Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động giáo dục cho trẻ mẫu giáo nhỡ đáp ứng mô hình trường mầm non chất lượng cao - Năm học 2019-2020 - Chu Thị Phượng

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động giáo dục cho trẻ mẫu giáo nhỡ đáp ứng mô hình trường mầm non chất lượng cao - Năm học 2019-2020 - Chu Thị Phượng

1. MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ: 1. Lý do chọn đề tài 02 2. Mục đích nghiên cứu 04 3. Đối tượng nghiên cứu 04 4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm 04 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 04 6. Phương pháp nghiên cứu 04 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận 05 2. Thực trạng vấn đề 07 3. Các biện pháp thực hiện 09 4. Hiệu quả SKKN 14 PHẦN III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 16 PHẦN IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO 27 1
2. I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm mỹ cho trẻ. Những kỹ năng mà trẻ được tiếp thu qua chương trình giáo dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập và thành công sau này của trẻ. Những năm đầu đời đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách và phát triển năng lực của trẻ, bởi trẻ bẩm sinh đã có khả năng tiếp thu học tập, não bộ đã được lập trình để tiếp nhận các thông tin cảm quan và sử dụng để hình thành hiểu biết và giao tiếp với thế giới. Giáo dục mầm non sẽ chuẩn bị cho trẻ những kỹ năng như tự lập, sự kiềm chế, khả năng diễn đạt rõ ràng, đồng thời hình thành hứng thú đối với việc đến trường ở bậc tiếp theo là giáo dục tiểu học, tăng khả năng sẵn sàng để bước vào giai đoạn giáo dục phổ thông. Ở giai đoạn mẫu giáo hầu hết các trẻ đều tò mò, hoạt động nhiều, có nhu cầu ham học hỏi, thích tự làm việc và luôn mong muốn được khám phá thế giới rộng lớn muôn màu sắc. Áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến, tạo cơ hội cho trẻ chủ động học tâp, rèn luyện kỹ năng theo trình độ khả năng của mỗi cá nhân trẻ là một trong những tiêu trí của đổi mới chương trình giáo dục hiện nay. Chính vì vậy STEAM đã bắt đầu trong vài năm qua và đang tiến lên như một phương thức tiếp cận giáo dục mới nhằm đáp ứng nhu cầu của một nền kinh tế thế kỷ 21. STEAM tận dụng lợi ích của STEM, thông qua nghệ thuật, đưa STEM lên một tầm cao mới bằng việc cho phép trẻ em ở lứa tuổi mầm non cũng có thể tiếp cận và phát triển toàn diện. Giáo dục STEM tập trung vào những yếu tố quan trọng như: Science (Khoa học),Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Math (Toán học) vừa là nội dung vừa là cách tiếp cận giáo dục xuyên suốt cho cả mầm non lên đến các bậc học cao hơn trên thế giới. Theo đó, mô hình giáo dục STEM là quá trình tích hợp kiến thức giữa các môn khoa học, kỹ thuật, toán học, công nghệ, qua đó xây dựng cho học sinh các kỹ năng được kết hợp hài hòa từ kiến thức của các bộ môn nói trên để sử dụng khi làm việc trong thế giới công nghệ ngày nay. Nhắc đến khoa học chúng ta thường nghĩ tới những vấn đề thật cao siêu như cấu tạo trái đất ra sao hay sóng thần hình thành như thế nào? Thực tế khoa học chỉ là quan sát những sự vật, hiện tượng xảy ra xung quanh nhằm phân tích, giải thích cách thức hoạt động, sự tồn tại của sự vật hiện tượng đó. Dưới đôi mắt trẻ thơ, khái niệm khoa học vô cùng đơn giản và là cả một bầu trời kiến thức thú vị cần khám phá. 2
3. Thực hiện công văn của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc triển khai thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giáo viên được lựa chọn các nội dung, hình thức mà không áp đặt trẻ, trong đó tích hợp các nội dung, hình thức và chú trọng đến hoạt động trải nghiệm cho trẻ. Trong chương trình Giáo dục mầm non, các lĩnh vực phát triển cho trẻ được tổ chức theo các hoạt động học với 7 môn học như sau: làm quen với toán, tạo hình, khám phá khoa học/khám phá xã hội, âm nhạc, làm quen văn học, làm quen chữ cái, giáo dục thể chất. Ngoài ra các chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và các chương trình cho trẻ làm quen máy tính đã được các trường ứng dụng,sử dụng hiệu quả trong những năm qua. Với giáo dục mầm non, STEAM có thể hiểu là tích hợp nội dung theo chủ đề với các môn như :khoa học, công nghệ, chế tạo( xây dựng, lắp ráp), nghệ thuật ( tạo hình), toán trong cùng một hoạt động. Chính vì vậy, trường tôi đã xây dưng kế hoạch và triển khai nhiều nội dung cũng như hoạt đông thiết thực nhằm thực hiện có hiệu quả chuyên đề. Trong đó việc áp dụng những phương pháp giáo dục tiên tiến là một trong những nội dung được nhà trường triển khai. Tuy nhiên qua tìm hiểu tại trường tôi thấy việc tích hợp phương pháp giáo dục STEAM vào các hoạt động giáo dục tại các lớp học trong trường vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Các học liệu, đồ dùng có sẵn nhưng chưa được sử dụng một cách hiệu quả gây lãng phí và không phát huy được tính sáng tạo của trẻ trong hoạt động. Bên cạnh đó, với mô hình nhà trường là mô hình trường chất lượng cao nên đòi hỏi giáo viên phải luôn đổi mới môi trường học tập, phương pháp, nội dung dạy học, tổ chức các hoạt động gây hứng thú cho trẻ và đặc biệt là với việc thực hiện chuyên đề “xây dựng môi trường học lấy trẻ làm trung tâm” thì việc áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến là rất quan trọng. Từ đó thúc đẩy sự phát triển toàn diện cho trẻ về thể chất lẫn tinh thần đáp ứng với mô hình trường chất lượng cao, luôn luôn thay đổi từng ngày, từng giờ phù hợp với xu hướng đổi mới của đất nước. Là một giáo viên được tham gia vào lớp bồi dưỡng chuyên đề “ Phương pháp tiếp cận học qua chơi và ứng dụng STEAM trong tổ chức các hoạt động giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non” do Sở Giáo Dục và Đào Tạo tổ chức, bản thân tôi luôn ao ước đem phương pháp mới này tới cho trẻ của mình cũng như các trẻ trong nhà trường bởi tính ưu việt, hiệu quả của phương pháp mang lại . Tôi cũng như các giáo viên trong nhà trường luôn đào sâu suy nghĩ, tìm tòi, học hỏi, quan sát để nắm được những nhu cầu, mong muốn của trẻ từ đó nghiên cứu, áp dụng những phương pháp giáo dục vào trong trường mình một cách hợp lí và hiệu quả. Giáo viên luôn luôn nâng cao ý thức trách nhiệm của 3
