Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm

1. I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài. Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và chúng cần một môi trường để được hoạt động trải nghiệm. Vì vậy có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên – xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non. Hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Môi trường giáo dục mầm non bao gồm môi trường vật chất và môi trường xã hội. Môi trường vật chất trong trường mầm non bao gồm các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, không gian phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Môi trường vật chất tạo cho trẻ những cơ hội tốt để trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động và phát triển toàn diện về mặt thể chất, trí tuệ thẩm mĩ, đạo đức, xã hội. Môi trường xã hội được hiểu là toàn bộ những điều kiện xã hội như chính trị, văn hóa, các mối quan hệ giúp trẻ hình thành nhân cách của mình. Môi trường xã hội đặc biệt được nhấn mạnh ở đây là môi trường giao tiếp trong trường mầm non, bao gồm sự giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những người xung quanh. Môi trường này vừa mang tính chất sư phạm vừa mang tính chất gia đình. Năm học 2017 – 2018 phòng Giáo dục và Đào tạo Quận tiếp tục chỉ đạo các trường mầm non trong toàn Quận: “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm; tăng cường cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên, tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cung cấp kỹ năng cho trẻ”. Ngay từ đầu năm học Phòng Giáo dục đã hướng dẫn các nhà trường và xây dựng kế hoạch tổ chức Hội thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”; tổ chức tham quan các trường điểm của Thành phố; tổ chức các buổi tập huấn, các tiết kiến tập nhằm bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các nhà trường để thực hiện tốt nội dung này. Nhà trường chúng tôi đã bám sát sự chỉ đạo của Phòng Giáo dục, tích 1 / 32
2. cực tham quan, học hỏi, nghiên cứu tài liệu, tranh ảnh sách báo của ngành có liên quan đến xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ. Từ cơ sở lý luận và thực tiễn, từ những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ, là một Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn của nhà trường, tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu tài liệu, tham mưu cho Đ/c Hiệu trưởng, bàn bạc trong Ban giám hiệu, chỉ đạo sát sao và cùng với đội ngũ giáo viên của trường mình thiết kế, xây dựng môi trường học tập cho trẻ và đã thu được kết quả đáng khích lệ. Tôi mạnh dạn chia sẻ với các bạn đồng nghiệp qua bản SKKN với đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm”. 2. Mục đích nghiên cứu. Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường thiết kế và xây dựng môi trường học tập cho trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm 3. Đối tượng nghiên cứu. Nghiên cứu các biện pháp nhằm thiết kế, xây dựng môi trường học tập cho trẻ mầm non theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. 4. Phương pháp nghiên cứu. a)Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu; b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát thực trạng; - Phương pháp đàm thoại, trao đổi kinh nghiệm; - Phương pháp thực hành; c) Phương pháp thống kê toán học 5. Phạm vi và thời gian nghiên cứu. - Phạm vi áp dụng đối với giáo viên đang giảng dạy trong trường mầm non. - Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 3 năm 2018 2 / 32
3. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. Đối với nhà giáo dục việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện để họ giúp trẻ phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Đối với phụ huynh học sinh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ thu hút được sự tham gia của các phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng xã hội để thỏa mãn sự mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ trong từng giai đoạn và trong từng thời kỳ. 2. Cơ sở thực tiễn Trên thực tế hiện nay, cuộc sống hiện đại nơi đô thị với đa số là nhà cao tầng, không gian chật hẹp, trẻ ít được tiếp xúc với môi trường tự nhiên, diện tích đất để xây dựng trường mầm non chưa đủ rộng để đáp ứng được hết các nhu cầu của trẻ cũng như của phụ hynh học sinh nói chung, cha mẹ tấp nập lo công việc, ít có điều kiện quan tâm hướng dẫn trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm một cách bài bản và hiệu quả. Việc xây dựng môi trường học tập và hướng dẫn trẻ thực hành các hoạt động trải nghiệm một cách có hiệu quả nhất hoàn toàn trông cậy vào các cô giáo ở trường mầm non. Trường mầm non chúng tôi là một trường công lập, nhà trường thành lập đã được trên 30 năm, hiện nay nhà trường có 02 cơ sở, đóng trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Được sự quan tâm của UBND Quận, nhà trường đã được đầu tư đầy đủ các trang thiết bị hiện đại phục vụ cho sinh hoạt của trẻ ở trường. Thiết kế phòng nhóm, khu vệ sinh và các thiết bị đồ dùng có kích thước phù hợp với trẻ. Nhà trường đã được công nhận trường mầm non đạt chuẩn Quốc gia mức độ 1; đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục mức độ 3. Hiện nay nhà trường có tổng số học sinh là 750 cháu chia làm 18 lớp, tổng số CBGVNV là 74 người. 3 / 32
