Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm - Ngô Thị Hạnh

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm - Ngô Thị Hạnh

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM Lĩnh vực/ Môn: Quản lý Cấp học: Mầm non Họ và tên: Ngô Thị Hạnh Chức vụ: Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn ĐT: 0904365590 Email: hanhhoahong@gmail.com Đơn vị công tác: Trường Mẫu giáo Hoa Hồng Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 2 năm 2020
2. MỤC LỤC I ĐẶT VẤN ĐỀ 2 1 Lí do chọn đề tài 2 2 Mục đích nghiên cứu 3 3 Đối tượng nghiên cứu 4 4 Phương pháp nghiên cứu 4 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4 1 Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm 4 2 Cơ sở thực tiễn 5 2.1 Thuận lợi 5 2.2 Khó khăn 6 2.3 Kết quả, hiệu quả của thực trạng 6 3. Các giải pháp, biện pháp thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mẫu giáo Hoa Hồng 7 3.1 Khảo sát,đánh giá thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và xây dựng kế hoạch chỉ đạo 7 3.2 Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 9 3.2.1 Triển khai nội dung chuyên đề đến đội ngũ giáo viêntrong nhà trường 9 3.2.2 Chỉ đạo thí điểm thực hành xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 10 3.3 Biện pháp tham mưu đầu tư cơ sở vật chất, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 15 3.4 Biện pháp phát động phong trào thi đua xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để chào mừng các ngày lễ lớn theo nội dung từng chủ đề 15 3.5 Biện pháp kiểm tra, đánh giá kết quả của giáo viên trong việcxây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 16 3.6 Biện pháp tuyên truyền phối kết hợp với cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội để xây dựng MTGD lấy trẻ làm trung tâm 16 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với giáo viên và nhà trường 17 III.KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 20 1 Kết luận 20 2 Kiến nghị 20 1 / 21
3. I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài - Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học cũng như tập cho trẻ làm quen với những sinh hoạt gần gũi với hoạt động học tập. Để có thể mạnh dạn, tự tin tham gia các hoạt động và học tập tốt hơn ở các bậc học tiếp theo, trẻ cần phải có sự rèn luyện một cách tích cực về vận động, về trí óc, có sự hiểu biết về bản thân, gia đình, môi trường xung quanh Vì vậy việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một trong những nhiệm vụ quan trọng của giáo viên khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non, đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi mà cả hệ thống giáo dục đang quyết tâm thực hiện Nghị quyết 29 của Đảng (Nghị quyết TW 8 khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”.Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là xây dựng một môi trường an toàn, thân thiện và ấm cúng, trình bày đẹp mắt, thu hút sự chú ýcủa trẻ, giúp trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi, có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp một cách tíchcực, tự nhiên. Môi trường giáo dục gồm có hai bộ phận không thể tách rời, có liên quan chặt chẽ và bổ sung lẫn nhau đó là môi trường vật chất và môi trường xã hội. - Môi trường vật chất bao gồm toàn bộ phương tiện vật chất kể cả trong nhà và ngoài trời có liên quan đến diện tích, phòng học, nhiệt độ, ánh sáng, đồ dùng, đồ chơi - Môi trường xã hội là toàn bộ các mối quan hệ giúp trẻ hình thành phát triển nhân cách, hay nói cách khác môi trường xã hội chính là bầu không khí giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, nó được tạo ra trong quá trình tương tác. - Vì thế đối với trẻ mầm non, việc thiết lập, xây dựng và khai thác có hiệuquả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được xem như một trong những nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của trẻ. Nhưng trên thực tế, việc thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vẫn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập. Mỗi đơn vị, mỗi giáo viên thực hiện theo cách thức và quan điểm riêng của mình cho nên việc thực hiện chưa thật sự đi vào chiều sâu và đúng hướng. Mặt khác, vẫn còn một số giáoviên mầm non chưa đầu tư suy nghĩ, tìm tòi, còn ngại đổi mới, ngại sáng tạo nên hiệu quả thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chưa cao. - Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện. Song song với việc lập kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, mỗi nhà trường cũng cần phải xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ được trải nghiệm. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp 2 / 21
4. những điều kiện tự nhiên - xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non. Hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Có nhiều cách phân loại môi trường giáo dục: Có quan điểm cho rằng, môi trường giáo dục mầm non bao gồm môi trường tự nhiên (như các điều kiện không khí, ánh sáng, nguồn nước, cây xanh, địa điểm trường) và môi trường xã hội (bao gồm: bầu không khí giao tiếp trong trường mầm non, phong cách làm việc, mối quan hệ giữa con người với con người, giữa trường mầm non với các tổ chức kinh tế, xã hội, văn hóa khác ). Một quan điểm khác lại phân chia môi trường giáo dục thành môi trương vật chất và môi trường xã hội. - Môi trường vật chất trong trường mầm non bao gồm các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, không gian phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Môi trường vật chất tạo cho trẻ những cơ hội tốt để trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động