4. mình đưa các hình thức, nội dung mới trong việc giáo dục nhằm tạo môi trường thân thiện, gần gũi trong cuộc sống của trẻ và giúp trẻ trở thành những người công dân toàn cầu trong tương lai. 2. Mục đích nghiên cứu: Tích hợp phương pháp giáo dục STEAM trong hoạt động giáo dục cho trẻ mẫu giáo nhỡ nhằm giúp trẻ phát huy tính sáng tạo, tò mò, ham hiểu biết về thế giới xung quanh và mạnh dạn tự tin trong các hoạt động 3. Đối tượng nghiên cứu: Tích hợp phương pháp giáo dục tiên tiến STEAM trong thiết kế và tổ chức một số hoạt động khám phá, trò chơi học tập cho trẻ mẫu giáo. 4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm: Khảo sát hiệu quả việc ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM trong thiết kế và tổ chức một số hoạt động, trò chơi học tập cho trẻ ở trường mầm non. Kế hoạch các hoạt động giáo dục trẻ ở trường mầm non. 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: Nghiên cứu tại lớp mẫu giáo nhỡ 3 và khối lớp mẫu giáo nhỡ của trường mầm non 20/10 số 40 Thợ Nhuộm – Hoàn Kiếm – Hà Nội. Trong năm học 2019 - 2020 6. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu lý luận: Tổng hợp các kết quả nghiên cứu, các báo cáo ; phân tích, tổng hợp, sưu tầm các tài liệu, hoạt động liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Phương pháp phỏng vấn và đàm thoại: Trao đổi, lấy ý kiến của một số giáo viên về việc ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM trong thiết kế hoạt động khám phá và tổ chức một số trò chơi học tập cho trẻ ở trường mầm non. Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động của trẻ một ngày ở trường mầm non. Phương pháp điều tra: Điều tra đối với giáo viên việc thiết kế hoạt động khám phá và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ Phương pháp thống kê: Xử lý các kết quả thu được. 4
5. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận: Tầm quan trọng của việc tích hợp phương pháp giáo dục STEAM với trẻ mẫu giáo: Giáo dục mầm non là một khoa học và là một nghệ thuật. Khoa học này dạy trẻ không ngừng phát triển. Do vậy đòi hỏi làm công tác chăm sóc giáo dục trẻ phải có năng lực toàn diện, có những phẩm chất cần thiết mới hoàn thành được nhiệm vụ giao phó, nhiệm vụ đó là đào tạo cho thế hệ trẻ dưới 0-6 tuổi phát triển một cách toàn diện. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là việc các nhà giáo dục không chỉ truyền đạt kiến thức cho học sinh một cách thụ động mà các nhà giáo dục tạo ra các điều kiện, các cơ hội để mọi đứa trẻ được chủ động, sáng tạo, tích cực hoạt động, tự chiếm lĩnh kiến thức và kinh nghiệm. Để đạt được điều này, các nhà giáo dục (giáo viên) cần nắm được hứng thú, nhu cầu, trình độ, khả năng của từng trẻ trong lớp, trên cơ sở đó lựa chọn được nội dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần đảm bảo: Hứng thú, nhu cầu, kỹ năng, thế mạnh của mỗi trẻ đều được hiểu, đánh giá đúng và được tôn trọng. Mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất để thành công. Để giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được thực hiện một cách tốt nhất và có hiệu quả nhất thì đổi mới và áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến là việc làm rất cần thiết và không thể thiếu. Căn cứ vào công văn của Bộ giáo dục và đào tạo về việc hướng dẫn chuyên môn Giáo dục mầm non, trong đó quy định về việc đổi mới phương pháp giáo dục cho trẻ hoạt động trong nhóm/lớp là một phần quan trọng của công văn này. Qua đó giúp giáo viên mầm non có một cách nhìn tổng quan hơn về việc đưa và áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến để giáo dục trẻ. Căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ: tuổi 4 - 5 đây là lứa tuổi kỳ diệu, trẻ rất hiếu động tò mò, muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã hội. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo: chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chưa có ranh giới rõ ràng. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm "Chơi bằng học, học mà chơi". Hiện nay trên thế giới có một số mô hình, cách tiếp cận trong giáo dục đầu đời được các nhà chuyên gia giáo dục đánh giá cao. Điển hình như các mô hình đã có từ lâu nhưng hiện vẫn có giá trị là Montessori (Italy) hay các mô hình mới được xây dựng gồm Reggio Emilia (Italy), High Scope (Mỹ) và phương 5
6. pháp giáo dục đang được chú ý rất nhiều đó là giáo dục STEM. STEM được áp dụng tích cực trong các chương trình giáo dục ở các nước phát triển (như Mỹ, Đức, ) Tại Việt Nam, giáo dục STEM cũng đang được Bộ giáo dục và đào tạo định hướng để phát triển cho các em học sinh, sinh viên trong những năm gần đây. Như vậy, giáo dục STEM đóng vai trò đặc biệt quan trong trong sự nghiệp giáo dục. Chúng ta cần phải khai thác những điểm mạnh của giáo dục STEM. Khái niệm ban đầu chỉ bao gồm STEM ( Khoa học, Kỹ thuật, Chế tạo, Toán) sau đó đặc biệt với học sinh mầm non chữ A từ Nghệ thuật ( Arts) được đưa vào tạo thành khái niệm STEAM. STEAM cũng có nghĩa là ngoài khí cạnh về công nghệ, chế tạo, khoa học và toán, nghệ thuật được tích hợp vào trong các hoạt động học qua chơi của học sinh mầm non. Phương pháp giáo dục STEAM là một phương pháp giáo dục tích hợp các yếu tố về Science( khoa học), Technology( công nghệ), Engineering (kỹ thuật) Art ( nghệ thuật) và Math (toán) để đem cho người học những kiến thức về khoa học, tiếp cận kĩ năng toán học để phát triển khả năng thể hiện các ý