4. - Ban Giám hiệu: 03 người - Giáo viên: 49 người. - Nhân viên: 22 người. TT Khối Số lớp Số học sinh Giáo viên 1 Nhà trẻ 02 86 6 2 Mẫu giáo Bé 05 181 13 3 Mẫu giáo Nhỡ 05 188 13 4 Mẫu giáo Lớn 06 295 17 Tổng cộng 18 750 49 Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ “thiết kế xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” tôi nhận thấy có một số khó khăn và thuận lợi như sau: 2.1 Thuận lợi: - Nhà trường nhận được sự chỉ đạo sát sao và cụ thể của phòng Giáo dục và Đào tạo về thực hiện “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm; tăng cường cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên, tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cung cấp kỹ năng cho trẻ”. Phòng Giáo dục đã tổ chức cho các nhà trường tham quan trường điểm, tập huấn, kiến tập và cung cấp các tài liệu tạo điều kiện cho giáo viên thực hiện chuyên đề một cách thuận lợi. - Cả 2 điểm trường đều được UBND Quận đầu tư xây mới và cải tạo cơ sở vật chất, tạo môi trường an toàn thân thiện, xanh, sạch, đẹp. Thiết kế phòng nhóm, khu vệ sinh và các thiết bị đồ dùng có kích thước phù hợp với trẻ. - BGH nhà trường luôn chú trọng đầu tư cải tạo môi trường, thu hút sự quan tâm của các bậc cha mẹ trẻ. Cử CBGV tham gia đầy đủ các buổi tham quan, tập huấn, kiến tập, luôn quan tâm đến việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên về thiết kế và xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, có trình độ nhận thức tốt, có khả năng trong việc tiếp nhận cái mới và khéo léo trong trang trí xây dựng môi trường. 4 / 32
5. 2.2 Khó khăn: - Nhà trường tuy đã được xây mới và cải tạo phòng nhóm nhưng khuôn viên chật hẹp, diện tích sân vườn nhỏ, điều kiện cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên còn hạn chế. - Qui hoạch sân trường khu vực từ cổng vào chưa tận dụng tối đa diện tích cho trẻ hoạt động, một số đồ chơi ngoài trời đã cũ, cồng kềnh, hiệu quả sử dụng thấp. Khu vui chơi của trẻ chưa có nhiều các hoạt động trải nghiệm. - Hệ thống biểu bảng đủ nhưng chưa đồng bộ, hệ thống biển chỉ dẫn chưa khoa học, biển lớp chưa có độ tuổi của trẻ. - Một số giáo viên trẻ chưa nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng và chưa nắm vững nguyên tắc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, xây dựng môi trường lớp học còn nhiều màu sắc, chưa có sự thống nhất chung trong tổng thể. 3. Các biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Là một cán bộ quản lý, bản thân tôi nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong việc thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục trẻ. Đối chiếu với thực tiễn của nhà trường, đứng trước những thuận lợi, khó khăn, tôi đã nghiên cứu, sắp xếp lại, tham mưu với đồng chí Hiệu trưởng nhà trường, thống nhất trong BGH, đề ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên của trường mình, thiết kế xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm một cách hiệu quả, phù hợp nhất, tôi đã thực hiện các biện pháp để giải quyết vấn đề như sau: - Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, nâng cao kiến thức và kỹ năng thiết kế xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm - Chỉ đạo giáo viên thiết kế xây dựng môi trường giáo dục ngoài trời - Chỉ đạo giáo viên thiết kế xây dựng môi trường giáo dục trong lớp - Xây dựng môi trường xã hội thân thiện- Sử dụng hiệu quả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 3.1 Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, nâng cao kiến thức và kỹ năng thiết kế xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên là việc làm thường niên trong mỗi năm học của các nhà trường, tuy nhiên nếu không có kế hoạch hoặc nội dung 5 / 32
6. bồi dưỡng dàn trải, không phù hợp với thực tế ở mỗi nhà trường, thì việc bồi dưỡng sẽ không hiệu quả và thiết thực. Chính vì vậy ngay từ đầu năm học, nhà trường chúng tôi đã xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên với các nội dung và biện pháp cụ thể. Trong năm học này, thực hiện sự chỉ đạo của PGD Quận về việc “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm; tăng cường cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên, tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cung cấp kỹ năng cho trẻ”, nhà trường chúng tôi đã xây dựng chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” trong đó đặc biệt chú trọng nội dung đầu tư, qui hoạch, thiết kế xây dựng môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học, nhằm tạo mọi điều kiện tốt nhất cho trẻ có cơ hội tham gia các hoạt động trải nghiệm cung cấp kỹ năng cho trẻ. Để thiết kế, xây dựng môi trường giáo dục, khung cảnh sư phạm thân thiện sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn, tạo được hình ảnh, phong cách ấn tượng riêng của nhà trường, đòi hỏi BGH phải có sự thống nhất trong qui hoạch tổng thể. Trước khi bắt tay vào thực hành thiết kế môi trường, cán bộ, giáo viên, nhân