và phát triển toàn diện về mặt thể chất, trí tuệ thẩm mĩ, đạo đức, xã hội. Môi trường xã hội được hiểu là toàn bộ những điều kiện xã hội như chính trị, văn hóa, các mối quan hệ giúp trẻ hình thành nhân cách của mình. Môi trường xã hội đặc biệt được nhấn mạnh ở đây là môi trường giao tiếp trong trường mầm non, bao gồm sự giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những người xung quanh. Môi trường này vừa mang tính chất sư phạm, vừa mang tính chất gia đình. Việc phân loại môi trường có thể khác nhau, song đều quan trọng đối với giáo dục mầm non. Theo chúng tôi, môi trường đó cần phải cung ứng các điều kiện cần thiết để kích thích và phục vụ trẻ hoạt động một cách tích cực, chăm sóc trẻ tốt qua đó, nhân cách trẻ sẽ được phát triển tốt và thuận lợi. - Đối với nhà giáo dục, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện để họ phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Đối với phụ huynh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng xã hội để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ trong từng giai đoạn, trong từng thời kì. - Là một cán bộ quản lý, hàng ngày trực tiếp chỉ đạo giáo viên thực hiệnnhiệm vụ chuyên môn của mình nên bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ phảixây dựng môi trường giáo dục như thế nào để trẻ được hoạt động một cáchtrung tâm nhất, tích cực nhất, thoải mái nhất mà lại đạt được hiệu quả cao nhấtluôn là vấn đề mà bản thân tôi đặc biệt quan tâm. Vì vậy trong năm học 2019 - 2020 tôi đã nghiên cứu đề tài: “Biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ” 2. Mục đích nghiên cứu - Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường nâng cao nhận thức và năng lựcvề quản lý, tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ, thực hiện Chương trình Giáo 3 / 21
5. dụcmầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp điều kiện cụ thể của nhóm, lớp và địa phương. - Giúp đội ngũ giáo viên và học sinh xây dựng môi trường giáo dục mang tính “mở”, kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích cực của trẻ,thúc đẩy trẻ tham gia hiệu quả vào các hoạt động chơi và trải nghiệm đa dạng. - Tạo cho trẻ cơ hội học tập qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau phù hợpvới nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân trẻ. - Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội, tạo sự thống nhất cùng quan tâm xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ trong trường mầm non góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. 3. Đối tượng nghiên cứu - Biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm với trường có diện tích nhỏ hẹp. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp quan sát: + Quan sát thực tiễn xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của giáo viên. + Quan sát quá trình tham gia xây dựng môi trường giáo dục và hoạt động của học sinh. - Phương pháp đàm thoại. + Đàm thoại trực tiếp với giáo viên và học sinh. + Thảo luận qua các buổi sinh hoạt chuyên môn - Phương pháp thực hành. + Thực hành trực tiếp tại các nhóm lớp. + Thực hành qua các đợt triển khai chuyên đề, các đợt phát động thi đua. - Phương pháp kiểm tra, đánh giá. II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm - Chúng ta có thể khẳng định rằng yếu tố môi trường có tính chất quyết định đến sự phát triển cả về thể chất cũng như tinh thần của trẻ. Trẻ được sống và học tập, sinh hoạt trong môi trường giáo dục tích cực sẽ có một cơ thể khoẻmạnh, thông minh, nhanh nhẹn, hình thành nên nhân cách lành mạnh làm nền móng cho các giai đoạn phát triển sau này của trẻ. Đối với nhà giáo dục, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện để họ phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Đối với phụ huynh và xã 4 / 21
6. hội,quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự đóng góp của cộng đồng xã hội để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ trong từng giai đoạn, trong từng thời kì.Chương trình giáo dục mầm non tốt là một chương trình lấy trẻ làm trung tâm. Có nghĩa là nó được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng của trẻ. Chương trình này sẽ tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện, không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Một chương trình tốt là chương trình không chỉ quan tâm tới trẻ"học được cái gì" mà còn chú trọng "học như thế nào", tức là cho trẻ những trải nghiệm học tập tích cực để phát triển đam mê ham học hỏi của trẻ và khả năng tự học. - Như vậy có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là thực sự quan trọng và cần thiết. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và pháttriển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đốivới sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộnghiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giải bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻhiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt độngcũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. 2. Cơ sở thực tiễn - Thực trạng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mẫu giáo. 2.1. Thuận lợi - Trường được sự quan tâm của UBND và chỉ đạo sát sao của các phòng ban như: Phòng GD&ĐT, Phòng Nội vụ, Phòng Tài chính Quận, sự tạo điều kiện của Đảng uỷ - UBND - HĐND Phường Cửa Đông. - Năm học 2019 - 2020 nhà trườngđạt danh hiệu trường tiên tiến cấp Quận, tổ dạyđạt danh hiệu tập thể lao động tiên tiến cấp Quận, công đoànđạt danh hiệu Công đoàn cơ sở vững mạnh xuất sắc. - Đội ngũ giáo viên, nhiệt huyết, năng động trong các hoạt động phong trào của nhà trường, phường và của ngành, ham học hỏi để nâng cao trình độ, có tinh thần tự giác vượt mọi khó khăn.Ban giám hiệu luôn đoàn kết, nhất trí phối hợp ăn ý với nhau trong việc điều hành mọi hoạt động của nhà trường. 5 / 21
