Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm trong việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Thị Thanh Hương

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm trong việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Thị Thanh Hương

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẦM NON ĐINH TIÊN HOÀNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số kinh nghiệm trong việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi Lĩnh vực: Giáo dục nhà trẻ Cấp học: Mầm non Họ và tên tác giả: NGUYỄN THỊ THANH HƯƠNG Chức vụ: Giáo viên ĐT: 0983614572 Email: huongnt14572@gmail.com Đơn vị công tác: Trường mầm non Đinh Tiên Hoàng Quận Hoàn Kiếm- Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 2 năm 2020
2. TT NỘI DUNG TRANG I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 2 1. Cơ sở lý luận 2 2. Cơ sở thực tiễn 3 2.1 Thuận lợi 3 2.2 Khó khăn 4 3 Các biện pháp đã tiến hành 4 3.1 Biện pháp 1: Thực hiện các bài tập khảo sát khả năng trước khi 5 thực nghiệm 3.2. Biện pháp 2: Sưu tầm thiết kế các trò chơi để thực hiện các bài tập ứng dụng phương pháp Montessori 6 vào phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ 24-36 tháng tuổi. 3.3. Biện pháp 3: .Phối kết hợp với phụ 8 huynh. 4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 8 III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 11 IV. PHỤ LỤC 11 V. TÀI LIỆU THAM KHẢO 21
3. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Là một giáo viên mầm non tôi hết sức tâm đắc với phương pháp giáo dụcMontessori vì: Phương pháp giáo dục Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm của bác sĩ và nhà giáo dục học người Ý Maria Montessori (1870 – 1952). Đây là phương pháp tiến trình giáo dục đặc biệt dựa vào việc học qua cảm giác. Phương pháp Montessori chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ và cho phép trẻ phát triển tùy theo những khả năng riêng của mình và thời gian riêng của mình. Do đó việc tổ chức lớp học theo mô hình Montessorri cần đảm bảo sự tôn trọng tính riêng biệt của mỗi trẻ và phải bố trí phòng học và bài học phù hợp những nhu cầu và mục đích của mỗi trẻ. Phương châm giáo dục của Montessori là: Học trẻ để dạy trẻ tốt hơn. Chính vì vậy mà trẻ có thể chủ động lựa chọn khu vực học và theo đuổi hứng thú của mình đến khi trẻ đổi quan hoạt động khác. Qua đó chuẩn bị cho trẻ tự lập và tự khám phá và tự sửa sai. Với phương pháp này, người lớn không nên can thiệp quá nhiều đối với trẻ, đặc biệt là áp đặt tư tưởng, quan niệm, cách nhìn của mình với bé. Tiếp nhận các kiến thức bằng bản năng, trẻ sẽ tiếp thu cái mới một cách tự nhiên, dễ dàng và dần dần sẽ nắm bắt được thông tin một cách có ý thức. Phương pháp Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dưới cách học thông qua các giác quan, coi trọng các tiềm năng của trẻ và nỗ lực để phát triển tiềm năng này bằng một môi trường giáo dục thân thiện, cởi mở với các giáo viên được bồi dưỡng về chuyên môn kèm theo các đồ dùng học tập được thiết kế đặc biệt. Đặc biệt, mục tiêu mà phương pháp Montessori đặt ra là phát triển toàn diện cho trẻ dựa trên việc học qua cảm giác, tức là việc lấy các giác quan của trẻ làm tiêu chí để phát triển các mặt. Ví như việc lấy thính giác để phát triển thẩm mỹ và tai nghe âm nhạc cho trẻ, lấy xúc giác để phát triển vận động tinh và vận động thô cho trẻ nhằm phát triển vận động thể chất toàn diện cho 1 đứa trẻ. Chính vì mong muốn phát triển vận động thể chất cho trẻ một cách toàn diện, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “Một số kinh nghiệm trong việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi”. 1