viên phải hiểu sâu sắc tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục, nẵm vững nguyên tắc của việc thiết kế môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, có như vậy khi thực hiện mới đảm bảo tính khoa hoc, thẩm mỹ, hài hòa trong tổng thể. Nhận thức được điều này, sau khi xây dựng kế hoạch chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” tôi đã tổ chức tập huấn tại trường nhằm bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, tôi đã xác định cụ thể các nội dung cần bồi dưỡng cho giáo viên đó là: - Định hướng xây dựng môi trường giáo dục ngoài trời: + Xây dựng khung cảnh sư phạm đảm bảo xanh, sạch, đẹp, nở hoa, thẩm mỹ, an toàn, thân thiện tạo được hình ảnh, phong cách ấn tượng riêng của nhà trường. + Qui hoạch thiết kế tổng thể nhà trường phù hợp với thực tiễn của trường mình, tận dụng các không gian để tạo thành các khu vực cho trẻ hoạt động: vườn hoa, vườn rau, thảm cỏ, khu vực chơi với cát, nước cho trẻ được vui chơi, khám phá, trải nghiệm. + Môi trường giáo dục cần phù hợp độ tuổi, đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi, hoạt động lao động. 6 / 32
7. + Đầu tư đồ dùng đồ chơi hiện đại, lựa chọn mua sắm đồ chơi ngoài trời có kích thước nhỏ gọn, phù hợp với diện tích và không gian của nhà trường, tạo khu vui chơi trải nghiệm, thiết kế tự tạo đồ dùng đồ chơi bền, đẹp, phù hợp và các đồ dùng giáo cụ thuộc lĩnh vực thực hành cuộc sống, khám phá khoa học, âm nhạc tăng cường cho trẻ được thao tác trải nghiệm, rèn khả năng độc lập, tập trung, trật tự (ngăn nắp, thứ tự, gọn gàng, cẩn thận) và phối hợp tốt. + Sử dụng hệ thống biển chỉ dẫn bằng ký hiệu khoa học, phù hợp: có đủ các biểu bảng, biển báo hoặc biển chỉ dẫn các khu vực trong trường, trong lớp. - Định hướng xây dựng môi trường giáo dục trong lớp: + Các góc chơi gồm tên góc, nội qui góc chơi, giá, kệ có bánh xe, màu sắc trang nhã, mảng tường mở không nhất thiết cố định, đồ dùng đồ chơi, phương tiện, học liệu ngăn nắp, dễ lấy, dễ cất. Sản phẩm của trẻ gắn ở mảng tường mở hoặc vị trí do giáo viên định hướng. + Sáng tạo các đồ dùng đồ chơi tự tạo bền, đẹp, phù hợp và các đồ dùng giáo cụ lĩnh vực thực hành cuộc sống, khám phá khoa học, ngôn ngữ Thay đổi bổ sung thường xuyên phù hợp với mục tiêu giáo dục, nhu cầu hứng thú và khả năng của trẻ. + Trang trí các góc sử dụng màu sắc trang nhã. Độ cao mảng tường theo từng góc chơi 1,2m vừa tầm của trẻ. Treo ảnh Bác Hồ ở vị trí trung tâm, trang trọng. Tạo không gian xanh trong nhóm, lớp. Trang trí, sắp đặt tổng thể trong lớp cần thẩm mỹ, hình ảnh đẹp, có ý nghĩa. + Kho phụ, nhà vệ sinh, hành lang trước, sau sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng, sạch sẽ, khoa học, đảm bảo an toàn và thuận tiện cho trẻ và giáo viên sử dụng. + Bảng tuyên truyền: Thể hiện nội dung tuyên truyền được cập nhật thường xuyên bằng thông báo, bằng hình ảnh, bằng văn bản, vị trí phù hợp để phụ huynh tiện theo dõi nội dung. Tại buổi tập huấn, các nội dung trên được ví dụ bằng các hình ảnh minh họa tham khảo, được giáo viên căn cứ trên thực tiễn của trường mình, lớp mình để đưa ra các ý kiến trao đổi bàn bạc, thống nhất cách làm và thời gian thực hiện. Ngoài việc tổ chức tập huấn tại trường, tôi còn sử dụng các biện pháp bồi dưỡng chuyên môn như: 7 / 32
8. + Cử giáo viên nòng cốt đi tham quan học tập, dự tập huấn, kiến tập do Phòng Giáo dục tổ chức. + Các nội dung tập huấn cấp Quận, các tài liệu có liên quan đến xây dựng môi trường giáo dục như: Mô đun MN1 – Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm; Bộ tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non; Hướng dẫn tổ chức Hội thi: “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong các CSGDMN của PGD Quận được phô tô đầy đủ làm tài liệu tập huấn cấp trường và phát cho 100% các lớp. Ngoài ra, để giúp giáo viên tự bồi dưỡng kiến thức cho mình, tôi đã cung cấp, hướng dẫn, đôn đốc giáo viên đọc thêm sách, báo, tài liệu liên quan hoặc hướng dẫn truy cập trên mạng Internet vào phần mềm Pinterest học cách xây dựng môi trường giáo dục và làm đồ dùng đồ chơi tự tạo phát triển kỹ năng cho trẻ. Từ đó giáo viên tự trao đổi, chia sẻ với nhau trong các giờ sinh hoạt chuyên môn hoặc qua mạng nội bộ để cùng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ. Bằng cách lựa chọn các nội dung bồi dưỡng thiết thực, cụ thể, các biện pháp phù hợp, tôi đã giúp đội ngũ giáo viên nắm chắc nội dung, nguyên tắc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Sau một năm học giáo viên đã tự tin vận dụng kiến thức vào việc thiết kế xây dựng môi trường giáo dục, nhà trường chúng tôi đã thay đổi khung cảnh sư phạm đẹp hơn, khang trang, hiện đại hơn so với năm học trước. 3.2 Chỉ đạo giáo viên thiết kế xây dựng môi trường giáo dục ngoài trời Môi trường xã hội và môi trường vật chất tác động đến việc cô và trẻ cảm nhận như thế nào đến việc sử dụng các nguồn học liệu, vật liệu và phương tiện, đến bản chất tự nhiên của hoạt động vui chơi của trẻ và đến sự tương tác giữa cô và trẻ. Nghĩa là cách thức mà môi trường giáo dục trong trường mầm non được thiết kế, sắp xếp sẽ ảnh hưởng đến: việc học của trẻ, cách học của trẻ và cách mà giáo viên dạy. Môi trường giáo dục ngoài trời cung cấp nhiều cơ hội học tập và vui chơi khác nhau cho trẻ. Cần đánh giá cao môi trường hoạt động ngoài trời. Không có việc gì chúng ta thực hiện trong nhà mà lại không thể làm ở ngoài trời. Song có rất nhiều việc chúng ta có thể làm ở ngoài trời nhưng lại không thể thực hiện được ở trong nhà. Để tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên được hoạt động trải nghiệm thì điều kiện khuôn viên ngoài sân trường và trong lớp học cần đảm bảo đủ các yêu tố 8 / 32
