Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 57: Đọc hiểu Một thứ quà của lúa non Cốm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 57: Đọc hiểu Một thứ quà của lúa non Cốm

1. ( Thạch Lam )
2. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: Cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá trong một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tộc. Thấy và chỉ ra được sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tuỳ bút của Thạch Lam. 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng cảm nhận tùy bút. 3. Thái độ: Giáo dục sự nâng niu, trân trọng nét đẹp văn hóa của dân tôc.
3. CẤU TRÚC BÀI HỌC Phần 1: Giới thiệu bài mới. Phần 2: Đọc và tìm hiểu chung. * Hoạt động 1: Tác giả, tác phẩm. * Hoạt động 2: Đọc và tìm hiểu chú thích. * Hoạt động 3: Thể loại. * Hoạt động 4: Tìm hiểu bố cục. Phần 3: Đọc và tìm hiểu chi tiết. * Hoạt động 1: Nguồn gốc, sự hình thành của cốm. * Hoạt động 2: Cảm nghĩ về giá trị cốm. * Hoạt động 3: Bàn về sự thưởng thức cốm. Phần 4: Dặn dò, tổng kết, luyện tập. Phần 5: Lời chúc và tư liệu tham khảo.
4. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM Thạch Lam I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: (1910 -1942) - Thạch Lam ( 1910 - 1942) sinh tại Hà Nội, tên thật là Nguyễn Tường Lân - Ông có sở trường về truyện ngắn và thành công trong tuỳ bút - Văn của Thạch Lam nhẹ nhàng tinh tế, giàu chất thơ, nhân ái.
5. NHỮNG TÁC PHẨM CỦA NHÀ VĂN THẠCH LAM
6. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM Thạch Lam I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: (1910 -1942) 2. Tác phẩm: * Xuất xứ: "Một thứ quà của lúa non : Cốm" in trong tập tuỳ bút “Hà Nội Băm sáu phố phường” (1943)
7. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM Thạch Lam I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: (1910 -1942) 2. Tác phẩm: ĐỌC Văn bản cần đọc với giọng điệu trữ tình, sôi nổi, thể hiện rõ tình yêu đối với một nét đẹp trong văn hóa ẩm thực của một ngòi bút tinh tế, nhẹ nhàng, sâu lắng. Cần nhánh mạnh ở một số chi tiết thể hiện vẻ đẹp của cốm và cách thưởng thức cốm.
8. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM Thạch Lam I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: (1910 -1942) 2. Tác phẩm: 3. Thể loại: Tùy bút * Phương* Đặc điểm thức của biểu tuỳ đạt bút:: TuỳKết bút hợp thường nhiều thiên phương về biểu thức cảm, miêu nên tả, gầnbiểu với cảm, thơ. bình *luận Khái trên niệm nền tuỳ biểu bút cảm.: Là thể văn, ghi chép về những hình ảnh và sự việc có thực mà nhà văn quan sát được từ đó bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình trước các hiện tượng và vấn đề của đời sống. Bên cạnh đó nó còn có yếu tố nghị luận, suy tư, triết lí. Mặc dù tuỳ bút không có cốt truyện nhưng đều có cảm hứng chủ đạo.
9. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM Thạch Lam I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: (1910 -1942) 2. Tác phẩm: 3. Thể loại: 4. Bố cục: Dựa vào mạch cảm xúc của tác giả, em hãy chia đoạn cho văn bản và nêu nội dung từng đoạn?
10. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG Thạch Lam 1. Tác giả: (1910 -1942) 2. Tác phẩm: 3. Thể loại: 4. Bố cục: 3 phần + Từ đầu đến “thuyền rồng”: Nguồn gốc, sự hình thành cuả cốm. + Tiếp đến “nhũn nhặn”: Cảm nghĩ về giá trị cốm. + Phần còn lại: Bàn về sự thưởng thức cốm.
11. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG Thạch Lam II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: Cảm xúc đầu tiên của tác giả được gợi lên từ những hình ảnh, chi tiết nào?
12. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG Thạch Lam II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: “Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen - Cách miêu tả : từ khái quát trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm đến cụ thể : Từ cánh đồng của lá, như báo trước mùa về của một lúa bát ngát xanh. Hương vị thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các thơm mát của bông lúa, hạt bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh lúa đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên -Từ ngữ : chọn lọc, tinh tế làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái -Cách dẫn nhập : tự nhiên, mùi thơm mát của bông lúa non không? gợi cảm Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng- thơm,Hương phảng thơm phất của hương vầng lá vị sen ngàn hoa cỏ.trên Dưới hồ trong ánh nắng, làn gió giọt mùa sữa hạdần. dần- đôngMùi thơmlại, bông của lúa bông càng lúa ngày non .càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời”
13. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: * Nguồn gốc: Cốm được làm ra từ hương vị thanh khiết của đồng quê.
14. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: Đọc đoạn văn sau và cho biết: Cách chế biến cốm có đơn giản không? “ Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về. Rồi đến một loạt cách chế biến, những cách thức làm truyền tự đời này sang đời khác, một sự bí mật trân trọng và khe khắt giữ gìn.”
15. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: * Nguồn gốc: Cốm được làm ra từ hương vị thanh khiết của đồng quê. * Sự hình thành của cốm: - Người có chuyên môn. - Truyền từ đời này qua đời khác. - Bí mật, trân trọng, khắt khe, giữ gìn. Cách chế biến công phu, nhiều công đoạn và đòi hỏi sự khéo léo.
16. CÁC SẢN PHẨM LÀM TỪ CỐM:
17. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: Đọc đoạn văn sau và cho biết: Hình ảnh cô hàng cốm được miêu tả thông qua những chi tiết nào? “Cái cô gái Vòng làm ra thứ cốm dẻo và thơm ấy. Các người của Hà Nội 36 phố phường vẫn thường ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh, áo quần gọn ghẽ,với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng ”
18. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: → Cốm được làm ra từ - Cô hàng cốm: xinh xinh hương vị thanh khiếtgọn ghẽ của đồng quê, sự khéođòn léo gánh của →con duyên người dáng, . lịch thiệp → Cốm gắn liền với vẻ đẹp duyên dáng, lịch thiệp của con người. → Yêu quí trân trọng cội nguồn trong sạch, đẹp đẽ, giàu sắc thái dân tộc của cốm. Cốm gắn liền với vẻ đẹp con người và con người làm lên vẻ đẹp cho cốm. Yêu quý trân trọng, cội nguồn trong sạch đẹp đẽ của cốm .
19. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: Cốm được làm ra từ hương vị thanh khiết của đồng quê, sự khéo léo của con người . 2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm: Lời bình luận 1: “Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam.” gợi cho em cách hiểu mới mẻ nào về cốm?
20. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: 2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm: - Cốm là quà tặng của Lời bình luận 1: “Cốm là thức quà đồng quê. riêng biệt của đất nước là thức - Cốm là đặc sản của dân dâng của những cánh đồng lúa bát tộc vì nó kết tinh hương vị ngát xanh, mang trong hương vị tất thanh khiết của đồng quê. - Cốm là quà quê, thức quà cả cái mộc mạc, giản dị và thanh thiêng liêng. khiết của đồng quê nội cỏ An Nam.” gợi cho em cách hiểu mới mẻ nào về cốm? → Cốm là thức quà thiêng liêng, kết tinh hương vị thanh khiết của đồng quê.
21. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: 2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm: - Cốm là thức quà thiêng liêng, kết tinh hương vị thanh khiết của đồng quê. Theo dõi lời bình luận 2 ! ‘‘ không còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung thành như các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi Và không bao giờ có hai màu lại hoà hợp hơn được nữa: màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền ? Tác giả bình luận về vấn đề gì ?
22. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 1. Nguồn gốc, sự hình thành của cốm: 2. Cảm nghĩ về giá trị của cốm: - Cốm là thức quà thiêng liêng, kết tinh hương vị thanh khiết của đồng quê. - DùngCốm làm cốm quà làm sêu quà tết,sêugóptết. phần +trongHoà hạnh hợp màuphúc sắc lứa : đôi xanh của tươi con - đỏngười thắm. ->+2 Hoàgiá trị: hợp vật hương chất vị - văn: thanh hoá đạm tinhngọt thần sắc,(nétnâng đẹp đỡ củanhau văn - hương hoá dânvị lâutộc) bền - hạnh phúc bền lâu - →SựTrân hoà hợp trọng của vàtriết giữ lý âm gìndương. Cốm như một vẻ đẹp-> Cốmvăn hoágóp phầndân chotộc nhân duyên của con người tốt đẹp hơn.
23. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 3. Bàn về sự thưởng thức cốm: Cốm không phải là thức quà của Hỡi các bà mua hàng ! Chớ có người ăn vội ; ăn cốm phải ăn thọc tay hay mân mê thức quà thần từng chút ít, thong thả và ngẫm tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, nghĩ. chút chiu mà vuốt ve. Phải nên Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả kính trọng cái lộc của trời, cái khéo trong hương vị ấy,cái mùi thơm léo của người , và sự cố sức tiềm tàng và nhẫn nại của thần Lúa. Sự phức của lúa mới,của hoa cỏ dại ven bờ cái tươi mát của lá thưởng thức của các bà sẽ được non cái dịu dàng thanh đạm của trang nhã và đẹp đẽ hơn,và cái vui loài thảo mộc. cũng sẽ tươi sáng hơn nhiều lắm.
24. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 3. Bàn về sự thưởng thức cốm: *Thưởng thức: - Cốm là lộc của Trời, là sự khéo + Ăn cốm: từng chút ít ,thong thả léo của con người, là sự tiềm tàng và ngẫm nghĩ. nhẫn nại của thần Lúa.Cốm là sản + Mua cốm: nhẹ nhàng, nâng niu. phẩm kết tinh từ nhiều giá trị thiên * Thưởng thức cốm bằng: nhiên,trời đất,con người.Lời đề + Khứu giác: Mùi thơm của lúa. nghị của tác giả với những người + Vị giác: Chất ngọt của cốm. mua và thưởng thức cốm,thanh + Thị giác: Màu xanh. nhã,có văn hoá + Xúc giác: Tươi mát của lá. + Sự suy tưởng: Cái dịu dàng, thanh đạm. → Cảm nhận, giữ gìn, nâng niu trân trọng phong tục tập quán tốt đẹp vì đó là nét văn hoá ẩm thực của người Việt.
25. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 3. Bàn về sự thưởng thức cốm: - Cách ăn: Phải ăn từng chút một, thong thả và ngẫm nghĩ. - Phải có thái độ trân trọng, nâng niu và gìn giữ. III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: - Cảm xúc tinh tế, nhẹ nhàng. - Kết hợp mêu tả, kể, bình luận. - Ngôn ngữ trong sáng, chọn lọc, đặc sắc.
26. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: Thạch Lam 3. Bàn về sự thưởng thức cốm: - Cách ăn: Phải ăn từng chút một, thong thả và ngẫm nghĩ. - Phải có thái độ trân trọng, nâng niu và gìn giữ. III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: ? Qua những nét nghệ thuật đó, cho em hiểu những nội dung gì từ văn bản “ Một thứ quà của lúa non : Cốm” ?
27. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG Thạch Lam II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: 2. Nội dung: 3-. GhiCốm nhớ là một: (SGK/ thứ 163quà) đặc sắc vì nó được kết tinh từ nhiều “vẻCốm đẹp là: Vẻthức đẹpquà củariêng hươngbiệt vịcủa và đâtmàunước sắc đồnglà thức quêdângcủa vẻ đẹp nhữngcủa ngườicánh chếđồng biếnlúa , củabát tụcngát lệxanh, nhân duyênmang trong, của cáchhương muavị tấtvà thưởngcả cai mộcthức mạc. giản dị và thanh khiết của đồng quê nội- Cốmcỏ” là. Bằng thứ sảnngòi vậtbút đượctinh nângtế, nhạy niu vàcảm gìnvà giữtấm. lòng trân trọng, tác giả đã phát hiện được nét đẹp văn hoá dân tộc trong thứ sản vật giản dị mà đặc sắc ấy.
28. Quiz Click the Quiz button to edit this quiz
29. Quiz Click the Quiz button to edit this quiz
30. Quiz Click the Quiz button to edit this quiz
31. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG Thạch Lam II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT: III. TỔNG KẾT: 1. Nghệ thuật: 2. Nội dung: 3. Ghi nhớ: (SGK/ 163) IV. LUYỆN TẬP: Bài tập 1: Em thích đoạn văn nào nhất trong văn bản? Vì sao? Bài tập 2: Tìm và chép lại 1 số câu thơ, ca dao nói về cốm?
32. TIẾT 57 VĂN BẢN : MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM Thạch Lam * Hướng dẫn về nhà: - Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 15 dòng) nói lên cảm xúc sâu sắc của em sau khi học xong văn bản "Một thứ quà của lúa non : Cốm" -Chọn học thuộc một đoạn văn trong bài mà em yêu thích -Đọc và tìm hiểu tiết 58 “Chơi chữ”
33. Xin cảm ơn các em đã chú ý lắng nghe! CHÀO TẠM BIỆT HẸN GẶP LẠI