tưởng một cách chính xác và áp dụng trong cuốc sống hàng ngày. Phương pháp này không phải là những cách đào tạo, những bí quyết học cao siêu để dạy học sinh. Thông qua cách tiếp cận giáo dục STEAM, học sinh nhận thức được sự giao thoa giữa các ngành khoa học và toán học, thấy được sự cần thiết của các kiến thức chuyên ngành để có thể giải quyết một vấn đề hay tạo nên một sản phẩm. Đồng thời, nhờ được tạo cơ hội khuyến khích sáng tạo dựa trên sở thích riêng của bản thân, nên các em học sinh tự tin hơn trong quá trình học tập và làm việc nhóm. Điều thú vị là các chương trình giáo dục STEAM giúp học sinh được trải nghiệm qua các cảm xúc của thất bại cũng như thành công trong quá trình học tập, một điều rất cần thiết cho sự phát triển trí thông minh cảm xúc và tạo động lực cho sự trưởng thành của trẻ. Trong giáo dục STEAM, khi đặt các câu hỏi cho trẻ nên sử dụng những câu hỏi ở dạng “mở” để trẻ có thể trả lời được, tránh những câu hỏi mà trẻ chỉ là lời “có” hoặc “không”. Không nên hỏi những câu như: Đây có phải là viên kẹo bị loang màu không? Quả cam này tròn à? Xe ô tô này chạy được vì cái bánh xe đúng không? Nên hỏi những câu hỏi giúp trẻ huy động vốn kinh nghiệm, hiểu biết, như: Con gì đây? Con biết gì về quả cam? Con có thể kể cho mẹ nghe con đã xếp ngôi nhà này như thế nào không? hay các câu hỏi kích thích trẻ tìm hiểu, thử nghiệm, như: Tại sao con không thử làm xem? hoặc khuyến khích trẻ suy luận, phán đoán, như: Chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng ta cho một ít giấm vào cốc bột nở này nhỉ? hay khơi gợi trí tưởng tượng cho trẻ kiểu: con có thấy đĩa kẹo bây giờ giống với thứ gì đó mà con đã biết không? 6
7. Con đường tới STEAM là vô cùng thú vị. Khi quan sát một đứa trẻ khi được trải nghiệm thực làm cùng STEAM sẽ thấy chúng tập trung, say sưa, trí tưởng tượng được sáng tỏ, trí tò mò được thỏa mãn và hơn hết tình yêu, niềm đam mê với khoa học và công nghệ được nảy sinh. Tuy nhiên cũng có thể khó khăn nếu các nhà giáo dục bao gồm cả cha mẹ không thực sự hiểu rõ về STEAM và quan trọng hơn là hiểu về cách học của chính những đứa trẻ ở độ tuổi mầm non để có cách hỗ trợ trẻ tốt nhất. Với những ích lợi của STEAM, một vài đơn vị đang có những bước khai phá tiềm năng của phương pháp giáo dục này tại Việt Nam, hứa hẹn sự nâng cấp và đổi mới trong cách dạy và học của lứa tuổi mầm non. Nhận rõ được tầm quan trọng của phương pháp giáo dục STEAM vào trong hoạt động giáo dục cho trẻ, BGH trường mầm non CLC 20/10 đã có những buổi bồi dưỡng chuyên môn và lựa chọn nội dung trong việc khai thác môi trường, nội dung giáo dục đặc biệt là hoạt động khám phá cho trẻ mẫu giáo trong nhà trường để áp dụng phương pháp một cách hiệu quả nhất đúng với tiêu chí “ Học qua chơi, lấy trẻ làm trung tâm” để đảm bảo là trẻ luôn được tôn trọng, luôn được lắng nghe và giải quyết vấn đề đến cùng giúp trẻ ngày một hứng thú, cuốn hút và mong muốn tự mình khám phá, trải nghiệm các hoạt động đó. Chính vì lẽ đó nó đòi hỏi những giáo viên chúng tôi luôn không ngừng nỗ lực học tập tạo dựng những không gian riêng cho trẻ để trẻ được thực sự sống và học tập với nhu cầu của trẻ bởi môi trường giáo dục chính là tiền đề cho sự phát triển tương lai của trẻ. 2. Cơ sở thực tiễn: 2.1. Thuận lợi: Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, đầu tư và đổi mới môi trường, trang thiết bị dạy và học để bắt kịp với xu thế, thời đại của ngành giáo dục nói riêng và của đất nước nói chung. Nhà trường trang bị đầy đủ đồ dùng, hiện đại, phòng học rộng rãi, thoáng mát, có đủ ánh sáng, những khu vực chơi sáng tạo phục vụ cho các hoạt động của trẻ và có thêm cả các phòng hoạt động chuyên biệt dành cho trẻ. Đặc biệt, với diện tích và khuôn viên của trường rộng rãi, thoáng mát rất phù hợp cho các hoạt động khám phá, trải nghiệm cho trẻ. Với một diện tích lớn, môi trường thiên nhiên phong phú, cây cối đa dạng, phòng chức năng rộng rãi, phòng khám phá khoa học, phòng truyền thống, phòng thư viện và nhà bếp rộng, diện tích lớp học rộng rãi phù hợp cho việc xây dựng các góc thiên nhiên rất thuận lợi trong việc cho trẻ tìm hiểu khám phá về thiên nhiên, về một số ngành nghề trong xã hội. Trường lại nằm ở khu trung tâm của Thủ đô, gần với nhiều khu Di tích lịch sử, Danh lam thắng cảnh của Hà Nội 7
8. như: Nhà tù Hỏa Lò, Hồ Gươm, Văn Miếu Quốc Tử Giám, Lăng Bác, Chùa Một Cột, phố cổ Hà Nội . Từ tất cả những yếu tố trên đây đã là một trong nhiều những thuận lợi giúp cho cả giáo viên và trẻ được có cơ hội, trải nghiệm thực tế tốt nhất trong quá trình tìm hiểu, khám phá về các hoạt động tự nhiên cũng như các hoạt động tìm hiểu xã hội khác. Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi kiến tập cho giáo viên về cách tích hợp phương pháp STEAM gần gũi, thân thiết và đạt hiệu quả với trẻ, kiến tập về chuyên môn nghiệp vụ, mời giáo viên trường Quốc tế UNIS, chuyên gia nước ngoài về giảng dạy nhiều phương pháp tiên tiến trong đó có STEAM, cách tích hợp phương pháp với mục đích “Học qua chơi, lấy trẻ làm trung tâm” . Đội ngũ giáo viên trong nhà trường có bề dày kinh nghiệm, nhiệt tình, tâm huyết với nghề. 2.2. Khó khăn: Phương pháp giáo dục STEAM là một phương pháp học mới. Phương pháp này lấy trẻ làm tâm và trẻ tham gia vào quá trình tạo dựng kiến thức thông qua việc tích cực tham gia hoạt động. Hiện nay trẻ mới tiếp xúc với phương pháp này nên còn bỡ ngỡ, chưa có sự chủ động, còn lúng túng, chưa có phản ứng nhanh. Giáo viên mới được tiếp cận với phương pháp này nên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc thiết kế và tổ chức hoạt động và một số trò chơi học tập cho trẻ. Khảo sát thực tế trẻ đầu năm: Đầu năm Tiêu chí Tổng Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ số đạt chưa % đạt 1. Trẻ thực hiện các thử nghiệm, thí 24 8 33% 16 67% nghiệm trong hoạt động khám phá 2. Kỹ năng sử dụng đồ dùng công 24 6 25% 18 75% nghệ 3. Hứng thú tham gia hoạt động 24 6 25% 18 75% Từ thực trạng trên bản thân tôi luôn suy nghĩ, tìm ra những biện pháp để trẻ được hoạt động cá nhân một cách tích cực, kiến thức của trẻ được bổ sung và củng cố phong phú, giúp trẻ phát hiện ra nhiều điều mới lạ hơn. 8
