Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 29: Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân - Nguyễn Mai Thu

Nội dung text: Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 29: Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân - Nguyễn Mai Thu

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu hỏi :Hoạt động tiêu hóa chủ yếu ở ruột non là gì ? - Thức ăn xuống ruột non được biến đổi tiếp về mặt hóa học là chủ yếu. - Nhờ có nhiều tuyến tiêu hóa hỗ trợ như gan,tụy ,các tuyến ruột, nên ở ruột non có đủ các loại enzim phân giải các phân tử phức tạp của thức ăn (Gluxit, lipit, Prôtêin ) thành các chất dinh dưỡng có thể hấp thụ được ( đường đơn, glixêrin , axit béo, axit amin )
2. Bài 29 : HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG I.I. HẤP THỤ CHẤVÀT DINH THẢI DƯỠ PHÂNNG Nghiên cứu thông tin và hình 29.1 SGK và bài đã học, trả lời câu hỏi sau : + So sánh ruột non với dạ dày về cấu tạo, kích thước ? Trong ống tiêu hóa cơ quan nào có vai trò hấp thụ dinh dưỡng ?
3. I .HÊp thô chÊt dinh d­ìng §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ruét non: + Thµnh ruét non gåm 4 líp, máng h¬n thµnh d¹ dµy. + Lớp niêm mạc có nhiều nếp gấp với nhiÒu l«ng ruét và lông ruột cực nhỏ . + Cã m¹ng l­íi mao m¹ch dµy đặc phân bố tới từng tíi tõng l«ng ruét. + Ruét non dµi từ 2,8 3 m.
4. Bài 29. HẤP THỤ DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN I. Hấp thụ chất dinh dưỡng : Thảo luận nhóm 4 phút : - Đặc điểm cấu tạo trong của ruột non có ý nghĩa gì với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng của nó ? - Căn cứ vào đâu người ta khẳng định rằng ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng ?
5. I. Hấp thụ chất dinh dưỡng : Đặc điểm cấu tạo của ruột non - Diện tích bề mặt bên trong của ruột non rất lớn . - Có hệ mao mạch máu và mao mạch bạch huyết dày đặc phân bố tới từng lông ruột . Chất dinh dưỡng được hấp thu với hiệu quả cao . - Ruột non rất dài: giúp chất dinh dưỡng lưu trong ruột lâu hơn Hấp thụ chất dinh dưỡng triệt để hơn .
6. I. Hấp thụ chất dinh dưỡng : Người ta khẳng định ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ dinh dưỡng là căn cứ vào : - Ruột non có bề mặt hấp thụ lớn (tới 400 500 m2),lớn nhất so với các đoạn khác của ống tiêu hóa . - Có mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết dày đặc .
7. Bài 2929 HẤPHẤP THỤTHỤ CHẤTCHẤT DINHDINH DƯỠNGDƯỠNG VÀVÀ THẢITHẢI PHÂNPHÂN I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG Cấu tạo ruột non phù hợp với chức Ruột non có năng hấp thụ chất dinh dưỡng : cấu tạo nào phù + Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với hợp chức năng hấpCác thụ chất dinh dinh nhiều lông ruột và lông ruột cực nhỏ . dưỡng được ? hấp + Có mạng mao mạch máu và bạch thụ qua niêm mạc huyết dày đặc phân bố đến từng lông ruột non và được ruột . vận chuyển trong cơ thể bằng những + Ruột non rất dài. con đường nào? Làm tăng diện tích bề mặt và hiệu quả hấp thụ của ruột non . II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN
8. II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN Tĩnh mạch Quan sát hình 29.3 , chủ trên thảo luận nhóm 3 phút để hoàn thành nội dung Các chất dinh phiếu học tập dưỡng với nồng độ Tim thích hợp và không còn chất độc Tĩnh mạch chủ dưới Các vitamin tan trong dầu và 70% Phần chất dinh lipit theo con đường dưỡng dư được tích Gan này lũy tại gan hoặc thải bỏ. Chất độc bị khử Mạch bạch huyết Các chất dinh dưỡng Mao mạch máu khác và 30% lipit, có thể lẫn một số chất độc theo con đường ột non này Ru
9. Thảo luận nhóm 3 phút : Hoàn thành bàng 29. Các chất dinh dưỡng Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển được hấp thụ và vận chuyển theo đường máu theo đường bạch huyết - Đường đơn. - Lipit (các giọt nhỏ đã - Axít béo và glyxêrin . được nhũ tương hóa ) - A xít amin. - Các Vi tamin tan trong - Các vi tamin tan trong nước. dầu ( A, D, E, K ) -Các muối khoáng . - Nước.
10. II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN 1.Các chất dinh dưỡng được hấp thụ Tĩnh mạch chủ trên qua thành ruột và được vận chuyển về tim bằng những con đường nào? - Đường máu Tim - Đường bạch huyết 2. Các chất dinh dưỡng nào hấp thụ và vận chuyển theo đường máu? Đường, axit amin, vitamin, nước, Tĩnh mạch muối khoáng hòa tan, lipit (30%) chủ dưới 3. Đường bạch huyết hấp thụ và vận Gan chuyển những chất dinh dưỡng nào? Lipit (70%) và các vitamin tan trong dầu Mạch bạch huyết 4. Gan đóng vai trò gì trên con đường Mao mạch máu vận chuyển các chất dinh dưỡng về tim? - Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu ổn định - Khử chất độc và tiết dịch mật.