7. - Cơ sở vật chất trang thiết bị và đồ dùng đồ chơi của nhà trường tươngđối đầy đủ và đặc biệt ưu tiên cho các chuyên đề đang triển khai và tổ chứcthực hiện. 2. 2. Khó khăn - Đội ngũ giáo viên có một số đồng chí trên 50 tuổi nên còn hạn chế về vấn đề ứng dụng CNTT trong giảng dạy, một số giáo viên chưa phát huy được khả năng sáng tạo linh hoạt. - Trình độ phụ huynh không đồng đều, đa số là dân buôn bán nhỏ nên nhận thức chưa cao, vì vậy cũng gặp khó khăn trong công tác phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường. - Diện tích các lớp chật hẹp, không có sân chơi ngoài trời nên khó khăn khi tổ chức các hoạt động cho trẻ. - Một bộ phận phụ huynh còn quá nuông chiều con nên thường để trẻ tiếp cận nhiều với máy tính, điện thoại, những trò chơi điện tử dẫn đến việc trẻ không hứng thú với đồ chơi theo lứa tuổi ở trường mầm non, do đó việc giáo dục trẻ theo khoa học gặp phải không ít khó khăn. 2.3. Kết quả, hiệu quả của thực trạng - Từ thực trạng trên của trường, bản thân tôi nhận thấy rằng mặc dù công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã được thực hiện song còn mang tính hình thức, thiếu tính sáng tạo,chưa mang lại hiệu quả cao, cụ thể qua khảo sát như sau: - Bảng khảo sát giáo viên trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: - Tổng số giáo viên được khảo sát: 15 giáo viên STT Tiêu chí khảo sát Tốt Khá Trung bình Yếu 1 Đổi mới hoạt động chăm sóc 7 8 0 0 giáo dục trẻ và đánh giá sự phát triển của trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 2 Sáng tạo trong việc thiết lập 5 10 0 0 môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với chủ đề. 3 Tổ chức, hướng dẫn trẻ khai 4 6 5 0 thác và sử dụng môi trường giáo dục có hiệu quả. 6 / 21
8. 4 Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ 5 6 4 0 hết khả năng của riêng mình. - Bảng khảo sát mức độ của trẻ trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm - Tổng số trẻ được khảo sát: 140 trẻ STT Tiêu chí khảo sát Tốt Khá Trung bình Yếu 1 Trẻ hứng thú, tích cực tham 60 79 55 8 gia vào việc thiết lập môi 30% 39% 27% 4% trường giáo dục cùng với cô giáo và các bạn. 2 Trẻ chủ động tham gia vào các 58 78 56 10 hoạt động họctập,vui chơi theo 29% 39% 28% 4% quan điểm giáo dục lấytrẻ làm trung tâm. 3 Trẻ thể hiện mối quan hệ thân 72 82 42 6 thiện với cô giáo, với các bạn 36% 41% 21% 2% và môi trường xung quanh. - Từ kết quả khảo sát trên bản thân tôi nhận thấy rằng việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm mới chỉ thể hiện ở bề rộng, chưa có chiều sâu, do đó hiệu quả mang lại chưa cao. Vì vậy cần phải có những biện pháp chỉ đạo sâu sát để đội ngũ cán bộ giáo viên nắm vững hơn kiến thức về chuyên đề “xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, từ đó thiết lậpmôi trường giáo dục cho trẻ hoạt động đạt hiệu quả cao hơn. 3. Các giải pháp, biện pháp thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường Mẫu giáo Hoa Hồng. 3.1. Khảo sát, đánh giá thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và xây dựng kế hoạch chỉ đạo. - Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một bộ phận quan trọng không thể thiếu của chuyên đề: “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, là một chuyên đề mới được triển khai và đi vào thực hiện trong giai đoạn 2016 - 2020, do đó việc thiết lập và khai thác chúng như một phương tiện giáo dục hữu hiệu vẫn còn nhiều hạn chế. Để có cơ sở đưa ra kế hoạch xây dựng 7 / 21
9. môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với thực tế của nhà trường, bản thân tôi là người trực tiếp chỉ đạo giáo viên thực hiện chuyên đề, tôi đã tiến hành đánh giá thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của nhà trường trên các mặt sau: - Đánh giá tổng thể cảnh quan chung của nhà trường (từ khâu thiết kế mặt bằng, bố trí các phòng, sân chơi, phòng chức năng, ban công, cây cảnh ) - Đánh giá xếp loại việc sắp xếp, trang trí, sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của từng nhóm lớp. - Đánh giá môi trường xã hội của nhà trường ( bao gồm các mối quan hệ giao tiếp, ứng xử giữa cán bộ giáo viên với nhau, giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa giáo viên với phụ huynh). - Từ kết quả đánh giá này bản thân tôi đã thấy được những điểm làm được và chưa làm được của việc xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong nhà trường, do đó tôi đã xây dựng kế hoạch chỉ đạo cụ thể cho từng độ tuổi, từng chủ đề trình lên hiệu trưởng và được hiệu trưởng phê duyệt để thực hiện. Từ đó tôi triển khai đến giáo viên và tổ chức cho giáo viên thực hiện. Để xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện đạt hiệu quả, tôi đã lập một kế hoạch cụ thể như sau: - Trước hết tôi lên kế hoạch hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng nhóm, lớp và thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với từng độ tuổi phát triển của trẻ. - Trực tiếp xuống các nhóm lớp để quan sát việc thiết lập, bố trí, sắp xếp các phương tiện phục vụ cho việc giáo dục trẻ ở các chủ đề. - Kiểm tra việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và việc khai thác có hiệu quả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.Ví dụ: + Đối với môi trường giáo dục trong lớp học: tôi khảo sát việc thiết lập, bố trí các góc hoạt động cho trẻ của giáo viên như: nơi treo các bảng biểu, khu vực giới thiệu chủ đề, khu vực trung bày đồ chơi, học liệu tất cả phải được sắp đặt một cách khoa học, tương đồng và hấp dẫn trẻ song phải đảm an toàn trong quá trình trẻ sử dụng. - Từ việc sắp xếp, bố trí môi trường giáo dục trong lớp một cách hợp lí,khoa học mà không gian trong lớp học được cải thiện hơn, lớp học không còn bị tù túng, chật chội như trước nữa mà trẻ đã có thể đi lại giao tiếp với nhau trong khi hoạt động, tạo cho trẻ sự tự tin, thoải mái để tham gia một cách chủ động tích cực các hoạt động trong ngày. + Đối với môi trường ngoài lớp học như: vị trí các chậu cây xanh, nơi đặt đồ chơi ngoài trời, bố trí góc thiên nhiên, khu vực hoạt động, vui chơi Tôi trực tiếp hướng dẫn giáo viên cách bố trí, sắp đặt sao cho đẹp mắt, có tính khoa học và đặc biệt là thuận tiện trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục của giáo 8 / 21