9. 3. Các biện pháp thực hiện: Để giúp trẻ hoạt động tích cực sáng tạo, tích hợp phương pháp STEAM vào hoạt động giáo dục bản thân tôi đã thực hiện và mạnh dạn đề ra một số biện pháp như sau: 3.1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ: Phải nói rằng việc tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho bản thân là điều đặt lên hàng đầu đối với mỗi giáo viên. Muốn thực hiện được điều đó mỗi giáo viên phải tự tìm tòi sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng để trau dồi kiến thức. Bản thân phải tự tìm hiểu rõ ý nghĩa, lợi ích của phương pháp đem lại cho trẻ, lựa chọn, áp dụng những yếu tố phù hợp với lứa tuổi mình đảm nhận từ đó lựa chọn các hoạt động tổ chức phù hợp và đạt hiệu quả giáo dục. Khi được học tập tham gia các buổi tập huấn học tập STEAM do các chuyên gia STEAM đào tạo và hướng dẫn, tôi nhận thấy để ứng dụng được phương pháp này vào hoạt động khám phá cho trẻ thì bản thân giáo viên phải có vốn kiến thức xã hội rất lớn và có khả năng ứng dụng công nghệ, sử dụng các vật dụng công nghệ một cách thuần thục. Giáo viên không chỉ kết hợp hài hòa các ứng dụng mà còn giúp trẻ được sử dụng các kiến thức công nghệ một cách bài bản và chuyên nghiệp. ( Ảnh minh họa 1) ( Ảnh minh họa 2) Tôi cảm thấy đây là một phương pháp có nhiều hình thức kết hợp rất hay và sáng tạo. Chính vì vậy, tôi đã tham mưu cho Ban Giám Hiệu nhà trường- nơi tôi công tác tạo điều kiện cơ hội cho giáo viên trên lớp như tôi được tham gia vào các lớp tập huấn do Phòng Giáo Dục, Sở Giáo Dục tổ chức, được tham quan học tập các bạn đồng nghiệp để trau dồi thêm kiến thức cho mình. Ngoài ra tôi còn tích cực nghiên cứu sách báo, sưu tầm các loại tranh ảnh, xem các kênh truyền hình, truy cập mạng để có vốn kiến thức về STEM - STEAM được đầy đủ và phong phú để ứng dụng vào hoạt động khám phá cho trẻ mẫu giáo được tốt hơn. Luôn có ý thức học hỏi những người đi trước, dự giờ, tham quan các lớp, trường bạn nhằm trau dồi kiến thức, học những điều hay, điều mới lạ để áp dụng và thực hiện dạy trẻ có hiệu quả nhất với trẻ. Tôi tự nhủ mình phải trân trọng và phát huy được những phương pháp tiên tiến trong hoạt động giáo dục đồng thời không ngừng học tập hơn nữa để đáp ứng được nhu cầu giáo dục của trường chất lượng cao. 3.2. Biện pháp 2: Lập kế hoạch: 9
10. Lập kế hoạch là quá trình xây dựng các mục tiêu và là cách cách tốt nhất để thực hiện các mục tiêu đã đề ra.Lập kế hoạch có vai trò rất quan trọng nếu chúng ta không biết tự lập kế hoạch cho bản thân mình thì chúng ta không thể xác định được rõ mục tiêu của chúng ta cần phải đạt tới là gì? Với năng lực của mình thì chúng ta cần phải làm gì để đạt được mục tiêu đó? Không có kế hoạch chúng ta sẽ không biết phân chia thời gian hợp lý, mà để nó trôi đi một cách vô ích và thực hiện một cách thụ động trước sự thay đổi của môi trường xung quanh. Vậy nên việc lập kế hoạch là rất quan trọng, và bạn cũng cần phải có kĩ năng lập kế hoạch hiệu quả. Bạn muốn bắt đầu với công việc gì hay hướng tới một mục tiêu gì thì việc đầu tiên bạn nên lập kế hoạch chi tiết và cụ thể. Lập kế hoạch sẽ dắt tay bạn và đưa bạn đến thành công. Với lứa tuổi mầm non việc lập kế hoạch phải dựa kế hoạch năm, kế hoạch chủ đề. Dựa vào nội dung đó để thiết lập, tích hợp phương pháp STEAM với môi trường học tập phù hợp với chủ đề và phù hợp với địa điểm tổ chức hoạt động. Muốn thực hiện các hoạt động một cách có khoa học và có hiệu quả bản thân tôi trước hết lập ra kế hoạch cho mình. Năm học này tôi được phân công phụ trách lứa tuổi mẫu giáo nhỡ (4-5 tuổi) căn cứ dựa vào nội dung kế hoạch giáo dục của nhà trường cho từng lứa tuổi, tôi đã thiết kế những hoạt động trải nghiệm khoa học nằm trong nội dung chương trình để tích hợp STEAM giúp trẻ hoạt động sáng tạo ( Bảng kế hoạch chủ đề trong năm học) Với mỗi chủ đề trong năm, tôi đã tạo dựng các môi trường học tập phù hợp với nội dung của chủ đề, bên cạnh những khám phá khoa học có trong chủ đề, tôi và các bạn đồng nghiệp trong khối mẫu giáo nhỡ mạnh dạn đưa dự án vào trong hoạt động giáo dục của chủ đề nhằm tạo cơ hội cho trẻ hoạt động cũng như giúp trẻ hào hứng và hoạt động một cách tích cực khi tham gia vào chủ đề. Mỗi lớp lựa chọn 1-2 hoạt động phù hợp với đặc điểm của trẻ lớp mình, dự giờ, trao đổi chuyên môn giữa giáo viên các lớp về việc thực hiên hoạt động để có những điều chỉnh phù hợp cho những hoạt động tiếp theo. ( Bảng kế hoạch lựa chọn chủ đề áp dụng hoạt động STEAM) 3.3. Tạo môi trường hoạt động trong lớp: Khi có môi trường để hoạt động thì trẻ sẽ phát triển được các kỹ năng, như: kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại, giải quyết vấn đề, sáng tạo, ra quyết định, làm việc nhóm, giao tiếp, khai thác các công cụ thông tin truyền thông Các kỹ năng đó chỉ có thể hình thành được trong quá trình “thực làm” trải nghiệm chứ không thể có được khi chỉ đọc sách hay xem trên tivi. (Ảnh minh họa 3) 10
