Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi bảo vệ môi trường - Năm học 2017-2018 - Nguyễn Thị Bích

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi bảo vệ môi trường - Năm học 2017-2018 - Nguyễn Thị Bích

1. UBND QUẬN HO ÀN KIẾM TRƯỜNG MẦM NON ĐINH TIÊN HOÀNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi bảo vệ môi trường’’. Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo Cấp học: Mầm non Họ và tên: NGUYỄN THỊ BÍCH Chức vụ: Giáo viên Điện thoại: 0852301990 Email: giangbich2606@gmail.com Đơn vị công tác: Trường MN Đinh Tiên Hoàng Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 2 năm 2020 1
2. MỤC LỤC I. ĐẶT VẤN ĐỀ 2-3 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4-27 1. Cơ sở lí luận 4 2. Cơ sở thực tiễn 4-7 2.1 Thuận lợi 5 2.2 Khó khăn 5 2.3 Khảo sát thực tế 6-7 3. Các biện pháp tiến hành 7-24 3.1 Biện pháp 1: Tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, ứng dụng công nghệ 7-9 thông tin vào giảng dạy 3.2 Biện pháp 2: Giáo dục trẻ bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua 9-24 các hoạt động và mọi lúc mọi nơi a. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua hoạt động học và 9-22 hoạt động khác b. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua hoạt động góc và 22-24 hoạt động tập thể 3.3 Biện pháp 4. Cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ chơi bằng các nguyên liệu 24 phế thải 4.Công tác tuyên truyền 25 5. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 25-27 5.1 Đối với giáo viên 25 5.2 Đối với trẻ 25-26 III KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 27-28 1.Kết luận 27 2.Kiến nghị 28 IV PHỤ LỤC ( ảnh minh họa) 29-36 V TÀI LIỆU THAM KHẢO 37 2
3. PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ "Tổ quốc Việt Nam xanh ngát, Có sạch đẹp mãi được không ? Điều đó tùy thuộc hành động của bạn Chỉ có bạn mà thôi". Đó là những ca từ rất ý nghĩa trọng bài hát “Điều đó tùy thuộc hành động của bạn” của tác giả Vũ Kim Dung. Đồng thời, đây cũng chính là bức thông điệp mà tác giả cuốn sách gửi gắm đến với tất cả mọi người, hãy bảo vệ mội trường như bảo vệ hơi thở của bạn, hãy bảo vệ mội trường như bảo vệ chính bản thân và gia đình bạn. Đúng vậy, trái đất này không chỉ của riêng ai mà của toàn nhân loại. Bầu trời xanh ấy chính là điểm tựa cùng chắp cánh cho những ước mơ của tâm hồn trẻ thơ bay cao bay xa hơn. Bởi vậy mà, việc bảo vệ cho bầu trời xanh ấy là một việc làm có ý nghĩa thiết thực không thể thiếu trong mỗi chúng ta. Hiện nay, trái đất đang nóng dần lên, vấn đề ô nhiễm môi trường đang diễn ra liên tục ở tất cả các nước trên thế giới, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới toàn cầu như tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước, hạn hán lũ lụt xảy ra liên tục. Nhân tố con người là yếu tố chính làm cho tình trạng ô nhiễm càng gia tăng trầm trọng nhưng chính con người cũng là nhân tố bảo vệ môi trường và cải thiện môi trường sống. Môi trường sống của con người là vũ trụ bao la, trong đó hệ mặt trời và trái đất là bộ phận có ảnh hưởng trực tiếp rõ nét nhất. Môi trường thiên nhiên bao gồm các nhân tố thiên nhiên : đất, nước, không khí, ánh sáng tồn tại khách quan ngoài ý muốn của con người. Môi trường nhân tạo gồm những nhân tố vật lý, sinh học, xã hội do con người tạo nên, chịu sự chi phối của con người. Môi trường xã hội bao gồm mối quan hệ giữa người với người. Những vấn đề môi trường này nó cùng nhau tồn tại, xen lẫn và tương tác chặt chẽ vào nhau. Đặc biệt hơn hiện nay sự bùng nổ dân số cùng với quá trình đô thị hóa nhà máy, xí nghiệp đã tạo ra nhiều khí thải đang xâm nhập và làm ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của con người. Là một con người Việt Nam ai cũng nhận 3
4. thức được việc gìn giữ cho quê hương chúng ta ngày một sạch đẹp hơn. Điều đó không chỉ là để có một vẻ đẹp về thiên nhiên, cây cối, hay là quang cảnh mà còn là để cho chúng ta một sức khỏe thật tốt. Mỗi chúng ta ai cũng nhận thấy được tầm quan trọng của sức khỏe đối với bản thân, không có sức khỏe con người sống đâu còn ý nghĩa. “Người khỏe mạnh thì có trăm điều ước, người đau ốm thì chỉ ước một điều”, chắc hẳn ai cũng đoán được điều ước đó là sức khỏe. Nhưng vấn đề đặt ra là làm thế nào để có một sức khỏe tốt, ngoài những yếu tố về dinh dưỡng, thể dục thể thao, tinh thần thoải mái thì môi trường sống trong sạch đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Vậy môi trường sống trong sạch là gì? Làm thế nào để có một môi trường sống trong sạch? Mỗi chúng ta đã đóng góp được gì để cho môi trường ngày càng trong sạch hơn? Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào ý thức của mỗi cá nhân chúng ta. Để đảm bảo cho con người được sống trong một môi trường lành mạnh thì việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được hình thành và rèn luyện từ rất sớm, từ lứa tuổi học sinh mẫu giáo, giúp trẻ em có những khái niệm ban đầu về môi trường sống của bản thân mình nói riêng và con người nói chung là cần thiết. Từ đó biết cách sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của cơ thể và trí tuệ. Vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường ở thời đại nào, thời điểm nào cũng hết sức quan trọng. Sinh thời Bác Hồ dù bận trăm công nghìn việc, Người vẫn quan tâm, dặn dò Nhân dân, Cán bộ, Chiến sỹ về bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh, bảo vệ sức khỏe, vì sức khỏe là vốn quý nhất của con người. Con người có sức khỏe thì làm việc mới hiệu quả, chất lượng. Người đã dặn rằng: “Cần giáo dục rộng khắp tới mọi người biết giữ gìn vệ sinh sạch sẽ. Phải tuyên truyền một cách rộng rãi thiết thực và rộng khắp cho mọi người hiểu rõ. Phải giữ gìn vệ sinh, ăn sạch, uống sạch, mặc sạch, ở sạch”. Thấm nhuần những lời dạy của Bác, là một giáo viên mầm non tôi luôn suy nghĩ và trăn trở mình sẽ phải làm gì để các cháu hiểu biết về môi trường sống của bản thân và có thói quen giữ vệ sinh môi trường làm cho môi trường trong lành, sạch đẹp? Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những kiến thức sơ đẳng về môi trường phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ nhằm hình thành cho trẻ thái độ hành vi đúng của trẻ với môi trường xung quanh. Trước sự thay đổi khí hậu toàn cầu làm cho môi trường trên thế giới và Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề gây hại đến sức khỏe của con người, sự phát triển của sinh vật và làm giảm chất lượng của môi trường. Mặt khác do sự 4
5. gia tăng dân số quá nhanh, nghèo nàn và lạc hậu ở các nước đang phát triển, đô thị hóa ở nhiều nơi khí thải của công trường nhà máy và lượng rác thải trong sinh hoạt hàng ngày quá nhiều nhưng không được xử lý tối đa làm mất vệ sinh gây ô nhiễm môi trường. Ngày nay giáo dục bảo vệ môi trường trở thành một vấn đề cấp bách có tính chiến lược toàn cầu và là vấn đề có tính xã hội sâu sắc cần được giáo dục cho con người ngay từ bậc học mầm non. Giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học và được quan tâm ngay từ bậc học đầu tiên đó là bậc học mầm non. Để đảm bảo cho con người được sống trong một môi trường lành mạnh thì việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cần được hình thành và rèn luyện từ rất sớm, ngay từ lứa tuổi mầm non chúng ta cần phải cung cấp cho trẻ có những khái niệm ban đầu về môi trường sống của bản thân mình nói riêng và con người nói chung. Từ những hiểu biết ban đầu đó trẻ biết cách sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện cho trẻ về thể lực và trí tuệ. Trường mầm non là nơi khởi đầu cho sự nghiệp trồng người, giáo dục mầm non là vô cùng quan trọng vì bậc học này là nền tảng vững chắc cho sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ và là tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào trường Tiểu học với hoạt động chủ đạo là học tập sau này. Ở lứa tuổi mầm non cơ thể trẻ còn non nớt đang đi đến hoàn thiện, sự tăng trưởng và phát triển luôn chịu sự tác động mạnh mẽ có tính quyết định của môi trường xung quanh. Để có một cơ thể khỏe mạnh và thông minh nhanh nhẹn, hình thành nhân cách tốt làm nền tảng cho các giai đoạn phát triển sau này. Vì thế tạo môi trường xanh - sạch - đẹp - an toàn cho các bé vui chơi, học tập là điều thiết yếu nhất, trẻ cần điều kiện tốt để phát triển toàn diện về: đức, trí, thể, mĩ Nhận thức được tầm quan trọng đó tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi bảo vệ môi trường’’. PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1.Cơ sở lý luận Đã có nhiều hồi chuông cảnh báo về vấn đề ô nhiễm môi trường, là một giáo viên mầm non hàng ngày trực tiếp giáo dục những thế hệ tương lai của đất nước, tôi nhận ra một điều quan trọng trong công việc của mình là cần phải giáo dục cho trẻ ngay từ bậc học mầm non ý thức bảo vệ môi trường để góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc ngày càng xanh - sạch - đẹp. Việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non luôn là một hoạt động mang tính giáo dục cao, nó đòi hỏi chúng ta phải nhạy bén, linh hoạt, lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào các môn học một cách chọn lọc. Hoạt động này được bắt đầu bằng việc cho trẻ làm quen với cuộc sống của các động vật, thực vật gần gũi, quen thuộc xung quanh trẻ, mối quan hệ của nó với môi trường sống cụ thể và sự phụ thuộc của nó vào môi trường. Khi chăm sóc các con vật, cỏ cây, trẻ biết sự khác nhau của chúng trong từng giai đoạn phát triển, hiểu rằng lao động của con người sẽ góp phần tạo nên môi trường sống bền vững xung quanh. 5