9. cho trẻ trải nghiệm khám phá thực tế theo yêu cầu cho phép. Nếu môi trường không có thì trẻ không thể có điều kiện tham gia trải nghiệm được. Tuy nhiên trên thực tế nhà trường chúng tôi diện tích sân vườn chật hẹp, không có vườn để trồng cây, trồng rau tạo môi trường thiên nhiên như trường bạn, vì vậy BGH chúng tôi thấy cần phải bàn bạc, nghiên cứu, thiết kế và chỉ đạo giáo viên sắp xếp, cải tạo lại khung cảnh sư phạm và xây dựng môi trường giáo dục ngoài trời cho trẻ. Năm học trước chúng tôi đã làm được nhiều các bồn cây bằng lốp xe với các hình con vật ngộ nghĩnh như con Ếch, con Bọ Dừa, Thiên Nga, Lật Đật vô cùng đáng yêu và hiệu quả trong việc gây hứng thú cho trẻ khi khám phá môi trường thiên nhiên trong hoạt động ngoài trời. Nhưng không dừng lại ở đó, năm học này nhà trường chúng tôi tiếp tục sáng tạo, thay đổi khung cảnh sư phạm của nhà trường theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Trước hết tôi quan sát thực tiễn khuôn viên của trường mình và nhận thấy một số tồn tại cần cải tạo như: Khuôn viên dọc lối đi từ cổng vào trước chưa được trải cỏ, đặt những đu quay, nhà thăng bằng đã cũ, kích thước lớn chiếm nhiều diện tích. Hàng cây bóng mát xòa cành thấp che mất không gian, khu vực chơi của trẻ chưa có nhiều các hoạt động trải nghiệm phong phú cho trẻ lựa chọn; Chưa có hệ thống biển chỉ dẫn các khu vực của trường, biển tên lớp chưa có độ tuổi của trẻ Chúng tôi đã khắc phục những tồn tại trên bằng cách: Cắt bớt cành cây xòa thấp tạo không gian thoáng đãng, từ cổng có thể thấy toàn bộ không gian sân trường bên trong. Bỏ đi những đồ chơi ngoài trời đã cũ, chiếm nhiều diện tích, không an toàn cho trẻ; Trải cỏ nhân tạo, tạo thành khu vực vui chơi của trẻ. Để tận dụng không gian chúng tôi đã ốp cỏ quanh các bồn trồng cây bóng mát để tạo thành bệ ngồi cho trẻ, phía trong các bồn cây được dọn sạch cỏ rác, trải sỏi hoặc đá hoặc cát để trẻ có thể khám phá những nguyên liệu tự nhiên. Sau khi đã tạo được mặt bằng về không gian chúng tôi tiến hành phân chia các khu vực chơi và sáng tạo đồ chơi, nguyên liệu chơi cho trẻ. - Khu vực chơi vận động: đầu tư những đồ chơi vận động hiện đại nhưng nhỏ gọn, an toàn như: Gôn đá bóng mini; Bật lò xo; Thang leo thể chất đa năng - Khu chơi tĩnh, tạo hình: Đặt những chiếc bàn xinh xắn được sáng tạo từ lốp xe sơn màu và gia cố mặt bàn bằng tấm Alumi, đảm bảo sạch sẽ, an toàn, bền khi để ngoài trời và kích thước phù hợp với trẻ. Những chiếc lốp xe nhỏ hơn đã được cải tạo thành những chiếc ghế ngồi xinh xắn, vừa vặn với trẻ. Đặc biệt ở khu vực này giáo viên đã tạo được điểm nhấn khá ấn tượng của nhà trường đó là những bức tranh bằng sỏi. Chúng tôi đã cử giáo viên ra bờ sông tự tay sưu tầm những viên sỏi đa dạng hình thù, kích thước. Sau khi làm sạch sử dụng keo 9 / 32
10. “Con chó” để gắn tạo hình các viên sỏi vào nền tranh là những chiếc mẹt tre dân dã, rẻ tiền, sử dụng sơn màu Acrylic để tô tranh. Nguyên liệu không tốn kém nhưng bằng sự sáng tạo, giáo viên chúng tôi đã làm được những tác phẩm mang tính thẩm mỹ cao để trang trí. Ngoài ra cũng bằng những viên sỏi giáo viên đã tạo hình thành những ngôi nhà cổ tích xinh xắn, những con vật đáng yêu ngộ nghĩnh, những chậu cây xương rồng sinh động Những tác phẩm này không những thu hút sự chú ý và hứng thú của trẻ mà còn khiến phụ huynh học sinh và các đồng nghiệp trường bạn ghi nhận và khen ngợi. Ranh giới ước lệ giữa các khu vực chơi là những chậu cây bằng lốp xe cũng tạo hình các con vật như Bọ Dừa, Thiên Nga, Ếch Cốm tạo khung cảnh sinh động nhưng gần gũi với trẻ. - Khu vực các hoạt động trải nghiệm kỹ năng thực hành cuộc sống: Tận dụng mảng tường phía ngoài của lớp học, trước đây đã bong sơn và xuống cấp, chúng tôi cải tạo bằng cách ghép ốp các thanh nhôm màu vân gỗ tạo mặt phẳng cho mảng tường. Lựa chọn nguyên liệu này vì chúng chịu được mưa nắng, nhẹ và dễ lau rửa, đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và an toàn cho trẻ khi tiếp xúc. Để đễ dàng cho việc gắn đính những đồ dùng đồ chơi lên mảng tường mà đảm bảo bền, đẹp khi trẻ tham gia hoạt động, chúng tôi đã nghiên cứu và khoan treo lên các tấm lưới kim loại có kích thước 1m x1m phù hợp độ cao của trẻ, kích thước mắt lưới là 5cm x5cm rất thuận tiện khi buộc hoặc gắn treo các đồ chơi cho trẻ trải nghiệm. Sau khi đã tạo được mặt bằng cho mảng tường lớn, chúng tôi chia mảng tường thành các hoạt động nhỏ: + Chơi với nước: Giáo viên sử dụng những vỏ chai nhựa trong hoặc những đoạn ống nhựa trong gắn dích dắc trên tấm lưới; phía dưới đặt những khay nhựa đựng nước, vài cái phễu và ca nhựa to, nhỏ để trẻ trải nghiệm múc, rót, đong nước, quan sát đường chảy của nước + Chơi thả bóng: Giáo viên chọn những đoạn ống nước bằng nhựa, nhờ phụ huynh học sinh xẻ đôi theo chiều dọc tạo thành các máng, cũng buộc gắn dích dắc trên tấm lưới để trẻ chơi thả bóng, sỏi Một mảng khác gắn những đoạn ống nhựa sơn các màu với kích thước to nhỏ khác nhau, để trẻ chọn thả những quả bóng đúng màu và đúng kích thước của ống nhắm phát triển nhận thức cho trẻ. + Giáo viên dành một mảng lưới buộc gắn những đồ dùng gia đình đã cũ như: Điện thoại bàn; bàn phím máy tính; ổ khóa; khóa dây; chốt cửa dọc, ngang; công tắc điện để trẻ chơi và học cách sử dụng. 10 / 32
