Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo - Năm học 2017-2018 - Nguyễn Thị Mai Lan

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo - Năm học 2017-2018 - Nguyễn Thị Mai Lan

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẪU GIÁO TUỔI THƠ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo Lĩnh vực/ Môn: Chăm sóc nuôi dưỡng Cấp học: Mầm non Họ và tên: Nguyễn Thị Mai Lan Chức vụ: Nhân viên cấp dưỡng Điện thoại: 02438265382 Email: Đơn vị công tác: Trường Mẫu giáo Tuổi Thơ Quận Hoàn Kiếm – Hà Nội Hoàn kiếm, tháng 5 năm 2018
2. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo MỤC LỤC STT Nội dung Trang I ĐẶT VẤN ĐỀ 2 II GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Nội dung lý luận 3 2. Thực trạng vấn đề 3-4 3. Biện pháp thực hiện 4 1.3 Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn 4-6 2.3 Kết hợp với giáo viên trên lớp 7 3.3 Tự nghiên cứu, học tập 7 4.3 Kết quả 7 5.3 Bài học 8 III KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 9 2/9
3. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo I. Đặt vấn đề Chăm sóc nuôi dưỡng vệ sinh an toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe cho trẻ trong trường mầm non là việc hết sức quan trọng mà toàn đảng, toàn dân cần phải quan tâm đến. Riêng đối với bậc học mầm non việc chăm sóc nuôi dưỡng và bảo vệ sức khỏe của trẻ được đặt lên hàng đầu, vì mục tiêu giáo dục mầm non là hình thành nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa giúp cho trẻ khỏe mạnh hồn nhiên vui tươi phát triển cơ thể cân đối hài hòa. Nếu chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ không tốt sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, tỷ lệ suy dinh dưỡng cao ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ. Do đó việc nuôi dưỡng và giáo dục dinh dưỡng và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ là hết sức cần thiết, chính vì vậy việc chăm sóc nuôi dưỡng và vệ sinh an toàn thực phẩm cho trẻ là vô cùng quan trọng. Dinh dưỡng và sức khoẻ trẻ em là vấn đề đang được toàn xã hội quan tâm. Chúng ta đều thấy rõ tầm quan trọng trong việc ăn uống hàng ngày của trẻ, đó là nhu cầu thiết yếu không thể thiếu được trong đời sống hàng ngày của con người và ăn uống là yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển, hoạt động và học tập của trẻ. Vậy cần phải ăn uống như thế nào để đảm bảo dinh dưỡng cân đối hài hoà giữa chất và lượng. Giúp trẻ phát triển toàn diện, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em. Ngoài việc ăn uống đủ chất, đủ lượng còn phải chú ý đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Bởi việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm nhất là trong các trường mầm non. Vì trẻ còn nhỏ cơ thể trẻ còn non yếu nếu để xẩy ra ngộ độc thức ăn không những ảnh hưởng đến sức khoẻ mà còn ảnh hưởng đến tinh thần và trí tuệ sau này của trẻ. Vì vậy mà việc thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm phải luôn luôn được quan tâm chú trọng trong các trường mầm non. Để có được bữa ăn ngon, đảm bảo đủ các chất dinh dưỡng một cách an toàn, hợp lý không phải là đơn giản, nhất là bữa ăn cho các cháu trong trường mầm non. Xuất phát từ nhận thức trên bản thân là một cô nuôi tôi hiểu rõ về việc chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ nhất là trẻ trong độ tuổi mầm non. Vì vậy mà tôi chọn đề tài dinh dưỡng chăm sóc sức khoẻ trẻ “Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo” 3/9
4. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo II. Giải quyết vấn đề 1. Nội dung lý luận: Như chúng ta đã biết sức khoẻ là vốn quý của con người. Ăn uống là cơ sở tạo cho con người có một thể lực tốt. Ăn uống theo nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, đảm bảo đủ về lượng và chất thì cơ thể mói phát triển một cách toàn diện được. Dinh dưỡng là nhu cầu sức khoẻ của mỗi người, trẻ em cần dinh dưỡng để phát triển thể lực, trí tuệ, người lớn cần dinh dưỡng để duy trì và phát huy sự sống để làm việc cống hiến cho xã hội. Nếu trẻ không được nuôi dưỡng tốt sẽ chậm lớn, còi cọc chậm phát triển về mọi mặt ngược lại nếu trẻ được nuôi dưỡng tốt sẽ mau lớn khoẻ mạnh phát triển tốt về mọi mặt xứng đáng là chủ nhân tương lai của đất nước. Nhờ sự phát triển của dinh dưỡng học mà người ta đã biết trong thức ăn có chứa tất cả các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể đó là: Chất đạm, chất béo, chất sơ, vitamin, muối khoáng Nếu dư thừa hoặc thiếu hụt các chất dinh dưỡng này trong cơ thể thì sẽ gây ra nhiều bệnh tật hoặc nguy hiểm hơn là có thể dẫn tới tử vong nhất là đối với trẻ nhỏ, tốc độ phát triển thể lực, trí tuệ và tình cảm cùng các mối quan hệ xã hội rất nhanh, nhanh đến mức mà người ta cho rằng sự thành công của chúng ta quyết định sự thành đạt của đứa trẻ trong tương lai. Nhờ áp dụng dinh dưỡng vào cuộc sống sức khoẻ mà khoa học đã khám phá ra tầm quan trọng của dinh dưỡng trong đời sống sức khoẻ con người. Do đó mà chế độ dinh dưỡng không hợp lý sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ và sự phát triển toàn diện của trẻ, việc đảm bảo chế độ ăn hàng ngày cho trẻ được an toàn, vệ sinh, dinh dưỡng hợp lý cân đối các chất là rất quan trọng và cần thiết trong các bữa ăn của trẻ. Để chế biến được những món ăn phong phú, thơm ngon, hấp dẫn, đạt tiêu chuẩn về vệ sinh dinh dưỡng cho trẻ đòi hỏi cô nuôi phải luôn luôn tìm tòi, học hỏi, khám phá ra những món ăn ngon mới lạ, hấp dẫn để chế biến cho trẻ ăn tại trường. Phải tuyên truyền và phối kết hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh về công tác chăm sóc, giáo dục và nuôi dưỡng trẻ. 2. Điều tra thực trạng: 1.2 Đặc điểm tình hình: Để tiến hành thực hiện cải thiện nâng cao chất lượng chế biến món ăn cho trẻ trong trường mầm non ở trường tôi thì có những thuận lợi, khó khăn sau: 4/9
5. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo a - Thuận lợi: Nhà trường đã duy trì được số trẻ ăn bán trú tại trường là 100%. Có đội ngũ giáo viên nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, 100% cán bộ giáo viên trong nhà trường đã đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn. Đội ngũ cô nuôi trẻ, khoẻ, tâm huyết với nghề. Cơ sở vật chất đầy đủ, khu bếp sạch sẽ, có đủ đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho bếp ăn một chiều, có tủ lưu mẫu thức ăn Trường gần khu trung tâm nên rễ ràng