6. Để đạt được hiệu quả giúp trẻ có ý thức bảo vệ môi trường ngay từ những buổi ban đầu chúng ta cho trẻ tìm hiểu thế nào là môi trường? Ô nhiễm môi trường là gì? Vì sao phải bảo vệ môi trường? Thông qua các môn học làm quen với thế giới xung quanh trẻ - Như chúng ta đã thấy, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng cao, những trận động đất, những cơn sóng thần làm mất mát và thiệt hại về tiền của và con người, ảnh hưởng đến kinh tế và khả năng hồi phục sau những thiên tai ấy là rất lớn. Do đó để bảo vệ môi trường chúng ta phải thực hiện nhiều biện pháp khác nhau, trong đó biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được xem là có hiệu quả, nhất là ở lứa tuổi học sinh mầm non. Bởi học sinh ở lứa tuổi này, dễ hình thành những nề nếp, thói quen tạo cơ sở cho việc hình thành nhân cách tốt. - Ở lứa tuổi mầm non ý thức hành động chưa cao, đa phần các con bây giờ được ông bà bố mẹ nuông chiều, việc gì cũng làm giúp nên các em không có kĩ năng tự phục vụ bản thân như tự rửa tay, tự cất đồ dùng học tập, đồ chơi vào đúng nơi quy định, vứt rác đúng nơi quy định Như vậy đưa nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào chương trình giáo dục mầm non là hợp lí với các hình thức khác nhau thông qua khai thác nội dung các chủ đề giáo dục. Chương trình Giáo dục mầm non được thiết kế theo hướng tích hợp thông qua các chủ đề giáo dục đã tạo được ưu thế cho 2. Cơ sở thực tiễn 2.1 Thuận lợi BGH nhà trường luôn quan tâm tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các buổi hội thảo các chuyên đề. Trang thiết bị dạy và học được BGH nhà trường đầu tư đầy đủ, và luôn quan tâm giúp đỡ khuyến khích sự tìm tòi sáng tạo của giáo viên, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các hoạt động cho trẻ. Môi trường lớp học sạch sẽ, thoáng mát tạo điều kiện cho trẻ có một môi trường học tập tốt. Giáo viên có năng lực sư phạm nhiệt tình, có trách nhiệm, yêu nghề mến trẻ phối hợp ăn ý trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, có tinh thần học hỏi ở bạn bè, đồng nghiệp, có năng lực sư phạm. Và là lớp điểm dạy kiến tập về 6
7. chuyên đề giáo dục bảo vệ môi trường, tạo môi trường thân thiện cho trẻ do trường tổ chức. 2.2 Khó Khăn - Trường nằm trong khu phố cổ nên có nhiều điểm lẻ khiến cho giáo viên tại các điểm gặp khó khăn trong công tác giao lưu, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm. - Việc áp dụng lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường giáo viên còn dạy theo phương pháp truyền thống chưa linh hoạt đổi mới gây hứng thú cho trẻ - Trẻ trong độ tuổi còn nhỏ nên ý thức bảo vệ môi trường còn chưa thường xuyên, ổn định, một số phụ huynh còn nuông chiều hay làm hộ trẻ từ những việc vưt rác . - Nhiều phụ huynh chưa nhận thức được đầy đủ về tầm quan trọng trong việc bảo vệ môi trường vẫn còn một số trường hợp như là vứt rác trước cổng trường, dẫm vào cây xanh, hút thuốc lá 2.3 Khảo sát thực tế Thông qua quan sát hành vi, ý thức của trẻ tại lớp trong các hoạt động, phối hợp phụ huynh kiểm tra thực tế để đánh giá thực trạng ý thức bảo vệ môi trường của trẻ, tôi đã phân tích và làm rõ nguyên nhân để xây dựng các biện pháp tốt nhất nhằm nâng cao ý thức trẻ 5 - 6 tuổi bảo vệ môi trường trong Trường mầm non Đinh Tiên Hoàng. Kết quả cho thấy trẻ đã biết bảo vệ môi trường nhưng không thường xuyên bởi một số nguyên nhân khách quan Kết quả khảo sát trẻ đầu năm học TỔNG SỐ (36 trẻ) STT NỘI DUNG Đạt % Chưa đạt % 1 Biết chăm sóc và bảo vệ cây. 15 = 41% 21 = 59% 2 Có ý thức giữ gìn vệ sinh công cộng, vệ sinh 17 = 47% 19 = 53% trường lớp. 3 Có ý thức lấy, cất dọn đồ dùng, đồ chơi 16 = 44% 20 = 56% đúng nơi quy định. 4 Có ý thức không vứt rác ra đường, biết nhặt 15 = 41% 21 = 59% rác vào thùng. 5 Phân biệt được những hành động đúng, 18 = 50% 18 = 50% hành động sai để bảo vệ môi trường. 6 Có ý thức tiết kiệm điện, nước khi sử dụng. 17 = 47% 19 = 53% 7 Nhắc nhở người lớn không vứt rác bừa bãi. 16 = 44% 20 = 56% 8 Biết phân biệt 3 loại rác thải ( Rác dễ phân 14 = 39% 22 = 61% hủy, rác khó phân hủy, rác tái chế) 7
8. Phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc hình thành ý thức cho trẻ bảo vệ môi trường cho trẻ nên trẻ con lơ là chưa thực sự nghĩ bảo vệ môi trường là việc cần thiết. Thêm đó là khả năng nhận thức của trẻ còn chênh lệch, việc lồng ghép giáo dục trẻ bảo vệ môi trường còn chưa sáng tạo nên trẻ còn chưa được khắc sâu, hay quên. Chính từ thực trạng đó đòi hỏi cô giáo cần có nhiều tìm tòi hơn nữa để có những biện pháp tốt nhất để trẻ được học hỏi một cách nhẹ nhàng, vừa học vừa chơi không gượng ép để từ đó nâng cao hành vi ý thức bảo vệ môi trường trong mỗi trẻ nhỏ. Xuất phát từ những đặc điểm tình hình của lớp và của trường cùng với những thuận lợi và khó khăn tôi luôn suy nghĩ và trăn trở cần có những biện pháp thích hợp để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ ngay từ bây giờ và đồng thời tuyên truyền phụ huynh việc bảo vệ môi trường là rất quan trọng trong mọi thời điểm và ở tất cả mọi nơi. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn đưa ra: “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi bảo vệ môi trường” như sau: Biện pháp 1: Tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy Biện pháp 2: Giáo dục trẻ bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua các hoạt động và mọi lúc mọi nơi a. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua hoạt động học và hoạt động khác b. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua hoạt động góc và hoạt động tập thể Biện pháp 4. Cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ chơi bằng các nguyên liệu phế thải 3. Biện pháp tiến hành Biện pháp 1:Tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy Là một giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề, tôi đã chịu khó học hỏi thiết kế bài giảng điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Tiết học “Bé tiết kiệm điện” vào giảng dạy đã gặt hái nhiều thành công bước đầu thu hút trẻ. Nhờ vậy mà tiết học khám phá của tôi không bị nhàm chán và khô khan, trẻ hứng thú và kiến thức cung cấp cho trẻ được sâu hơn. Hình ảnh sinh động trên Powerpoint đã giúp trẻ thích hơn nhờ hình thức mới lạ. Từ đó trẻ biết ra khỏi phòng phải tiết kiệm điện, không bật qúa nhiều đèn khi không sử dụng, không sử dụng nhiều đồ điện để dẫn đến cháy chập, nổ tuyên truyền nhắc nhở trẻ hưởng ứng giờ trái đất. Bên cạnh đó tôi cũng sử dụng công nghệ thông tin để đưa hàng loạt các hình ảnh ô nhiễm môi trường cho trẻ xem để phân tích và giáo dục trẻ nhận biết hành động đúng và sai. Khi đưa hình ảnh để trẻ nhận biết tôi đưa hình thức trò chơi vào dạy trẻ. Sau mỗi hình ảnh tôi chốt kết qủa bằng hình mặt mếu và cười sinh động kèm theo đấy là âm thanh “Bé chọn đúng rồi” và “Bé chọn sai rồi” để bài giảng đạt hiệu qủa cao hơn. Các clip lũ lụt, cháy rừng, ô nhiễm khói bụi, nước bẩn , vứt rác không đúng nơi quy định cũng được thể hiện rất thật trên màn 8