4. II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1. Cơ sở lý luận: Theo quan điểm của nhà tâm lý học, nhà giáo dục, bác sỹ nhi khoa người Ý Maria Montessori (Người sáng lập ra phương pháp giáo dục Montessori): "Thời kỳ quan trọng nhất của cuộc đời không phải là ở tuổi học đại học, mà là thời kỳ đầu tiên, giai đoạn từ khi sinh ra cho tới khi sáu tuổi". Bà cho rằng: "Hãy tôn trọng tất cả những hình thức hoạt động hợp lý của trẻ nhỏ và cố gắng hiểu chúng. Đừng bao giờ giúp đứa trẻ những việc mà nó cảm thấy mình có thể thành công". Cần biết rằng những gì xảy ra trong thời thơ ấu sẽ có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đến cuộc đời sau này của trẻ và đứa trẻ nào cũng có thể thành công. Các trải nghiệm trong những năm đầu đời nên phù hợp với mức độ phát triển của trẻvà phải được xây dựng trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm. Điều này có nghĩa là chúng ta phải cẩn trọng, không cố gắng dạy trẻ những gì quá khó để trẻ có thể hiểu và làm được. Đặc điểm nổi trội ở phương pháp Montessori là nhấn mạnh đến vai trò của tính tự lập, tự do (trong khuôn khổ cho phép) trong việc hình thành nhân cách trẻ. Ngoài ra, phương pháp này còn rất tôn trọng sự phát triển tâm sinh lý tự nhiên của trẻ, cũng như trang bị đầy đủ cho học sinh các kiến thức khoa học công nghệ tiến bộ và hiện đại. Tổ chức AMI (Hiệp hội Montessori Quốc tế) và AMS (Hiệp hội Montessori Mỹ) đã nêu ra đặc trưng của phương pháp học Montessori sau: - Trẻ tự lựa chọn hoạt động (với điều kiện là các hoạt động này đã được giáo viên lên kế hoạch sắp xếp trước). - Trẻ không bị ngắt quãng hay làm phiền trong quá trình “làm việc” hay hoạt động tự do. - Học sinh học hỏi khái niệm, kiến thực thông qua trải nghiệm, kiến thức thông qua trải nghiệm thực tế với các học cụ, mô hình mang tính chất khám phá, xây dựng, hơn là học theo chỉ dẫn trực tiếp từ phía giáo viên. - Các học cụ giáo dục đặc biệt được và Montessori và đồng sự nghiên cứu, sang tạo và phát triển nên. Ngoài ra, nhiều trường học Montessori cũng tự thiết kế chương trình có tham khảo nhiều tài liệu về phương pháp giáo dục của bà Montessori (trong đó phải kể đến là các bài học, học cụ mang tính mô phạm hay phương pháp giáo dục mà Tiến sĩ Motessori đưa ra trong các khoác đào tạo giáo viên đương thời). Các hoạt động trong Montessori mang tính xây dựng, tự do, không bị gò bó, ép buộc. Vì phương pháp giáo dục Montessori về cơ bản là xây dựng mô 2
5. hình phát triển của con người và các cách tiếp cận giáo dục đều dựa trên mô hình đó. Mô hình này bao gồm hai thành tố. Trước hết là trẻ và người lớn tham gia vào quá trình xây dựng tâm lý thông qua tương tác với môi trường xung quanh. Thứ hai là trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi – đồi tượng có sự phát triển tâm lý bẩm sinh. 2. Cơ sở thực tiễn: Việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển, xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi phải vừa thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giao tiếp, nhận thức, nhu cầu hoạt động cùng nhau của trẻ, vừa tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ khả năng của mình, qua đó các kiến