Khuya rồi, mời bà đi nghỉ 2. Bµi häc b. Cha mẹ em chia tay nhau từ ngày * Lu ý em còn rất bé, em về ở với bà ngoại. a. C¸c c¸ch nãi gi¶m nãi c. Đây là lớp học cho trẻ em khiếm thị tr¸nh d. Mẹ đã rồi,có tuổi nên chú ý giữ gìn b. T×nh huèng kh«ng nªn sức khoẻ. nãi gi¶m nãi tr¸nh e. Cha nó mất, mẹ nó ,đi bước nữa nên chú nó rất thương nó.
14. TiÕt 41: Nãi gi¶m, nãi tr¸nh Bài tập2(SGK): Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh? a1. Anh phải hoà nhã vớí bạn bè! a2. Anh nên hoà nhã với bạn bè! c1. Xin đừng hút thuốc trong phòng học! c2. Cấm hút thuốc trong phòng học! Bµi tËp 3 VËn dông c¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh ®Ó ®Æt 5 c©u ®¸nh gi¸ trong nh÷ng trêng hîp kh¸c nhau? VÝ dô: - Bµi th¬ cña anh dë l¾m. - Bµi th¬ cña anh cha ®îc hay l¾m.
15. * Cñng cè Nãi gi¶m nãi tr¸nh Nãi gi¶m nãi C¸c c¸ch nãi C¶m nhËn gi¸ trÞ tr¸nh vµ t¸c gi¶m nãi tr¸nh nghÖ thuËt vµ vËn dông cña nãi dông nãi gi¶m nãi gi¶m nãi tr¸nh tr¸nh
16. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ - Hoµn thiÖn c¸c BT (SGK) - Su tÇm mét sè c©u th¬ c©u v¨n cã sö dông phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh. - Häc bµi chu ®¸o. - ChuÈn bÞ «n tËp tèt cho bµi kiÓm tra ng÷ v¨n (TiÕt 42)
17. BÀI TẬP BỔ SUNG H·y ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc sö dông phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh trong ®o¹n trÝch sau : “H«m sau, l·o H¹c sang nhµ t«i. Võa thÊy t«i, l·o b¶o ngay: - CËu Vµng ®i ®êi råi «ng gi¸o ¹ !” (Nam Cao – L·o H¹c)
18. CËu Vµng bÞ giÕt Dïng tõ ng÷ ®ång nghÜa ®i ®êi Hµm ý Kh«ng g©y G©yc¶m gi¸c xãt xa, c¶m gi¸c ghª sî víi luyÕn tiÕc ghª sî víi ngêi nghe. vµ ®îm chót ngêi nghe. mØa mai