11. ( Ảnh minh họa 4) Muốn trẻ được chơi tích cực, chơi sáng tạo gây ấn tượng và tạo hứng thú cho trẻ tôi đã tạo góc chuyên STEAM. Ở đây, trẻ được tiếp xúc với những nguyên liệu mới, được khám phá và thiết kế, thi công các sản phẩm của mình một cách khoa học, được trải nghiệm các thí nhiệm và được thực hành. Ngay từ đầu tôi giới thiệu vị trí góc chơi giúp trẻ chủ động tìm kiếm đồ dùng khi cần thiết để hoàn thiện sản phẩm một cách dễ dàng. ( Ảnh minh họa 5) ( Ảnh minh họa 6) Khi có môi trường thì tạo điều kiện để trẻ phát triển tư duy.Trong các hoạt động học khoa học, trẻ em được học cách quan sát, phân tích và đưa ra kết luận theo kiểu tư duy quy nạp. Hoặc trẻ còn được học đi từ những định luật, quy luật để rút ra những phán đoán và lời giải cho từng tình huống cụ thể theo kiểu tư duy diễn dịch. Trong các hoạt động giáo dục khoa học tương tác, trải nghiệm, trẻ có thể đến sở thú, bảo tàng, phòng thí nghiệm để tìm hiểu, phân tích, và tương tác với những người có chuyên môn. Sự háo hức, say sưa, quên hết mọi thứ xung quanh chỉ để tập trung vào cái điều mình mong muốn đó cũng chính là những phẩm chất của những nhà khoa học thực thụ. Trẻ em rất cần những môi trường giáo dục tốt để được tiếp tục phát triển những phẩm chất ấy. ( Ảnh minh họa 7) ( Ảnh minh họa 8) 3.4. Biện pháp 4: Tích hợp phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động khám phá cho trẻ: Khám phá khoa học là phương tiện để giao tiếp và làm quen với môi trường xung quanh, để giao lưu và bày tỏ nguyện vọng của mình hình thành và nhận thức sự vật, hiện tượng xung quanh mà giáo dục thái độ ứng xử đúng đắn với thiên nhiên, với xã hội cho trẻ. Thông qua môn học này hình thành cho trẻ kỉ năng quan sát, tư duy, phân tích tổng hợp khái quát. Khám phá khoa học mang lại nguồn biểu tượng vô cùng phong phú, đa dạng, sinh động, đầy hấp dẫn với trẻ thơ, từ môi trường tự nhiên (cỏ cây, hoa lá, chim .) đến môi trường xã hội (công việc của mỗi người trong xã hội, mối quan hệ của con người với nhau ) chính vì vậy sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân tích, so sánh, tổng hợp nhờ vậy khả năng cảm nhận của trẻ sẽ nhạy bén, chính xác, những biểu tượng, kết quả trẻ thu nhận được trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn hơn. Qua những thí nghiệm nhỏ trẻ được tự mình thực hiện trong độ tuổi mầm non sẽ hình thành ở trẻ những biểu tượng về tinh cam xã hội chính là cơ sở khoa học sau này của trẻ khám phá tìm tòi. Vậy ứng dụng STEAM vào trong hoạt động 11
12. này như thế nào để vừa đạt được hiệu quả vừa tạo cơ hội để trẻ được trải nghiệm sáng tạo đó là những trăn trở của giáo viên như tôi. Trong giờ học khám phá khoa học của trẻ, tôi tạo điều kiện để trẻ tri giác, tìm tòi và khám phá đồng thời khéo léo áp dụng phương pháp STEAM vào trong hoạt động như: sử dụng kính hiển vi để soi khám phá những bộ phận bên trong của hoa, tìm và ghép những bộ phận của cây hoa vào đúng vị trí của nó, sử dụng những cây hoa có sẵn vẽ hoặc xếp để tạo thành bức tranh của mình. ( Ảnh minh họa 9) ( Ảnh minh họa 10) Tại trường chúng tôi khám phá khoa học là một trong những chiến lược quan trọng giúp phát triển tư duy và năng lực của trẻ, các bé không chỉ là học hỏi những kiến thức khoa học qua hình ảnh, lời kể mà còn trực tiếp trải nghiệm, tìm tòi, khám phá những gì bé quan tâm, muốn tìm hiểu. Hoạt động khoa học diễn ra đa dạng, như qua sách ảnh, video, thí nghiệm hóa học, thí nghiệm sinh học, ứng dụng khoa học thực tiễn, khoa học thường thức Các cô giáo gợi ý, giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì các bé nhìn thấy và đang làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán và hình thành thói quen hiểu đúng, hiểu chính xác về các hoạt động xung quanh. Các tiết học khoa học được thiết kế theo chủ đề tuần, gồm có: Giờ học khám phá khoa học; Thí nghiệm khoa học; Đọc sách khoa học, xem các video về các vấn đề khoa học và trẻ là người được khám phá và trải nghiệm tìm hiểu vấn đề ( Ảnh minh họa 11) Một thí nghiệm khác là: Nước, dầu ăn, phẩm màu. Từ những nguyên liệu đơn giản, quen thuộc như dầu ăn, nước và màu thực phẩm, cô giáo đã chỉ dẫn cho cả lớp một số thí nghiệm nhỏ về cấu trúc “Phân tử”. Các bạn được tìm hiểu những điều thú vị, được tận mắt nhìn thấy những chuyển động và biến hóa thú vị của dầu ăn và màu thực phẩm trong nước. Thí nghiệm vật chìm- vật nổi, vì sao vật này thì nổi trên mặt nước, vật kia thì không? Qua thí nghiệm khoa học kết hợp với tranh ảnh và mô hình trực quan, cô giáo đã giải thích rõ ràng, thuyết phục về đặc tính, vai trò của hiện tượng chuyển động phân tử trong cuộc sống hằng ngày. Các con cũng hiểu các đặc tính của các loại chất lỏng khác nhau khi quan sát trực quan mà còn được xem các phim khoa học thú vị, sinh động. ( Ảnh minh họa 12) Tùy vào từng đối tượng, hoàn cảnh mà các kiến thức khoa học cần thể hiện trực quan hơn, sống động hơn, đối tượng khám phá phải gần gũi với đời sống của trẻ. Vì vậy, các cô giáo đã truyền tải kiến thức thế giới động vật qua các bài hát, câu chuyện kể, tranh ảnh, và cả các sinh vật sống để các bé được làm quen. Khi được quan sát, chạm vào con bướm và tự đưa ra nhận xét về cấu 12
13. tạo, đặc tính của nó, các bé tỏ ra hứng thú, có bạn còn hơi sợ khi lần đầu tiên chạm vào bướm nhỏ. Từ sự hứng thú của trẻ giáo viên đặt ra những câu hỏi: Con bướm được hình thành từ đâu? Nếu trời mưa hay nắng thì con bướm đâu? Từ đó trẻ tiến hành làm hoạt động STEAM làm tổ cho con bướm? (Ảnh minh họa 13) (Ảnh minh họa 14) Khi nhắc đến khoa học, có thể chúng ta sẽ nghĩ đến những gì cao siêu, những phát minh vĩ đại, nhưng bản chất của khoa học là tìm hiểu tất cả những gì thuộc về cuộc sống hằng ngày và thí nghiệm khoa học không chỉ là kiến thức mà qua đó trẻ được học cách tìm hiểu về khoa học và hình thành phản xạ tư duy. Vì thế, khi có thời gian, bố mẹ hãy chơi đùa với các con bằng những thí nghiệm khoa học vui, thú vị, hay giúp con khám phá thêm nhiều điều hấp dẫn, bí mật. 3.5. Biện pháp 5: Tích hợp phương pháp giáo dục tiên tiến STEAM vào hoạt động khác cho trẻ 3.5.1. Khám phá khoa học từ các hoạt động chơi. Trong quá trình cho trẻ khám phá khoa học, để đạt được mục đích này việc sử dụng trò chơi là biện pháp hỗ trợ hữu hiệu nhất giúp trẻ tham gia vào hoạt động khám phá khoa học một cách sinh động, thỏa mái và đem lại hiệu quả cao. Ví dụ: Trong chủ đề