cho việc mua bán thực phẩm. Được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp, các ngành và sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh. b- Khó khăn: Điều kiện để nâng cao chất lượng bữa ăn cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn do điều kiện kinh tế và nhận thức của các bậc phụ huynh còn chưa đồng đều. Đội ngũ cô nuôi đã lớn tuổi có nhiều hạn chế về sức khỏe 2.2 Đánh giá thực trạng nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ : - Trẻ ăn tại trường ngày 1 bữa chính, 1 bữa phụ. - Năng lượng bình quân cho trẻ một ngày đạt từ : 735 - 880 KCal . Để nâng cao chất lượng dinh dưỡng cho trẻ cần thực hiện đồng bộ các biện pháp như : 3. Biện pháp thực hiện 1.3 Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn cho trẻ tại trường mẫu giáo a. Bữa ăn phải đa dạng, thay đổi, hỗn hợp nhiều loại thực phẩm : Trong mỗi bữa ăn của trẻ phải có đủ 4 nhóm thực phẩm, các loại thức ăn trong mỗi nhóm cũng phải thay đổi từng bữa, từng ngày, từng món ăn cũng cần hỗn hợp nhiều loại thực phẩm: (Đạm "P", Mỡ "L", Đường "G", VTM và chất khoáng) vì mỗi thực phẩm cung cấp một số chất dinh dưỡng, nếu hỗn hợp nhiều loại thức ăn, ta 5/9
6. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo có thêm nhiều chất dinh dưỡng và các chất bổ sung cho nhau ta sẽ có một bữa ăn cân đối, đủ chất, giá trị sử dụng sẽ tăng lên. b. Bữa ăn phải điều độ theo yêu cầu dinh dưỡng nếu ăn uống không có điều độ, không hợp lý sẽ có những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, muốn vậy cần phải : - Xây dựng thực đơn theo mùa, theo tuần. - Tính khẩu phần ăn hàng ngày . - Đảm bảo khoảng cách giữa các bữa ăn. - Thực hiện tốt chế độ vệ sinh an toàn thực phẩm. - Thực hiện tốt chế độ vệ sinh nhà bếp, vệ sinh cá nhân , vệ sinh đồ dùng dụng cụ nhà bếp, vệ sinh an toàn thực phẩm. - Chế biến món ăn đúng qui trình, đúng nguyên tắc bếp một chiều, hợp lý, vệ sinh, - Thực hiện nghiêm túc việc lưu mẫu thức ăn hàng ngày. c. Xây dựng khẩu phần ăn hợp lý của trẻ Khi xây dựng khẩu phần ăn , điều quan trọng nhất của khẩu phần ănlà phải cân đối về tỷ lệ các chất dinh dưỡng cần thiết theo nhu cầu cơ thể . + Cân đối về năng lượng : Năng lượng do 3chất chủ yếu là: Protêin, lipit. Gluxit. Trong khẩu phần ăn tỉ lệ 3 này phải thích hợp .Nên có tỷ lệ là 1:1:5 . + Cân đối về Prôtêin : Xác định tỷ lệ % giửaPotein động vật và protein thực vật tổng số để đánh giá mức cân đối .Thông thường Prôtein động vật ở trẻ em là 50- 60%. + Cân đối về Lipit : Đối với trẻ em, tỷ lệ Lipit động vật và thực vật là 50%/50% mỗi loại . + Cân đối về gluxit: Gluxit là thành phần cung cấp năng lượng chủ yếu nhất trong khẩu phần vì Gluxit có giá thành rẻ nhất đồng thời lại có số lượng nhiều nhất .Trong các loại Gluxit còn chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất do đó cần cho trẻ ăn đủ và thường xuyên các loại ngũ cốc và rau quả . + Cân đối về vitamin : Vitamin tham gia nhiều chức phận chuển hoá trao đổi chất quan trọng của cơ thể .Vì vậy phải cung cấp đủ các vitamin .Nếu trong khẩu phần thiếu vitamin sẽ làm 6/9
7. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo rối loạn quá trình hấp thu các chất dinh dưỡng cũng như trao đổi chất của cơ thể dẫn tới một số bệnh lý . Trong khẩu phần cần nhiều tinh bột thì nhu cầu về vitamin nhóm B cũng cần nhiều hơn .Nếu thiếu B1 sẽ ảnh hưởng tới hấp thu và trao đổi Gluxit . + Cân đối về chất khoáng : Các chất khoáng giữ vai trò cân bằng toan kiềm để duy trì tính ổn định trong đó . các chất khoáng trong khẩu phần cần được chú ý , tỷ lệ Ca/P trong khẩu phần hợp lý là 1,2/1 và có đủ vitamin D sẽ có lợi ích cho hấp thu Ca,P và tạo xương .Các yếu tố ci lượng cũng có vai trò trao đổi chất cơ thể. Muốn có khẩu phần ăn cân đối cho trẻ cần phải phối hợp nhiều loại thực phẩm với nhau và đảm bảo đủ lượng theo lứa tuổi . d. Biện pháp 5 : Xây dựng khẩu phần Để xây dựng khẩu phần ăn hợp lý cần đảm bảo tiêu chuẩn theo quy định, đồng thời cần phải chú ý: - Khẩu phần ăn phải đảm bảo đủ năng lượng - Khẩu phần phải đủ chất dinh dưỡng cần thiết. - khẩu phần phải cân đối về tỷ lệ các chất dinh dưỡng . Khi xây dựng khẩu phần ăn cho trẻ tại trường mầm non, ta phải cân đối số tiền của bố mẹ các cháu đóng góp.Tính toán địmh mức cho khẩu phần ta có thể dựa vào các bước sau: + Bước 1:Tính tổng số năng lượng ,lượng protêinvà các chất dinh dưỡng khác của khẩu phần qui ra số bữa chính của trẻ ,từ đó quy ra lượng yêu cầu một bữa cho tổng số trẻ cùng ăn một khẩu phần giống nhau + Bước 2: Chọn lương thực chính của trường là gạo + Bước 3:Chọn một số thức ăn giàu protein từ nguồn thực vật sẵn có và rẻ tiền ở địa phương . Ví dụ: Đậu phụ ,đậu xanh ,đậu tương , lạc ,vừng thêm một vài protêin động vật để cân đối khẩu phần như thịt ,cá ,tôm ,cua + Bước 4 :Tính lượng thịt và gạo hoặc lượng thức ăn khác nhau để nấu + Bước 5 :Bổ xung năng lượng bằng một số loạichất béo, tốt nhất là dưới dạng dầu thực vật . + Bước 7: Tính khối lượng nước để nấu 7/9
8. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo + Bước 8: Thêm gia vị 2.3 Kểt hợp với giáo viên trên lớp trong quá trình tổ chức cho trẻ ăn: Bản thân là một cô nuôi tôi luôn cố gắng để chế biến được những món ăn ngon, hấp dẫn để khi ăn trẻ cảm thấy ngon miệng và ăn hết xuất. Để làm được điều đó tôi luôn phối hợp chặt chẽ với các giáo viên trên lớp để động viên trẻ ăn ngon hết xuất, qua đó chúng tôi còn lồng nghép giáo dục về dinh dưỡng cho trẻ thông qua các món ăn. Nâng cao chất lượng giáo dục dinh dưỡng chăm sóc trẻ ăn các cô giáo chuẩn bị giờ ăn cho trẻ phải đảm bảo yều cầu sau: - Chuẩn bị bàn ăn phải sạch sẽ, gọn gàng, đủ cho trẻ ngồi, trên bàn phải có đĩa đựng cơm rơi, khăn ẩm để lau tay. Muỗng, tô phải đủ so với trẻ. - Khi ăn các cô giáo phải đeo khẩu trang, trong khi cho trẻ ăn cô cần chú ý đến những trẻ biếng ăn để động viên cháu ăn hết suất. - Thông qua giờ ăn, các cô giáo giới thiệu cho trẻ biết hôm nay có những món gì. 3.3 Tự nghiên cứu học tập tham khảo tài liệu để tìm ra nhiều món ăn mới lạ hấp dẫn đảm bảo dinh dưỡng để thay đổi thực đơn bữa chính chiều cho trẻ thường xuyên. Bản thân tôi là một cô nuôi với công việc này tôi luôn tìm tòi học hỏi để tìm ra được những món ăn ngon và mới cho trẻ. Thực tế là ở trường tôi đã tổ chức được 1 tuần 1 buổi buffet cho trẻ, 6 món một buổi để trẻ tự chọn món ăn cho mình. 4.3 Kết quả: Sau khi nghiên cứu đề xuất, thực hiện đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo” thì kết quả đạt được rất khả quan. Những kết quả thực tế ở trường đã cho thấy tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng so với đầu năm đã giảm đi đáng kể, trẻ phát triển cân đối, hài hòa, hoạt bát, tích cực vào các hoạt động của lớp và các hoạt động hàng ngày. 8/9
9. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo 5.3 Bài học sư phạm Để bữa ăn của trẻ được cải thiện nâng cao về chất lượng thì việc chế biến món ăn bữa chính chiều cho trẻ trong trường mầm non là hết sức cần thiết vì bữa chính chiều giúp bổ xung thêm dinh dưỡng và năng lượng trong ngày cho trẻ. Giúp trẻ có cơ thể khoẻ mạnh phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mĩ, tình cảm quan hệ xã hội, góp phần giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng cho trẻ. để làm được điều đó cần thực hiện tốt những vấn đề sau: + Lên thực đơn thay đổi bữa chính chiều theo tuần, tháng, mùa. Thực phẩm lấy ở nơi có đảm bảo VSATTP được chứng nhận của Sở. + Chế biến món ăn bữa chính chiều phong phú, hấp dẫn, mầu sắc đẹp, thơm ngon, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý. + Thực hiện tốt vệ sinh an toàn thực phẩm + Kết hợp với giáo viên đứng lớp trong việc tổ chức cho trẻ ăn bữa chính chiều tại trường để kịp thời điều chỉnh món ăn cho trẻ. + Cô nuôi phải thường xuyên nỗ lực tự học hỏi về cách chế biến món ăn cho trẻ. Trên đây là đề tài của tôi viết về “Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ” Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của ban lãnh đạo bổ xung cho đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. III. Kết luận và các kiến nghị: 1. Một số kết luận: Để trẻ luôn khoẻ mạnh phát triển một cách toàn diện về đức, trí, thể, mĩ, tình cảm quan hệ xã hội thì việc chăm sóc giáo dục và nuôi dưỡng trẻ theo khoa học là hêt sức quan trọng và cần thiết trong đó việc nuôi dưỡng trẻ theo khoa học được coi trọng ảnh hưởng tới sự phát triển toàn diện của trẻ vì vậy mà việc tổ chức cho trẻ ăn bán trú tại trường là vô cùng cần thiết và bữa chính chiều cũng hết sức quan trọng không thể thiếu trong thực đơn hàng ngày của trẻ vì nó bổ xung nguồn dinh dưỡng và cung cấp thêm năng lượng cho trẻ trong ngày giúp trẻ có đủ dưỡng chất cần thiết cho mọi hoạt động và sự phát triển của trẻ, giúp giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng. Bởi vậy mà việc cải thiện chế biến nâng cao chất lượng bữa ăn chính chiều cho trẻ là hết sức cần thiết. 9/9
10. SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo 2. Một số đề xuất: Phòng giáo dục thường xuyên mở lớp tập huấn cho các cô nuôi cũng như giáo viên học hỏi thêm về công tác chăm sóc nuôi dưỡng trẻ. Cần cung cấp thêm cho các cô nuôi các tài liệu về cách chế biến các món ăn cho trẻ mầm non. Có kế hoạch tổ chức cho giáo viên nuôi được học tập chuyên ngành nấu ăn. Tổ chức cho các cô nuôi đi thăm quan các đơn vị làm tốt nhiệm vụ nuôi dưỡng trẻ. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của ban lãnh đạo bổ xung cho đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Hà Nội, ngày tháng năm 2018 Người viết Nguyễn Thị Mai Lan 10/9