thức, kỹ năng của trẻ được hình thành, củng cố và bổ sung, đây là những nhân tố góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non. Khi trẻ được hoạt động trong môi trường giáo dục với việc ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển xúc giác và vận động tinh phù hợp sẽ hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm, sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Việc ứng dụng phương pháp Montessori phải phong phú về các bài tập để có thể khơi dậy sự ham thích hoạt động và mời gọi trẻ nhỏ tự tìm đến và tham gia tích cực vào các trải nghiệm của riêng mình. Thật vậy việc ứng dụng phương pháp Montessori đa dạng, phong phú sẽ kích thích tính tích cực chủ động của trẻ và giúp cho việc phát triển xúc giác và vận động tinh của trẻ được tốt hơn Việc ứng dụng phương pháp Montessori phù hợp, đa dạng sẽ gây hứng thú cho trẻ và cả giáo viên, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với nhau. Thông qua đó, phát triển cho trẻ về mặt quan hệ xã hội, các mối quan hệ trong qúa trình chơi. Nhận thức được vấn đềnày, tôi đã không ngừng học hỏi và nghiên cứu về các biện pháp giáo dục của Montessori. Sau một thời gian nỗ lực và cố gắng, tôi đã ứng dụng phương pháp Montessori để phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi. 2.1.Thuận lợi: Lớp học luôn được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu tư cơ sở vật chất . Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết, thống nhất. Bản thân tôi có kinh nghiệp lâu năm trong nghề, là giáo viên dạy giỏi cấp cấp quận, chiến sĩ thi đua cấp cơ sở nhiều năm đồng thời là người yêu nghề mến 3
6. trẻ, ham học hỏi, được đào tạo trình độ đại học, bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên .có ý thức tìm tòi sáng tạo khi dạy học. Giáo viên nhận thức được lợi ích của phương pháp Montessori đối với trẻ Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học. Lứa tuổi trẻ tương đối đồng đều. Phụ huynh luôn quan tâm tới việc học hành của con em mình. 2.2 Khó khăn: Đầu năm trẻ đi học vẫn còn nhút nhát,nói chơa sõi, chưa mạnh dạn,tự tin tham gia vào các hoạt động nên việc ứng dụng phương pháp Montessori vẫn còn khó khăn. Đa số giáo viên trong lớp chưa nhận thức đầy đủ về cách hướng dẫn, cách thiết kế các hoạt động đểứng dụng phương pháp Montessori . Trang trí lớp trên các mảng tường vẫn nặng nề theo chủ đề, màu sắc còn quá sặc sỡ gây rối mắt, còn thiếu nhiều góc mở khiến trẻ hoạt động rất thụ động. Giáo viên chưa biết tạo môi trường để trẻ được chủ động học tập, vận động ở mọi lúc, mọi nơi. Đồ dùng, đồ chơi chưa thật sự phong phú về chủng loại, chưa có nhiều đồ chơi để thực hiện vận động tinh, phát triển các giác quan cho trẻ. 3. Các biện pháp đã tiến hành: Xuất phát từ một số thuận lợi, khó khăn nêu trên, tôi đã suy nghĩ làm như thế nào để bản thân và đồng nghiệp thuận lợi trong việc ứng dụng phương pháp Montessori vào phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ, điều đó đồng nghĩa với việc giáo viên mầm non phải thực sự hiểu về các yếu tố thuận lợi tạo điều kiện cho các giác quan phát triển, mà ở đây chính là dựa vào đặc điểm của xúc giác để phát triển vận động tinh cho trẻ, nâng cao kĩ năng sử dụng các đồ vật nhỏ, sự khéo léo, tỉ mỉ của đôi bàn tay, ngón tay trong khi sử dụng giáo cụ mô phỏng các hoạt động với các đồ dùng, đồ chơi có trong lớp học. Để thực nghiệm, tôi đã khảo sát thực trạng kĩ năng sử dụng các đồ vật với kích thước nhỏ, một số đồ chơi của trẻ và sự hứng thú của trẻ trước những đồ vật đó để tìm ra phương pháp, hình thức nâng cao sự hứng thú cũng như nâng cao kĩ năng sử dụng đồ vật có kích thước nhỏ, làm tăng sự khéo léo, linhhoạt của đôi bàn tay và sự nhanh nhạy của các ngón tay. 4