11. + Chơi vơi âm thanh: Giáo viên sáng tạo đã lựa chọn những ống tre khô, làm sạch, sơn dầu bóng cho đẹp và bền, treo những ống tre dài ngắn khác nhau để khi trẻ gõ cũng tạo ra các âm thanh trầm bổng khác nhau - Khu vực sảnh tầng một và sân khấu được thiết kế các tiểu cảnh sinh động, phù hợp chủ điểm. Ở khu vực này cỏ nhân tạo không trải thành mảng lớn mà được giáo viên sáng tạo thiết kế cắt thành hình cánh hoa mềm mại, những đường cong uốn lượn phối hợp cùng sỏi và những chậu hoa nhỏ sinh động góp phần tạo cảnh quan khiến sân trường như một khu sinh thái nho nhỏ. Sự nỗ lực trong việc cải tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, phong phú, đẹp và an toàn của đội ngũ giáo viên đã được đông đảo phụ huynh học sinh ghi nhận và hưởng ứng. Dịp trước Tết Nguyên đán, thực hiện chủ điểm Tết và Mùa xuân nhà trường đã vận động phụ huynh học sinh đóng góp ủng hộ chậu cây, chậu hoa và cành hoa đào nhựa để làm đẹp khung cảnh sư phạm nhà trường. Phụ huynh học sinh đã nhiệt tình ủng hộ với tổng trị giá ước khoảng hơn 5 triệu động, làm cho khung cảnh nhà trường thêm rực rỡ. Song song với việc cải tạo lại môi trường, phân chia thành các khu vực chơi cho trẻ, chúng tôi đã đầu tư mới hệ thống biển chỉ dẫn trong nhà trường, thay biển tên lớp có ghi rõ độ tuổi của trẻ, biểu bảng sắp xếp khoa học, ngay ngắn theo đúng nguyên tắc và tiêu chí xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Được sự đồng thuận của tập thể sư phạm nhà trường, năm học này tôi đã chỉ đạo và cùng với tập thể giáo viên cải tạo, sắp xếp, xây dựng được môi trường giáo dục ngoài trời cho trẻ phù hợp với điều kiện kinh tế và điều kiện thực tiễn của nhà trường. Tạo mọi điều kiện cho trẻ sẵn sàng và hứng thú tham gia tích cực vào các hoạt động trải nghiệm. 3.3 Chỉ đạo giáo viên thiết kế xây dựng môi trường giáo dục trong lớp Trẻ em sẽ tham gia vào các hoạt động và các loại trò chơi khác nhau tùy thuộc vào môi trường mà trẻ đang ở đó. Vì vậy trẻ cần có nhiều cơ hội để chơi và học ở cả bên trong và ngoài lớp học. Môi trường trong lớp, do khoảng không gian thường xuyên bị giới hạn giúp trẻ dễ tập trung hơn, phù hợp với tổ chức các hoạt động học cần có tính hệ thống, “hàn lâm”, có nhiều cơ hội phát triển vận động tinh. Đối với các góc hoạt động: tại các góc chơi cá nhân trẻ có nhiều cơ hội thực hành, học hỏi nhiều thứ, được thực hiện các hoạt động theo hứng thú của mình; giáo viên có thể sử dụng các góc chơi để hỗ trợ cho kế hoạch dạy và học, giáo viên có thể hỗ trợ từng cá nhân và từng nhóm nhỏ. Ngay từ đầu năm học, cùng với việc sắp xếp nhân sự, bố trí thời gian để thiết kế xây dựng môi 11 / 32
12. trường giáo dục ngoài trời, tôi cũng luôn chú ý đến việc chỉ đạo giáo viên sắp xếp, trang trí, xây dựng môi trường giáo dục trong lớp lấy trẻ làm trung tâm, tôi luôn nhắc nhở giáo viên các yêu cầu khi thiết kế các góc: + Sắp xếp những hoạt động tương đồng ở gần nhau (HĐ tĩnh xa HĐ động); + Giới hạn không gian (vách ngăn không cố định): có thể dùng chiếu, giá, đồ dùng; + Bố trí có cả góc trong phòng và có góc ở ngoài ban công (ngoài trời); + Đảm bảo trẻ có thể dễ dàng di chuyển giữa các góc trong lớp; + Có đồ chơi, học liệu và phương tiện đặc chủng cho từng góc, chú ý tới các học liệu mang màu sắc vùng miền, địa phương, nguyên vật liệu từ phế liệu, từ thiên nhiên ; + Các góc phải được bày biện hấp dẫn; + Số lượng trẻ hoạt động trong các góc phải phù hợp với không gian của góc, những vị trí không gian nhỏ hẹp thì nên có số lượng trẻ ít hơn; + Không cần thiết phải có một không gian rộng thoáng cố định vì nó có thể sẽ làm giảm không gian của các góc học tập thú vị và vì vậy sẽ hạn chế việc học và chơi của trẻ trong các góc hoạt động này. Năm học này thực hiện nội dung của chuyên đề, quán triệt các hướng dẫn của cấp trên về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, giáo viên trường chúng tôi đã cải tạo môi trường lớp học và sắp xếp lại các góc như sau: + Giá góc: Ở một số lớp, giá góc được Quận đầu tư đầy đủ nhưng cấp làm nhiều đợt nên chưa đồng bộ về kích thước và màu sắc, giáo viên đã nhờ phụ huynh cưa, cắt bớt những trang trí rườm rà, sơn lại màu trắng hoặc xanh nhạt cho đồng bộ và trang nhã, làm nổi bật những đồ dùng, đồ chơi của trẻ khi xếp lên giá, khiến trẻ dễ thấy, dễ gây sự chú ý của trẻ. + Tên góc: Trước đây giáo viên cắt chữ bằng giấy vải dạ các màu, mỗi chữ một màu và mỗi góc một màu chữ khác nhau nên sặc sỡ nhiều màu, chưa thống nhất. Năm nay giảm tải màu sắc, giáo viên thống nhất và chọn chung một màu nền xanh biển, chữ màu trắng trang nhã và hiện đại. Tên góc của các lớp nhà trẻ theo qui ước riêng không giống các lớp mẫu giáo. 12 / 32