9. hình máy tính. Phương pháp này phần nào hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường. Bằng cách tìm tòi học hỏi thêm từ các bạn đồng nghiệp, tôi đã hoàn thành bài giảng điện tử phù hợp với nhận thức của trẻ tại lớp và thu hút cũng như kích thích sự suy luận hành động đúng sai. Trẻ đã lĩnh hội được những kiến thức tôi mang lại. trẻ hiểu cần phải sử dụng điện tiến kiệm, suy đoán được hậu qủa khi không tiết kiệm điện và từ đó hiểu cần làm gì để tiết kiệm điện. Bên cạnh đó tôi dạy trẻ cần những tiết kiệm điện mà còn cần tiết kiệm nước, tránh lãng phí, sử dụng nguồn năng lượng từ thiên nhiên như sức gió, ánh sáng mặt trời Trong tiết học này, tôi thấy khi sử dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy tôi thu hút được rất nhiều sự chú ý cùng như sự thích thú của trẻ. Khi đưa những hình ảnh cần học trên máy đến với trẻ, tôi thấy những hình ảnh rất sinh động và mang lại hiệu qủa cao khi dạy. Với mỗi hoạt động học trong mỗi tháng tôi luôn tìm đề tài và đưa ứng dụng công nghệ thông tin thông qua những hình ảnh minh họa, trò chơi trên máy phù hợp với lứa tuổi của trẻ và hấp dẫn trẻ chơi: + Trò chơi “Ai giỏi nhất” tôi đã đưa ra trên màn hình các hành vi có liên quan đến công việc của các bé trong lớp. Trong đó có cả hành vi đúng và hành vi sai. Đầu tiên tôi cho trẻ phân tích các hình ảnh trên máy sau đó tự suy nghĩ và đưa ra kết quả của mình. Bằng cách kiểm tra kết quả trên máy tôi sử dụng hiệu ứng nối hành động đúng với mặt cười và hành động sai vào mặt mếu. + Trò chơi Cùng bé trổ tài cũng vậy: Các hình ảnh rác thải tôi đưa ra sẽ tự động chạy về thùng rác đã qui định. Từ đây, trẻ sẽ nắm rõ hơn về cách phân loại rác. Và điều tôi nhận ra rõ hơn là trẻ rất hứng thú với trò chơi này + Trò chơi bé thông minh: Tôi đưa ra hình ảnh các đồ dùng bằng điện, sau mỗi đồ dùng là một hình ảnh về việc sử dụng điện, tôi đặt thời gian chạy trên máy và âm thanh sinh động để tạo sự mới mẻ. Trẻ sẽ cùng suy nghĩ và giơ hình mặt mếu mặt cười với các hành vi sai sẽ xuất hiện mặt mếu. Giáo viên là người trực tiếp đứng lớp, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục trẻ tại lớp. Vì thế bản thân tôi luôn tích cực học tập, tham khảo tài liệu sách vở, học hỏi từ đồng nghiệp, tích cực tham gia sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn, mạnh dạn xây dựng hoạt động lên tiết chuyên đề cấp trường. Trong những buổi họp khối chuyên môn, tôi đã mạnh dạn đưa ra những ý kiến cá nhân về lồng ghép bảo vệ môi trường vào các chủ đề, các hoạt động để dạy trẻ và cùng các bạn trong khối thảo luận đưa ra các ý kiến thống nhất về nội dung lồng ghép, cùng nhau tìm ra các biện pháp, phương pháp đưa vào dạy trẻ để phát huy được hiệu quả cao đối với trẻ. Qua những buổi học khối chuyên môn mà đồng chí tổ trưởng đã lên kế hoạch tổ chức tập huấn thì bản thân tôi rất yêu thích và luôn đăng ký xây dựng các hoạt động có lồng ghép bảo vệ môi trường để tôi có thể phát huy tìm tòi nội dung đưa vào lồng ghép cho đa dạng, phù hợp và sáng tạo để bạn bè đồng nghiệp trao đổi rút kinh nghiệm. Qua đó tôi được học hỏi mở rộng hơn về kinh nghiệm giảng dạy chăm sóc trẻ và đặc biệt là kinh nghiệm lồng ghép vấn đề bảo vệ môi trường vào dạy trẻ cho phù hợp để trẻ thấy hứng thú và tích cực tham gia có ý thức, hành vi bảo vệ môi trường phù 9
10. hợp lứa tuổi trẻ. Trong năm học này, bản thân tôi đã được Ban giám hiệu tin trưởng giao cho xây dựng chuyên đề cấp trường về hoạt động khám phá có lồng ghép về bảo vệ môi trường cho trẻ . Mặc dù đây là lần đầu tiên tôi được giao nhiệm vụ này nhưng bản thân tôi đã mạnh dạn, luôn cố gắng tìm tòi, xây dựng những hoạt động, nội dung phù hợp với trẻ của lớp mình, đồng thời sáng tạo những hình thức lồng ghép mới mẻ để tạo hứng thú cho trẻ khi hoạt động và tôi đã chọn đề tài :“Bé phân loại rác” Qua bài dạy trẻ biết phân loại 3 loại rác: Tôi sử dụng Powerpin và clip về môi trường + Rác dễ phân hủy : Các loại rau củ quả, quả, thức ăn thừa, giấy ăn + Rác khó phân hủy: túi nilon, đồ gốm sứ + Rác tái chế : Sách báo cũ, thùng giấy, các loại vỏ lon, quần áo Kết hợp cho trẻ chơi một số trò chơi trên máy tính“ Bé phân rác đúng loại nhé” , “ Ai đoán đúng” ở trò chơi này tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm cùng thảo luận và nêu kết quả của đội mình. Bên cạnh đó, tôi còn luôn tích cực tham khảo thêm sách vở, các tài liệu liên quan đến vấn đề môi trường hiện nay để làm những Powepoint, dạy trẻ các bài hát hoặc clip bổ ích như “ Câu chuyện về chiếc vỏ hộp sữa” lồng ghép tổ chức vào giờ học vô cùng bổ ích, giúp các bé hiểu rõ hơn về những hộp sữa học đường hàng ngày của các bé đang sử dụng có thể tái chế 100%- Thân thiện với môi trường. (Hình ảnh 1: Ứng công nghệ thông tin dạy trẻ câu chuyện về vỏ sữa) Qua đó cô giáo cũng hướng dẫn bé cách thu gom những vỏ sữa đã sử dụng ở nhà và gia đình để bé hiểu hơn về cách bảo vệ môi trường hiệu quả nhất. Những chiếc vỏ hộp sau khi được thu gom, dán những miếng dán chống vi khuẩn sẽ được đưa đến các nhà máy để xử lý. Mỗi vỏ hộp sữa đều là giấy nguyên sinh từ bột gỗ, tất cả đều có thể trở thành giấy tái chế và được sử dụng nhiều lần. Nếu được tái chế, sẽ giúp tiết kiệm chi phí và nguyên liệu sản xuất giấy rất nhiều. ( Hình ảnh 2: Cô dạy trẻ các bước gấp vỏ sữa) Qua đề tài này tôi thấy trẻ rất hứng thú tham gia hoạt động có thêm nhiều kiến thức bổ ích để góp phần nhỏ bảo vệ mội trường . Bước đầu tôi đã được các bạn bè đồng nghiệp, tổ khối chuyên môn dự và nhận xét đánh giá khiến tôi càng say sưa, tự tin hơn trong việc bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ của mình. “Học, học nữa, học mãi” câu nói này luôn nhắc tôi rằng những việc học mãi mãi, không bao giờ dừng. Chính vì thế, không chỉ riêng tôi mà tất cả các giáo viên trong trường cần hoàn thiện chính mình để mang lại kết quả cao nhất trong việc giáo dục và dạy trẻ. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch lồng ghép bảo vệ môi trường vào các hoạt động và mọi lúc mọi nơi Dựa trên kết quả khảo sát ý thức bảo vệ môi trường của trẻ tại lớp, tôi đã 10
11. tiến hành xây dựng kế hoạch lồng ghép giáo dục trẻ bảo vệ môi trường cụ thể hóa vào các tháng sao cho phù hợp và tổ chức hoạt động một cách có hiệu quả như sau: Tháng Nội dung lồng ghép bảo vệ môi trường Tháng 9 - Nhận biết môi trường trường mầm non: các phòng nhóm, sân vườn, cống rãnh, các đồ dùng, đồ chơi của lớp, của các cá nhân, giáo viên, trẻ, nhân viên. - Phân biệt môi trường sạch, môi trường bị ô nhiễm - Xây dựng môi trường bằng các hành vi phù hợp + Vứt rác đúng nơi quy định, không khạc nhổ bừa bãi + Quét dọn rác, lau bụi cửa, đồ dùng , sắp xếp đồ dùng ngăn nắp thông thoáng phòng nhóm. + Yêu quý, giữ gìn đồ dùng cá nhân. + Chăm sóc cây trồng ở lớp, trường: lau lá, tưới cây, xới đất Không bẻ cảnh hái hoa, không vẽ bậy lên tường. + Lao động hàng ngày: trực nhật phòng nhóm, góc thiên nhiên, giờ học Tháng 10 - Giáo dục trẻ để hình thành các thói quen tốt trong sinh hoạt: rửa tay, lau mặt trước khi ăn, đi vệ sinh đúng nơi quy định, không vứt rác bừa bãi cần vứt rác vào thùng, biết nhặt cơm rơi vãi vào khay - Quý trọng và giữ gìn đồ dùng, đồ chơi, quần áo sạch và dùng lâu bền. - Khám phá các bộ phận cơ thể mình: đôi tay bé có thể làm được những gì? Để lồng ghép giáo dục trẻ bảo vệ môi trường như: Tay bé vứt rác vào thùng, tay bé trồng cây, gieo hạt, tưới cây Mắt bé nhìn thấy rác rơi để nhặt vào thùng Tháng 11 - Nhận biết nhà sạch, nhà bẩn - Biết giúp bố mẹ công việc vừa sức, lau dọn bàn ghế, quét nhà tưới cây, sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng - Bước đầu biết phân loại, vứt rác vào đúng thùng rác của gia đình để nhân viên gom rác thuận tiện cho công việc - Nhận biết 1 số đồ dùng sử dụng điện ở trường và ở nhà, biết lợi ích của việc tiết kiệm điện và có 1 số hiểu biết về việc sử dụng tiết kiệm điện Tháng 12 - Trẻ nhận biết có nhiều ngành nghề trong xã hội, biết công việc của bác lao công làm nhiệm vụ vệ sinh môi trường. 11
12. - Nhận biết hành động đúng để bảo vệ môi trường. Tháng 1 - Nhận biết khói bụi từ các phương tiện giao thông có ảnh hưởng rất lớn đến môi trường. - Nhận biết hành vi vệ sinh khi tham gia trên các phương tiện giao thông. - Tiết kiệm cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi - các phương tiện giao thông bằng các phế liệu. Tháng 2 - Chăm sóc cây cối, tưới cây, lau lá - Trồng một số cây bằng hạt, củ, cành chăm sóc chúng - Nhận biết lợi ích của cây đối với môi trường sống, từ đó có những hành vi đúng đối với cây xanh và môi trường: không hái hoa, bẻ cành, không dẫm chân lên cỏ Tháng 3 - Chăm sóc các con vật, yêu quý và bảo vệ các con vật - Nhận biết những con vật có ích và có hại trong thế giới động vật. - Trẻ nhận biết môi trường sống của chúng, biết bảo vệ môi trường sống cho các loài động vật. - Quan tâm đến động vật, cho ăn uống Tháng 4 - Nhận biết các hiện tượng tự nhiên và các yếu tố gây ô nhiễm môi trường; gió mạnh làm đường phố bụi có hại cho con người, bẩn nhà cửa gây đổ cây cối, nhà cửa - Nhận biết các loại nước khác nhau, ích lợi của nước - Nhận biết nước sạch, nước ô nhiễm, biện pháp bảo vệ nguồn nước, sử dụng tiết kiệm nước Tháng 5 Trẻ biết phân loại 3 loại rác thải: + Rác dễ phân hủy : Các loại rau củ quả, quả, thức ăn thừa, giấy ăn + Rác khó phân hủy: túi nilon, đồ gốm sứ + Rác tái chế : Sách báo cũ, thùng giấy, các loại vỏ lon, quần áo 12
13. a. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua hoạt động học và hoạt động khác Tháng 9 Hoạt động học tại trường mầm non là hoạt động cung cấp nhiều kiến thức cho trẻ về cuộc sống cũng như trong xã hội. Thông qua tiết học trẻ được tham gia nhiều hoạt động của các lĩnh vực khác nhau: âm nhạc, tạo hình, khám phá, toán, văn học, thể dục mỗi hoạt động đều mang đến cho trẻ những kiến thức với những đặc trưng riêng. Lớp học là nơi sinh hoạt và gần gũi với trẻ sau ngôi nhà thân yêu của bé. Có thể nói lớp học là ngôi nhà thứ 2 của bé trong những năm tháng đầu đời. Ngoài việc cung cấp những kiến thức trong bài học nhận biết về môi trường trường lớp gồm: các phòng nhóm, sân vườn, các đồ dùng của lớp, cá nhân của cô và trẻ, đồ chơi, con người như giáo viên, trẻ, nhân viên thì tôi đã lồng ghép dạy trẻ phân biệt môi trường sạch, môi trường bẩn ở trường như sau: + Môi trường sạch: Lớp học ngăn nắp, ánh sáng đầy đủ, không có bụi, khói, mồ hôi, nấm mốc, tiếng ồn; trường lớp có nhiều cây xanh. + Môi trường bị ô nhiễm: Các đồ dùng sắp xếp không ngăn nắp bụi bẩn, ô nhiễm bởi rác, nước thải, tiếng ồn + Vứt rác đúng nơi qui định, không khạc nhổ bừa bãi, không bẻ cành hái hoa, vẽ bậy lên tường + Lau bụi đồ dùng đồ chơi vào các buổi chiều thứ 6 hàng tuần cùng cô. + Sắp xếp đồ dùng đồ chơi ngăn nắp gọn gàng đúng nơi qui định sau mỗi hoạt động. + Yêu quí giữ gìn đồ dùng cá nhân, đồ dùng trong lớp, trong trường. + Chăm sóc cây trồng góc thiên nhiên, lau lá, tưới cây. + Lao động trực nhật phòng ăn, góc thiên nhiên, chuẩn bị giờ ăn, giờ học: lớp có bảng trực nhật phân công rõ ràng. Tôi nhận thấy trẻ thực sự hứng thú và khắc sâu kiến thức tôi dạy trẻ về bảo vệ môi trường trong lớp học và sân trường. Không có gì hiệu quả bằng trẻ vừa được học mà vẫn được chơi, bám sát tâm lí này của trẻ tôi luôn lồng ghép việc bảo vệ môi trường trong lớp học một cách có hiệu quả nhất. Tôi áp dụng mảng tường này vào rất nhiều bài học ở các chủ đề khác để lồng ghép giáo dục trẻ không những bảo vệ môi trường mà rất nhiều vấn đề khác một cách hiệu quả nhất mà không tốn nhiều thời gian. Những hành vi tôi đưa vào là các tranh: Trẻ hái hoa, bẻ cành, trẻ vứt rác đúng nơi qui định, trẻ vệ sinh lớp học cùng cô, trẻ quét lớp Từ những hành vi trên tôi phân tích giúp trẻ nhận ra những hành vi nên và không nên làm; có ý thức hơn về bản thân hay nhắc nhở bạn khi nhìn thấy rác, các con cùng nhau giúp cô vệ sinh lớp và dọn dẹp sắp xếp đồ chơi. Ví dụ: Với học động làm quen văn học tôi lồng ghép dạy trẻ bảo vệ môi rường thông qua bài thơ để trẻ tiếp thu kiến thức nhanh hơn ( Hình ảnh 3: Dạy trẻ bảo vệ môi trường thông qua dạy thơ) 13
14. Bé giữ vệ sinh môi trường Sân trường mát sạch Nhờ bác lao công Ngày ngày quét dọn Em cũng góp phần Giữ sân trường sạch Này các bạn ơi Cùng ra sân chơi Thấy lá vàng rơi Vung vãi khắp nơi Cùng đi nhặt lá Bỏ vào thùng rác Các nơi đều sạch Không khí trong lành Giúp bé học hành Chăm ngoan, khỏe mạnh. Sưu tầm Tháng 10 Ở tháng này, tôi đi sâu dạy trẻ kỹ năng vệ sinh cá nhân cho trẻ. Vì chính từ kỹ năng này trẻ có thể nhận ra rằng, vệ sinh cá nhân tốt thì mới có một sức khỏe tốt, cơ thể sẽ có sức đề kháng cao không hay bị ốm đau và muốn thế cần có một môi trường, là môi trường không bị ô nhiễm. Tôi dạy trẻ những thói quen tốt như: rửa tay, lau mặt trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, rửa tay bằng xà phòng, đi vệ sinh đúng nơi qui định, không vứt rác bừa bãi cần vứt rác vào thùng dạy trẻ ăn sạch uống sạch: ăn chín, uống sôi, nhặt thức ăn vào khay, không ăn thức ăn có mùi lạ, không uống nước ngọt pha nhiều phẩm màu khi đi ra ngoài đường đeo khẩu trang. Bên cạnh những sinh hoạt của bé tại lớp tháng này tôi dạy trẻ cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ các bộ phận trên cơ thể. Với mỗi giác quan đều có những công dụng và lợi ích khác nhau, chính vì vậy nên rất cần chăm sóc và bảo vệ những bộ phận trên cơ thể. Vệ sinh mắt tốt, không dụi tay lên mắt, lau mặt bằng khăn sạch sẽ có một 14
15. đôi mắt sáng và khỏe mạnh. Bảo vệ đôi tai, cái mũi, cái miệng chính là bảo vệ sức khỏe cho mình. Tôi còn tổ chức rất nhiều trò chơi giúp trẻ khám phá các bộ phận trên cơ thể mình như: Dán tranh đôi tay bé có thể làm được những gì? Mũi bé có tác dụng gì? Mắt bé giúp bé như thế nào? Thông qua đó tôi lồng ghép những tranh công việc của bé làm được để bảo vệ môi trường như: Tay bé có thể vứt rác vào thùng, tay bé trồng được cây Mắt bé nhìn thấy rác rơi để nhặt vào thùng Ví dụ: thông qua hoạt động âm nhạc tôi dạy trẻ một số bài hát ( Hình ảnh 4: Dạy trẻ bảo vệ môi trường được lồng ghép vào tiết âm nhạc) Không xả rác Bạn ơi bạn ơi bạn hãy cùng tôi Dọn vệ sinh cho mái trường đẹp xanh Bạn ơi bạn ơi bạn hãy cùng tôi Không xả rác đường đến trường đẹp hơn Không xả rác cho trường ta sạch mát Không xả rác đường đến trường đẹp hơn Không xả rác cho trường ta sạch mát Hãy bỏ rác nơi qui định bạn ơi. Sáng tác: nhạc sĩ Đông Phương Tường Tháng 11 Gia đình là nơi vô cùng thân thuộc của trẻ, trẻ gắn bó với ngôi nhà của gia đình suốt cuộc đời của mình. Trong tháng này bên cạnh những kiến thức mang lại cho trẻ giúp trẻ thêm yêu quí trân trọng ngôi nhà và những người thân trong gia đình của bé thì tôi luôn tìm cách lồng ghép việc bảo vệ môi trường một cách gần gũi và sâu sắc nhất VD: Nhận biết nhà sạch, nhà bẩn( giống như nhận biết môi trường lớp học) để trẻ phân biệt. Qua hoạt động, kiến thức tôi mang đến cho trẻ là giúp trẻ thấy được sự thay đổi của môi trường xung quanh mình, trẻ nhận rõ được đâu là môi trường sạch sẽ và đâu là môi trường chưa được sạch. Và giáo dục trẻ: để có một ngôi nhà sạch, đẹp trẻ có thể giúp những người thân trong gia đình những công việc nhẹ nhàng như: giúp mẹ dọn dẹp nhà cửa, lau dọn bàn ghế, quét nhà, giúp bố chăm sóc cây cảnh, vứt rác đúng thùng rác của gia đình để nhân viên gom rác thuận tiện cho công việc Hiện nay Công ty môi trường đô thị Hà Nội đang phát động phong trào phân loại rác để dễ cho việc tái chế rác. Tận dụng điều này, tôi đã dạy trẻ cách phân loại rác đúng cách để dễ cho việc tái chế rác. Tận dụng điều này tôi đã dạy 15
16. trẻ cách phân loại rác đúng cách để giúp người lớn làm việc. Vận động mỗi gia đình đều có 1 thùng rác màu xanh và 1 thùng rác màu đỏ, màu vàng mỗi thùng đều có dán và phân loại các loại rác khác nhau, tôi đã dạy trẻ nhận biết rác thải và phân loại đúng thùng và đúng hình bên ngoài mỗi thùng. Thùng đỏ được qui định đựng (rác vô cơ) những loại rác khó, hoặc không thể phân hủy được như: túi nilon, chai lọ thủy tinh, đồ gốm sứ vỡ hỏng, quần áo cũ, vỏ sò, trai, hến Thùng xanh đựng (rác hữu cơ) những loại rác có thể phân hủy được như: rau xanh, lá cây, hoa quả, thức ăn thừa ( Hình ảnh 5: Dạy trẻ phân loại rác: Rác dễ phân hủy ; Rác khó phân hủy ; Rác tái chế khi sử dụng thùng 3 ngăn). Còn một số loại rác tái chế như các loại vỏ lon, hộp sữa chua hì các con có thể mang một ít tới lớp để cô và trẻ cùng sáng tạo ra những đồ đùng đồ chơi từ nguyên liệu đó Lứa tuổi này trẻ thường xuyên được làm công việc thì sẽ có các khái niệm thế nào là rác vô cơ, thế nào là rác hữu cơ Trẻ nhận thức được việc này cũng giúp người lớn quanh trẻ ý thức hơn và càng gương mẫu hơn để trẻ noi theo. Người lớn là tấm gương sáng nhất để trẻ noi theo, chính vì vậy mỗi chúng ta hãy cùng làm tốt việc bảo vệ môi trường để trẻ bắt chước và học hỏi. Trên lớp học tôi đã lồng ghép việc bảo vệ môi trường vào hoạt động “Bé tiết kiệm điện” của mình và kết quả rất khả quan. Thông qua hoạt động, trẻ được quan sát, nhận xét, tư duy, phán đoán, suy luận nhận biết một số đồ dùng sử dụng ở trường và ở nhà, biết lợi ích của điện, ích lợi của việc tiết kiệm điện và có một số hiểu biết về việc sử dụng điện tiết kiệm. Bằng cách lồng ghép các hoạt động một cách nhẹ nhàng vào tiết học, trẻ lớp tôi đã rất hứng thú và tiếp thu kiến thức cô truyền dạy 1 cách sâu sắc từ đó góp phần giáo dục trẻ biết sử dụng tiết kiệm điện, không lãng phí: trẻ biết ra khỏi phòng tắt điện, không bật tivi khi ngủ, không mở tủ lạnh nhiều lần và đặc biệt hơn không sử dụng điện quá nhiều dẫn đến chập và cháy nổ. Tôi đưa trò chơi hành vi đúng sai giúp trẻ nhận thức rõ hơn về cách sử dụng điện trong gia đình. Bên cạnh đó, tôi cũng luôn sưu tầm dạy trẻ những bài thơ về tiết kiệm điện. Mỗi lần trẻ đọc chính là một lần nhắc trẻ, cũng như những người xung quanh biết tiết kiệm điện. Khám phá môi trường xung quanh là hoạt động rất khô khan và khó nhưng tôi đã mày mò sưu tầm để lồng ghép được những trò chơi giáo dục trẻ về hành vi bảo vệ môi trường mà tiết học của tôi không nhàm chán và được bạn bè đồng nghiệp động viên rất nhiều. Điện Điện từ đâu mà có Để chiếu sáng muôn nơi Giống như ông mặt trời 16