10. viên, giúp giáo viên vừa tổ chức cho trẻ hoạt động vừa quan sát, bao quát được trẻ một cách tốt nhất. 3.2. Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 3.2.1. Triển khai nội dung chuyên đề đến đội ngũ cán bộ giáo viên trong nhà trường. - Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một nội dung quan trọng của chuyên đề “xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, là một chuyên đề mới giai đoạn 2016 - 2020, chuyên đề này cơ bản thay đổi tư duy của phần lớn cán bộ giáo viên về cách thức và phương pháp giáo dục trẻ, do đó để giáo viên nắm được cơ bản nội dung của chuyên đề, bản thân tôi đã tham mưu cho hiệu trưởng nhà trường tổ chức mở lớp triển khai lý thuyết chuyên đề đến từng cán bộ giáo viên nhằm giúp cho đội ngũ cán bộ giáo viên nắm bắt được kiến thức cơ bản của việc thiết lập môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động có hiệu quả. Trong khi triển khai lý thuyết tôi đã sử dụng các phương pháp như: - Tổ chức cho giáo viên được thảo luận, trao đổi, đưa ra ý tưởng mới về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các nhóm lớp và cảnh quan ngoài trời, trình bày những đề xuất, kiến nghị và những khó khăn khi thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại nhóm lớp của mình, sau đó làm bài thu hoạch nộp lên ban giám hiệu nhà trường. Sau khi triển khai lý thuyết, tôi đã tiến hành chỉ đạo cho đội ngũ cán bộ giáo viên được thực hành xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm như: - Chia giáo viên ra làm nhiều nhóm, mỗi nhóm cử 1 nhóm trưởng phụ trách thực hành một nội dung khác nhau. Cứ sau 1 ngày thực hành tôi cho các nhóm trưng bày sản phẩm để cùng nhận xét và để các nhóm khác được tham khảo, học tập, sau đó tôi lại đổi nội dung khác để giáo viên được sáng tạo và thể hiện hết năng lực của mình. Sau 3 ngày tổ chức thực hành, với những nội dung đã được tôi chuẩn bị sẵn, các nhóm đã hoàn thành việc thiết lập môi trường cho trẻ hoạt động ở các nội dung như: Trang trí nhóm, lớp theo nộidung chủ đề; Làm tranh và bảng biểu di động trong lớp; sáng tạo đồ dùng đồchơi cho các góc hoạt động; đối với môi trường giáo dục ngoài lớp học như:Xây dựng góc thiên nhiên, góc vận động tạo cảnh quan môi trường phong trúđể trẻ hoạt động một cách hứng thú, tích cực nhất. - Sau khi hoàn thành phần thực hành tôi cho các nhóm lên trình bày cáchkhai thác và sử dụng phương tiện giáo dục mà mình vừa tạo ra để mọi ngườiđược học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Từ việc làm này tôi thấy việc thiết lập và sử dụng môi trường giáo dụclấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao hơn so với trước đây. Ví dụ: Tôi lên kế hoạch và tổ chức mở lớp tập huấn chuyên đề đồng thờimua các vật liệu như: sơn, bút vẽ, xốp tấm, giấy đề can, dây dù .; sưu tầm lốp xe, các vỏ hộp, vỏ lon bia và một số vật liệu phế thải an toàn từ những kiến thức được tiếp thu tôi hướng dẫn giáo viên tạo ra những đồ dùng dạy học 9 / 21
11. và đồ chơi an toàn, đẹp và hấp dẫn trẻ như: xích đu, thang leo, bộ trống, bộ rối dẹt,cổng chui thể dục, các đồ dùng trưng bày và sử dụng trong các góc hoạt động:các con vật, giỏ hoa, luống rau, bộ dụng cụ, sản phẩm của các nghề sau đótôi cho từng nhóm tác giả trình bày ý tưởng của nhóm mình, cách thức khaithác đồ dùng, học liệu mang lại hiệu quả cao. 3.2.2. Chỉ đạo thí điểm thực hành xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Việc thiết lập, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm không chỉ là việc làm một sớm, một chiều mà cần phải được thực hiện thường xuyên theo kế hoạch hoạt động của trẻ ở từng độ tuổi khác nhau và phải phù hợp, sáng tạo theo từng nội dung của chủ đề. Để tổ chức cho giáo viên thực hành xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao, tô đã tiến hành chỉ đạo điểm ở 3 lớp điểm của trường, sau đó sẽ nhân rộng ra đại trà các nhóm lớp trong nhà trường.Tôi chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm dựa trên các tiêu chí: + Đảm bảo an toàn về mặt tâm lí cho trẻ và trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ và trẻ với những người xung quanh. + Giáo viên là người thể hiện hành vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của mìnhvới trẻ và mọi người xung quanh một cách mẫu mực để trẻ noi theo. + Đồ dùng, đồ chơi, học liệu trong lớp và ngoài lớp đáp ứng được nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện để tất cả mọi trẻ có thể chơi mà học,học bằng chơi,phù hợp với điều kiện của nhà trường. + Các khu vực trong trường, lớp học cần phải được tận dụng không gian để trẻ hoạt động một cách linh hoạt, đa dạng, phong phú, các góc hoạt động mang tính mở giúp trẻ dễ dàng lựa chọn và sử dụng đồ dùng, đồ chơi để thực hành, trải nghiệm. + Cần khuyến khích sự sáng tạo của trẻ trong hoạt động để giúp trẻ trải nghiệm, khám phá sự vật, hiện tượng theo nhiều chiều hướng khác nhau giúptrẻ phát triển một cách toàn diện. Ví dụ: Đối với chủ đề thế giới thực vật: - Đây là một chủ đề rất đa dạng về đối tượng, do đó trước khi thực hiện,tôi chỉ đạo giáo viên sưu tầm nguyên vật liệu, phế thải tận dụng như: giấy góihoa, vỏ hộp sữa chua, băng tua, mạt cưa, sách báo cũ, len gỡ ra từ áo cũ, giấylau tay, giấy xốp - Khi đã sưu tầm được nguyên vật liệu, tôi hướng dẫn giáo viên cùng học sinh làm tranh chủ đề trang trí lớp học; làm các luống hoa, luống rau từ giấy gói hoa, xốp và giấy lau tay, làm dàn cây dây leo từ vỏ chai và len cũ, sử dụng hộp sữa để làm chậu cây, hàng rào để minh hoạ cho các bài thơ, câu chuyện và sử dụng trong các góc hoạt động tạo hứng thú cho trẻ khi tham gia các hoạt động. 10 / 21