7. Tôi đã tiến hành khảo sát 19 cháu đầu năm. Kết quả như sau: Kĩ năng hoạt động Sự hứng thú Hoạt Tỷ lệ % Chưa Tỷ lệ Tỷ lệ Chưa động Đạt Đạt Tỷ lệ % đạt % % đạt Quan 9 47% 10 53% 9 47% 10 53% sát Cử 9 47% 10 53% 8 42% 11 58% động bàn tay Tổng Cử 9 47% 10 53% 8 42% 11 58% số trẻ động trong ngón lớp: tay 19 Phối 8 42% 11 58% 9 47% 10 53% hợp tay–mắt Xúc 8 42% 11 58% 8 42% 11 58% giác Với kết quả trên đã thể hiện kĩ năng hoạt động và sự hứng thú của trẻ còn chưa cao. Qua đó cho thấy: Việc ứng dụng phương pháp Montessori vào phát triển vận động tinh cho trẻ 24-36 tháng tuổi (Ứng dụng nền tảng là đặc điểm xúc giác của trẻ để phát triển sự khéo léo, nhanh nhạy, linh hoạt của bàn tay, ngón tay cho trẻ) là việc làm vô cùng cần thiết. 3.1 Biện pháp 1: Thực hiện các bài tập khảo sát khả năng trước khi thực nghiệm: a, Để thực nghiệm, trước tiên, chúng tôi tiến hành cho trẻ cảm nhận xúc giác qua các hoạt động cầm, nắm, xờ, vuốt ve một số đồ dùng tạo cảm giác khác nhau cho trẻ có môi trường làm quen: - Một cây gậy được cuốn giấy ráp. - Một chiếc hộp được bọc vải nhung. - Một thảm cỏ được tết bằng dây nilon. - Một cuộn len nhỏ. - Một miếng cao su mềm. - Một quả bóng bay nước nhỏ. - Một thảm gai. b, Sau khi cho trẻ làm quen với một số môi trường tiếp xúc khác nhau qua bàn tay, tôi tiến hành cho trẻ thực hiện một số hoạt động để xác định rõ kĩ năng 5
8. vận động linh hoạt của bàn tay thông qua việc cầm, nắm những đồ vật có dạng hình trụ và việc bóp bóng, nặn đất sét. Trẻ thực hiện từng tay một để khảo sát. - Cầm gậy tập thể dục: Trẻ nắm vững, bàn tay xòe rộng, các ngón tay ôm sát thân gậy. - Cầm chai nước nhỏ (không có nước bên trong) : Trẻ nắm chưa vững, bàn tay xòe rộng, các ngón tay sát vào nhau, đầu ngón tay bấm chặt vào thành chai. - Bóp bóng nước (độ to tương đương quả bóng tennis): Trẻ bóp bóng đều tay, bàn tay xòe rộng, các ngón tay chụm, mở liên tục, đều tay. - Nặn đất sét (độ to tương đương quả bóng nhỏ, đường kính 5cm): Trẻ bóp chưa đều tay, các ngón tay co lại, lực tì mạnh vào má bàn tay phía ngón cái, miếng đất sét bị biến dạng. c) Để nâng cao độ khó và tiến hành khảo sát kĩ năng của vận động ngón tay, tôi tiến hành cho trẻ thực hiện một số hoạt động như: hứng cát, nhặt hạt vòng, tô màu tranh vẽ, xoáy nắp chai. Trẻ thực hiện từng tay để khảo sát. - Hứng cát: Ban đầu, trẻ xòe tay rộng, bàn tay để ngang, các ngón tay xòe ra, cát rơi xuống chỉ đọng lại trên long bàn tay, còn lại rơi qua kẽ ngón tay. Sau 2-3 lần đổ cát để hứng, trẻ biết chụm các ngón tay lại, cát dọng được trên lòng tay tay nhưng vẫn bị lọt qua kẽ ngón tay. Một số trẻ chụm được chặt các ngón tay nên cát lọt qua rất ít. - Nhặt hạt vòng: Trong rổ hạt có rất nhiều hạt vòng màu sắc khác nhau, cô yêu cầu trẻ nhặt hạt vòng bằng 2-3 đầu ngón tay. Một số trẻ nhặt được bằng 2 đầu ngón tay một cách khéo léo mà không phải bấm chặt đầu ngón tay lại. - Tô màu tranh vẽ: Trẻ biết tỳ tay giữ giấy và cầm bút bằng tay phải. Tuy nhiên trẻ cầm bút bằng 3 - 4 đầu ngón tay, ngón cái và ngón trỏ quặt ngang bút, các đầu ngón tay bấm chặt vào bút, đầu ngón tay hằn độ tì mạnh vào bút.nắp, - Xoáy nắp chai: Trẻ ôm chai, hoặc tỳ chai vào người; tay còn lại mở nắp, đầu ngón tay bấm mạnh vào nắp, đôi lúc trẻ xoay cả bàn tay và cổ tay. d, Trong quá trình tiến hành các bài tập khảo sát, tôi đồng thời quan sát và đánh giá khả năng phối hợp tay – mắt của trẻ. Các trẻ tiến hành đồng thời hướng mắt về đối tượng mà trẻ đang thực hiện, khi gặp khó khăn và cần sự trợ giúp, trẻ nhìn giáo viên hoặc phân tán sự chú ý đi nơi khác. 3.2 Biện pháp 2: Sưu tầm thiết kế các trò chơi để thực hiện các bài tập ứng dụng phương pháp Montessori vào phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ 24-36 tháng tuổi. Tôi tiến hành thực hiện các bài tập ứng dụng của mình trên trẻ, đó là việc thiết kế mảng tường mở và các đồ dùng đồ chơi nhằm phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ. Mảng tường mở và các đồ dùng đồ chơi mà tôi sử dụng được 6
9. làm từ các nguyên vật liệu mở khác nhau nhưng tạo độ gần gũi với trẻ và tiết kiệm chi phí cho quá trình thực hiện. Bài tập rèn luyện xúc giác: Trẻ thực hiện kĩ năng sờ đối với các đầu ngón tay, giáo cụ được để xuống mặt sàn hoặc dựa vào người trẻ, các đồ được thiết kế không có đánh dấu, trẻ sử dụng xúc giác xờ và cảm nhận độ trơn, mịn, thô, ráp của đồ vật. Trẻ thực hiện: Trẻ biết phối hợp tay mắt, sau khi xờ trẻ sẽ nói cảm nhận của mình dưới sự gợi ý, giúp đỡ cuae cô giáo.Trẻ thích làm lại nhiều lần, có sự hứng thú với giáo cụ trực quan. Bài tập phối hợp rèn luyện cử động ngón tay và bàn tay. *Bài tập: Kéo mở khóa Trẻ thực hiện cả hai tay đối với bài tập kéo khóa này. Giáo cụ có thể để hướng phía trước hoặc có thể dựa vào người trẻ để mô phỏng hành vi tự kéo khóa và kéo khóa cho đối tượng khác. Yêu cầu: Trẻ dựa giáo cụ vào người, hướng mặt trước của giáo cụ ra ngoài, sử dụng cả 2 bàn tay, một tay giữ vải, một tay kéo khóa. Sau đó, trẻ dùng 2 tay đưa nấc khóa vào và lại kéo khóa lên, một tay giữ vải. Trẻ làm tương tự với giáo cụ để phía trước mặt. Trẻ thực hiện: Kĩ năng kéo, mở khóa của trẻ tương đối tốt, trẻ biết giữ giáo cụ và kéo khóa bằng tay thuận, 2-3 đầu ngón tay cầm vào đầu khóa, bấm chặt đầu ngón tay, kéo từ từ xuống hoặc lên. Tuy nhiên, cần cho trẻ làm quen hơn nữa với kĩ năng sử dụng 2 tay đưa khóa vào nấc, đây là 1 chi tiết nhỏ, trẻ còn chưa thao tác được với những nấc khóa bé. Giáo cụ thu hút được sự chú ý và khơi gợi hứng thú của trẻ. *Bài tập: Mở nút chai Trẻ thực hiện cả hai tay đối với bài tập mở nút chai này. Giáo cụ có thể để hướng phía trước hoặc có thể dựa vào người trẻ để mô phỏng hành vi mở nút chai cho đối tượng khác. Yêu cầu: Trẻ dựa giáo cụ vào người, hướng mặt trước của giáo cụ ra ngoài, sử dụng cả 2 bàn tay, một tay giữ hộp, một tay mở nắp. Trẻ làm tương tự với giáo cụ để phía trước mặt. Trẻ thực hiện: Kĩ năng vặn, mở hộp của trẻ tương đối tốt, trẻ biết giữ giáo cụ và mở bằng tay thuận, 2-3 đầu ngón tay cầm vào nắp hộp, bấm chặt đầu ngón tay, mở từ từ theo chiều ngược kim đồng hồ. Tuy nhiên, cần cho trẻ làm quen hơn nữa với kĩ năng sử dụng 1 tay giữ hộp, 1 tay mở. Giáo cụ thu hút được sự chú ý và khơi gợi hứng thú của trẻ. *Bài tập: Tổng hợp mở nút chai + gắp quả bông 7