17. Cho con nhìn mọi vật Điện có từ ngồn nước Từ than, gió mà ra Điện thắp sáng muôn nhà Mỗi khi ngày tắt nắng Điện không là vô tận Như mặt trời đâu con Điện giống như trái ngon Con ăn nhiều sẽ hết Vì thế cần tiết kiệm Dùng hợp lí mỗi ngày Không cần là tắt ngay Giữ nguồn tài nguyên quý Sưu tầm Thông qua trao đổi với phụ huynh, sau chủ đề này trẻ có ý thức giữ gìn nhà cửa sạch sẽ biết cất đồ dùng đồ chơi đúng qui định, tắt điện khi ra khỏi phòng, khóa vòi nước khi không sử dụng và bảo vệ vườn hoa cây cảnh của nhà mình. Tháng 12 Trong tháng này tôi lồng ghép dạy trẻ biết một số nghề bảo vệ môi trường trong xã hội: nghề chăm sóc vườn thú, chăm sóc công viên, cây xanh, công nhân vệ sinh đường phố, lái xe rửa đường phố Thông qua đó cho trẻ liên hệ trực tiếp với bản thân: trẻ có thể làm gì để bảo vệ môi trường và giúp đỡ các bác công nhân đỡ vất vả hơn (không vứt rác, không vệ sinh bừa bãi để người công nhân vệ sinh đường phố đỡ vất vả hơn; hoặc trẻ biết phân loại rác giúp bác công nhân vệ sinh môi trường ) Và để lồng ghép giáo dục trẻ bảo vệ môi trường tôi đã mạnh dạn đưa tiết học “Khám phá công việc của Bác lao công” vào dạy trẻ: giúp trẻ hiểu được công việc, những dụng cụ làm việc để đi gom rác giúp cho môi trường thêm trong sạch và trong lành hơn của bác. Tôi giáo dục trẻ công việc của bác lao công là vô cùng đáng qúi, công việc của bác rất nặng nhọc, vất vả, bên cạnh đó là sự độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe khi bác lao động Các con cần yêu qúi và tôn trọng bác nhiều hơn khi bác đã rất vất vả để chúng ta có được môi trường sạch như thế Tôi cho trẻ được cầm chổi quét và hót rác, cho trẻ chơi phân loại rác thiết thực hơn và thêm yêu công việc vệ sinh hơn. Tiết học của tôi đặc biệt hơn khi tôi mời trực tiếp bác lao công của địa phương đến lớp và trò chuyện 17
18. công việc của mình với trẻ. Trẻ được trò chuyện, tìm hiểu công việc hằng ngày của những người âm thầm bảo vệ môi trường trẻ càng yêu qúi công việc này hơn, từ đó cũng muốn bảo vệ môi trường trong sạch không có rác bẩn. Sau giờ học tại lớp tôi đã cùng trẻ và bác lao công đã cùng nhau làm công việc hàng ngày của bác. Trẻ được quét sân, cầm xẻng hót rác, nhặt lá cây Kết qủa sau buổi lao động mang lại là trẻ nhận ra mình đang làm một việc rất có ích. Thật hạnh phúc khi nhìn trẻ khoe với mẹ “Hôm nay con được gặp Bác lao công và được làm việc cùng bác đấy”. Tháng 1 Ở chủ đề này, tôi lồng ghép giáo dục để giúp trẻ nhận biết môi trường ô nhiễm do các phương tiện giao thông thải khói vào không khí, tiếng ồn của động cơ, nhiều phương tiện giao thông gây tắc nghẽn giao thông Và hỏi để trẻ suy nghĩ làm thế nào để giảm bớt ô nhiễm môi trường do giao thông gây ra? Trẻ sẽ tư duy nói lên được ý tưởng của mình, tôi muốn kích thích trẻ mạnh dạn nêu lên ý tưởng và tôi sẽ đưa kết luận chính xác, khuyến khích mọi người đi bộ và sử dụng phương tiện giao thông công cộng, giữ gìn vệ sinh khi tham gia giao thông cùng người lớn, không vứt rác xuống đường, xuống sông Tôi còn cho trẻ xem hàng loạt những hình ảnh ô nhiễm khói bụi do các phương tiện giao thông mang lại, hình ảnh người tham gia giao thông không đeo khẩu trang và không đội mũ bảo hiểm, đi xe đùa nghịch, vượt đèn đỏ, không chấp hành luật giao thông giải thích cho trẻ nhận ra đó là hành vi nên hay không nên làm, từ đó giáo dục trẻ khi tham gia giao thông cùng người lớn cần làm những gì? Thêm vào đó tôi tổ chức nhiều trò chơi giao thông giúp trẻ “Chơi mà học”. Từ những trò chơi này trẻ áp dụng vào thực tế khi tham gia giao thông: Trò chơi: “Đèn xanh đèn đỏ” giúp trẻ nhận biết các đèn tín hiệu, học một số bài thơ : Xe chở rác Chiều tối sương sớm Leng keng kẻng dục Reo vang phố phường Nào rác lên đường Bến xe góc chợ Tay chổi chuyên cần Rác vun gọn chỗ Bác xe đi đổ Rác bẩn mọi nơi Đem quang đem sạch Đến cho mọi người Trong trẻo khí trời Phố nhà thoáng mát 18
19. Sạch lối em chơi Là vui lòng bác. Sưu tầm Tháng 2 Thế giới thực vật quanh bé thật phong phú và đa dạng, xung quanh bé có biết bao loại rau củ quả, biết bao loại quả và cây xanh Ở tháng này ngoài dạy trẻ nhận biết: + Cây cối cần môi trường sống để phát triển: nhiệt độ thích hợp, ánh sáng, nước, đất + Ích lợi của cây cối: cung cấp thức ăn cho con người, làm thuốc chữa bệnh, đồ dùng, Thì tôi đã lồng ghép giới thiệu: + Cây cối giảm ô nhiễm môi trường: giảm bụi, tiếng ồn, chất độc hại, giảm nhiệt độ ngày hè + Cho trẻ thấy được việc sử dụng tài nguyên thực vật không kế hoạch: chặt phá rừng, đốt phá rừng Thì sẽ gây ra những hậu quả khiến môi trường ô nhiễm, nhiều thiên tai lũ lụt xảy ra, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống con người, Để bảo vệ môi trường tôi đã giáo dục trẻ: Không hái hoa, bẻ cành bừa bãi, Tưới cây, xới đất, lau rửa lá cây làm sạch bụi bẩn, nhổ cỏ, vun đất Trồng 1 số cây bằng hạt (đỗ, lạc ); bằng củ; bằng cành; cây giống và chăm sóc chúng. Và trẻ lớp tôi rất thích thú và say mê thực hiện cùng cô, được tự tay lấy đất, tự tay gieo hạt vào chậu, ươm hạt chăm sóc cây từ đó tôi thấy trẻ thêm yêu cây xanh quanh mình hơn, thậm chí còn nhắc nhở những bạn bè của mình cùng trồng và bảo vệ cây xanh. Và tôi cũng đã xây dựng một góc thiên nhiên tại hành lang của lớp tôi để trẻ tự tay chăm sóc chúng. Tất cả những cây cối tại góc thiên nhiên của lớp tôi được phụ huynh ủng hộ cho trẻ tự mang chậu cây đến để trẻ được trồng và sắp xếp hợp lý. ( Hình ảnh 6: Trẻ được trồng và chăm sóc cây ở góc thiên nhiên) Ngoài biện pháp trên tôi cũng dạy trẻ thông qua các hoạt động ngoại khóa khi trẻ được đi trải nghiệm ở khu sinh thái Hải Đăng , trẻ sẽ nói những hành vi không nên làm đối với cây xanh tại vườn trường cũng như những nơi công cộng mà bé được đi chơi cùng ba mẹ hoặc cả lớp: Các con không được hái hoa trong công viên, không được dẫm chân lên cỏ, không bẻ cành, không khạc nhổ bừa bãi Bởi vì các cây xanh trồng tại đây phục vụ rất nhiều cho cuộc sống của chúng ta: giúp công viên đẹp và rực rỡ hơn, giúp không khí trong lành tốt cho sức khỏe con người, giúp cân bằng sinh thái ( Hình ảnh 7: Trẻ được trải việc bảo vệ môi trường thông qua hoạt động ngoại khóa của trường) (Hình 8 : Trẻ được tự tay trồng cây mang về chăm sóc khi đi trang trại Hải Đăng) Trên lớp tôi còn dạy trẻ nhiều bài thơ, câu đối, hò vè đối đáp về cây xanh và 19
20. các loại rau củ thân thuộc quanh bé: Đồng dao về củ, cây bắp cải, về rau xanh cùng các trò chơi mang đậm tính dân gian như: Trồng đậu trồng cà, gieo hạt cùng vơi đó thì không quên giải thích ý nghĩa của trò chơi và các bài thơ. Từ đó trẻ hiểu lợi ích của cây và biết chăm sóc yêu quý bảo vệ cây xanh. TRỒNG CÂY Trồng cây, vun xới đêm ngày, Bón phân, tưới nước, lá cây xanh rờn. Hoa nhiều, trái cũng to hơn, Cây kia chẳng phụ công ơn người trồng. (Sưu tầm) Tháng 3 Động vật quanh trẻ thật đa dạng và phong phú. Ở chủ đề này ngoài việc cung cấp cho trẻ những kiến thức về đặc điểm của các con vật với đời sống con người tôi giáo dục trẻ biết tham gia chăm sóc bảo vệ động vật: cho ăn, uống, chăm sóc âu yếm với những con vật gần gũi với con người, dạy trẻ bảo vệ môi trường sống của động vật Ví dụ: Tôi đưa hình ảnh: Ai làm ô nhiễm nguồn nước? vào dạy trẻ để giúp cho trẻ nhận biết nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước làm ảnh hưởng đến môi trường sống của các loài động vật dưới nước (cá, tôm, cua, ốc ) từ đó giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ môi trường, bỏ rác đúng nơi qui định. Với bức tranh bạn nhỏ vứt rác xuống hồ, phản ứng của các con trước hành động vứt rác không đúng chỗ của bạn nhỏ làm ảnh hưởng đến môi trường sống của chúng thì từ đó sẽ hướng trẻ có thái độ đồng tình trước những hành vi không tốt đối với môi trường và có những hoạt động thiết thực để bảo vệ môi trường Tháng 4 Ngoài các tiết học chính cung cấp cho trẻ những kiến thức cơ bản của tháng mà tổ nhóm xây dựng từ đầu năm như: Vai trò của nước, hiện tượng của tự nhiên (gió, mùa hè) với các kiến thức cơ bản đưa ra và dạy trẻ. + Vai trò của nước: tôi khẳng định cho trẻ thấy nước là một tài nguyên qúy giá không thể thiếu đối với con người và động thực vật: nước để uống ăn, tắm, bơi không có nước con người, động thực vật không thể tồn tại. - Có nhiều loại nước khác nhau: nước mưa, nước máy, nước sông, suối - Tuy nhiên tài nguyên nước đang bị ô nhiễm và cạn kiệt dần do con người sử dụng nước lãng phí, các công trình, nhà máy sử dụng nhiều nước, con người vứt rác thải sinh hoạt bừa bãi; chất thải công nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất đổ thẳng vào ao, hồ, sông suối mà chưa qua xử lý 20