Thế giới động vật, cô chuẩn bị trò chơi trong máy vi tính về các con vật sống trong rừng. Cô có thể tổ chức cho trẻ chơi như sau: nhìn hình nói tên con vật, đoán xem con vật ở xa thì thế nào? Khi cô click thì con vật nhìn gần sẽ như thế nào? Hoặc khi cô click vào hình con vật nào, trẻ sẽ nói về thức ăn, cách vận động của chúng, từ đó có thể làm STEAM làm nhà cho con vật, làm vườn thú thông minh ( Ảnh minh họa 15) ( Ảnh minh họa 16) Bản thân tôi luôn khuyến khích trẻ sáng tạo khi sử dụng đồ chơi, biết chơi thành thạo, sử dụng đồ chơi phù hợp với trò chơi, đặc biệt tôi luôn quan sát, theo dõi trẻ chơi để ghi nhận, động viên trẻ, giúp đỡ trẻ khi gặp khó khăn, đáp ứng nhu cầu của trẻ. Bên cạnh đó tôi luôn hướng trẻ để trẻ nắm chắc kiến thức để sử dụng đúng dụng cụ trực quan, dùng lời nói phù hợp khi đàm thoại với cô hoặc bạn, hoặc cô cần kết hợp những bài thơ, câu đố thông qua trò chơi giúp trẻ tự khám phá đối tượng Việc kết hợp giữa các biện pháp làm cho giờ lượng hoạt động khám phá khoa học của trẻ được tốt hơn, cung cấp sự khám phá mở đạt hiệu quả cao hơn. 3.5.2. Hoạt động ở không gian sáng tạo 13
14. Với mô hình trường mầm non chất lượng cao thì mô hình không gian sáng tạo là một trong những nơi giúp hoạt động khám phá của trẻ được trở nên sinh động và thú vị. Khác với những chủ đề ở trên lớp học, chủ đề ở không gian sáng tạo chủ yếu khai thác theo sở thích của trẻ như chủ đề những câu chuyện cổ tích, chủ đề làng nghề truyền thống, chủ đề về sự chuyển động trẻ được khám phá tìm hiểu sâu kĩ về một vấn đề mà trẻ quan tâm. Dựa vào những hứng thú của trẻ, giáo viên đưa ra các hoạt động ứng dụng STEAM để kích thích sự sáng tạo của trẻ như thiết kế nhà bếp đa năng, làm thành phố thông minh từ những bản thiết kế trên giấy trẻ đã biến chúng thành những tác phẩm tuyệt vời từ các nguyên vật liệu khác nhau. Các góc được thay đổi để phù hợp với từng chủ đề: xưởng mộc, xưởng thời trang, làm kĩ sư tí hon lắp ráp những công trình, làm phát thanh viên Nguồn nguyên vật liệu phong phú, đa dạng kích thích trẻ tham gia vào các hoạt động sáng tạo. ( Ảnh minh họa 17) ( Ảnh minh họa 18) ( Một số hoạt động STEAM sưu tầm) 3.6. Biện pháp 6: Phối hợp với phụ huynh: Để phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, hợp tác một các tự giác và có hiệu quả, tôi đã thông qua chương trình giảng dạy đổi mới cho phụ huynh nắm về mục đích, yêu cầu của phương pháp dạy mới, về chương trình ứng dụng công nghệ thông tin qua bảng tuyên truyền của các lớp, của trường, qua các cuộc họp phụ huynh định kỳ, để phụ huynh hiểu được tác dụng của việc dạy đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ 4 – 5 tuổi như thế nào? Tôi thông báo với phụ huynh về thời gian biểu của lớp, tuyên truyền nội dung giảng dạy đến phụ huynh, mời phụ huynh tham quan lớp, dự giờ một số tiết dạy, tham quan triển lãm đồ dùng để phụ huynh hiểu từ những khó khăn hạn chế về cơ sở vật chất trang thiết bị để đáp ứng kịp thời cho nhu cầu dạy và học hiện nay. Qua đó vận động phụ huynh tham gia đóng góp ủng hộ thêm các nguồn sách báo tranh truyện, nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, cây xanh cho trường nhằm thực hiện tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ. ( Ảnh minh họa 19) ( Ảnh minh họa 20) 4. Hiệu quả SKKN: 4.1.Về phía trẻ: Trẻ tham gia vào các hoạt động, trò chơi một cách chủ động, tích cực. Trẻ được thực sự thoải mái, tự nhiên, không bị gò bó, áp đặt khi ôn luyện các kiến thức mà trẻ đã học. Trẻ thực sự phát huy khả năng sáng tạo, sự tập trung và say 14
15. mê trong khi tham gia hoạt động. Bên cạnh đó, trẻ có kỹ năng tư duy, kỹ năng hoạt động nhóm, kỹ năng lựa chọn nguyên liệu, đồ dùng phù hợp với đề tài lựa chọn và biết cách để tạo ra các sản phẩm theo đúng ý tưởng đề ra ban đầu. * Kết quả cụ thể: Cuối năm Tổng Số trẻ Tỉ lệ % chưa Tỉ lệ Tiêu chí số đạt đạt % 1. Trẻ hoạt động tích cực vào hoạt 24 22 92% 2 8% động khám phá ( kiến thức được bổ sung và củng cố phong phú) 2. Kỹ năng sử dụng công nghệ 24 22 92% 2 8% 3. Kỹ năng sử dụng vật liệu 24 22 92% 2 8% 4.2. Về phía giáo viên: Thông qua việc thiết kế và tổ chức một số hoạt động, trò chơi học tập cho trẻ, tôi thấy mình cùng các đồng nghiệp có thêm được nhiều kinh nghiệm. Các trò chơi được thiết kế ngày càng đa dạng, phong phú và phù hợp hơn với trẻ. Từ đó phát huy tính tích cực, chủ động của giáo viên trong việc làm các đồ dùng sáng tạo phục vụ cho trò chơi. 4.3. Về phía phụ huynh: Phụ huynh thấy được sự tiến bộ của con mình rất vui và phấn khởi, con thích đi học, yêu cô, yêu bạn. Chính vì vậy phụ huynh rất yên tâm và tin tưởng các cô giáo ở lớp, phụ huynh đã đóng góp cho lớp rất nhiều nguyên vật liệu như: Sách báo, giấy màu, giấy A3, A4, Khi có thông báo đóng góp nguyên vật liệu hay cần chuẩn bị bài tập gì để chơi trò chơi phụ huynh đều nhiệt tình tham gia và đóng góp cho lớp. 4.4. Về phía nhà trường: Ban giám hiệu và nhà trường đầu tư rất nhiều đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu tạo điều kiện cho các cô và các cháu được dạy và học trong môi trường tốt nhất. Nhà trường trang bị cơ sở vật chất đầy đủ: đồ dùng, đồ chơi, tủ, giá góc chơi. Ban giám hiệu cũng thường xuyên tổ chức các buổi học tập, dự giờ, trao đổi chuyên môn nhằm giúp các giáo viên được học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm tổ chức các hoạt động nói chung và cách thức tổ chức các trò chơi học tập nói riêng từ đó tích lũy được nhiều kinh nghiệm cho bản thân. 15
16. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ Trên đây là một số cách tạo môi trường học tập, môi trường hoạt động do tôi cùng với đồng nghiệp cải tiến, sáng tạo để áp dụng dạy trẻ trong các hoạt động hàng ngày đã đạt được hiệu quả cao, tất cả các cháu đều rất thích tìm tòi, khám phá, mạnh dạn, tự tin khi tham gia vào các hoạt động của lớp, của trường. Các cháu đều có những bước tiến vượt bậc so với chính bản thân mình. Khi tham gia vào môi trường này người dạy và người học đều thu lượm được rất nhiều bài học đáng quý. Người giáo viên thì phải tìm tòi các tư liệu trên internet và rất nhiều nguồn thông tin khác để có kiến thức khi dạy trẻ, phải đào sâu suy nghĩ thiết kế các bài tập phù hợp, làm sao kích thích được tư duy của trẻ. Tôi cũng rút ra được một số bài học kinh nghiệm khi thiết kế và tổ chức một số hoạt động, trò chơi học tập cho trẻ: - Vận dụng các kiến thức và ý tưởng để xây dựng các trò chơi học tập - Tham khảo các tài liệu trong nước và nước ngoài để mở rộng các ý tưởng, nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi; nâng cao hiệu quả của hoạt động, trò chơi học tập nhằm toàn diện cho trẻ về các mặt: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm xã hội, thẩm mĩ. Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm tôi rút ra trong quá trình giảng dạy tại trường mầm non 20/10. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn. 16
17. PHỤ LỤC Bảng kế hoạch các chủ đề trong năm học STT Chủ đề/Sự Thời gian Nội dung khai thác Ghi kiện thực hiện chú Bản thân 5 tuần - Bản thân bé (các giác quan) 1 - Bạn bè của bé và cách ứng xử với bạn bè - Quyền và trách nhiệm của bé - Sự an toàn của bé ở nhà, ở trường - Các thành viên trong gia đình bé (tình cảm, công việc, nghề nghiệp) - SK: Tết Trung Thu - SK: Sinh nhật trường 2 Sự chuyển 4 tuần - Thế nào là sự chuyển động động - Những gì có thể chuyển động - Làm thế nào để tạo ra sự chuyển động - Các cách và các điều kiện khác nhau sẽ tạo ra sự chuyển động khác nhau 3 Động vật 4 tuần - Vòng đời của con vật - Điều kiện cần cho sự phát triển của con vật, mối liên hệ của chúng với môi trường sống - Vai trò của động vật đối với con người SK: Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 Chất liệu 5 tuần - Tính chất của một số chất liệu. 4 - Chất liệu liên quan đến sản phẩm của một số nghề. - Sự thay đổi của các chất liệu - Sk: đón Noel-chào năm mới 5 Thực vật 5 tuần - Vòng đời phát triển của cây - Sự nảy mầm của cây từ hạt 17
18. - Vai trò của cây đối với đời sống con người - SK: Tết Nguyên Đán - SK: Ngày 8/3 6 Nước và 5 tuần - Nước sạch, nước bẩn, nước ô HTTN nhiễm - Bảo vệ nguồn nước - Vòng tuần hoàn của nước - Sự chuyển động của nước - Ảnh hưởng của nước đối với cuộc sống (ích lợi, thiên tai) 7 5 tuần - Những chuyến đi của bé (tên, Những địa danh) chuyến đi - Mục đích của những chuyến đi - Chuẩn bị cho những chuyến đi. - PTGT phù hợp với mỗi chuyến đi. - Ấn tượng về những chuyến đi (suy nghĩ và cảm xúc) - Một số loại hình nghệ thuật dân gian gần gũi của VN và các nước trong khu vực SK: Mừng SN Bác Phát sinh 2 tuần Thực hiện dự án phát sinh dựa trên nhu cầu của trẻ Bảng kế hoạch lựa chọn chủ đề áp dụng hoạt động STEAM Chủ đề Hoạt động STEAM Gia đình Làm nhà 2 tầng Chất liệu Làm bàn có thể đứng được Thực vật Làm bình tưới cây nhiều vòi Nước và các hiện tượng tự nhiên Làm thuyền nổi trên mặt nước Ví dụ: Chủ đề: Nước và các hiện tượng tự nhiên Hoạt động khám phá : Vật chìm- vật nổi 18
19. Hoạt động STEAM: Làm thuyền nổi trên mặt nước Kỹ năng: Làm việc cá nhân Bước 1: Khám phá về tàu thủy: Cho trẻ quan sát tàu thủy, thuyền buồm qua các hình ảnh (máy tính, tranh đồ chơi mô phỏng ) Tàu thủy trông như thế nào? Tàu thủy có những bộ phận gì? Cột buồm làm bằng gì? Có hình gì? Cánh buồm được làm bằng gì? Có hình gì? Cánh buồm và cột buồm có tác dụng gì? ( người ta căng lá buồm lên cột buồm nhờ vào hệ thống dây kéo và dòng dọc) Các con nhìn thấy tàu thủy chạy ở đâu? Vì sao nó chạy được trên mặt nước? Làm thế nào để nó chở được người, hàng hóa mà không bị đổ? Giời thiệu đầu bài: Làm thuyền nổi được trên nước. Hoạt động cá nhân Bước 2: Tưởng tượng và thảo luận Các con xẽ chọn vật liệu nào để làm? Con sẽ làm tàu thủy như thế nào? Tàu thủy có những bộ phận gì? Thân tàu thủy con làm như thế nào? Cánh buồm con làm bằng hình gì? Làm bằng chất liệu gì? Cột buồm con làm bằng gì? Và làm như thế nào? Bước 3: Thiết kế Mỗi trẻ sẽ tự vẽ 1 bản thiết kế theo sự tưởng tượng của riêng mình: trẻ vẽ thuyền, thuyền buồm Bước 4: Trẻ thực hiện Giáo viên giới thiệu nguyên liệu và nơi để, trẻ lấy và thực hiện. Trong quá trình trẻ thực hiện giáo viên chụp lại ảnh và quan sát gợi ý thêm nếu cần Bước 5: Đánh giá Quan sát tàu, thuyền của các con đã làm, các con đã làm được gì? So với bản thiết kế các con thấy có thiếu gì không? Có cần bổ sung thêm gì không? Con đã làm thế nào để tàu nổi được trên mặt nước? Tàu thủy của các con đã đủ các bộ phận chưa? Nếu muốn thay nguyên vật liệu, con sẽ thay bằng nguyên vật liệu gì? 19
20. Một số hoạt động STEAM sưu tầm: * Làm giường ngủ hình chữ nhật có 4 chân bằng gỗ Bước 1: Khám phá: giới thiệu nghề thợ mộc. Các dụng cụ và sản phẩm của nghề. Dẫn dắt trẻ sang dự án STEAM - Thảo luận, chốt bài: trò chuyện, cho trẻ xem hình ảnh ( qua máy tính,ipad, tranh) giới thiệu giường ngủ, các loại giường khác nhau. Xem tham khảo bằng hình ảnh thật, bằng hình mẫu của cô (lego, xếp hình que, que đè lưỡi) - Khám phá về cấu tạo của chiếc giường: + Thành giường để làm gì? Có đặc điểm gì?