13. VD: Ở các lớp mẫu giáo là: Góc chơi đóng vai; góc xây dựng; góc học tập, góc nghệ thuật thì nhà trẻ sẽ là: Góc bế em; góc hoạt động với đồ vật, góc kể chuyện hay góc chơi với hình và màu. + Trang trí góc: Các mảng tường mở trước đây hình ảnh qui ước góc và những “bài tập” cho trẻ thường dán “chết” vào tường, trong quá trình trẻ chơi vẫn thường bong ra hoặc khi thay đổi loại “bài tập” rất mất thời gian nên giáo viên ngại thay đổi. Năm học này, một số góc chúng tôi sử dụng các tấm lưới kim loại phủ sơn màu trắng làm khung, chỉ cần khoan bắt vít treo các tấm khung lên là có một mảng nền chắc chắn. Tùy theo nội dung của từng góc mà treo lên khung các rổ, hộp, hoặc cốc nguyên liệu, đồ dùng, bài tập, hay sản phẩm của trẻ, trẻ mẫu giáo có thể cùng cô trang trí các góc chơi, sắp xếp đồ dùng nguyên liệu vào các góc theo hướng dẫn của cô. Bằng cách này trẻ có thể tự lấy ra, sử dụng xong tự cất rất thuận tiện dễ dàng, khi cần giáo viên có thể thay đổi hoặc bổ sung bài tập, nguyên liệu cho trẻ cũng rất thuận tiện và kịp thời. VD: Ở góc “Bán hàng” giáo viên chọn những chiếc rổ chữ nhật màu trắng có kích thước bằng nhau, treo ngay ngắn lên khung bằng các móc treo, trẻ mẫu giáo sẽ tự phân loại các mặt hàng và sắp xếp vào các rổ như: rau, củ, quả và các mặt hàng khác để bán. Hoặc ở góc “Phát triển ngôn ngữ” giáo viên sử dụng các lõi chỉ bằng giấy tạo thành những chiếc cốc chắc chắn treo lên, trẻ sẽ dán trang trí nhẹ nhàng cho những chiếc cốc và xếp vào đó: Bút chì, bút màu, que thẻ chữ, kẹp gỗ, khuy, hột, hạt rất gọn gàng và thuận tiện. + Góc thiên nhiên thường được bố trí ngoài các ban công hoặc các sảnh hành lang rộng, năm nay cũng được cải tạo trải thêm cỏ xanh, giáo viên bổ sung thêm đồ chơi tự tạo cho trẻ hoạt động trải nghiệm như múc, rót, đong nước; thả bóng; trồng thêm các chậu hoa thủy canh như hoa súng, thả cá cảnh làm cho góc thiên nhiên thêm phong phú và sinh động. + Buồng phụ, nhà vệ sinh cũng luôn được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, sạch sẽ. Có các ký hiệu hướng dẫn trẻ sử dụng như mũi tên chiều đi ra, đi vào cửa; ký hiệu nhà vệ sinh; hình ảnh nội qui trong các góc khoa học, đảm bảo an toàn và thuận tiện cho trẻ và giáo viên sử dụng. + Bảng tuyên truyền: Trước của các lớp đều có bảng tuyên truyền treo ngay ngắn, nội dung tuyên truyền được cập nhật thường xuyên bằng hình ảnh, bằng thông báo, vị trí phù hợp nên thu hút sự chú ý của phụ huynh học sinh. 13 / 32
14. Tiếp thu sự chỉ đạo nhất quán từ BGH và bằng sự nhiệt tình khéo léo của mình, đội ngũ giáo viên trường tôi đã cải tạo, sắp xếp lại các góc chơi trong các lớp, bổ sung đồ dùng đồ chơi tự tạo, thiết kế xây dựng môi trường giáo dục trong các lớp đúng theo nguyên tắc và tiêu chí “Lấy trẻ làm trung tâm”. 3.4 Xây dựng môi trường xã hội thân thiện- Sử dụng hiệu quả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Trường mầm non là môi trường thuận lợi để hình thành các kỹ năng xã hội cho trẻ. Đảm bảo môi trường giao tiếp thân thiện, hòa đồng, ấm cúng, cởi mở giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh. Quan hệ giữa cô và trẻ, người lớn với trẻ phải thể hiện tình cảm yêu thương, thái độ tôn trọng, tin tưởng trẻ, tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ những suy nghĩ, tâm tư nguyện vọng của mình. Tạo điều kiện cho trẻ giao tiếp và thể hiện sự quan tâm của mình đối với mọi người, đối với sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh. Mọi cử chỉ, lời nói, việc làm của cô giáo và người lớn luôn mẫu mực để trẻ noi theo. Mối quan hệ giữa trẻ với trẻ là quan hệ bạn bè cùng học cùng chơi, đoàn kết, hợp tác, chia sẻ, đồng cảm, học hỏi lẫn nhau. Giáo viên luôn nhạy cảm để tận dụng các mối quan hệ giữa trẻ với trẻ để giáo dục trẻ và có sự thống nhất giữa trường mầm non, gia đình và cộng đồng xã hội trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ. Sau khi đã sử dụng các biện pháp để cùng nhau cải tạo, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cả ngoài trời và trong các lớp, thì việc sử dụng, khai thác tối đa hiệu quả môi trường đã tạo ra cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Môi trường dù có đẹp đến mấy mà không tổ chức cho trẻ được hoạt động trong môi trường ấy thì cũng không đem lại kết quả giáo dục nào. Nhận thức được điều này tôi đã tích cực chỉ đạo giáo viên nghiêm túc tổ chức tốt các hoạt động giáo dục cho trẻ đặc biệt là hoạt động góc và hoạt động ngoài trời. Vì chính quá trình hoạt động trải nghiệm trong môi trường do cô tạo ra trẻ không những thu được kiến thức, có thêm nhiều kỹ năng nhận thức mà còn tham gia vào quá trình giao tiếp để hình thành các kỹ năng xã hội. Khi tổ chức các hoạt động “chơi” cho trẻ, giáo viên cần tích cực trò chuyện, giao tiếp với trẻ, hoặc tạo các tình huống để trẻ giao tiếp với nhau. Tuy nhiên cần chú ý độ tuổi của trẻ để sử dụng lời nói, cử chỉ trong giao tiếp, hoặc lời hướng dẫn phù hợp với trẻ. + Đối với trẻ nhà trẻ: phần thỏa thuận chơi, nhận xét chơi ngắn gọn, đơn giản hơn đối với trẻ mẫu giáo, định hướng gợi mở để trẻ hứng thú chơi với đồ chơi, giao lưu với đồ vật, phát triển lời nói, cảm xúc trong quá trình trẻ chơi với đồ chơi, với bạn, với cô. Tạo điều kiện cho trẻ phát triển về mọi mặt: thể chất, 14 / 32
15. nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội và thẩm mỹ, khai thác kinh nghiệm thực tế của trẻ, tận dụng môi trường sẵn có và cho trẻ thực hành được nhiều nhất, lấy trẻ làm trung tâm, thỏa mãn nhu cầu và phù hợp khả năng của từng trẻ. + Đối với trẻ mẫu giáo: Tận dụng tối đa môi trường vật chất (đồ dùng, giáo cụ, nguyên vật liệu ) đảm bảo cho mọi trẻ được hoạt động trải nghiệm trong khi chơi. Giáo viên khuyến khích tất cả mọi trẻ tích cực tham gia chơi, trong quá trình trẻ chơi giáo viên lắng nghe và hỗ trợ nhóm trẻ, cá nhân trẻ kịp thời khi cần thiết, cùng chia sẻ ý tưởng chơi với trẻ, chấp nhận ý tưởng của trẻ, không áp đặt ý tưởng của mình. Không vội vàng can thiệp vào các tình huống xảy ra trong quá trình chơi, bình tĩnh lắng nghe và đưa ra các lời khuyên phù hợp. Giáo viên tuyệt đối không làm hộ trẻ, hướng dẫn khi trẻ không thực hiện được bằng thao tác mẫu hoặc dùng lời nói hướng dẫn trẻ thao tác. Luân chuyển để trẻ được thay đổi luân phiên nhau tham gia vào tất cả các góc chơi. Tạo bầu không khí vui tươi, thân thiện, hòa thuận, quan hệ gần gũi, yêu thương tôn trọng trong quá trình trẻ chơi. VD: Trong tình huống thiếu đồ chơi: giáo viên dạy trẻ biết chờ đợi bạn, cùng chơi với bạn hoặc dạy trẻ tìm đồ vật thay thế hay tìm cách chơi khác cho phù hợp; Trong tình huống giữa trẻ có xung đột: dạy trẻ học cách thỏa thuận, giải quyết mâu thuẫn bằng lời nói; Hoặc trong tình huống có đồ chơi, giáo cụ mới: khuyến khích trẻ lựa chọn và hướng dẫn trẻ thao tác chơi. Nắm vững nguyên tắc và các phương pháp tổ chức hoạt động góc, hoạt động ngoài trời cho trẻ, tích cực tổ chức khai thác sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, sau một năm thực hiện tập thể giáo viên nhà trường chúng tôi đã duy trì và phát triển được một môi trường xã hội thân thiện giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những người xung quanh. Trong quá trình tham gia các hoạt động trải nghiệm, trẻ được phát triển tối đa các kỹ năng nhận thức và kỹ năng xã hội. 4. Kết quả Từ những cố gắng trong việc nghiên cứu tài liệu, đúc rút kinh nghiệm của bản thân, sự đồng thuận hợp tác của tập thể sư phạm, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ trẻ đã giúp nhà trừơng có môi môi trường giáo dục phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường, từ đó nâng cao được chất lượng tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ, thể hiện ở các kết quả sau: 4.1. Kết quả về cơ sở vật chất: 15 / 32
16. - Khung cảnh sư phạm của nhà trường đẹp hơn, khang trang hơn, diện tích sân được trải cỏ, số lượng đồ chơi vận động ngoài trời, số cây cảnh, cây hoa trên sân trường tăng so với năm học trước. Nội dung Năm học Năm học Tăng 2016 - 2017 2017 - 2018 Diện tích trải cỏ 150 m2 230 m2 80 m2 Chậu cây hoa, cây cảnh 36 chậu cây 58 chậu cây 22 chậu cây Đồ chơi ngoài trời 06 loại 11 cái 05 loại Góc chơi trải nghiệm 04 góc 09 góc 05 góc ngoài trời 4.2 Kết quả trên trẻ: - Trẻ được cô giáo và cha mẹ tạo mọi điều kiện khuyến khích tham gia các hoạt động trải nghiệm, năng động, mạnh dạn, tự tin, 100% trẻ 5 tuổi được rèn luyện khả năng sẵn sàng học tập ở trường tiểu học. - 98% trẻ tích cực tham gia hoạt động khi được chơi trong các góc hoạt động ngoài trời và trong lớp. Đa số trẻ chủ động phát hiện những điều mới lạ, tích cực quan sát, đàm thoại với cô giáo, biết đặt câu hỏi và trả lời các câu hỏi phán đoán của giáo viên: Điều gì sẽ xảy ra nếu ? - Kiến thức về các sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh và các kỹ năng nhận thức của trẻ được phát triển, trẻ có kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại, phán đoán, suy luận và giải quyết vấn đề. - 100% trẻ được rèn luyện kỹ năng xã hội; kỹ năng về cảm xúc, giao tiếp lễ phép. 16 / 32
17. Đầu năm Cuối năm Nội dung Tốt Khá Đ CĐ Tốt Khá Đ CĐ Trẻ tích cực tham gia 147 151 295 157 232 369 111 37 hoạt động trải nghiệm 20% 20% 39% 21% 31% 49% 15% 5% Trẻ có kỹ năng xã hội 117 173 175 285 278 285 136 51 theo độ tuổi 16% 23% 23% 38% 37% 38% 18% 7% Trẻ có các kỹ năng nhận 104 118 233 295 233 246 213 58 thức theo độ tuổi 14% 16% 31% 39% 31% 33% 28% 8% 4.3 Kết quả từ phía các bậc cha mẹ: - Cha mẹ luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục trẻ ở nhà trường, đặc biệt là cùng con tham gia các hoạt động trải nghiệm, tích cực giúp trẻ hoàn thành các bài tập cô giao về nhà, các yêu cầu của cô giáo. - Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc hướng dẫn trẻ tham gia các hoạt động trong môi trường giáo dục, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức thông qua bảng thông tin dành cho cha mẹ, số lượng phụ huynh học sinh dự họp trong cả hai kỳ họp vừa qua ở các lớp đều đạt trên 80%. - Cha mẹ cảm thấy vui với sự tiến bộ của trẻ, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường, cha mẹ thông cảm, chia sẻ những khó khăn của cô giáo, cung cấp đồ chơi, vật thật, ủng hộ giáo viên xây dựng môi trường học tập lấy trẻ làm trung tâm. 4.4 Về phía giáo viên và nhà trường - Giáo viên chịu khó, sáng tạo trong xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, thiết kế các góc goạt động sáng tạo ngoài trời và trong lớp. Tích cực trò chuyện giao tiếp với trẻ, kiên trì trả lời những câu hỏi “tại sao?” của trẻ, nắm chắc nội dung chương trình, có kỹ năng xây dựng kế hoạch giáo dục trẻ, biết sắp xếp tổ chức môi trường học tập lấy trẻ làm trung tâm, sử dụng linh hoạt các biện pháp, tận dụng mọi cơ hội để tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm cho trẻ. 17 / 32
18. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Nguyên nhân và bài học kinh nghiệm 1.1. Nguyên nhân: - Được sự chỉ đạo sát sao, triển khai chuyên đề, hướng dẫn cụ thể của phòng Giáo dục và Đào tạo quận Long Biên, trong năm học đã mở các lớp tập huấn, tổ chức các buổi tham quan trường điểm, kiến tập chuyên đề có chất lượng, mang lại hiệu quả thiết thực cho các nhà trường. - Ban Giám hiệu nhà trường có sự suy nghĩ, đầu tư, tìm ra biện pháp cụ thể chỉ đạo giáo viên đi đúng hướng. - Đội ngũ giáo viên trẻ nhiệt tình, hăng hái với công việc, có ý thức học hỏi trau dồi nghiệp vụ, có khả năng tiếp cận cái mới, sáng tạo trong việc sắp xếp lớp học tạo môi trường học tập cho trẻ, tích cực tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho trẻ, tự giác và nghiêm túc thực hiện theo sự chỉ đạo của BGH. 1.2. Bài học kinh nghiệm: - Để xây dựng môi trường giáo dục đảm bảo các tiêu chí “Lấy trẻ làm trung tâm” việc tìm ra các biện pháp thực hiện đã khó, xong việc triển khai thực thi các biện pháp lại càng khó hơn. Để thực hiện điều này, đòi hỏi người quản lý phải hết sức sâu sát và linh hoạt, chịu khó suy nghĩ và tìm tòi, áp dụng các biện pháp chỉ đạo phải phù hợp với thực tế của trường mình, luôn trau dồi kiến thức, cập nhật kịp thời với sự phát triển của ngành học và tiến bộ của xã hội. - Cần phải làm tốt công tác tuyên truyền, xã hội hóa giáo dục, góp phần xây dựng cơ sở vật chất cho trường, lớp ngày càng khang trang, tuyên truyền các bậc phụ huynh cùng tham gia giáo dục trẻ. - Lôi cuốn sự tham gia của trẻ, lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động. - Phát huy tinh thần đoàn kết trong tập thể giáo viên, coi trọng sự thống nhất trong phương pháp dạy trẻ. Đảm bảo nguyên tắc kiên trì – thường xuyên – liên tục trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển kỹ năng nhận thức và kỹ năng xã hội cho trẻ hàng ngày. 2. Kết luận “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là nền móng, là tiền đề cho sự phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. Đối với trẻ mầm non việc “học bằng chơi” trong một môi trường có đầy đủ đồ dùng đồ chơi, an toàn, thân thiện chính là tạo điều kiện hình thành và phát triển ở trẻ tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, lòng nhân ái, tình cảm yêu thương với người thân, với cuộc sống 18 / 32
19. xung quanh trẻ, biết yêu quí bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ những truyền thống của quê hương đất nước, trân trọng và giữ gìn sản phẩm lao động tự làm ra. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho trẻ, tạo tiền đề cho trẻ vững vàng bước vào cuộc sống, cũng là đóng góp một phần không nhỏ trong việc phát triển nguồn nhân lực cho đất nước, vì: "Trẻ em hôm nay là thế giới của ngày mai"/. Hà Nội, ngày 05 tháng 4 năm 2018 19 / 32
20. IV MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA CÁC BIỆN PHÁP 1.Tổ chức tập huấn chuyên đề, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên 20 / 32
21. 2.Xây dựng môi trường giáo dục ngoài trời Cải tạo môi trường, trải cỏ tạo thành khu vui chơi của trẻ ngoài trời. Xây dựng môi trường giáo dục ngoài trời cho trẻ 21 / 32
22. Chơi thả bóng, phát triển nhận thức Chơi trải nghiệm Kỹ năng thực hành cuộc sống 22 / 32
23. Chơi với nước Khu vực chơi trải nghiệm kỹ năng thực hành cuộc sống 23 / 32
24. Trang trí bằng tranh sỏi, tạo điểm nhấn ấn tượng cho môi trường Góc tạo hình ngoài trời với những chiếc bàn ghế xinh xắn làm từ lốp xe 24 / 32
25. Gốc cây được ốp cỏ và trải sỏi cho trẻ khám phá, trang trí bằng những chậu “Hoa xương rồng” làm từ sỏi. 25 / 32
26. Tiểu cảnh ở sân khấu và gốc cây tạo sự sinh động cho môi trường 3.Xây dựng môi trường giáo dục trong lớp Giá góc cũ được sơn lại màu trắng, sạch sẽ và trang nhã 26 / 32
27. Tên góc và trang trí các góc trang nhã nhẹ nhàng, không sặc sỡ. Sử dụng lưới kim loại để treo đồ dùng đồ chơi của trẻ chắc chắn và thuận tiện 27 / 32
28. Góc thiên nhiên trong các lớp được trải cỏ và tạo các hoạt động cho trẻ 28 / 32
29. 4.Tổ chức cho trẻ hoạt động trong môi trường giáo dục Trẻ hứng thú và tích cực hoạt động trong các góc chơi 29 / 32
30. Khu vực hoạt động trải nghiệm ngoài trời được nhiều trẻ quan tâm 30 / 32
31. Trẻ hứng thú với các đồ chơi vận động ngoài trời 31 / 32
32. Trẻ tích cực tham gia hoạt động trong môi trường giáo dục an toàn và thân thiện 32 / 32