11. C¸c thÝ nghiÖm lo¹i bá vai trß khö ®éc cña gan ®Òu thÊy c¬ thÓ nhanh chÕt v× nhiÔm ®éc. Mçi ngµy gan ph¶i ®¶m nhiÖm khö hÕt c¸c chÊt ®éc do ho¹t ®éng trao ®æi chÊt cña tÕ bµo sinh ra còng nh­tõ bªn ngoµi ®­avµo . VËy cã ph¶i hµng ngµy chóng ta cø ®­anh÷ng chÊt ®éc h¹i vµo c¬ thể thì gan sÏ khử hết c¸c chÊt ®éc đó hay kh«ng ? Vì sao ? Gan b×nh th­êng Gan bÞ bÖnh Kh¶ n¨ng khö ®éc cña gan lµ rÊt lín, nh­ng kh«ng ph¶i lµ v« h¹n.Để NÕu bảo mçi vệ ngµy gan cø khôngnhËp ®Òu bị ®Òu nhiễm vµo c¬độc thÓ, nh÷ngchúng chÊt ta ®éc h¹i nh­r­îu ch¼ngphải h¹n, gancó biệnsÏ suy pháp kiÖt dÇn gì, ?c¸c tÕ bµo gan sÏ tho¸i ho¸ ( nhiÔm mì) thay vµo ®ã lµ m« x¬. Gan x¬ th× tiªu ho¸ kÐm, c¬ thÓ suy nhù¬c th­êng xuyªn bÞ nhiÔm ®éc vµ cuéc sèng sÏ kÐo dµi ch¼ng ®­îc bao l©u.
12. Để gan không bị nhiễm độc chúng ta phải : - ¡n thùc phÈm s¹ch. - Kh«ng hót thuèc l¸ vµ uèng nhiÒu bia r­îu. - Tiêm ngừa viêm gan
13. Bài 2929 HẤPHẤP THỤTHỤ CHẤTCHẤT DINHDINH DƯỠNGDƯỠNG VÀVÀ THẢITHẢI PHÂNPHÂN I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ : + Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với nhiều lông ruột và lông ruột cực nhỏ . + Có mạng mao mạch máu và bạch huyết dày đặc phân bố đến từng lông ruột . + Ruột non rất dài Tăng khả năng hấp thụ của ruột non . II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN - Các chất được hấp thụ theo 2 đường máu và bạch huyết nhưng cuốiCác cùng chất vẫn được hòahấp chung thụ đi và theophân nhữngphối đến tế bào cơ thểcon. đường nào? Nêu vai trò của gan . -Vai trò của gan : điều hòa nồng độ các chất trong máu được ổn định; khử các chất độc; tiết dịch mật .
14. III.III. THẢI PHÂN : Thành phần thức ăn không được tiêu hóa hoặc chưa được tiêu hóa hết ở ruột non sẽ được chuyển xuống ruột già. Tại đây sẽ xảy ra hoạt động cuối cùng của quá trình tiêu hóa. Đó là hoạt động gì? Tại ruột già, nước tiếp tục được hấp thụ, phần chất bã còn lại sẽ rắn đặc hơn và thải ra ngoài nhờ sự co bóp các cơ ở hậu môn phối hợp với các cơ thành bụng. Đó là sự thải phân
15. III.III. THẢI PHÂN : Nêu nguyên nhân của chứng táo bón ở người ? Cách khắc phục . Nguyên nhân: Do lối sống ít vận động thể lực giảm nhu động ruột già hoặc ăn uống không đúng cách ( ăn nhiều chất đạm, chất chát, nhiều prôtêin, ít chất xơ ) Cách khắc phục : - Cần vận động hợp lí, ăn uống đúng cách ( uống đủ nước, ăn nhiều chất xơ, không ăn nhiều chất chát ) ,
16. Bài 2929 HẤPHẤP THỤTHỤ CHẤTCHẤT DINHDINH DƯỠNGDƯỠNG VÀVÀ THẢITHẢI PHÂNPHÂN I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ : + Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với nhiều lông ruột và lông ruột cực nhỏ . + Có mạng mao mạch máu và bạch huyết dày đặc phân bố tới từng lông ruột . + Ruột non rất dài Tăng khả năng hấp thụ của ruột non II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN -Các chất được hấp thụ tuy đi theo 2 đường máu và bạch huyết nhưng cuối cùng vẫn được hòa chung và phân phối đến tế bào cơ thể. - Vai trò của gan: điều hòa nồng độ các chất trong máu, khử các chất độc, tiết dịch mật Vai trò chủ yếu III.THẢI PHÂN: của ruột già trong Vai trò chủ yếu của ruột già là hấpquá thụ trình nước tiêu vàhóa thải ở phân cơ thể người là gì ?
17. Câu 1. Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng ? Câu - Lớp 2. Ganniêm đảm mạc nhiệm ruột non những có các vai nếptrò gìgấp trong với quácác trìnhlông ruộttiêu hóavà lông ở cơ ruột thể cựcngười nhỏ ? Làm diện tích bên trong của ruột non tăng gấp 600 Điềulần so hòa với nồng diện độ tích các mặt chất ngoài trong . máu được ổn định - Ruột non rất dài ( tới 2,8 3 mét ), dài nhất - trongKhử các các chất cơ quan độc vàcủa tiết ống dịch tiêu mật hóa giúp . tiêu hóa lipit - Có mạng mao mạch máu và mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột .
18. - Học bài,trả lời câu hỏi 1,2,3 SGK tr.96 - Đọc trước nội dung bài 30. - Kẻ bảng 30.1; 30.2 vào vở bài tập. 19