10. Trẻ thực hiện cả hai tay đối với bài tập gắp quả bông này. Giáo cụ có thể để hướng phía trước hoặc có thể dựa vào người trẻ để mô phỏng hành vi mở nút chai cho đối tượng khác. Yêu cầu: Trẻ dựa giáo cụ vào người, hướng mặt trước của giáo cụ ra ngoài, sử dụng cả 2 bàn tay, một tay giữ hộp, một tay gắp. Trẻ làm tương tự với giáo cụ để phía trước mặt. Trẻ thực hiện: Trẻ thực hiện giống bài mở nút chai nhưng khó hơn vì trẻ phải gắp quả bông vào lọ . Giáo cụ thu hút được sự chú ý và khơi gợi hứng thú của trẻ. 3.3 Biện pháp 3: Phối kết hợp với phụ huynh. Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi thông báo tới phụ huynh về chương trình giáo dục Montessori vì khi cha mẹ trẻ hiểu về triết lý giáo dục Montessori, cha mẹ trẻ sẽ phối kết hợp với giáo viên để giáo dục trẻ dựa theo các nguyên tắc và đặc điểm cơ bản của phương pháp Montessori một cách tốt nhất. Tìm nguyên vật liệu : Ưu tiên những đồ chơi, vật liệu có nguồn gốc thiên nhiên.Thay vì mua những đồ chơi đắt tiền,vận động ba mẹ có thể tự làm đồ chơi cho trẻ từ những hộp bìa cứng, bóng bay, các thanh vòng, Hãy sử dụng những đồ chơi kích thích trẻ dùng tay như thả bóng vào hộp, xếp các vòng tròn tạo sự mới mẻ và hứng thú cho trẻ. Đừng cho trẻ chơi những đồ chơi mà trẻ chỉ cần bấm một cái nút và rồi không cần phải làm gì nữa. Hãy dùng những đồ chơi giúp trẻ có thể tập trung thực sự nhiều hơn 2 giây. Hướng dẫn cha mẹ trẻ cách thực hiện các bài tập với con để đạt được kết quả tốt.Trao đổi với phụ huynh về khả năng sáng tạo, tính kiên trì của con em mình từ đó cô giáo có phương pháp hướng dẫn cụ thể dễ hiểu cho từng trẻ . 4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm: Từ việc ứng dụng phương pháp Montessori vào phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi, tôi nhận thấy: Đối với giáo viên: Khi áp dụng biện pháp trên tôi nhận thấy: Đa số giáo viên đều biết cách ứng dụng các bài tập trong việc phát triển xúc giác và vận động tinh cho trẻ. Các đồ dùng đồ chơi đơn giản, dễ hiểu, gần gũi đối với trẻ. Đồ dùng đồ chơi các góc tương đối phong phú, sử dụng các nguyên vật liệu mở, đảm bảo an toàn đối với trẻ. Nhận thức của giáo viên đã thay đổi sau khi được tiếp cận với phương pháp giáo dục của Montessori. Giáo viên đã chủ động, linh hoạt trong việc thiết kế, tạo nhiều góc mở, chuẩn bị nhiều học liệu phong phú để tạo điều kiện giúp trẻ hoạt động tích cực, sắp xếp các góc hoạt động hợp lý, phù hợp mục tiêu, yêu cầu giáo dục. Đồ dùng đồ chơi các góc tương đối phong phú, sử dụng các nguyên vật liệu mở, đảm bảo 8
11. an toàn đối với trẻ. Nhận thức của giáo viên đã thay đổi sau khi được tiếp cận với phương pháp giáo dục của Montessori vai trò của trẻ luôn chủ động khi hoạt động còn giáo viên chỉ giữ vai trò tạo nhiều góc mở, chuẩn bị nhiều học liệu phong phú để tạo điều kiện giúp trẻ hoạt động tích cực, tạo được nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm, khám phá và rèn các kỹ năng một cách tích cực. Đối với trẻ: Trẻ hứng thú, tập trung chú ý với giáo cụ trực quan, biết sử dụng giáo cụ trực quan phù hợp. Trẻ có kĩ năng vận động các ngón tay, bàn tay , xoay cổ tay và kết hợp tay – mắt một cách khéo léo, nhuần nhuyễn. Trong quá trình thực hiện, trẻ tự mình xử lý tình huống với giáo cụ thể hiện sự độc lập trong hoạt động, chủ động với giáo cụ. Trẻ sử dụng ngôn ngữ phù hợp để diễn đạt, các mẫu câu ngắn được trẻứng dụng phù hợp vào hoàn cảnh. Qua một thời gian ứng dụng thực nghiệm tại lớp nhà trẻ, tôi đã thu được kết quả tương đối khả quan. So với đầu năm, mức độ hứng thú và kỹ năng hoạt động của trẻ tăng lên rõ rệt, mức độ hứng thú thấp chỉ đạt 100%. Tôi tiến hành khảo sát đợt 2 trên 19 trẻ. Đạt kết quả như sau : Kĩ năng hoạt động Sự hứng thú Hoạt Tỷ lệ Chưa Tỷ lệ Tỷ lệ Chưa Tỷ lệ động Đạt Đạt % đạt % % đạt % Quan sát 16 84% 03 16% 19 100% 0 0% Cử động 17 89% 02 11% 19 100% 0 0% bàn tay Cử động 16 84% 03 16% 19 100% 0 0% ngón tay Phối hợp Tổng 18 95% 01 5% 19 100% 0 0% tay–mắt số trẻ trong lớp: Xúc giác 18 95% 01 5% 19 100% 0 0% 19 Đối với các bậc phụ huynh Cha mẹ luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục trẻ cùng nhà trường. Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc dạy giáo dục trẻ. Cha mẹ cảm thấy rất vui trước những việc làm của trẻ, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường và của lớp. Luôn luôn ủng hộ những nguyên vật liệu có sẵn khi các cô cần, chia sẻ những khó khăn của cô giáo, cung cấp tài liệu, để cô có những bài dạy bổ ích cho con em mình. 9
12. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ: 1. Kết luận: Việc ứng dụng phương pháp Montessori vào phát triển xúc giác và vận động tinh với trẻ 24-36 tháng tuổi giúp trẻ giải tỏa sự căng thẳng trong các bài tập phát triển vận động tinh. Trẻ bị căng thẳng quá mức trong khi thực hiện các bài tập sẽảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tinh thần và thể chất của trẻ, kết quả thu được sau bài tập sẽ không cao. Lúc này các bài tập Montessori sẽ giúp đầu óc trẻ sảng khoái, thoải mái hơn. Khi thực hiện bài tập một cách đều đặn và có sự hỗ trợ của giáo viên, trẻ sẽ phát triển được vận động của ngón tay, bàn tay, cổtay và sự phối hợp tay – mắt được nhuần nhuyễn, linh hoạt hơn. Ở lứa tuổi này, trẻ đang phát triển mạnh về hệ cơ và xương, các bài tập Montessori sẽ giúp trẻ rèn luyện và củng cố vẫn động tinh, giúp hệ cơ và xương của trẻ phát triển hơn. Trẻ phát triển tối đa về thể chất. Trẻ được thực hiện trong môi trường tự nhiên, quen thuộc với trẻ giúp trẻ phát triển về nhiều mặt, thích nghi với mọi hoàn cảnh khác nhau. Từ đó, trẻ còn rèn luyện được ý thức tự lập, khả năng tự giải quyết tình huống cá nhân. Quá trình thực hiện đề tài cũng là quá trình tôi được học hỏi, được rèn luyện, làm việc một cách nghiêm túc và mở rộng them hiểu biết của bản thân. Tôi luôn tâm niệm rằng: Là một giáo viên mầm non tâm huyết với nghề, với trẻ thì phải không ngừng đưa ra các hình thức, phương pháp để dạy trẻ mầm non một cách sang tạp, linh hoạt, giúp trẻ không những ngoan, khỏe mà còn phát triển toàn diện về mọi mặt. 2. Khuyến nghị: Trên đây là một số kinh nghiệm ứng dụng phương pháp Montessori vào phát triển vận động tinh cho trẻ nhà trẻ 24-36 tháng tuổi của tôi. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của người đọc về đề tài nghiên cứu này. Xin chân thành cảm ơn! Người viết Nguyễn Thị Thanh Hương 10
13. HÌNH ẢNH MINH HỌA Bài tập rèn luyện xúc giác Bài tập rèn luyện xúc giác 11
14. Bài tập rèn luyện xúc giác 12
15. Bài tập rèn luyện xúc giác 13
16. Bài tập rèn luyện xúc giác 14
17. Bài tập kéo mở khóa 15
18. Bài tập phối hợp cổ tay và ngón tay 16
19. Bài tập phối hợp cổ tay và ngón tay 17
20. Bài tập phối hợp rèn luyện xúc giác và vận động cổ tay, ngón tay. 18
21. IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Phương pháp Montessori – Nghệ thuật nuôi dạy trẻ đỉnh cao. Người biên soạn: Nguyễn Minh. Thái Hà book phát hành. 2. Sổ Tay Giáo Dục Trẻ Em – Tác giả: Montessori. 3. Phương pháp giáo dục Montessori - Thời kỳ nhạy cảm của trẻ - NXB Đại học Sư Phạm trang web: 19