21. - Giáo dục trẻ cần phải biết tiết kiệm nước, sử dụng nước đúng mục đích, không lãng phí (rửa tay vặn nước nhỏ vừa phải không bắn tung tóe, tắt vòi nước khi không dùng, lấy nước uống vừa đủ không đổ đi lãng phí ) + Đề tài hoạt động khám phá về “Gió”: Kết hợp lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường như: nhận biết tác hại của gió mạnh làm cho đường phố bụi, có hại cho sức khỏe con người, làm bẩn nhà của, đồ dùng. Gió mạnh - bão có thể làm đổ cây cối, nhà cửa, các công trình xây dựng, các phương tiện giao thông đi lại khó khăn. Tôi luôn gây hứng thú cho trẻ bằng những bài hát vui nhộn như: Em vẽ môi trường màu xanh Em vẽ môi trường màu xanh Chung quanh đầy những ánh nắng Hàng cây xanh đường thẳng tắp Ánh sáng tràn ngập bình minh Em vẽ môi trường quanh em màu mỗi ngày tươi thắm Và ta chung tay chăm sóc màu xanh bảo vệ môi trường A! Môi trường xanh Ta cùng nhau giữ cho trong lành Bầu không khí chung quanh hòa Cùng dòng nước mát xanh Bầu trời xanh có mây Hòa cùng bao cỏ cây Tuổi thơ em ở đây Ngày xanh mát ơi !!! Lá la la là la Tháng 5 Ở tháng này tôi lên đề tài văn học dạy trẻ : Truyện nước và hồ mây, truyện vương quốc rác .Trong câu truyện là cả nội dung rất ý nghĩa nhằm giáo dục chúng ta ý thức bảo vệ môi trường, biết thu gom rác thải, biết phân loại rác và xử lí rác một cách khoa học. (Hình ảnh 9: Trẻ lắng nghe cô kể chuyện vương quốc rác bằng rối bóng tay) Không những lồng ghép ở hoạt động học tôi còn lồng ghép vào hoạt động khác .Trước tết vừa qua tại trường tôi có tổ chức Hội mừng xuân đón tết cho các bé¸ tôi muốn thông qua lễ hội này trẻ thực hành tất cả những kỹ năng về giáo dục trẻ bảo vệ môi trường bằng cách nhắc nhở các con khi tham gia đi hội các con nhớ đừng vứt rác bừa bãi, ăn uống vỏ bánh, vỏ kẹo nhớ vứt đúng nơi quy định và nhắc nhở mọi người xung quanh cùng thực hiện tốt hành động văn minh này. Điều đó được minh chứng bằng hành động của một bé học sinh lớp tôi đã nhặt rác trước mặt để bỏ vào thùng, thấy vậy mọi người xung quanh bé cùng vứt rác vào thùng. Tôi thấy mình đã làm được một việc thật ý nghĩa với 21
22. môi trường sống của tôi và những người xung quanh. Bên cạnh đó tôi và các giáo viên trong khối đã phát động phong trào bé vẽ tranh bảo vệ môi trường, chúng tôi đã thu về rất nhiều bức tranh có sức truyền thông rất lớn đến mọi người để bảo vệ môi trường. Sắp tới chúng tôi dự định treo trên hành lang của lớp để các bậc phụ huynh nhận thấy việc bảo vệ môi trường là vấn đề không chỉ của các em nhỏ mà của chính họ và cộng đồng. Tôi còn giới thiệu với các con về ngày tết trồng cây của dân tộc Việt Nam, đây là hành động có ý nghĩa giúp môi trường trong sạch hơn, không ô nhiễm và bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta. Giáo dục trẻ cần trồng nhiều cây xanh, biết bảo vệ và chăm sóc những cây đang lớn. Tuyên truyền cho người dân học hỏi tham gia bảo vệ môi trường. Có biện pháp xử lý tốt tình trạng ô nhiễm môi trường tại địa phương: Mỗi một bàn tay bảo vệ môi trường là một bông hoa đẹp, trồng nên một cây xanh là bạn đang làm một việc tốt Tôi đã lựa chọn phương pháp dạy trẻ những bài thơ, câu đố, kể chuyện cho trẻ nghe những câu chuyện, những bài hát về bảo vệ môi trường để cùng dạy trẻ. Từ những bài thơ: Cô giáo dạy con, Lời của quạt điện, Bé nhắc mọi người, Bài học về năng lượng trẻ tiết kiệm điện, và sử dụng đúng cách những đồ dùng bằng điện không gây lãng phí điện. Bài thơ Tiếng chổi tre đã giúp trẻ hiểu cảm thông và chia sẻ với công việc nặng nhọc của những bác lao công chăm chỉ. Hay những câu chuyện Ai đã làm ô nhiễm hồ nước, Thỏ trắng biết lỗi đã giúp trẻ nhận ra rằng chính con người là một nhân tố gây nên ô nhiễm môi trường và cần có những biện pháp đúng đắn để cải tạo môi trường đang bị ô nhiễm. Cần nhận ra những hành động đúng và sai để sửa những lỗi sai của mình giúp môi trường trong lành hơn. Các câu đố cũng có tác dụng kích thích sự tự suy luận của trẻ. Từ đó trẻ biết thực hiện những hành động đúng và sửa những hành động chưa đúng. Các bài hát là yếu tố không thể thiếu để tôi đưa vào giáo dục trẻ. Trẻ vừa dễ thuộc lại thêm vào đó là những lời hát mang tính chất nhắc nhở nhẹ nhàng trẻ sẽ thích thú hơn. Thông qua các bài hát trẻ sẽ khắc ghi những lời nhắc nhở tốt hơn vì ở lứa tuổi này trẻ rất nhanh thuộc song cũng rất nhanh quên nên ta cần cho trẻ hát nhiều lần vào các thời điểm dạy trẻ phù hợp. Qua các hoạt động tổ chức giờ ăn, ngủ cho trẻ để trẻ hình thành các nề nếp thói quen sinh hoạt đáp ứng mọi nếp sống văn minh trong xã hội hiện đại ngày nay. Biết tiết kiệm trong ăn uống: Không làm rơi vãi, không bỏ thức ăn, biết nhặt cơm vào khay, không nói chuyện khi ăn Đặc biệt khi cho trẻ rửa tay tôi luôn chú trọng dạy trẻ rửa tay đúng cách, rửa tay bằng xà phòng, và nhắc trẻ vặn vòi nước vừa phải, tắt ngay sau khi sử dụng xong, để tiết kiệm nước tránh lãng phí. Trong bồn rửa tay của trẻ tôi gắn những hình ảnh nhắc nhở để trẻ không quên mà vẫn thích thú công việc rửa tay trước và sau khi đi vệ sinh. Cùng với đó tôi cũng luôn nhắc trẻ lấy nước đủ uống không lấy quá nhiều 22
23. tránh đổ đi, gây lãng phí nước. Tất cả những thói quen đó giúp trẻ có ý thức gọn gàng, ngăn nắp, ý thức xây dựng bảo vệ môi trường chung. Tôi nhận thấy hoạt động chiều là hoạt động giáo dục trẻ mang tính chiều sâu và khích lệ trẻ mang tính hiệu quả cao. Vào những buổi chiều trước khi trẻ ra về tôi luôn cho trẻ đọc các bài thơ, nghe những câu chuyện, chơi những trò chơi có nội dung về giáo dục bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó tôi cho trẻ cùng lau dọn, sắp xếp đồ chơi cho gọn gàng. Cuối buổi nêu gương những trẻ ngoan, có ý thức, điều này làm trẻ trở nên vui, phấn chấn hơn sau những lần động viên của cô. Chỉ cần những câu nói ngắn gọn tình cảm tôi thấy trẻ của tôi tiến bộ rất nhiều sau mỗi ngày học. Cô khen: Bạn A hôm nay biết lau bàn giúp cô, bạn B biết vứt rác vào thùng, bạn C biết xin lỗi khi đã đánh bạn Các câu nói này đã khiến trẻ mỗi ngày một cố gắng để hôm sau được cô nêu gương trước lớp. Công việc tưởng chừng đơn giản đã giúp tôi rất nhiều trong việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường. b. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua hoạt động góc, hoạt động lao động tập thể *Qua các giờ hoạt động góc trẻ được vui chơi thông qua các trò chơi học tập, phân vai Đây là điều kiện lý tưởng giúp tôi lồng ghép bảo vệ môi trường vào dạy trẻ. Giờ này trẻ được chơi nhiều hơn, trẻ được hóa thân vào các nhân vật để cùng chơi với bạn: Bác công nhân, chú kỹ sư, cô đầu bếp, bán hàng, bác sỹ Với mỗi vai chơi của trẻ tôi luôn giáo dục trẻ bảo vệ môi trường: - Với góc xây dựng trẻ được trồng cây, chăm sóc cây, xây dựng theo ý thích và tôi luôn nhắc trẻ cần sắp xếp gọn gàng, không bừa bãi - Góc tạo hình: Trẻ được tự tay làm đồ dùng đồ chơi của chủ đề từ các nguyên vật liệu phế thải, hoặc có thể sử dụng thành những đồ chơi phục vụ học tập cho trẻ, Trẻ vẽ nhóm hưởng ứng giờ trái đất “ tiết kiệm điện” Hình ảnh 10: Trẻ vẽ nhóm hưởng ứng giờ trái đất “ tiết kiệm điện” - Phòng khám với bác sỹ và y tá cần giữ gìn vệ sinh và vứt rác thải y tế Tôi trang trí trên mảng tường thật gần gũi với trẻ để trẻ có thể nhận ra những hành vi đúng nên làm và các hành vi sai không nên làm. Tôi đã lựa chọn sưu tầm rất nhiều tranh ảnh có liên quan đến hành vi của các bé sinh hoạt tại trường, các bé sẽ lựa chọn những hành vi đúng trong mỗi chủ đề gài vào bên hành vi nên làm có hình mặt cười, với những hành vi sai không nên làm tôi dạy các bé chọn và gài vào bên có hình mặt mếu. Hoạt động này có tác động rất tốt đến nhận thức của các bé. Các bé sẽ hiểu rằng nếu mình học tập và thực hiện giống các hành vi bên hình mặt cười thì đó là hành động đúng ý nghĩa nên làm ; còn mình làm những hành động bên hình mặt mếu thì hoàn toàn ngược lại. Và cũng trên mảng tường này, tôi có thể tổ chức làm bảng để gài trò chơi củng cố sau mỗi tiết học thông qua hành vi đúng, sai. - Góc nấu ăn cần chú ý vệ sinh an toàn thực phẩm - Góc gia đình luôn nhớ nhà cửa cần sạch sẽ gọn gàng, rửa tay trước khi 23