được đặt như thế nào so với mặt giường? + Để nằm lên được thì mặt giường như thế nào? Có dạng hình gì? Phẳng hay gồ ghề? + Chân giường; có mấy chân giường? Các chân giường như thế nào với nhau? + Làm thế nào để giường có thể đứng được? các chân giường như thế nào với nhau? + Đầu giường như thế nào?có đặc điểm gì? Chốt bài: hôm nay chúng ta sẽ làm giường ngủ có 4 chân đứng được với mặt giường hình chữ nhật - Chia nhóm để trò chuyện với từng loại chất liệu khác nhau - Kỹ năng chú trọng: kĩ năng làm việc độc lập ( mỗi trẻ làm một sản phẩm) Bước 2: Thảo luận, tưởng tượng, lên kế hoạch - Học sinh tưởng tượng giường sẽ có màu sắc gì? trông giống như thế nào? có những phần nào? (thành giường, chân giường, mặt giường) - Chiếc giường của con làm bằng nguyên liệu gì? - Đầu giường con làm như thế nào? Hình gì? - Mặt giường con làm bằng gì? Làm như thế nào? Chân giường và mặt giường như thế nào với nhau? Làm thế nào để giường đứng vững? Bước 3: Trẻ vẽ thêm 4 chân giường để hoàn thành bản thiết kế và xât dựng từ đó. Bước 4: Thực hiện: trong quá trình thực hiện giáo viên có thể hỗ trợ trẻ thực hiện các ý tưởng. bổ sung nguyên liệu nếu cần thay thế; gợi ý cho trẻ các cách làm việc nếu trẻ gặp khó khăn. Bao quát trẻ thực hiện chung. Bước 5: Đánh giá: Giáo viên đặt câu hỏi, dựa vào yêu cầu của đầu bài để hỏi trẻ: - Cho trẻ nói về sản phẩm mà trẻ vừa làm - Giường có hình chữ nhật và có đủ 4 chân không? Có đứng được không? Tại sao lại không đứng được - Chỉnh sửa: con muốn chỉnh sửa phần nào trong sản phẩm của con không? 20
21. * Làm gara ô tô 3 tầng Bước 1: Khám phá gara đỗ xe ô tô - Cho trẻ xem video về gara ô tô - Thảo luận: Gara ô tô có cấu tạo như thế nào? Nó có mấy tầng? Vì sao nó đứng được? Các con đoán gara ô tô được xây bằng nguyên liệu gì? + Để đỗ được nhiều xe cho thành phố, các con sẽ làm như thế nào?( xây gara nhiều tầng) + Để xe lên xuống được các tầng thì gara phải như thế nào? ( có lối lên, xuống) Bước 2: Tưởng tượng, lên kế hoạch và ý tưởng - Con sẽ chọn nguyên liệu gì để làm gara ô tô? - Con định làm mấy tầng? - Làm thế nào để tạo ra các tầng của gara? Các cột đỡ của gara phải như thế nào với nhau?( phải cao bằng nhau, phải cách đều nhau ) - Làm thế nào để các phần của gara dính được với nhau? Các chỗ đỗ xe phải như thế nào để xe ô tô đỗ ở đó? Muốn mỗi xe có 1 chỗ đỗ các con phải làm như thế nào? Bước 3: Thiết kế: Mỗi trẻ tự lựa chọn và quyết định để vẽ 1 bản thiết kế của mình sau đó lựa chọn trong nhóm thống nhất làm theo bản thiết kế của ai. Bước 4: Trẻ thực hiện: Cho trẻ lựa chọn nguyên liệu để trẻ làm gara ô tô, giáo viên quan sát lắng nghe cách trẻ sẽ làm và gợi ý cho trẻ nếu trẻ thấy khó khăn. Giáo viên lưu ý hướng dẫn trẻ cách dặt vị trí các cột trụ đều nhau và lựa chọn các ván đặt dốc phù hợp. Bước 5: Đánh giá: Giáo viên đặt câu hỏi, dựa vào yêu cầu của đầu bài để hỏi trẻ: - Cho trẻ nói về sản phẩm mà trẻ vừa làm - Có đạt được yêu cầu đưa ra không? - Chỉnh sửa: con muốn chỉnh sửa phần nào trong sản phẩm của con không? * Làm ngôi nhà 2 tầng Bước 1: Khám phá về các kiểu nhà - Cho trẻ kể về ngôi nhà trẻ đang ở ( nhà chung cư, nhà tầng ) - Cho trẻ xem hình ảnh các kiểu nhà trên máy tính. Trò chuyện, đàm thoại các kiểu dáng nhà 9 hình dáng, vật liệu nhà chung cư, nhà 2 tầng, nhà 3 tầng - Các câu hỏi đàm thoại + Ngôi nhà có dạng hình gì?mái nhà dạng hình gì? Nhà mấy tầng + Cửa sổ có dạng hình gì? Cửa chính? Cửa phụ? + Vì sao ngôi nhà đứng được mà không bị đổ? Vì sao các thân nhà nó gắn liền với nhau? 21
22. + Trước khi xây nhà người ta làm gì? Khi có bề mặt vững chắc thì làm gì tiếp theo? Làm thế nào để các bước tường gắn vào với nhau mà không bị đổ? Giáo viên cho trẻ xem hình ảnh qua ipad, tivi các ngôi nhà thật để thảo luận. Bước 2: Tưởng tượng, lên kế hoạch và ý tưởng - Trẻ thảo luận về chọn chất liệu, nguyên liệu sẽ làm, làm ngôi nhà đó như thế nào? Ngôi nhà có mấy tầng? Làm thế nào để ngôi nhà đứng vững và thân nhà được gắn vào nhau? Khi làm xong có cần thêm gì không? - Thân nhà có dạng hình gì? Mái nhà? Ngôi nhà có mấy tầng? Làm thế nào để tường bao bằng nhau và ngôi nhà có thế đứng vững Bước 3: Thiết kế: Các nhóm tự thảo luận và đưa ra ý tưởng thiết kế của nhóm mình. Trẻ vẽ, giáo viên gợi ý cho trẻ thêm các hoạt tiết, chi tiết của ngôi nhà. Kỹ năng tạo hình: vẽ phối hợp các nét thẳng, nét xiên, nét ngang. Cho trẻ lên chọn nguyên liệu về nhóm mình và thực hiện Bước 4: Trẻ thực hiện: Trẻ thực hiện: trong quá trình thực hiện giáo viên có thể hỗ trợ trẻ thực hiện các ý tưởng. bổ sung nguyên liệu nếu cần thay thế; gợi ý cho trẻ các cách làm việc nếu trẻ gặp khó khăn. Bao quát trẻ thực hiện chung. Bước 5: Đánh giá: Giáo viên đặt câu hỏi, dựa vào yêu cầu của đầu bài để hỏi trẻ: - Cho trẻ nói về sản phẩm mà trẻ vừa làm - Có đạt được yêu cầu đưa ra không? - Chỉnh sửa: con muốn chỉnh sửa phần nào trong sản phẩm của con không? 22
23. Ảnh 1 Ảnh 2 Ảnh 3 Ảnh 4 Ảnh 5 Ảnh 6 23
24. Ảnh 7 Ảnh 8 Ảnh 9 Ảnh 10 Ảnh 11 Ảnh 12 24
25. Ảnh 13 Ảnh 14 Ảnh 15 Ảnh 16 Ảnh 17 Ảnh 18 25
26. Ảnh 19 Ảnh 20 26
27. IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Bé khám phá môi trường xung quanh( Các chủ đề) - NXB Giáo dục 2. Thiết kế chuyên đề: Phương pháp tiếp cận học qua chơi và ứng dụng STEAM trong tổ chức các hoạt động giáo dục theo chương trình giáo dục mầm non. 3. Công văn của Sở Giáo Dục và Đào tạo 4. Chương trình giáo dục mầm non – NXB Giáo dục Việt Nam (Ban hành theo Thông tư số 17/2009/TT – BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009). 27
28. UBND QUẬN HOÀN KIẾM UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẦM NON 20-10 TRƯỜNG MẦM NON 20-10 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số kinh nghiệm Tích hợp phương pháp giáo dục STEAM vào hoạt động giáo dục cho trẻ mẫu giáo nhỡ đáp ứng mô hình trường mầm non chất lượng cao SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Lĩnh vực/ Môn: Giáo dục mẫu giáo Đ ề tài:C Mấpộ htọ sc:ố Mkinhầm nonnghi ệm tạo môi trường học tập giúp trẻ Họ vàm tênẫu giáotác gi nhả: Chuỡ 4- 5Th tuị Phưổi hoợngạt động tích cực Chức vụ: Giáo viên Điện thoại: 0975835265 LĩnhEmail: vực: chuphuong2408@gmail Giáo dục mầm non .com CĐơnấp h ọvc:ị công Mầm tác: non Trư ờng mầm non CLC 20-10 H ọ và tên: Chu Thị QuPhưậnợ ngHoàn Kiếm – Hà Nội Chức vụ: Giáo viên Điện thoại: 0975835265 Email: chuphuong2408@gmail.com Đơn vị công tác: Trường mầm non CLC 20-10 HoànQuậ nKi Hoànếm, tháng Kiếm 2 –năm Hà 2020Nội 28