12. - Ngoài ra hướng dẫn giáo viên sưu tầm hạt các loại cây để ươm và cho trẻ quan sát sự phát triển của cây .phân loại các loại cây khác nhau, cùng với đồ dùng, đồ chơi ở trong lớp, đồ dùng đồ chơi ngoài trời như: Cây xanh, luống rau, luống hoa phong phú, đa dạng cũng góp phần kích thích trẻ hứng thú quan sát những sự thay đổi theo ngày, theo mùa của các lá trên cùng một cây hoặc tìm ra sự giống và khác nhau giữa cây này và cây khác, cây hoa với cây ăn quả,cây bóng mát Từ đó hình thành cho trẻ một số kỹ năng trong việc chăm sóc cây như: tưới nước, nhổ cỏ, xới đất cho cây Với những cách làm tuy đơn giản như vậy nhưng sẽ tạo điều kiện cho hoạt động của cô và trẻ đa dạng, hấp dẫn hơn nhiều. Cũng thông qua những hoạt động này giúp cho việc hình thành nơi trẻ thái độ yêu mến đối với môi trường sống, với cây xanh và luôn có ý thức bảo vệ môi trường sống xanh, sạch, đẹp. + Đối với chủ đề: Quê hương, đất nước, Bác Hồ: Hướng dẫn cho giáo viên và học sinh cách làm và sử dụng một số đồ dùng, đồ chơi theo đặc điểm các cùng miền như: cách làm nhà sàn bằng que kem và que diêm; cách xếp dán tranh theo vùng miền bằng cát, mạt cưa, hạt na, hạt xốp chỉ đạo giáo viên cùng trẻ trang trí nhóm lớp sao cho phù hợpvới chủ đề, với độ tuổi, với địa phương và đặc biệt là gần gũi với trẻ và mang tính giáo dục cao. - Trong quá trình chỉ đạo giáo viên thực hiện, tôi thường xuyên kiểm tra,đánh giá chất lượng để các nhóm lớp phải đạt được yêu cầu sau: + Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại các nhóm lớpphải đảm bảo tính thẩm mỹ, an toàn cao, phải hợp vệ sinh cho trẻ, khuyếnkhích sử dụng các sản phẩm tự làm bằng nguyên vật liệu phế thải. - Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội cần thiết trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non. Xây dựng môi trường giáo dục phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. - Môi trường giáo dục trong trường mầm non gồm môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp học. Cả hai môi trường này đều rất quan trọng đến việc dạy và học của cô và trẻ. Trẻ em sẽ tham gia vào các hoạt động và các loại trò chơi khác nhau tùy thuộc vào môi trường mà trẻ đang ở đó. Vì vậy trẻ cần có cơ hội để chơi và học ở môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp học và môi trường xã hội. * Môi trường bên trong lớp học: Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học thêm lôi cuốn trẻ các cô giáo cần tạo nên một môi trường trong lớp học với những màu sắc sinh động và ngộ nghĩnh. Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; Khi thiết kế các góc hoạt động trong lớp giáo viên cần cần chú ý: 11 / 21
13. - Sắp xếp không gian hợp lí: + Gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ + Có sự phân chia giữa các góc rõ rệt, phù hợp + Thiết kế các góc chơi phù hợp diện tích lớp, độ tuổi. Đảm bảo cho trẻ di chuyển dễ dàng giữa các góc mà không va chạm vào nhau hoặc vấp ngã hay va chạm vào đồ vật. - Trang trí: +Vừa tầm mắt trẻ (không quá cao hoặc quá thấp) + Hình ảnh rõ ràng, cụ thể, không quá nhiều hình ảnh. Quan tâm đến môi trường chữ viết. Dùng chữ in thường và chữ viết thường + Góc mở: Có sản phẩm của cô và của trẻ, phong phú về thể loại như vẽ, nặn, xé dán, cắt dán, có sản phẩm của phụ huynh + Màu sắc: Tranh ảnh, màu sắc hài hòa, sinh động, ngộ nghĩnh, không quá rực rỡ, lòe loẹt - Các góc chơi: Trong lớp học không thể thiếu các góc chơi của trẻ nên cần đảm bảo đủ số lượng góc cho trẻ chơi + Tùy theo không gian, diện tích của lớp có thể bố trí góc chơi trong hoặc ngoài lớp + Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên. + Bố trí các góc linh hoạt để có thể sắp xếp lại + Bố trí sắp xếp những hoạt động tương đồng thì ở gần nhau (hoạt động tĩnh xa hoạt động động) + Bố trí các góc có thể di chuyển được. Cần đảm bảo an toàn cho trẻ + Có đủ đồ chơi và phương tiện đặc chưng của từng góc - Đồ dùng, đồ chơi trong các góc: + Phong phú về thể loại: Tự làm, mua sẵn, lá cây, hột, hạt, len, vải vụn để khuyến khích trẻ trải nghiệm. Nên có đồ dùng đã hoàn thiện và chưa hoàn thiện để trẻ chơi. + Đồ dùng, đồ chơi ở các góc phải được sắp xếp gọn gàng, khoa học, dễ lấy, tiện cho trẻ khi sử dụng. + Mang sắc thái vùng, miền: Nguyên vật liệu của địa phương (đưa ản phẩm của địa phương vào) + Mang tính mở và được bổ sung theo giai đoạn. - Việc sắp xếp, bố trí, sử dụng các góc hoạt động và hướng dẫn trẻ hoạt độngtrong các góc một cách hợp lí cũng như việc tạo ra không gian cho trẻ hoạtđộng là một nhiệm vụ vô cùng qua trọng của giáo viên. Do đó tôi đã hướng 12 / 21