24. ăn và sau khi đi vệ sinh - Góc thiên nhiên: Trẻ được tự tay chăm sóc cây, trồng cây, chơi với cát nước. Kết qủa mang lại khi tôi lồng ghép trẻ bảo vệ môi trường trong giờ hoạt động góc đạt hiệu quả rất cao, trẻ có ý thức hơn và luôn biết cất đồ dùng đồ chơi gọn gàng. Đặc biệt tại mỗi góc chơi tôi thiết kế những chiếc thùng rác rất xinh xắn từ những đồ phế thải không dùng nữa nên trẻ lớp tôi càng có ý thức khi thấy rác trong lớp học. * Lao động sẽ giúp trẻ hình thành tính cần cù, chịu khó, biết yêu thiên nhiên, yêu cảnh vật xung quanh mình. Chính vì vậy mà tôi cho trẻ đi bộ ở quanh Hồ Gươm và cầu Thê Húc muốn giáo dục cho trẻ lòng “Yêu lao động” thông qua 5 điều Bác Hồ dạy: “Học tập tốt, lao động tốt .” Ngay ở lứa tuổi mẫu giáo thông qua các hoạt động như: nhặt lá cây rụng , tưới cây, khi nhìn thấy rác biết nhặt rác vào thùng ( Hình ảnh 11, 12: Cô cho trẻ đi bộ ở quanh Hồ Gươm và Cầu Thế Húc cho trẻ lao động tập thể) Sau mỗi hoạt động học, trẻ được giao lưu với thiên nhiên thông qua hoạt động ngoài trời. Hoạt động này giúp trẻ được quan sát trực tiếp từ môi trường trong điều kiện tự nhiên. Từ những hoạt động ngoài trời tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ được trực tiếp tiếp xúc với tự nhiên xã hội, cuộc sống xung quanh và tôi đã lựa chọn nội dung giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp để đưa vào như sau: + Cho trẻ sưu tầm, nhặt lá, quả, hạt làm thành bộ sưu tập trong góc thiên nhiên. + Thực hiện một số công việc lao động đơn giản: nhặt lá rụng, giấy, rác có trong sân trường, vườn trường, giúp nhổ cỏ, tưới nước + Khám phá, phát hiện sự thay đổi của cây cối, tính chất của thiên nhiên vô sinh, hiện tượng thời tiết, một số sự vật, hiện tượng xã hội (người lớn trong trường và xung quanh ); các phương tiện giao thông đi lại ngoài cổng trường và tất cả những hoạt động trên đều có thể thích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp như trên. + Tổ chức cho trẻ làm thí nghiệm: với thực vật (sự phát triển của cây, cây cần có ánh sáng, không khí; hạt nảy mầm, không nảy mầm?). Động vật cần có không khí để thở + Trải nghiệm cảm giác khác nhau: cảm giác nóng khi đứng dưới ánh nắng mặt trời, cảm giác lạnh khi đứng trước gió, cảm giác nặng khi giúp đỡ bác làm vườn Thông qua rất nhiều các hoạt động ngoài trời được tổ chức tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ có được các kinh nghiệm thực tiễn và biết vận dụng vào các tình huống cụ thể trong cuộc sống về bảo vệ môi trường Tôi cùng trẻ khám phá các cây trong trường. Từ đó phân tích cho trẻ hiểu cây sống được cần những yếu tố gì? Tác dụng của cây xanh đối với môi trường? Tác dụng của rau xanh đối với cơ thể? Bảo vệ cây xanh cũng chính là bảo vệ môi trường. Qua hoạt động đi dạo thăm quan, trẻ nhận ra được nhiều điều đúng đắn hơn về môi trường: Vườn trường, sân trường, lớp học, đường đi, công viên sẽ 24
25. sạch đẹp hơn khi không còn vứt rác giữa đường, vỏ hộp sữa, bim bim vứt bừa bãi hoa sẽ nở đẹp hơn nếu được chăm sóc tốt và bảo vệ . Sân trường tôi đã có những thùng rác tại những bồn cây, tôi luôn nhấn mạnh với trẻ khi thấy rác hay đổ rác thì nhớ vứt đúng nơi quy định. Điều này đã giúp tôi gặt hái rất nhiều kết qủa tốt. Biện pháp 3. Cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ chơi bằng các nguyên liệu phế thải Sau khi các con được học phân loại 3 loại rác thải ( Rác dễ phân hủy, rác khó phân hủy, rác tái chế) thì tôi cho trẻ trải nhiệm chương trình ngày hội xanh đưa vào ngoài giờ học của trẻ . Từ những nguyên liệu phế liệu tưởng như đã vứt đi như chai lọ bằng nhựa, vỏ sữa , vỏ chai nước ngọt, nắp chai, các con chịu khó thu lượm, góp nhặt không những bảo vệ môi trường mà còn có thể tái và sử dụng tạo ra các đồ dùng, đồ chơi, cá vật dụng ứng dụng tích cự ctrong cuộc sống.Thay vì vứt đi gây lãng phí và ô nhiễm môi trường, thì các con có thể thỏa thích theo sức sáng tạo của chúng ( Hình ảnh 13: Cô và trẻ tận dụng vỏ sữa để các con sáng tạo thành đồ chơi) Mỗi vỏ chai dù hình dáng, mẫu mã kích thước có khác biệt nhưng cũng gồm cách phần căn bản như là : nắp chai, miệng chai, thân chai và đáy chai. Tùy theo mỗi ý tưởng của các con mà có sử dụng từng phần hay tất cả các phần. Những khái niệm rác thải nhựa, ô nhiễm môi trường trở nên dễ hiểu hơn bao giờ hết. Các “chiến sĩ môi trường nhí” có thể ứng dụng sáng tạo của mình vào thực tiễn cuộc sống qua các trò chơi. Giờ đây, các con vui tới trường mỗi ngày không chỉ vì kiến thức mới, mà còn vì niềm đam mê tái chế. Những thứ không dùng nữa có thể được biến thành nhiều đồ chơi thú vị, vừa thỏa sức sáng tạo, vừa gìn giữ môi trường. Chính vì vậy mà tôi đã nghiên cứu những mẫu đồ chơi đơn giản được làm bằng các phế liệu dễ tìm, dễ kiếm, phù hợp với khả năng của trẻ để dạy trẻ ở các hoạt động ngoài giờ học. Từ những đồ chơi do cô và trẻ làm ra đã đáp ứng được nhu cầu chơi đồ chơi của trẻ, ngoài ra còn có tác dụng củng cố những kỹ năng tạo hình của trẻ ở các giờ học. (Hình ảnh 14 : Trẻ sáng tạo ra bàn tay robot từ bìa giấy) Sau khi làm xong tôi đưa cho trẻ xem, trẻ rất hứng thú, xúm xít quanh cô để nhìn, rồi sờ mó xem cô làm bằng nguyên liệu, chất liệu gì? tôi thật bất ngờ và rất vui mừng khi phát hiện ra khả năng mới của trẻ. Tôi hiểu được một điều là trẻ không những rất thích được chơi đồ chơi mà trẻ còn muốn tự mình làm ra những đồ chơi mà mình thích. (Hình ảnh 15 : Trẻ hứng thú khi được chơi đồ chơi mà mình làm ra) 25
26. 4.Công tác tuyên truyền Góc tuyên truyền luôn được tôi tận dụng triệt để để đưa tới cho các bậc phụ huynh về thực trạng cũng như các biện pháp bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó nhờ có góc tuyên truyền mà phụ huynh ở lớp biết con em học tại lớp được học những gì. Treo tranh ảnh về thực trạng ô nhiễm môi trường hiện nay, các bệnh truyền nhiễm do môi trường mang lại: Ảnh ô nhiễm nguồn nước, ảnh các nhà máy xả khói ra không khí, và gần gũi hơn nữa tôi đưa luôn những hình ảnh ô nhiễm tại xã trên địa bàn mình và trẻ đang sống, để từ đây họ nhận ra rằng ô nhiễm môi trường đang rất cần được con người quan tâm và đưa ra những biện pháp tích cực giúp bảo vệ môi trường. Bên cạnh góc tuyên truyền treo tranh ảnh lồng ghép bảo vệ môi trường tôi đã luôn trao đổi với phụ huynh qua những giờ đón trả trẻ cùng phối hợp với cô giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ môi trường. Trong những buổi họp phụ huynh đầu năm và giữa kỳ tôi cũng đưa vấn đề ô nhiễm môi trường và những ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến cuộc sống con người Tôi nhận thấy công việc tuyên truyền việc giáo dục bảo vệ môi trường tới trẻ lớp tôi thực sự đạt hiệu qủa cao khi nhận được sự ủng hộ của các phụ huynh phối hợp cùng các cô về nhà cho con tự phân loại rác ở chính gia đình mình , các con mang đến lớp một số nguyên vật liệu những chai lọ, hộp sữa, giấy báo, hộp giấy để cô và trẻ làm đồ chơi giúp trẻ học và tiết kiệm được rất nhiều kinh phí. Điều đó khẳng định rằng công tác phối kết hợp với phụ huynh giữa lớp, nhà trường với phụ huynh nhận được sự đồng thuận và đạt kết quả cao. 5. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 5.1 Đối với giáo viên Với những biện pháp đã làm được để lồng ghép việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, tôi đã thu được những kết quả như sau: - Đã biết xây dựng kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. - Lựa chọn nội dung phù hợp với từng chủ đề để đưa vào các tiết dạy. - Giáo viên đã có kỹ năng trong việc lồng ghép các nội dung bảo vệ môi trường vào các hoạt động một cách linh hoạt, mềm dẻo. - Với việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thường xuyên lồng ghép trong các hoạt động, kết hợp với những buổi sinh hoạt ngoại khóa, tôi đã tổ chức cho trẻ những giờ hoạt động hấp dẫn, lý thú, bổ ích, thu hút sự tập trung chú ý của trẻ mang thông điệp: Vì một môi trường xanh - sạch - đẹp - an toàn. 5.2 Đối với trẻ - Đa số trẻ trong lớp có ý thức trong việc vệ sinh cá nhân và có ý thức tập thể bảo vệ môi trường, hiểu ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường đến cuộc sống con người và tác dụng của việc bảo vệ môi trường. 26