14. dẫn giáo viên những kiến thức cần thiết cho việc xây dựng và thiết lập môi trường giáo dục một cách khoa học, đảm bảo giáo viên có thể kiểm soát, bao quát được hết trẻ, trong khi đó trẻ có được nhiều lựa chọn để thực hiện theo ýthích, hứng thú của mình. Ví dụ: Đối với hoạt động góc, tôi chỉ đạo giáo viên bố trí sắp xếp góc chơi gây tiếng ồn (góc xây dựng; nhóm bán hàng) không xếp gần với góc cần yên tĩnh (Góc học tập; nhóm chơi bác sỹ). + Đối với góc xây dựng phải ở nơi thuận tiện cho việc đi lại, giao lưu với các nhóm chơi khác và không ảnh hưởng đến các nhóm chơi yên tĩnh. - Học liệu, nguyên vật liệu, đồ dùng, đồ chơi trong góc hoạt động đóng vai trò không nhỏ trong quá trình học và chơi của trẻ. Vì vậy các đồ dùng và học liệu mà giáo viên cung cấp cho các góc hoạt động cần được lên kế hoạch thật cẩn thận để hỗ trợ giáo viên lên kế hoạch cho việc học của trẻ và để thu hút trẻ tham gia, cũng như tạo ra các cơ hội học tập khác. - Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu, học liệu có giá đựng ngăn nắp, gọn gàng, để ở nơi trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ dùng, dễ cất. - Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu được thay đổi và bổ sung phù hợp với mục tiêu chủ đề/hoạt động và hứng thú của trẻ. - Có nguyên vật liệu mang tính mở (lá cây, hột hạt ), sản phẩm hoàn thiện, sản phẩm chưa hoàn thiện - Có sản phẩm mua sẵn, sản phẩm cô và trẻ tự làm, sản phẩm của địa phương đặc trưng văn hóa vùng miền (trang phục, dụng cụ lao động ) - Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu an toàn, vệ sinh, phù hợp với thể chất và tâm lí của trẻ mầm non. - Học liệu, thiết bị, đồ chơi được điều chỉnh để hỗ trợ trẻ khuyết tật (nếu có). - Học liệu và phương tiện trong góc hoạt động cần được hợp lý đảm bảo rằng trẻ có thể thể hiện các ý tưởng và không bị gò bó. Học liệu đó giúp: - Hỗ trợ giáo viên lập kế hoạch học tập cho trẻ, kích thích trẻ tham gia và làm phong phú hoạt động chơi và học của trẻ; - Có thể thay đổi tùy theo giáo viên dự định và tùy vào hứng thú, khả năng của trẻ; - Phong phú, đa dạng và được bổ sung khi cần; - Được bày biên một cách hấp dẫn; - Sắp đặt hợp lý và thuận tiện; - Mang tính mở, không cố định trẻ phải sử dụng theo cách nào cho đúng; - Nguyên vật liệu tự nhiên và phế liệu; 13 / 21
15. - Phản ánh rõ sự khác biệt văn hóa (mang màu sắc vùng miền, địa phương) của trẻ trong trường và của cộng đồng. * Môi trường ngoài lớp học: - Là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Xây dựng môi trường ngoài lớp học phù hợp, an toàn, sạch đẹp, hấp dẫn sẽ tạo cơ hội cho trẻ hoạt động, đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ.Khi bố trí các góc/khu vực hoạt động ngoài trời cần lưu ý: - Các góc/khu vực hoạt động ngoài trời cần được xác định rõ ràng. - Mỗi góc/khu vực hoạt động có nhiều loại học liệu, đồ chơi và phương tiện, trong đó có loại đặc trưng cho từng góc/khu vực, tạo cơ hội cho trẻ tham gia hoạt động. - Đồ chơi, học liệu, trang thiết bị ở các góc/khu vực hoạt động đảm bảo an toàn, vệ sinh: không có đồ sắc nhọn, không độc hại, được vệ sinh sạch sẽ, được bảo dưỡng định kì, sửa chữa kịp thời, tạo hình ảnh và ấn tượng riêng của trường/lớp. * Môi trường xã hội: - Đây là môi trường trường trong nhà trường, gia đình và xã hội - Cần quan tâm đến sự giao tiếp của cô với cô, cô với trẻ, trẻ với trẻ, cô với phụ huynh - Cần xây dựng môi trường giao tiếp chân tình, cở mở - Giáo viên quan tâm đều đến các trẻ, yêu thương tôn trọng trẻ, đối xử công bằng với mọi trẻ - Lắng nghe ý kiến của trẻ, tôn trọng trẻ. - Giáo viên, người lớn cần là tấm gương cho trẻ học tập và làm theo - Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. 14 / 21
16. - Trong quá trình hướng dẫn trẻ hoạt động, giáo viên tổ chức, điềukhiển, hỗ trợ đúng lúc, đặc biệt không làm thay trẻ song giáo viên phải là người khuyến khích trẻ tích cực tương tác giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với đồ dùng, học liệu, đảm bảo khai thác một cách triệt để đồ dùng, học liệu đã chuẩnbị sẵn. - Bằng cách chỉ đạo tại các lớp điểm và nhân rộng đại trà trong toàn trường, các nhóm lớp đã xây dựng và thiết lập được môi trường giáo dục mộtcách phong phú, đa dạng, hấp dẫn và an toàn đối với trẻ. 3.3. Biện pháp tham mưu đầu tư cơ sở vật chất, xây dựng môi trường giáodục lấy trẻ làm trung tâm: - Hoạt động giáo dục cho trẻ trong trường mầm non là một hoạt động đặc biệt, nó không giống với bất kỳ một cấp học nào. Đối với trẻ mầm non, hoạt động giáo dục không thể tách rời với cơ sở vật chất hay nói cụ thể hơn là trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, chúng ta không thể giáo dục trẻ một cách có hiệu quả nếu như chúng ta không được trang bị cơ sở vật chất một cách đầy đủ. Vìvậy công tác tham mưu xây dựng cơ sở vật chất, bổ sung trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi có vai trò vô cùng quan trọng trong một nhà trường. - Tham mưu cho hiệu trưởng nhà trường bổ sung thiết bị, đồ dùng đồ chơi cho các nhóm lớp phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ như: Máy vi tính, đầu đĩa, đồ dùng kỹ năng tự phục vụ, tài liệu, sách báo, các nguyên liệu để tạo ra đồ dùng, đồ chơi trong các góc chơi của trẻ tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ được khám phám được trải nghiệm qua việc trẻ được thực hành tại lớp học của mình. - Phát động phong trào làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo, ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn, chỉ đạo và hướng dẫn đội ngũ giáo viên tăng cường sưu tầm các nguyên vật liệu dễ kiếm tìm đã qua sử dụng để sáng tạo nhiều đồ dùng dạy học và đồ chơi phục vụ cho các hoạt động giáo dục cho trẻ. Đưa nội dung này vào các hội thi hội giảng. Tổ chức Hội thi sáng tạo đồ dùng dạy học tự làm. Qua các hoạt động này trong năm học toàn trường đã có 120 bộ đồ dùng đồ chơi. Chỉ đạo độ ngũ giáo viên tận dụng các khoảng không gian trong và ngoài lớp tăng cường các chậu cây xanh để đảm bảo cho môi trường lớp học xanh - sạch - đẹp. 3.4. Biện pháp phát động phong trào thi đua xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để chào mừng các ngày lễ lớn theo nội dung từng chủ đề sự kiện. - Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm theo nội dung các phong trào thi đua và theo chủ đề được bản thân tôi đặc biệt quan tâm. Đây là một nội dung được giáo viên trong nhà trường tích cực hưởng ứng và nhiệt tình tham gia. Bởi vì việc phát động và tổ chức thực hiện các phong trào thi đua chào mừng các ngày lễ lớn trong năm là cơ hội để giáo viên trong trường được thể hiện khả năng, năng lực chuyên môn của mình. Chính vì vậy trong năm học này 15 / 21
17. tôi đã tham mưu, phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường phát động các phong trào thi đua như: - Chuyên đề "Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm" . - Phong trào “Sáng tạo đồ dùng dạy học tự làm” nhân hội giảng 20/11, hội giảng mùa xuân - Phong trào “Thiết kế bài giảng điện tử, bài giảng elearning” - Mỗi đợt phát động phong trào thi đua, chúng tôi đều cho các cá nhân,tập thể được nhận xét, đánh giá mức độ hoàn thành của nhau và nhà trường tổ chức trao giải cho những cá nhân, tập thể đạt được thành tích cao. Bằng việc làm này không những đánh giá được năng lực của mỗi cán bộ giáo viên, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng cho những cán bộ giáo viên có năng lực yếu kém mà còn góp phần xây dựng được môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phong phú hơn, đa dạng hơn. 3.5. Biện pháp kiểm tra, đánh giá kết quả xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện của giáo viên là việc làmthường xuyên, có ý nghĩa quan trọng đối với người làm công tác quản lý đạo. Ngoài việc thường xuyên đôn đốc giáo viên thiết lập môi trường cho trẻtrong các hoạt động hàng ngày, tôi còn kiểm tra giáo viên bằng phiếu đánh giásau mỗi chủ đề một mặt để giúp giáo viên điều chỉnh những điểm chưa phùhợp, chưa hợp lý trong quá trình thực hiện, mặt khác làm căn cứ đánh giá chấtlượng thực hiện chuyên đề, chuyên môn. Sau mỗi chủ đề tôi công bố kết quảthực hiện của từng nhóm lớp trong buổi sinh hoạt chuyên môn mục đích giúpgiáo viên thấy được năng lực thực sự của mình, của đồng nghiệp để phấn đấuhơn nữa ở những chủ đề tiếp theo. Để làm tốt công tác này bản thân tôi phải cósự đánh giá một cách công bằng, khách quan và khoa học, phải chỉ ra được mặttích cực và mặt hạn chế của từng giáo viên, từng nhóm lớp từ đó phát huy hơnnữa những mặt tích cực mà giáo viên đã làm được và hạn chế tối thiểu nhữngnhược điểm mà trong quá trình tổ chức thực hiện giáo viên đã mắc phải, gópphần vào việc tạo dựng và thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâmphải thực sự thu hút, hấp dẫn trẻ mang lại hứng thú cho trẻ giúp trẻ hoạt độngđạt hiệu quả cao nhất. 3.6. Biện pháp tuyên truyền phối kết hợp với cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội để xây dựng MTGD lấy trẻ làm trung tâm. 3.6.1. Tuyên truyền phối kết hợp với cha mẹ học sinh. - Môi trường giáo dục là yếu tố quyết định chất lượng học tập của trẻ, cóthể ví rằng môi trường giáo dục là người mẹ thứ hai trong việc định hướng và kích thích trẻ khám phá nhằm thỏa mãn nhu cầu học hỏi, vui chơi của trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện. Để công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt được hiệu quả cao thì chúng ta không thể nhắc đến một bộ phận quan 16 / 21
18. trọng quyết định đến sự phát triển của nhà trường ngày hôm nay, đó là hội cha mẹ học sinh. + Đa dạng các hình thức, hoạt động tuyên truyền tới cộng đồng, cha mẹ trẻ về vị trí, vai trò của giáo dục mầm non và hướng dẫn chăm sóc, giáo dục trẻ tại gia đình. + Có mối quan hệ hợp tác, chia sẻ giữa giáo viên, nhà trường, cha mẹ trẻ và cộng đồng trong chăm sóc, giáo dục trẻ. + Tạo điều kiện để các bậc cha mẹ tham gia vào hoạt động của trường, lớp nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Kịp thời thông tin đến gia đình về những tiến bộ hoặc những khó khăn của trẻ. Có biện pháp khuyến khích sự chia sẻ của gia đình về đặc điểm tâm lí của trẻ để thống nhất các biện pháp thúc đẩy sự tiến bộ của trẻ. - Thông qua các buổi họp phụ huynh, các hội thi, thông qua hệ thống bảngbiểu và những buổi gặp gỡ, nói chuyện với hội cha mẹ học sinh, nhà trường đãtuyên truyền rộng rãi đến cha mẹ học sinh về tầm quan trọng của việc thiết lậpmôi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Từ đó giúp cha mẹ học sinh hiểuđược đặc điểm phát triển của con mình, biết được con cần gì? Nhu cầu hoạtđộng và vui chơi của con như thế nào? Cần phải kết hợp với cô giáo những gìđể con có được môi trường hoạt động thân thiện, an toàn, giúp con phát triển toàn diện. - Ngoài việc chia sẻ với giáo viên về cách thức, về phương pháp giáo dục trẻ, cha mẹ học sinh còn ủng hộ về vật chất để cải tạo sân trường; mua sắm đồ dùng, đồ chơi, ủng hộ nguyên vật liệu, để giáo viên và học sinh thiết kế, sáng tạo ra đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc dạy và học đạt kết quả tốt. 3.6.2. Tuyên truyền, phối kết hợp với các lực lượng xã hội. Việc tuyên truyền và phối kết hợp với các lực lượng xã hội là việc làmmà ban giám hiệu nhà trường đặc biệt quan tâm, cụ thể như sau: Tuyên truyềnvề tầm quan trọng của môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm qua việc tổchức các hội thi như: "Sáng tạo làm đồ dùng dạy học, đồ chơi", "Liên hoan chúng cháu vui khỏe” Hội thảo chuyên môn về chuyên đề “Đổi mới sang tạo trong dạy và học” Thông qua các hội thinày để các tổ chức đoàn thể, các lực lượng xã hội và cộng đồng dân cư thấyđược vai trò của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cũng như hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non. Từ công tác tuyên truyền này mà cộng đồng dân cư hiểu rõ hơn về bậc học mầm non và có nhữ 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với giáo viên và nhà trường: Bằng việc sử dụng những biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường Mẫu giáo Hoa Hồng một cách linh 17 / 21