27. - Trẻ có thái độ đúng đắn với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội mà trẻ đang sống. Biết yêu quí cây xanh, chăm sóc và bảo vệ cây xanh quanh lớp và trường. Biết yêu quí các loại động vật từ đó biết bảo vệ môi trường sống của chúng. Trẻ có ý thức cất dọn đồ dùng đồ chơi ở lớp và ở nhà, từ đó biết vệ sinh đồ dùng, đồ chơi, yêu thích công việc chăm sóc cây cối bảo vệ môi trường xanh không bẻ cành chặt phá. - Trẻ có kỹ năng sống trong giao tiếp, ứng xử với mọi người xung quanh, có ý thức trong mọi hành vi bảo vệ môi trường. Trẻ thích tham gia vào các hoạt động tập thể: Trồng cây xanh, quét lớp , có ý thức bảo vệ môi trường chung: Vứt rác vào thùng, không khạc nhổ bừa bãi, không hái hoa bẻ cành, đi vệ sinh đúng nơi qui định, biết tiết kiệm điện, nước, biết phân loại rác - Trẻ có những thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp: Mời cô và bạn trước khi ăn, chào hỏi khi người lớn vào lớp, biết xin lỗi và cảm ơn, biết nhặt cơm vãi vào khay Kết qủa cụ thể sau khi thực hiện sáng kiến CUỐI NĂM STT NỘI DUNG (36 trẻ) Đạt % CĐ % 1 Biết chăm sóc và bảo vệ cây 31=86% 5=14% 2 Có ý thức giữ gìn vệ sinh công 30=83% 6=17% cộng, vệ sinh trường lớp 3 Có ý thức lấy, cất dọn đồ dùng, đồ chơi đúng nơi quy định 33=91% 3=9% 4 Có ý thức không vứt rác ra 32=88% 4=12% đường, biết nhặt rác vào thùng 5 Phân biệt được những hành động đúng, hành động sai để bảo vệ 31=86% 5=14% môi trường 6 Có ý thức tiết kiệm điện, nước 33=91% 3=9% khi sử dụng 7 Nhắc nhở người lớn không vứt 32=88% 4=12% rác bừa bãi 8 Biết phân biệt 3 loại rác thải ( Rác dễ phân hủy, rác khó phân 30=83% 6=17% hủy, rác tái chế) 27
28. 5.3 Đối với phụ huynh Từ những hành động tưởng chừng như rất nhỏ bé của trẻ trong giao tiếp ứng xử, ý thức nhận biết về môi trường và bảo vệ môi trường đã tác động tích cực đến những người xung quanh trẻ: Nhắc phụ huynh không đi xe máy vào trong sân, không vứt rác bừa bãi, nhắc nhở những hành vi sai không nên làm. Qua năm học 2019 - 2020 với việc lồng ghép giáo dục trẻ bảo vệ môi trường tôi đã đưa ra được kết quả khảo sát như sau: - Phụ huynh tại lớp yên tâm giao con cho cô, phấn khởi khi thấy con em mình có nhận thức đúng đắn về môi trường, và có ý thức bảo vệ môi trường. - Thường xuyên phối hợp với giáo viên lớp cho học sinh mang nguyên vật liệu phế thải để cô và trò tận dụng làm đồ dùng đồ chơi thậm chí ủng hộ lớp những cây mà các con tự trồng ở nhà. Bên cạnh đấy phụ huynh cũng ý thức hơn về vấn đề môi trường trên địa bàn xã bằng những hoạt động: Con đường tự quản của Hội phụ nữ và Đoàn thanh niên đã góp phần rất nhiều trong việc bảo vệ môi trường tại địa phương. ( Hình ảnh 13: Phụ huynh ủng hộ lớp cây mà các con tự trồng ở nhà) III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan Trẻ em luôn là những “Búp măng non” bé nhỏ luôn cần sự chăm sóc và giúp đỡ của gia đình, nhà trường và cả xã hội. Trước những thực trạng ô nhiễm môi trường nặng nề như hiện nay, ngay từ lứa tuổi này chúng ta hãy cùng chung tay giáo dục trẻ nhận thức đúng đắn về môi trường mình đang sống và bảo vệ chúng. Ngay từ lứa tuổi nhỏ, chúng ta cần giáo dục trẻ biết yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp của cuộc sống nhận thức rõ các hành vi đúng, sai với môi trường để cuộc sống ngày càng xanh - sạch - đẹp hơn. Để giúp trẻ có những kiến thức và kĩ năng thực hành bảo vệ môi trường phù hợp với khả năng của trẻ, điều quan trọng đối với giáo viên là luôn gương mẫu, tận tình chỉ bảo hướng dẫn cho trẻ. Trên cơ sở giáo dục trẻ yêu thiên nhiên yêu môi trường sống từ đó giáo dục trẻ có lối sống lành mạnh, tích cực nhằm bảo vệ môi trường. Giáo dục trẻ cũng chính là lời nhắc nhở với mỗi người lớn chúng ta cần phải quan tâm hơn nữa đến môi trường và bảo vệ môi trường. Hiện nay ngành giáo dục đang đẩy mạnh phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực” thì việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ có một ý nghĩa hết sức quan trọng. Nó giúp trẻ hoàn thiện hơn về nhân cách, về lối sống, trẻ sẽ tích cực hơn, mạnh dạn hơn, tự tin hơn, đoàn kết hơn. Trẻ được học cách yêu thương, trách nhiệm, hợp tác, hòa đồng, đồng cảm chia sẻ với mọi người xung quanh và hơn cả là biết sống tốt, sống có ý nghĩa và có một niềm tin với những ước mơ. Sáng kiến kinh nghiệm về đề tài “Một số biện pháp giáo dục ý thức cho trẻ 4 - 5 tuổi bảo vệ môi trường” mang một ý nghĩa rất quan trọng và là công việc hết sức cần thiết đối với ngành giáo dục nói 28
29. chung và bậc học mầm non nói riêng. Bởi lẽ ở trẻ sẽ học được cách rèn luyện và rút ra những kinh nghiệm sống, những kỹ năng sống và mỗi đứa trẻ cần có, đó là bài học quý báu mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc để trẻ có ý thức hoàn thiện mình hơn về cuộc sống hiện tại và tương lai 2 Kiến nghị - Phòng giáo dục tạo điều kiện tổ chức các lớp tập huấn, chuyên đề rèn luyện các kỹ năng về giáo dục bảo vệ môi trường cho nhiều giáo viên tham gia học hỏi nâng cao kiến thức về bảo vệ môi trường trong giảng dạy. - Xây dựng các tiết kiến tập giáo dục bảo vệ môi trường nhiều hơn nữa để cho chị em giáo viên được tham gia học hỏi lẫn nhau. - Đầu tư trang thiết bị có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Phát động nhiều cuộc thi tìm hiểu môi trường để từ đó có sức tuyên truyền sâu rộng hơn. - Nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên tham gia học khi có lớp bồi dưỡng về chuyên đề giáo dục bảo vệ môi trường. - Nhà trường cần có nhiều hình thức tuyên truyền tới phụ huynh có hiệu quả hơn nữa về tìm hiểu kiến thức môi trường, tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa để phụ huynh và trẻ biết rõ tầm quan trọng của môi trường đối với đời sống con người. - Bên cạnh đó cần xử lý tốt nguồn nước thải và rác thải tại trường. Phát huy mô hình vườn rau sạch cung cấp thực phẩm sạch cho trẻ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. - Giáo viên tích cực tìm tòi, sáng tạo trong việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ ngày càng linh hoạt, có hiệu quả hơn. - Giáo viên cần có trách nhiệm tuyên truyền sâu rộng hơn nữa không chỉ trong trường, lớp mình phụ trách mà còn với cả xã hội ở địa phương mình đang sống và sinh hoạt. Tích cực hưởng ứng tham gia, phát động nhiều phong trào liên quan đến môi trường nhiều hơn nữa: Tết trồng cây, thi tìm hiểu về môi trường, tham gia các hoạt động vệ sinh đường làng ngõ xóm Sưu tầm nhiều tranh ảnh có tác dụng tuyên truyền bảo vệ môi trường đến mọi người. Trên đây là một số kinh nghiệm giáo dục ý thức cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi bảo vệ môi trường tại trường mầm non. Với những sáng kiến này không thể tránh khỏi những thiếu xót. Tôi rất mong sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo, đồng nghiệp để sáng kiến của tôi hoàn thiện và đạt kết quả cao hơn. Xin chân thành cảm ơn Người viết Nguyễn Thị Bích 29
30. IV PHỤ LỤC (Ảnh minh họa) Hình ảnh 1: Ứng công nghệ thông tin dạy trẻ câu chuyện về vỏ sữa Hình ảnh 2: Cô dạy trẻ các bước gấp vỏ sữa 30
31. Hình ảnh 3: Dạy trẻ bảo vệ môi trường thông qua dạy thơ Hình ảnh 4: Dạy trẻ bảo vệ môi trường được lồng ghép vào tiết âm nhạc 31
32. Hình ảnh 5: Dạy trẻ phân loại rác: Rác dễ phân hủy ; Rác khó phân hủy ; Rác tái chế khi sử dụng thùng 3 ngăn. Hình ảnh 6: Trẻ được trồng và chăm sóc cây ở góc thiên nhiên 32
33. Hình ảnh 7: Trẻ được trải việc bảo vệ môi trường thông qua hoạt động ngoại khóa của trường Hình 8 : Trẻ được tự tay trồng cây mang về chăm sóc khi đi trang trại Hải Đăng 33
34. Hình ảnh 9:Trẻ lắng nghe cô kể chuyện vương quốc rác bằng rối bóng tay Hình ảnh 10 : Trẻ vẽ nhóm hưởng ứng giờ trái đất “ tiết kiệm điện” 34
35. Hình ảnh 11: Cô cho trẻ đi bộ ở quanh Hồ Gươm và Cầu Thế Húc cho trẻ lao động tập thể Hình ảnh 12: Cô cho trẻ đi bộ ở quanh Hồ Gươm và Cầu Thế Húc cho trẻ lao động tập thể 35
36. Hình ảnh 13: Cô và trẻ tận dụng vỏ sữa để các con sáng tạo thành đồ chơi Hình ảnh 14 : Trẻ sáng tạo ra bàn tay robot từ bìa giấy 36
37. Hình ảnh 1 : Trẻ hứng thú khi được chơi đồ chơi mà mình làm ra 37
38. V. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài liệu tham khảo Môi trường toàn cầu và tương lai nhân loại . NXB chính trị quốc gia Mùa xuân vắng lặng. NXB thế giới Bảo vệ và quản lí tài nguyên nước. NXB khoa học và kĩ thuật An ninh môi trường. NXB an ninh truyền thông Kĩ thuật và xử lí chất thải môi trường. NXB nông nghiệp Sức khỏe môi trường. NXB lao động xã hội Đánh giá rủi ro môi trường. NXB khoa học và kĩ thuật Độc chất môi trường. NXB khoa học và kĩ thuật 38