19. hoạt, sáng tạo, trong năm học 2019 - 2020 công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã thu được kết quả khả quan như sau: 4.1. Đối với giáo viên: - Trong quá trình chỉ đạo thực hiện việc xây dựng môi trường giáo dục lấytrẻ làm trung tâm, bản thân đã truyền đạt cho giáo viên những kiến thức và kỹ năng cơ bản trong việc xây dựng và khai thác môi trường cho trẻ hoạt độngmột cách tích cực, nhờ đó đã kích thích sự say mê sáng tạo của giáo viên, giúpgiáo viên hăng say hơn trong việc thiết lập môi trường, phương tiện phục vụcho hoạt động của trẻ. Vì vậy mà môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học ngày càng phong phú, đa dạng và hấp dẫn hơn đối với trẻ. - Để thực hiện tốt việc xây dựng, thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làmtrung tâm, mỗi cán bộ, giáo viên đã không ngừng nổ lực nghiên cứu, suy nghĩ,tìm tòi, sáng tạo, học hỏi những kiến thức về văn hoá cũng như trau dồi thêm kĩ năng sư phạm để đáp ứng yêu cầu của công việc. Ngoài ra trong quá trìnhcùng trẻ thực hiện nhiệm vụ, sự gắn bó giữa cô với trẻ càng thêm khăng khít,trẻ yêu mến cô giáo và tích cực hợp tác với cô để cùng hoàn thành nhiệm vụ. - Quan hệ giữa giáo viên với đồng nghiệp, giữa giáo viên với cha mẹ họcsinh càng thêm gắn bó, gần gũi và thân thiện hơn. - Bảng khảo sát giáo viên sau khi áp dụng các biện pháp của sáng kiến: STT Tiêu chí khảo sát Tốt Khá Trung Yếu bình 1 Đổi mới hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ và đánh giá sự phát 10 5 0 0 triển của trẻ theo quan điểm giáo 67% 33% dục lấy trẻ làm trung tâm. 2 Sáng tạo trong việc thiết lập môi 9 6 0 0 trường giáo dục lấy trẻ làm trung 60% 40% tâm phù hợp với chủ đề. 3 Tổ chức, hướng dẫn trẻ khai thác 10 5 0 0 và sử dụng môi trường giáo dục 67% 33% có hiệu quả. 4 Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ 11 4 0 0 hết khả năng của riêng mình. 73% 27% 18 / 21
20. 4.2. Đối với trẻ: - Hầu hết các trẻ đều rất hứng thú tham gia vào các hoạt động xây dựng môi trường giáo dục. - Trẻ mạnh dạn, tự tin nói lên suy nghĩ, ý định của mình khi tham gia tương tác giữa cô với trẻ, giữa trẻ với các bạn và giữa trẻ với đồ dùng, học liệutrong quá trình hoạt động. - Trẻ ngày càng bộc lộ rõ sự say mê, chăm chú vào các đối tượng mà trẻ được trực tiếp tạo ra, cũng từ đó mà trẻ phát triển về mọi mặt như ngôn ngữ, tư duy, tình cảm xã hội, các kĩ năng cần thiết khác - Trẻ gần gũi, thân thiện hơn với cô giáo, với các bạn và đặc biệt là với môi trường xung quanh. - Bảng khảo sát mức độ đạt được của trẻ sau khi áp dụng các biện pháp của sáng kiến kinh nghiệm: STT Tiêu chí khảo sát Tốt Khá Trung Yếu bình 1 Trẻ hứng thú, tích cực tham 90 80 32 0 gia vào việc thiết lập môi 44% 40% 16% trường giáo dục cùng với cô giáo và các bạn. 2 Trẻ chủ động tham gia vào các 102 80 20 0 hoạt động học tập,vui chơi 50%% 40% 10% theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 3 Trẻ thể hiện mối quan hệ thân 98 76 28 0 thiện với cô giáo, với các bạn 49% 38% 13% và môi trường xung quanh. 4.3. Đối với cha mẹ học sinh - Từ công tác tuyền truyền, vận động của nhà trường mà hội cha mẹ học sinh đã hiểu rõ hơn tầm quan trọng của bậc học mầm non cũng như những đóng góp của cán bộ, giáo viên trong nhà trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và ở trường mẫu giáo Hoa Hồng nói riêng. Từ đó hội cha mẹ học sinh có những biện pháp vận động để cha mẹ học sinh trong toàn trường quan tâm hơn đến công tác xã hội hóa của nhà trường, góp phần cải tạo môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học thêm phong phú và đa dạng hơn 19 / 21
21. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận - Từ thực tiễn công tác quản lý chỉ đạo, kết hợp với những biện pháp đã áp dụng trong sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã chỉ đạo cho giáo viên ở các nhóm lớp trong trường Mẫu giáo Hoa Hồng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục trong nhà trường nói riêng và giáo dục mầm non trong huyện nhà nói chung. - Giáo viên hiểu rõ hơn về môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và tầm quan trọng của việc xây dựng, thiết lập môi trường cho trẻ hoạt động; Chủ động hơn trong cách bố trí, sắp xếp, thay đổi, tạo sự mới lạ, hấp dẫn cho trẻ,thu hút trẻ vào các hoạt động đạt hiệu quả cao nhất. - Trẻ chủ động, tích cực và hứng thú tham gia vào các hoạt động, đặc biệt là các hoạt động vận động bằng thân thể và các giác quan dưới nhiều hình thức khác nhau, giúp cho quá trình tiếp thu tri thức của trẻ được dễ dàng hơn,trẻ phát triển một cách toàn diện hơn. 2. Kiến nghị - Tăng cường mở các lớp bồi dưỡng để cập nhật kiến thức cho CBGVcủa ngành học; nội dung, hình thức bồi dưỡng cần được đổi mới và phong phú hơn. Trên đây là một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” cũng như chất lượng giáodục trẻ tại trường mẫu giáo Hoa Hồng. Rất mong được sự nhận xét,góp ý của hội đồng khoa học các cấp để đề tài được hoàn thiện hơn và ứng dụng rộng rãi hơn. Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Hoàn Kiếm, ngày 15 tháng 02 năm 2020 Người viết Ngô Thị Hạnh 20 / 21